ŁOŻYSKA

Części maszynowe, które podtrzymują osie i wały lub osadzone na nich ruchome części nazywamy łożyskami.

Każde łożysko składa się z dwóch zasadniczych elementów: kadłuba i osadzonego w nim w odpowiedni sposób gniazda, które służy do podtrzymania czopa.

Łożyska dzielimy na dwa podstawowe rodzaje:

• łożyska ślizgowe

• łożyska toczne

W łożyskach ślizgowych powierzchnie czopa i gniazda stykają się bezpośrednio, ślizgają się po sobie, natomiast w łożyskach tocznych powierzchnie robocze czopów i gniazd nie stykają się bezpośrednio, lecz za pośrednictwem elementów tocznych - wałeczków lub kulek.

W zależności od kierunku przenoszonych sił, dzielimy łożyska tak jak i czopy na łożyska poprzeczne ( promieniowe ), łożyska wzdłużne ( oporowe ) i łożyska poprzeczno - wzdłużne ( promieniowo - oporowe ).

ŁOZYSKO ŚLIZGOWE POPRZECZNE składa się z następujących części:

• kadłub 1 ( korpusu ), który stanowi podstawę łożyska i zaopatrzony jest w tzw. wanienkę do zbierania spływającego smaru,

• pokrywy 2 , przymocowanej do kadłuba za pomocą śrub,

• panwi 3 - górnej i dolnej, stanowiących łącznie gniazdo, w którym obraca się czop wału lub osi.

ŁOŻYSKA TOCZNE, tak jak i ślizgowe, dzielimy na poprzeczne, wzdłużne i poprzeczno - wzdłużne, a w zależności od kształtu elementów tocznych na: łożyska kulkowe i wałeczkowe, przy czym wałeczki mogą posiadać kształt : walcowy, stożkowy, baryłkowy lub igiełkowy.

Łożyska toczne posiadają następujące główne części składowe: dwa pierścienie: wew. i zew., w których wykonane są bieżnie dla części tocznych, oraz elementy toczne w postaci kulek lub wałeczków, ujętych często w prowadzące je koszyczki (klatki).

Pierścień wew. łożyska osadzony nieruchomo na czopie wału (osi), a pierścień zew. również nieruchomo w odpowiedniej osłonie. W ten sposób przy obrocie wału lub osi nie wyciera się czop, jak to było w łożyskach ślizgowych, lecz elementy pośredniczące, toczne, a więc kulki lub wałeczki.

PODZIAŁ ŁOŻYSK TOCZNYCH ZE WZGLĘDU NA KIERUNEK OBCIAŻENIA:

a) łożysko poprzeczne                b) wzdłużne   c) skośne

GŁÓWNE RODZAJE ŁOŻYSK TOCZNYCH; łożyska kulkowe: a)zwykłe, b)wahliwe dwurzędowe, c)skośne jednorzędowe, d)skośne dwurzędowe, łożyska walcowe: e)bez prowadzenia na pierścieniu zew., f)z jednostronnym prowadzeniem, g)igiełkowe, h)stożkowe, i)baryłkowe poprzeczne, j)kulkowe wzdłużne jednokierunkowe, k)kulkowe wzdłużne dwukierunkowe, l)baryłkowe wzdłużne.

---