Temat : Charakterystyka popytu i podaży.

1.Pojęcie i istota elastyczności :

elastyczność funkcji służy do mierzenia rekcji zmiennej , zależnej ( popyt i podaż ) na zmianę z jedną ze zmiennych , niezależnych wymiernych czynników kształtujących popyt i podaż.

2.Elastyczność popytu - pojęcia i rodzaje.

___

mierzy siłę reakcji popytu na zmianę takich czynników jak :

• cena dobra

• cena innych dóbr

• dochody konsumenta

Rodzaje elastyczności popytu :

• elastyczność cenowa - wyrażona relatywną (procentową) zmianą popytu w stosunku do relatywnej ( procentowej ) zmiany ceny danego dobra.

• Elastyczność mieszana popytu - zmiana ceny i zmiana popytu odbywa się w przeciwnym kierunku.

Dla uproszczenia w dalszych obliczeniach znak „ - ” będzie przez nas pomijany .

__

___

zmiana popytu % zmiana ceny

E_pD -elastyczność cenowa popytu

ΔQ = Q₂ - Q₁

Q_1-porządkowa wielkość popytu przy cenie p₁

Q₂- popyt końcowy przy cenie p₂

p = p_{2 -} p₁

p₁ - cena początkowa przed zmianą p₂ - cena końcowa , po zmianie

Przykład :

Cena chleba wzrosła z 1,50 zł do 1,60 zł , co powoduje spadek z 41 ton do 39 ton tygodniowo

p₁ - 1.50

p₂ - 1,60

Q₁ - 41 t

_Q_{2 -} 39 t

_

popyt jest nieelastyczny , elastyczność cenowa popytu to 0,7 . Jeżeli cena wzrośnie o 10 % , to wielkość popytu spadnie tylko o 7 % .

dochody ze sprzedaży (1) = p₁. Q_{1 =} 1,50 . 41.000 = 61.500

dochody ze sprzedaży (2) = p₂ . Q_{2 =} 1,60 . 39.000 = 62.400

Podsumowanie :

Ep_D < 1 ( p ( ( Dochody (

Zad.

Cena książki spada z 16 zł do 15 zł . Co powoduje wzrost wielkości popytu z 350 szt do 410 szt.

p₁ - 16 zł

p₂ - 15 zł

Q₁ - 330 zł

Q₂- 410 zł

_

dochody ze sprzedaży (1) = Q₁ - p1 = 16 . 350 szt. = 5600 szt.

Dochody ze sprzedaży (2)= Q₂ - P₂ =15 . 410 szt. = 56150 szt.

Zmiana ceny o 1 % spowoduje zmianę popytu aż o 2,7 %.

Podsumowanie :

Ep_D > 1 ( p ( ( dochody (

3. Charakter popytu - nachylenie funkcji popytu .

* popyt nieelastyczny - Ep_D < 1

procentowa zmiana popytu jest mniejsza niż procentowa zmiana ceny danego dobra .

np. wzrost ceny o 1 % spowoduje spadek popytu tylko o 0,5%.

Nachylenie krzywej popytu - wykres

• popyt elastyczny Ep_D = > 1

popyt jest elastyczny , to znaczy % zmiany popytu jest większy od % zmiany ceny.

Np. jeżeli cena wzrośnie o 1 % , to wielkość popytu spadnie aż o 2 %

Nachylenie krzywej popytu - wykres

• popyt sztywny( doskonale nieelastyczny) Ep_D =

• Popyt ma charakter sztywny , gdy wielkość popytu nie reaguje na zmiany cen .

Dla każdej ceny popyt przyjmuje stałą wartość .

* popyt doskonale elastyczny Ep_D = (

Przy danej cenie wielkość popytu przybiera dowolne rozmiary.

Nachylenie krzywej popytu - wykres

Popyt ma produkty sprzedawane na rynku konkurencji doskonałej , charakteryzuje się doskonałą elastycznością .

4.Wykorzystanie elastyczności cenowej popytu :

• przy obliczeniach , o ile należy zmienić cenę danego dobra , aby zlikwidować niedobór lub nadwyżkę towarów .

