ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE

Istnieje wiele szkół zarządzania, gdyż w różnych krajach w różnorodny sposób podchodzono do problematyki zarządzania. Zarządzanie łączy się z gospodarowaniem, a w okresie gospodarki centralnie sterowanej nosiło nazwę administrowania. Zarządzanie marketingowe jest procesem planowania, organizowania, motywowania i kontroli, który ma prowadzić do realizacji celów przedsiębiorstwa (wypracowaniu zysków).

ZARZĄDZANIE

1. Jest takim rodzajem kierowania, w którym tytuł do wywierania wpływu na hierarchię i systemy wartości, interesy i dążenia oraz podstawy organizacyjne kierowanych wynika głównie, choć niewyłącznie z władania lub z faktu dysponowania przez kierującego zasobami materialno-energetycznymi i informacyjnymi o szczególnym znaczeniu dla organizacji, bądź samego przeświadczenia kierowanych, że kierujący ma możliwość pozyskania tych zasobów.

2. Jest to zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie tj. kierowanie ludźmi i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.

Sprawny - wykorzystujący zasoby mądrze i bez zbędnego marnotrawstwa (ważne koszty realizacji)

Skuteczny - działający z powodzeniem (realizujący cel przy równoczesnym braniu pod uwagę sprawności)

ISTOTA ZARZĄDZANIA = DZIAŁANIE SPRAWNE I SKUTECZNE

Pojęcie zarządzania odnosi się do organizacji.

ORGANIZACJA

Jest to grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć założony cel.

W organizacji występują odchylenia i różne spojrzenia na sposób realizacji celów, ale nie takie, by tego celu nie można było osiągnąć. Metody realizacji można zmieniać, ale celu nie. Zmiana celu powoduje zmianę planu.

STEROWANIE

Jest to wszelkie celowe oddziaływanie jednego systemu wartości na inne w celu otrzymania takich zmian w przebiegu procesu zachodzącego w przedmiocie sterowania lub stanu sterowanego systemu w danej chwili, który uważa się za pożądany. Cechy procesu sterowania:

1.zachowanie celowe obiektu sterującego

2.regulacyjny charakter oddziaływań obiektu sterującego polegający na usuwaniu odchyleń parametrów osiąganych od pożądanych

KIEROWANIE

1. Jest procesem dobrowolnego lub wymuszonego ograniczenia swobody działań ludzi realizowanego dla osiągnięcia powodzenia zbiorowego. Istotą tego procesu jest koordynacja zbiorowych wysiłków na pożądanym poziomie.

2. Jest działaniem, którego celem jest wywołanie określonego, zgodnego z zamierzeniem kierującego zachowania się innych ludzi. Jest to, więc działanie świadome, celowe i podejmowane z poczuciem swobody wyboru. Kierujący dąży do realizacji celów (swoich, grupy, którą reprezentuje albo całej organizacji) niebezpośrednio, lecz poprzez innych ludzi.

Trudno jest rozgraniczyć kierowanie od zarządzania, gdyż zarówno w kierowaniu, jak i zarządzaniu poddajemy analizie te same funkcje (planowanie, przewodzenie, motywacja, kontrola). Jednakże kierujący tylko oddziałuje na zespół ludzi, a zarządzający prócz kierowania wykorzystuje do urządzenia techniczne (określa sposób wykorzystania tych urządzeń),a decyzje kierownicze są decyzjami zarządzającymi.

KSZTAŁTOWANIE SIĘ POGLĄDÓW NA ZARZĄDZANIE

Zarządzanie funkcjonuje już od czasów starożytnych (Sumeryjczycy, Fenicjanie, Egipt, Grecja, Rzym). Bardziej określoną formę przyjęło na przełomie XIII i XIX w. Do pionierów zarządzania należał Robert Owen, który w swoich zakładach przemysłowych ustalił minimalny wiek zatrudnionych, dawał posiłki regeneracyjne i ustalił godziny pracy. Jemu współczesny Charles Abbage opracował w praktyce metody matematyczne do wyboru lokalizacji magazynów - prognozował sprzedaż, prognozował dostawy. Era naukowego zarządzania rozpoczyna się od Taylora (1856 - 1915), którego działania dały początek współczesnego zarządzania - klasyczne podejście do zarządzania. Wyróżniamy w nim zarządzanie naukowe i administracyjne (klasyczna teoria organizacji). Przedstawiciele tego kierunku to Taylor, Gilbert wraz z żoną, Henryk Gant i Emmerson.

