Ciąża fizjologiczna

Ciąża fizjologiczna nie jest oczywiście stanem choroby. Została jednak ujęta w tym miejscu, ponieważ wiąże się ona zarówno dla kobiety jak i dla lekarzy z wieloma problemami zdrowotnymi. Nawet wzorcowo przebiegająca ciąża jest obciążeniem dla organizmu i psychiki kobiety.

Czas trwania ciąży
Czas trwania prawidłowej ciąży liczy się od momentu zapłodnienia (jest to połączenie się komórki jajowej z plemnikiem) do urodzenia się dziecka, czyli do porodu. W fizjologicznie przebiegającej ciąży zachodzi dość duża rozpiętość czasu jej trwania.

W dużej części przypadków określenie dokładnej daty zapłodnienia jest niepewne lub też niemożliwe. Dlatego też bardzo przydatne i najczęściej stosowane jest określanie wieku ciąży i terminu porodu na podstawie tak zwanej reguły Naegelego.

W regule tej u kobiety miesiączkującej co 28 dni, czas trwania ciąży wynosi 280 dni. Czas ten jest liczony od pierwszego dnia ostatniego krwawienia miesiączkowego. Bardzo szybki sposób obliczenia terminu porodu według tej reguły polega na dodaniu do daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki 7 dni i odjęciu 3 miesięcy.

Termin porodu obliczony na podstawie tej reguły jest to termin przybliżony, aczkolwiek często sprawdzający się. Standardowe odchylenie może wynosić około 10 dni. Aby reguła Naegelego mogła być zawsze stosowana należy u kobiet mających dłuższe cykle dodać liczbę dni, o które czas trwania cyklu różni się od 28 dni i u kobiet mających krótsze cykle odjąć liczbę dni, o które czas trwania cyklu różni się od 28 dni.

W dobie rozpowszechnienia badania ultrasonograficznego (usg można z bardzo dużą dokładnością określić wiek ciąży, a co za tym idzie i spodziewany termin porodu. Najdokładniejsze i najbardziej precyzyjne określenie wieku ciąży metodą ultrasonografii uzyskuje się pomiędzy 7 a 10 tygodniem ciąży. Im ciąża jest 'starsza', tym granice błędu rozszerzają się.

Zapłodnienie
Zapłodnienie, czyli połączenie się ze sobą komórki jajowej i plemnika następuje zwykle w jajowodzie, w jego części bańkowej. Plemniki zgromadzone w nasieniu nie mają od razu zdolności zapłodnienia. Uzyskują ją dopiero w czasie przechodzenia przez drogi układu płciowego kobiety.

Proces ten i zmiany, jakie w tym czasie zachodzą, nazywamy kapacytacją plemników. Po procesie tym plemniki są już w stanie pokonać barierę utworzoną z komórek otaczających komórkę jajową i rozpocząć reakcję, która doprowadza do penetracji jednego z plemników do wnętrza oocytu (komórki jajowej).

Prawidłowo proces ten prowadzi do połączenia się jednej komórki jajowej z tylko jednym plemnikiem. Dzieje się tak, ponieważ z chwilą wniknięcia plemnika do wnętrza komórki jajowej w jej otoczce zachodzą zmiany, które uniemożliwiają penetrację innych plemników.

Komórka jajowa połączona z plemnikiem zawiera w sobie kompletny materiał genetyczny, który w połowie pochodzi z plemnika. Ulega ona wielu podziałom, czyli powstaje coraz więcej komórek, i cały czas wędruje w jajowodzie w kierunku do jamy macicy, gdzie prawidłowo powinno dojść do jej zagnieżdżenia (implantacji). Implantacja jaja płodowego odbywa się pomiędzy 6 a 12 dniem po zapłodnieniu.

W literaturze podaje się, iż ok. 16% zapłodnionych jaj obumiera przed procesem zagnieżdżenia, natomiast ok 26% w czasie drugiego tygodnia od zapłodnienia. Procesy te tłumaczone są działaniem czynników zewnętrznych oraz anomaliami chromosomalnymi.

Rozpoznanie ciąży
Ciążę rozpoznaje się na podstawie objawów subiektywnych, które pojawiają się na skutek reakcji organizmu kobiety na działanie hormonów wytwarzanych w czasie ciąży oraz objawów obiektywnych, stwierdzanych na podstawie badań laboratoryjnych i fizykalnych, które są spowodowane obecnością i rozwojem jaja płodowego.

W bardzo wczesnej ciąży rozpoznanie jest niezmiernie trudne i nie zawsze możliwe do przeprowadzenia. Pojawiające się objawy dzieli się na pewne i na prawdopodobne.

W bardzo wczesnej ciąży rozpoznanie jest niezmiernie trudne i nie zawsze możliwe do przeprowadzenia. Pojawiające się objawy dzieli się na pewne i na prawdopodobne.

W pierwszej połowie ciąży
Objawy prawdopodobne odczuwane przez kobiety:

• Zmiany dotyczące apetytu
  Mogą pojawić się nudności, zgaga, wymioty, zawroty głowy i ślinotok. Są to objawy najprawdopodobniej związane z pobudzeniem układu autonomicznego i występują u ponad 50% kobiet we wczesnym okresie ciąży z różnym nasileniem.
  Najczęściej pojawiają się w godzinach porannych, ale niekiedy mogą występować przez całą dobę. Poranne wymioty i nudności występują mniej więcej od 6 - 8 tygodnia ciąży i zazwyczaj ustępują w okolicach 12 - 16 tygodnia ciąży. Pomoc w tych przypadkach polega na zastosowaniu odpowiednio lekkostrawnej diety, jedzenia często, a w małych ilościach, to samo dotyczy spożywania płynów. Dobry efekt uzyskuje się, kiedy pierwszy posiłek jest spożywany przed wstaniem z łóżka.