• Przy określeniu zmian dochodów ( przychody ze sprzedaży w przedsiębiorstwach , które są wynikiem zmian cen wytworzonych towarów .

5.Determinatory mające wpływ na charakter elastyczności popytu.

• D e t e r m i_n a t o r y_ Charakter popytu__Występowanie i dostępność substytutów_Wiele substytutów

• Brak substytutów

• _Popyt elastyczny

• Popyt nieelastyczny

• __Znaczenie dóbr w strukturze konsumpcji( w wydatkach gospodarstw domowych )_Duży udział w budżecie konsumenta

• Małe znaczenie w budżecie konsumenta

• _popyt elastyczny

• popyt nieelastyczny

__

Wysokość ceny

• _wysoka cena

• cena niska_popyt elastyczny

• popyt nieelastyczny__Czas potrzebny na przystosowanie się konsumenta do nowej sytuacji_długi okres czasu

• krótki okres czasu

• _popyt elastyczny

• popyt nieelastyczny__Charakter dobra _dobra luksusowe

• dobra podstawowe_popyt elastyczny

popyt nieelastyczny__

6. Elastyczność mieszana popytu (elastyczność substytucyjna raczej niż elastyczność krzyżowa ) - wyraża relatywną zmianę popytu na dobro A w stosunku do relatywnej zmiany ceny dobra B.

Wartość elastyczności mieszanej popytu zależy od stosunku w jakim dobra pozostają względem siebie :

• dobra substytucyjne _ wartość dodatnia

• dobra komplementarne - wartość ujemna

• dobra niezależne - wartość 0

Emd= % zmiany popytu dobra „X”

% zmiany ceny dobra „Y”

_

_

popyt na dobro X

_

__elastyczność mieszana popytu cena dobra

7.Elastyczność dochodowa popytu mierzy siłę reakcji popytu na zmianę dochodów realnych konsumentów - wzór

Podział dóbr , ze względu na elastyczności dochodowe popytu.

Dobra podrzędne dobra normalne

Dobra podstawowe dobra luksusowe

( wyższego rzędu )

Prawo Engla - zmiana dochodów konsumenta wpływa na zmianę struktury konsumpcji . Zmniejsza się udział wydatków na dobra podstawowe i zwiększa się procentowy udział wydatków na dobra luksusowe ( wyższego rzędu) .

Charakteryzuje ono społeczeństwo o średnim poziomie rozwoju.

Np.

____ Dochód =1000 zł Dochód 2000 zł

Wydatki na dobra wydatki na dobra

Podstawowe luksusowe podstawowe luksusowe

500 zł 50% 500 zł 50% 800 zł 40% 1200zł 60%

8.Wykorzystania elastyczności dochodowej popytu:

• do programowania zmian w strukturze popytu zachodzących w wyniku wzrostu gospodarczego i zmian zamożności społeczeństwa .

• programowania rozwoju poszczególnych gałęzi i branż przemysłu .

• jest również wykorzystane w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych przedsiębiorstwa.

• W procesie planowania dochodów budżetowych ( planuje państwo).

9. Elastyczność podaży.

Cena elastyczności podaży:

Procentowa ( względna) zmiana wielkości podaży do procentowej zmiany ceny danego dobra .

Elastyczność podaży jest uzależniona od skłonności i możliwości producentów do wycofania się z rynku w sytuacji spadku cen , oraz do powiększenia sprzedaży , gdy wzrosną ceny.

Detreminanty elastyczności podaży :

• możliwości i koszty magazynowania ( zapasy).

• Technologia produkcji.

• Czas reakcji producentów na zmianę cen :

- okres ultrakrótki podaży- doskonale nieelastyczny

• okres krótki podaży - nieelastyczny

• długi okres czasu podaży - elastyczny .

Temat:

Teoria wyboru konsumenta .

1. Pojęcie i funkcje gospodarstwa domowego

• konsument - jest to każdy , kto w celu zaspokojenia własnych potrzeb zużywa dobra lub usługi . Każdy człowiek niezależnie od wieku i świadomości .