ZARZĄDZANIE NAUKOWE

Istotą zarządzania naukowego jest poprawa wyników osiąganych przez poszczególnych pracowników (Taylor). Przeprowadzał on badania chronometrem: rejestrował czas wszystkich wykonywanych operacji i na tej podstawie opracowywał normy dla danego stanowiska pracy. Wychodził on z założenia, że pracownicy spowalniają pracę, a chciał ustalić faktyczny czas pracy, by wymagać większą wydajność i skrócić czas nieprodukcyjny.

ZARZĄDZANIE ADMINISTRACYJNE

Istotą zarządzania administracyjnego jest koncentracja na zarządzaniu całą organizacją, a nie pojedynczym pracownikiem. Tworzeniu takich metod zarządzania organizacją,aby ona cała realizowała najkorzystniej zadania, które ma wykonać. Przedstawicielem tego kierunku był Henry Fayol, który wypracował 14 zasad sprawnego i skutecznego działania:

1. Podział pracy

2. Wysoki stopień specjalizacji

3. Efektywność

4.Efekt skali i efekt doświadczenia. Efekt skali to wielkość produkcji, a efekt doświadczenia to rutyna i specjalizacja)

5. Autorytet

6. Dyscyplina

7. Wynagrodzenie

8. Centralizacja

9. Hierarchia

10. Ład

11. Sprawiedliwość

12. Stabilizacja personelu

13. Inicjatywa

14. Wario

UJĘCIE BEHAWIORALNE ZARZĄDZANIA

W ujęciu behawioralnym w zarządzaniu wykorzystywane są elementy

psychologiczne i psychiczne, postawy pracownicze. Jest to ruch na rzecz stosunków międzyludzkich, a także problemy wchodzące w zachowanie się całej organizacji. Istotą ujęcia behawioralnego w zarządzaniu jest położenie większego nacisku na indywidualne postawy i zachowania oraz na procesy grupowe

UJĘCIE INTEGRUJĄCE W ZARZĄDZANIU

Jest to spojrzenie systemowe, sytuacyjne i integrujące na zarządzanie. Istotą integrującego ujęcia zarządzania jest traktowanie organizacji jako systemu ze wszystkimi tego konsekwencjami.

UJĘCIE ILOŚCIOWE W ZARZĄDZANIU

Jest to wykorzystanie technik ilościowych (matematycznych, statystycznych). W ujęciu ilościowym występuje ilościowa teoria zarządzania i zarządzanie operacyjne, które zajmuje się wspomaganiem organizacji w efektywnym wykorzystaniu produktów i usług. Zarządzanie operacyjne jest istotnym elementem w zarządzaniu.

DROGI ROZWOJU ZARZĄDZANIA W POSZCZEGÓLNYCH KRAJACH

Nie wszystkie kraje chętnie wprowadzały nowe rozwiązania tkwiące w teoriach zarządzania. Stąd też każdy kraj miał inną drogę dochodzenia do zarządzania. Polska również miała swój wkład w rozwój zarządzania (prof. Adamiecki). W Anglii naukę o zarządzaniu wprowadziła dekretem rządowym Margaret Tatcher.

Angielska droga do zarządzania:

1. Rewolucja przemysłowa

a. wpływ teorii Adama Smitha na kierunki rozwoju gospodarczego oraz system kierowania

- ziemia

- praca

- kapitał

- przedsiębiorczość

2. Stosunki przemysłowe i ich wpływ na rozwój nowoczesnego zarządzania

- odrzucenie taylorowskiej koncepcji naukowego zarządzania

- traktowanie zarządzania jako sztuki (nie można się go nauczyć)

- niechęć do zarządzania (wynikła z kluczowe pozycji Anglii na świecie)