• Zmiany samopoczucia
  Zmęczenie, drażliwość, nadpobudliwość psychiczna. Często pojawia się nadmierne łaknienie lub jego całkowity brak, niechęć do pewnych potraw lub zapachów, zmiany upodobań smakowych.

Objawy prawdopodobne obiektywne:

• Brak miesiączki
  Jest to często pierwszy objaw sugerujący istnienie ciąży, zwłaszcza u kobiet zdrowych i miesiączkujących regularnie. Pamiętać jednak należy, że u niektórych kobiet będących już w ciąży może dochodzić do delikatnego plamienia lub nawet krwawienia w okresie przypadającej miesiączki.

• Częste oddawanie moczu
  Jest to wynik działania hormonów na pęcherz moczowy, przekrwienia całego układu moczowo - płciowego, oraz powiększaniem się trzonu macicy i jego uciskaniem na pęcherz moczowy.

• Zaparcia
  Pojawiają się one bardzo wcześnie i często utrzymują się do końca ciąży. Są skutkiem działania hormonów na przewód pokarmowy, którego praca ulega zwolnieniu. Dolegliwości te mogą być częściowo złagodzone poprzez odpowiednią dietę i spożywanie większej ilości płynów.

• Bolesność i powiększenie gruczołów piersiowych.
  Pojawić się może we wczesnej ciąży około 6 tygodnia. Może przejawiać się okresowymi 'kłuciami' aż do silnego obrzmienia i dolegliwości bólowych. Poszerza się siatka żylnych naczyń podskórnych, które stają się bardziej widoczne. Następuje przebarwienie brodawek sutkowych, pojawienie się wtórnych obwódek. Pod wpływem wcisku może wydzielać się płyn, znacznie wyraźniej po 12 tygodniu ciąży.

• Podwyższenie podstawowej temperatury ciała.
  Za wystąpieniem wczesnej ciąży przemawia temperatura ciała powyżej 37^o C utrzymująca się po okresie owulacji (jajeczkowania) przez około 3 tygodnie i brak w tym czasie miesiączki.

• Zasinienie ścian pochwy i przedsionka
  rozpulchnienie pochwy, zwiększenie rozciągliwości i szerokości pochwy, jest to skutek działania progesteronu.

• Wzmożona wydzielina,
  która głównie zawiera szyjkowy śluz oraz złuszczone komórki nabłonka pochwy. Wydzielina jest biała lub szarawa, śluzowa. Jest to stan fizjologiczny i nie jest związany z infekcją w drogach rodnych.

• Zasinienie i rozpulchnienie szyjki macicy spowodowane przekrwieniem.

• Powiększenie i zmiana konsystencji mięśnia macicy.
  Około 10 tygodnia cała macica jest kulista o konsystencji ciastowatej. Jest już około dwukrotnie większa od macicy nieciężarnej. Pod koniec 12 tygodnia dno macicy sięga spojenia łonowego.

• Testy ciążowe.
  Wykonanie takiego testu polega na wykryciu w moczu lub w surowicy krwi kobety ciężarnej obecności gonadotropiny kosmówkowej wytwarzanej przez trofoblast. Jednakże dodatnio wychodzące próby ciążowe nie świadczą jednoznacznie o istnieniu prawidłowo rozwijającej się ciąży. Potwierdzają one jedynie, iż w organizmie istnieje trofoblast. Wykonywane są następujące testy: specyficzna próba ciążowa, polega na oznaczaniu gonadotropiny kosmówkowej w moczu (popularny test ciążowy), radioimmunologiczne oznaczenie podjednostki gonadotropijnej w surowicy kobiety ciężarnej, oznaczanie receptorów hormonu za pomocą tego badania istnieje możliwość wykrycia ciąży już w 5-tym dniu od zapłodnienia.

Metody pewne:

• Ultrasonografia
  > Za pomocą tego badania można obecnie najwcześniej uzyskać pełne potwierdzenie ciąży. Jest tu możliwość uwidocznienia pęcherzyka ciążowego już w 5 tygodniu ciąży, określenia jego położenia oraz, w okresie późniejszym, oceny poszczególnych elementów jaja płodowego.

• Elektrokardiografia płodowa
  Dzięki niej, już od 12 tygodnia ciąży, można stwierdzić czynność serca płodu oraz prześledzić zapis wszystkich ewolucji płodu.

Druga połowa ciąży

Wcale nierzadko zdarza się, że ciąża zostanie wykryta dopiero w trakcie drugiej połowy ciąży. Poniżej przedstawiamy kilka objawów obserwowanych w drugiej 'połowie życia w życiu'.

Objawy mogące występować u ciężarnej kobiety:

• Zmiany skórne, które mają najczęściej charakter przebarwień, rozstępów, najczęściej w okolicy brzucha i gruczołów sutkowych.

• Nadmierne owłosienie w okolicy twarzy, a niekiedy na całym ciele, szczególnie u kobiet, które mają ciemną karnację skóry i u brunetek.

Objawy pewne (stwierdzenie chociażby jednego z nich potwierdza ciążę):

• Stwierdzenie części płodu w badaniu palpacyjnym

• Wysłuchanie, wyczucie lub zaobserwowanie czynnych ruchów płodu. Pierwiastki z reguły zaczynają odczuwać ruchy dziecka od około 20 tygodnia ciąży, a wieloródki nawet od połowy 17 tygodnia ciąży.

• Wysłuchanie tętna płodu

• Balotowanie płodu, które wywołuje się poprzez odepchnięcie główki lub pośladków płodu. Część, która została odepchnięta po pewnym czasie wraca na swoje dawne miejsce.

• Stwierdzenie elementów płodu w przypadkowo wykonanym zdjęciu radiologicznym




---