• Gospodarstwo domowe - jest to dobrowolny związek ludzi wspólnie zamieszkujących i wspólnie podejmujących decyzje ekonomiczne . Warunkiem istnienia gospodarstwa domowego jest posiadanie określonych środków pieniężnych .

Gospodarstwo domowe jest to najstarszy podmiot gospodarczy wyodrębniony i samodzielny.

Gospodarstwo domowe powstało , gdy powstała ludzkość .

F u n k c j e g o s p o d a r s t w a d o m o w e g o

• ekonomiczne - wynikają z powiązania gospodarstwa domowego z otoczeniem

• społeczne - funkcje reprodukcyjne i wynikające z nich zadania w zakresie wychowania młodego pokolenia .

Ekonomiczne funkcje gospodarstwa domowego :

• produkcyjna ( działalność zarobkowa ) . Gospodarstwa domowe dostarczają czynniki , które przedsiębiorstwo wykorzystuje w procesie produkcji , uzyskują w zamian produkty.

Decyzje , podejmują gospodarstwa domowe to np.:

• ilu członków gospodarstwa domowego musi podjąć pracę zarobkową i w jakim zakresie

• jakie czynniki wytwórcze udostępnić przedsiębiorstwom , czy pracy , czy kapitał , czy ziemi.

• Gdzie ulokować kapitał , jaki posiada gospodarstwo domowe .

• konsumpcyjna - gospodarstwo domowe jest odbiorcą dóbr i usług wytwarzanych przez przedsiębiorstwa . Zużywając dobra i usługi może zaspokoić swoje potrzeby.

Decyzje , które podejmuje gospodarstwo domowe :

• podział dochodów pieniężnych na wydatki bieżące i oszczędności ( odłożona konsumpcja.

• Ustalenie rzeczowej struktury zakupów

• Wybór najlepszego sposobu do zaspokojenia potrzeb przy ograniczonych dochodach.

2.Podstawowe założenia teorii konsumenta.

Ta teoria traktuje konsumenta jako podmiot racjonalny.

2. Pojęcie i rodzaje użyteczności .

Użyteczność -jest to zadowolenie jakie osiąga konsument z konsumpcji bądź posiadania .

Jest to kategoria :

• subiektywna i abstrakcyjna - każdy konsument inaczej odczuwa zadowolenie z konsumpcji dóbr i usług . Nie jest niezależną konsumpcją .

• porządkowa - użyteczność odzwierciedla uporządkowanie systemu preferencji konsumenta.

Rodzaje użyteczności :

* Użyteczność całkowita [UC ] -suma zadowolenia jakie uzyskuje konsument z konsumpcji określonej ilości jednostek danego dobra .

_

* Użyteczność końcowa ( [UK] ( marginalna ([ UM]) -wyraża zadowolenie konsumenta ze zwiększenia ( zmniejszenia ) konsumpcji danego dobra o kolejną jednostkę:

Zależności pomiędzy UC i UM:

* UC - użyteczność całkowita konsumpcji danego dobra wzrasta oraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra.

• UM - użyteczność marginalna - maleje wraz ze wzrostem konsumowanego dobra

• Gdy UC osiąga swoje maksimum , Um osiąga wartość zerową .

• Jeżeli UC spada , UM osiąga wartości ujemne

_

nie powinna ona wystąpić , ponieważ konsument zwiększa konsumpcję danego dobra , tylko do momentu , gdy UC wzrasta.

Prawo malejącej UM (I prawo Gossena)

Zadowolenie z pierwszej konsumowanej jednostki dobra , jest zawsze znacznie większe niż z drugiej jednostki . W rezultacie przyrosty zadowolenia mierzone jako UM zmniejsza się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra .

Prawo wyrównywania użyteczności marginalnej UM dóbr ( II prawo Gossena )

4.Uporządkowany system preferencji konsumenta.

System preferencji konsumenta jest podporządkowany tzw.

• konsument potrafi określić , które dobra są dla niego lepsze , a które są dobrami obojętnymi.