3. Decyzje rządowe o wprowadzeniu naukowego zarządzania

- 1965 - powołanie dwóch uczelni o kierunku zarządzania (Londyn, Manchester)

- skorzystanie z doświadczeń Francji

- decyzją Margaret Tatcher wprowadzono zarządzanie do programu nauczania

Amerykańska droga do zarządzania:

1. Rewolucja przemysłowa

- 1776 - proklamacja niepodległości

- 1790 - uruchomienia pierwszego zakładu włókienniczego (S. Slater)

- 1812 - wprowadzenie napędu parowego do przemysłu (USA prześciga Anglię)

- 1815 - światowa wystawa przemysłowa w Londynie, na której USA pokazało

zamek przeciw włamaniowy

pistolet wielostrzałowy Colt

mechaniczną żniwiarkę

- 1830 - budowa pierwszej linii kolejowej

- 1842 - uruchomienie pierwszej linii telegraficznej

- 1872 - wprowadzenie do przemysłu hutniczego metody Besemera (stal o podwyższonej jakości).

Dzięki temu wzrosła wydajność i koszty budowy linii kolejowych spadły - ogromna dynamika rozwoju transportu kolejowego. Swoje zarządzanie budowali na teorii naukowej

2. Wprowadzenie metody zarządzania określanej mianem systematycznego kierownictwa (sys

- 1886 - Towne wygłasza referat “Inżynier jako ekonomista”

3. Przejście do etapu naukowego zarządzania

- wkład Taylora w rozwój naukowego zarządzania(analiza czasu pracy, zarządzanie przez chronometron)

- wkład Gautta w rozwój zarządzania (precyzyjny nadzór nad pracownikami - szczególnie nad najsłabszymi)

ZARZĄDZANIE W WARUNKACH INTEGRACJI I GLOBALIZACJI GOSPODARKI

Rzeczywistość pokazuje, że świat jest skazany na globalizację, gdyż jest ona dogodną formą rozwoju dla najbogatszych, którzy do niej dążą. Wśród czynników globalizacji wymienia się czynniki: polityczne, kosztowe, rynkowe i konkurencyjne

Podstawowymi czynnikami globalizacji są czynniki kosztowe:

- zagraniczne fabryki lokowane są w innych krajach z uwagi na niższe koszty produkcji

- poszukiwanie takich nisz na rynku globalnym, by można było obniżać cenę i konkurować wyrobem na rynku globalnym

Problemem pozostaje podział korzyści z globalizacji tak, by nie trafiały one tylko do najbogatszych.

CZYNNIKI GLOBALIZACJI

1. Czynniki kosztowe:

- globalne korzyści skali

- efekt doświadczenia (rutyna)

- obniżka kosztów transportu (im większa przemieszana masa, tym niższe koszty)

- wzrost kosztów badawczo-rozwojowych (za wysokie, by je ponosić samemu)

- zróżnicowanie kosztowe w poszczególnych krajach (nisze o niższych kosztach)

2. Czynniki polityczne:

- polityka wolnego handlu (swoboda działalności gospodarczej, wolny przepływ siły roboczej, technologii)

- normy techniczne (służą do ochrony własnego rynku)

- jednolita reglamentacja wymiany handlowej

- liberalizacja przepisów

3. Czynniki konkurencyjne:

- eksport i import

- międzynarodowe współzależności gospodarcze

- wielonarodowi konkurenci

- globalizacja konkurencji

4. Czynniki rynkowe:

- potrzeby klientów

- globalny popyt

- globalna dystrybucja

- marketing międzynarodowy

NOWOCZESNE METODY ZARZĄDZANIA ORGANIZACJAMI GOSPODARCZYMI

Istnieje zróżnicowanie pomiędzy techniką, a metodą zarządzania ( tak jak między metodyką - sposoby postępowania, a metodologią - nauka o metodach, która je wypracowuje i wykorzystuje).

Zarządzanie to podejmowanie decyzji ważnych dla funkcjonowania przedsiębiorstwa i jego organizacji gospodarczej. Głównym celem jest, by decyzje te były trafne (właściwa informacja analiza tej informacji właściwa decyzja). Technika i metody wykorzystywane w podejmowaniu decyzji powodują, że są one trafne.

W przedsiębiorstwie podejmowane są decyzje:

1. strategiczne

2. operacyjne

3. taktyczne

Odnoszą się one do:

1. długiego horyzontu czasowego

2. średniego horyzontu czasowego

3. krótkiego horyzontu czasowego

W wielu przypadkach decyzje odnoszą się nie do czasu, ale do ważności problemu (są to decyzje strategiczne). Są one najczęstsze w przedsiębiorstwie. Zależnie od czasu i ważności decyzji wypracowuje się odpowiednie techniki dla wypracowania słusznej decyzji.

TYPOLOGIA NOWOCZESNYCH TECHNIK ZARZĄDZANIA

Metody intuicyjne

1. burza mózgów

2. metoda delficka

3. naukowe fantazjowanie

4. naukowe kreowanie przyszłości

Burza mózgów - każdy wypowiada swoje zdanie i dopiero analiza tych zdań prowadzi do kontekstu, który mówi o rozwoju zjawiska

Metoda delficka - rozwinięcie burzy mózgów, która odbywa się w sposób korespondencyjny.

Metody badawcze

1. ekstrapolacja trendu

2. analiza kontekstualna

3. badania morfologiczne

4. scenariusz

5. analiza historyczna

6. analiza przekrojowa

7. analiza czynników

8. badanie nakładów i wyników

Istota metod badawczych sprowadza się do badań, na podstawie których można podejmować właściwe decyzje.

Ekstrapolacja trendu - metoda oparta na wielkościach, ale wymagająca elementów korygujących by wykluczyć błędy

Analiza kontekstualna - analiza związków między wytypowanymi wielkościami

Badanie nakładów i wyników - nakład (wydatek) może w wyniku (koszcie) ujawnić się po bardzo długim czasie

Metody projektowe

1. modele decyzyjne

2. metody optymalizacyjne

3. metody sieciowe

4. teoria gier

5. drzewo decyzyjne

Metody sieciowe - siatka czynności. PERTA, CPM, wykres Gantta

WSPÓŁCZESNE METODY WYKORZYSTYWANE W ZARZĄDZANIU

1. analiza SWOT

- analiza zewnętrzna

- analiza wewnętrzna

Jest to analiza silnych i słabych stron przedsiębiorstwa. Wykorzystywana głównie w logistyce. Pomaga rozwiązywać problemy związane z problemem przepływów materiałowych i kosztów związanych z tymi przepływami.

2. just in time

- wszystko w swoim czasie

- wszystko w swoim miejscu

3. controling

- sprecyzowanie celów

- przyjęcie właściwych orientacji

- określenie charakteru zadań

- określenie przedmiotu zadań

- określenie horyzontu czasowego

4. benchmarking

- planowanie

- gromadzenie danych

- przetwarzanie

- identyfikacja procesów wzorców

- wdrażanie nowych rozwiązań

Benchmarking to wzorowanie się na innych w ich najlepszych stronach

METODY REKURSYWNE W ZARZĄDZANIU

1. zintegrowane systemy informacji kierownictwa

2. systemy wczesnego rozpoznawania

3. metody symulacyjne

TECHNIKI WYKORZYSTYWANE W PROGRAMOWANIU

1. analiza strukturalna

2. programowanie liniowe

3. programowanie dynamiczne

4. programowanie nieliniowe

5. metody sieciowe

6. ekstrapolacja trendu

7. symulacja

8. teoria gier

TECHNIKI WYKORZYSTYWANE W PLANOWANIU

1. analiza strukturalna

2. metody symulacyjne

3. programowanie liniowe

4. programowanie dynamiczne

5. programowanie nieliniowe

6. badania operacyjne

7. metody sieciowe

8. metody informatyczne

Nie ma reguły co do wykorzystania określonych metod do konkretnych zjawisk (liczy się intuicja). Aby dobrać właściwą metodę należy je wszystkie dobrze poznać.