• Jeżeli konsument woli bardziej dobro A od B i równocześnie woli B od C , to wynika z tego , że preferuje bardziej kombinację A od C ( preferencje są przechodnie ).

• Konsument woli posiadać zawsze więcej , aniżeli mniej ( nienasyconość konsumenta)

Uporządkowany system preferencyjny konsumenta

Krzywa obojętności - przedstawia wszystkie kombinacje z dóbr , które są dla konsumenta obojętne ( każda z tych kombinacji dostarcza konsumentowi takie samo zadowolenie .

Krzywa obojętności w y k r e s

np. dobro B - batony mars

dobra A - ciastka z kremem

krzywa obojętności charakteryzuje się stałym poziomem zadowolenia .

Cechy krzywej obojętności :

• ma nachylenie negatywne ( oznacza zwiększającą konsumpcję dobra A , musimy ograniczyć konsumpcję dobra B ) .

_Stosunek substytucyjności pomiędzy dobrami jest określony przez marginalną stopę substytucji ( MSS)

________________(MSS) -wskazuje z jakiej ilości dobra B należy zrezygnować , aby zwiększyć konsumpcję dobra A

MSS jabłka za batony czek.

Marginalna stopa substytucji (MSS) ma tendencję malejącą tzw. umiar zwiększania konsumpcji dobra A , konsument jest skłonny zrezygnować z coraz mniejszej ilości dobra B , aby utrzymać ten sam poziom zadowolenia , użyteczności.

• _krzywych obojętności może być nieskończenie wiele , tworzą one tzw mapy obojętności .

Konsument chce się znaleźć ma jak największy poziom krzywej , ponieważ zadowolenie jakie osiąga z konsumpcji dóbr będzie największe .

• krzywe obojętności są wypukłe w stosunku do układu współrzędnych :

5.Ograniczenia wyboru konsumenta.

1. Dochody konsumenta.

2. Ceny rynkowe nabywanych dóbr i usług.

Ad 1. Źródła dochodów konsumenta :

Dochody z pracy dochody z poza pracy

• całkowite dochody brutto - suma dochodów uzyskiwana z różnych źródeł ( z własności i różnych czynników wytwórczych) .

• dochód całkowity netto - dochód brutto pomniejszony o podatki i obowiązkowe świadczenia .

• dochód do dyspozycji (realny) - ilość dóbr i usług , które można nabyć za dochód nominalny (netto)

np..

Pewna osoba

Dochód pieniężny 200 zł

Px ( rozrywki ) = 10 zł

Py ( posiłki ) = 5 zł

Kombinacje_Ilość dobra x_Ilość dobra y__ A

Wykresy

DP -dochód pieniężny konsumenta

Px , Py - cena dóbr

ABCDE - kombinacje osiągalne dla konsumenta przy całkowitym wykorzystaniu dochodów .

FG- kombinacje osiągalne przy niepełnym wykorzystaniu dochodów.

H- kombinacja nieosiągalna przydanych dochodach.

Nachylenie linii budżetowej zależy od cen nabywanych produktów.

Ograniczenia wyrobu konsumenta przedstawia w ekonomii linia budżetowa -

Zbiór wszystkich kombinacji dwóch dóbr , które są osiągalne dla konsumenta przy danym dochodzie i cenach rynkowych nabywczych dóbr.

5. Równowaga konsumenta .

_optimum konsumenta - jest to taki koszyk dóbr , który daje konsumentowi max zadowolenia

(zadowolenie mierzone użytecznością całkowitą ) przy istniejących ograniczeniach dochodowych i danych cenach rynkowych .

Graficznie punkt równowagi konsumenta , to punkt styczności linii budżetowej z najwyżej położoną osiągalną krzywą obojętności

Równowaga konsumenta

W y k r e s y

6.Czynniki wpływające na zmiany stanu równowagi konsumenta .

1. zmiana dochodów nominalnych przy założeniu , że ceny nabywanych dóbr i preferencje konsumenta są stałe niezmienne.