ZARZĄDZANIE INNOWACJAMI

INNOWACJA - unowocześnienie wyrobu lub usługi. Problem innowacji wiąże się z postępem technicznym i jest jego częścią. Postęp techniczny jest nośnikiem innowacji, są to zmiany ku lepszemu. POSTĘP TECHNICZNY - jest to ogół zmian w technice, technologii i organizacji przynoszący korzyści ekonomiczne. Wnioskiem jest, że:

1. Każda zmiana w technice i w technologii wymaga zmian w organizacji wszystkiego, co się z nimi wiąże. Postęp organizacyjny nie jest związany z postępem technicznym. Zmiana w organizacji postępowania może przynosić korzyści ekonomiczne.

2. Zmiany te przynoszą korzyści ekonomiczne. Potencjalny postęp techniczny to brak możliwości porównania jednego nowoczesnego urządzenia z innym - jest tylko jedno - bardzo nowoczesne.

Mówiąc o zarządzaniu innowacjami trzeba mieć na uwadze to, że zmiany te muszą być korzystne dla przedsiębiorstwa (brak korzyści = brak cech innowacyjności).

Innowacja (od łac. Innowation)

1. Wprowadzenie czegoś nowego, rzecz nowowprowadzona, nowość, reforma

2. Wprowadzenie nowych produktów, metod produkcji, znalezienie nowych rynków, zdobycie nowych źródeł surowców oraz wprowadzenie nowej organizacji

J. A. Schumpter

Proces innowacyjny należy rozumieć przez zmiany techniczne, technologiczne, organizacyjne, ekonomiczne, jak i nowatorstwo naukowe, których wprowadzenie w życie przesądza o postępie, a więc o urzeczywistnieniu korzystnych zmian rozwojowych

PODZIAŁ INNOWACJI:

1. Innowacje radykalne

nowe produkty, usługi, technologie, które całkowicie zastępują C

2. Innowacje stopniowe

nowe produkty, usługi, technologie, które tylko modyfikują dotychczasowe

3. Innowacje techniczne

zmiany wyglądu fizycznego produktu, usługi, parametrów osiągnięć lub procesów produkcyjnych

4. Innowacje kierownicze (organizacyjne)

zmiany w procesie kierowania sposobem obmyślania, tworzenia i dostarczania klientom produktów i usług.

INNOWACJE

SPRZĘŻONE

NIESPRZĘŻONE

KREATYWNE IMITUJĄCE

NAŚLADOWCZE ODTWÓRCZE

Pełna imitacja +własna myśl

Dawniej postęp techniczny wynalazczość i innowacje powstawały jako efekt pracy kreatorów lub pod wpływem nagłych pomysłów. Obecnie innowacje i wynalazki są programowane - wyznaczając dany cel i przyjmując właściwą procedurę można go osiągnąć. Są efektem pracy zespołów wielu ludzi.

MODELE PROCESU INNOWACJI

Badania podstawowe Badania stosowane Prace rozwojowe Produkcja

Jest to model czasochłonny (długookresowy rozwój techniki), bo rozpoczyna się w fazie badań podstawowych, ale stosując go innowatorzy rewolucjonizują naukę. Badania podstawowe to odkrywanie nowych dziedzin, a nie usprawnianie starych. Model ten jest stosowanie na poziomie badań, ale nie przedsiębiorstwa, które nie jest w stanie prowadzić badań podstawowych. W modelu tym wynalazek może czekać na rozpowszechnienie nawet wiele lat

Zmodyfikowany model procesu innowacji

Idea Ocena i wybór Rozwój Testowanie produkcji rynkowej Komercjalizacja (sprzedaż wyrobu po innowacji) Zyski

Jest to model marketingowy nastawiony na korzyści (co jest zgodne z istotą postępu technicznego). Obecnie wynalazki wprowadzane są do produkcji bardzo szybko aby powiększyć zyski

Inne ujęcie procesu innowacji

Rozwój Zastosowanie Uruchomienie Wzrost Dojrzałość Spadek

Rozwój - organizacja ocenia, modyfikuje i doskonali twórczy pomysł

Zastosowanie - organizacja wykorzystuje rozwiniętą ideę w projektowaniu produkcji lub dostawach nowych produktów, usług lub procesów