W y k r e s

Krzywa dochód konsumpcja-( ścieżką ekspansji dochodowej jest to zbiór różnych punktów równowagi konsumenta odpowiadających różnym poziomom dochodu ( przy założeniu ceteris paribus ) Służy ona do wydzielenia dóbr na dobra normalne podrzędne , na jej podstawie skonstruowane są również krzywe Enden

W y k r e s

Dobra normalne - to takie , na które popyt wzrasta wraz ze wzrostem dochodu konsumenta ( dobra podstawowe i dobra luksusowe zwane dobrami wyższego rzędu ).

wykres

Największy najmniejszy

Średni

Krzywa Engla dla dóbr podstawowych:

_wykres

Proporcjonalne zmiany dochodu powodują mniej niż proporcjonalne zmiany dobra X

krzywa Engla dla dóbr luksusowych

wykres

Proporcjonalne zmiany dochodów powodują bardziej niż proporcjonalne zmiany konsumpcji dobra x .

Krzywa Engla dla dóbr podrzędnych

To są takie dobra , na które popyt będzie spadał , gdy dochód konsumpcji będzie wzrastał

_

Podział dóbr na dobra normalne ma charakter subiektywny .

Określając charakter dobra , musimy uwzględnić po pierwsze -poziom rozwoju społecznego danego kraju i po drugie zmiany zachodzące w czasie:

2. zmiany w poziomie cen nabywanych dóbr ( przy założeniu , że dochody kosumenta oraz gusty i preferencje są stałe i niezmienne.

wykresy

Krzywa cenowa - konsumpcja lub ścieżka ekspansji cenowej jest to zbiór punktów równowagi konsumenta odpowiadająca różnym poziomom cen jednego dobra .

Wykorzystanie ścieżki ekspansji cenowej do konstrukcji krzywej popytu indywidualnego konsumenta

Krzywa popytu jednego konsumenta

Cena_Popyt__Wysoka P`

Średnia P

Niska P``_Niski x`

Średni x

Wysoki x``__

wykres

Funkcja popytu rynkowego jest sumą funkcji popytu indywidualnych konsumentów.

7. Zmiana cen , a efekt dochodowy i substytucyjny.

1. efekt substytucyjny - występuje wtedy , gdy zmienia się relacja cen dobra X i Y . Jeżeli wzrasta cena dobra X to dobro Y staje się relatywnie tańsze, co skłania konsumenta do zwiększenia jego konsumpcji i ograniczanie konsumpcji dobra relatywnie droższego .

zmiana nabywanej ilości dobra x i y nazywamy efektem substytucyjnym

Graficzną ilustracją efektu substytucyjnego jest przesunięcie punktu równowagi konsumenta wzdłuż tej samej krzywej obojętności

A(B - efekt substytucyjny

B(C - efekt dochodowy

Linia budżetowa przy założeniu , że dochody realne konsumenta nie uległy zmianie.

Efekt substytucyjny - ma charakter ujemny.

2. Efekt dochodowy- związany jest ze zmianą siły nabywczej konsumenta .

Jeżeli wzrasta cena dobra X , to za ten sam dochód nominalny konsument może kupić mniejszą ilość tego dobra . Zatem zmiana w ilości nabywanego dobra na skutek zmiany dochodu realnego nosi nazwę efektu dochodowego .

Charakter efektu dochodowego dla dóbr normalnych jest ujemny , dla dóbr podrzędnych ma charakter dodatni .

8. Koszty transakcji

1. Źródła informacji o nabywanych dobrach lub usługach :

• informacje personalne - uzyskiwane od innych osób

• informacje marketingowe - wszelkie działania , które mają przekonać konsumenta o zaletach produktu i skłonić go do zakupu określonego towaru ( reklama , promocje , sprzedaż osobista , prezentacje .

• informacja publiczna - poprzez środki masowego przekazu .

• informacja osobista - wynika z doświadczeń nabytych poprzez wcześniejsze użytkowanie dobra .

koszty transakcyjne - koszty zawieranych transakcji:

• wydatek związany z zakupem określonego towaru

• koszty alternatywne związane z utratą czasu.

_PAGE _11_

---