Uruchomienie - wprowadzenie na rynek nowego produktu lub usługi

Wzrost - wzrost popytu na nowy produkt lub usługę

Dojrzałość - przedłużanie cyklu życia produktu lub usługi

Spadek - zmniejszenie popytu i wyprowadzenie produktu z rynku

Ten model procesu innowacyjnego nakłada się w swojej drugiej części na cykl życia produktu. Część pierwsza to praca twórcza nad udolskonaleniem produktu. Od etapu dojrzałości zaczyna się działalność innowacyjna w stosunku do produktu (chodzi o przedłużaniu życia produktu przez innowacyjność)

Istota zarządzania innowacjami tkwi w organizacji gospodarki i systematycznym działaniu opartym o funkcje zarządzania (planowanie organizacja pracy motywowanie kontrola). Jest to stała czynność, która nie może ulec przerwaniu - ważna jest systematyczność w tym zakresie.

ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ I WYDAJNOŚCIĄ PRACY

Cechy jakości to niezawodność i estetyka. Normy jakości można ustalać.

Jakość - ogół cech produktu lub usługi decydująca o ich zdolności do zaspokajania stwierdzonych i potencjalnych potrzeb.

Na jakość składają się cech:

1. mierzalne (np. bezpieczeństwo)

2. trudno mierzalne (np. estetyka)

3. niemierzalne

Wydajność - ekonomiczna miara efektywności ujmująca wielkość produkcji odniesioną do wielkości zasobów użytych do jej wytworzenia.

Wzrost wydajności powodują:

1. innowacje

2. postęp techniczny

3.metody zarządzania

Zarządzanie jakością:

Zaangażowanie najwyższego kierownictwa na rzecz zmiany całego podejścia do prowadzenia działalności gospodarczej, które uczyniłoby jakość najwyższym czynnikiem we wszystkich poczynaniach.

Wskaźniki pomiaru wydajności pracy:

Produkcja

Wydajność pracy = __________________

Bezpośrednie nakłady pracy

Produkcja

Produktywność = ___________________

Nakłady

Wymiary jakości (czynniki wyznaczające jakość):

1. Wyniki - główne cechy funkcjonalne produktu (np. przyspieszenie w samochodzie, wyrazistość ekranu telewizora)

2. Cech - uzupełnienie podstawowych cech funkcjonalnych (+ lub -)

3. Niezawodność - prawdopodobieństwo bezusterkowej pracy w danym czasie

4. Zgodność - stopień zgodności spełniania norm (do wzorca)

5. Trwałość - miara długości życia produktu - moralne zużycie - odchodzenie od dobrego modelu na rzecz bardziej nowoczesnego, choć gorszego.

6. Łatwość obsługi - szybkość i łatwość naprawy

7. Estetyka - wygląd produktu, smak, zapach, dotyk

8. Postrzeganie jakości - opinia użytkownika o wymienionych cechach - opinia indywidualnego odbioru

Kompleksowe zarządzanie jakością:

Zaangażowanie strategiczne

Zaangażowanie Materiały Technologia Metody

pracownika

Poprawa jakości

Zaangażowanie pracownika jako podstawowy element poprawy jakości, materiały wysokiej jakości, odpowiedni sposób prowadzenia produkcji, wykorzystanie metod techniki zarządzania wynikających z procedur zawartych w przepisach zmierzających do osiągania najwyższej jakości.

Zarządzanie jakością i wydajnością (oddziaływanie na działalność operacyjną) - konieczne czynniki:

1. Istota operacji

2. Operacje produkcyjne (i eliminacja negatywnych czynników)

3. Operacje usługowe

4. Zdolności produkcyjne (nie tylko ilościowe, ale i jakościowe)

ZARZĄDZANIE CZASEM PRACY

Zarządzanie pracą opiera się na tych samych przesłankach, co zarządzanie innymi elementami. Istotą zarządzania są bowiem decyzje oparte na planowaniu, organizowaniu, motywacji i kontroli.

Czas z punktu widzenia zarządzania - jest dobrem ograniczonym, ale można określić najkorzystniejszy sposób wykorzystania go.

Czas z punktu widzenia działalności gospodarczej - np. życie produktu i jego fazy

Zarządzanie czasem to podejmowanie decyzji, które w sposób najkorzystniejszy czas ten będą wykorzystywać. Każdy proces produkcyjny, pokonywania przestrzeni itd. odbywa się w określonym czasie (od - do). Istnieją dwie dziedziny, w których procesy odbywają się w przestrzeni:

- rolnictwo (czas i przestrzeń) - uprawy obejmują areał określony przestrzenią

- transport (czas i przestrzeń) -pokonywanie określonej przestrzeni.

W pozostałych dziedzinach gospodarki wszystkie procesy odbywają się wyłącznie w czasie:

- proces produkcyjny - produkcja taśmowa nie oznacza pokonywania przestrzeni, ale proces technologiczny

- przemieszczanie półwyrobów w procesie transportowym odbywa się poza procesem technologicznym.

Problem zarządzania czasem pracy:

Czas to pieniądz ( np. składowanie węgla kosztuje)

- skracanie czasu czynności produkcyjnych przynosi wymierne efekty ekonomiczne.

- skracanie czasu nie obniża jakości wyrobu

Czas jest kategorią ekonomiczną - czas przemieszczania w transporcie morskim może być bardzo długi, co wpływa na koszty właściciela ładunku lub kupującego. Na koszty wpływa też czas przeładunku.

Wielkości wpływające na czas pracy pracownika:

1. Godziny normalnej (efektywnej) pracy - stanowią niewielki procent kalendarzowego czasu pracy. Straty czasu stanowią:

- nieobecności losowe

- nieobecności nieuzasadnione

- przestaje produkcyjne (wynik złej organizacji pracy)

- ustawowe przerwy w pracy (urlopy, niedziele i święta)

2. Kalendarzowy czas pracy

3. Godziny nadliczbowe

Czas pracy maszyn - w procesie produkcyjnym oprócz pracownika zaangażowane są urządzenia. Mogą być one nie wykorzystywane z wielu powodów nawet, gdy pracownik jest w pracy (nieefektywność) - człowiek prowadzący samochód w czasie postoju pracuje, a samochód nie.

Podział czasu pracy urządzeń:

Czas pracy urządzenia to czas, w którym urządzenie jest w posiadaniu człowieka.

1. Urządzenia zbędne

2. Urządzenia przebywające w naprawach

3. Nieprodukcyjne uruchomienie urządzeń

4. Urządzenia czynne:

a. przestoje nieprodukcyjne cało zmianowe

b. krótkie przestoje nieprodukcyjne

c. przestoje planowane (konserwacje, naprawy, przeglądy)

d. faktyczny czas pracy urządzeń

Wykorzystanie czasu pracy urządzeń jest bardzo ważne w stosunku do wskaźników efektywności urządzenia. Aby obliczyć wydajność pracy urządzenia trzeba uwzględnić przestoje, naprawy itp. obniżające efektywność maszyn.

Struktura pracochłonności produkcji Całkowita pracochłonność produkcji):

1. pracochłonność rzeczywista

- pracochłonność minimalna

- pracochłonność dodatkowa rezerwy obniżania pracochłonności

2. ewidencjonowane straty czasu

3. nie ewidencjonowane straty czasu

WNIOSEK:

Mówiąc o zarządzaniu czasem pracy pracownika i maszyny należy właściwie planować wykorzystanie czasu, który posiadamy. W zarządzaniu czas należy zaplanować, zorganizować, motywować, a później skontrolować. Elementy te mają podnieść efektywność pracy.

ZARZĄDZANIE SYSTEMAMI INFORMACYJNYMI

Zarządzanie to podejmowanie decyzji, dokonywanie wyborów (w gospodarce - wyborów ekonomicznych). Aby decyzje były prawidłowe, trzeba posiadać dobre informacje. Informacje podlegają prawom rynku tak jak każdy wyrób lub usługa. Stanowią element obrotu rynkowego. Zadaniem systemu informacyjnego jest gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji.

System informacyjny w przedsiębiorstwie:

OTOCZENIE

PRZEDSIĘBIORSTWO

SYSTEM ZARZĄDZANIA

PODSYSTEM PODSYSTEM

DECYZYJNY INFORMACYJNY

MARKETINGIEM

SYSTEM WYKONAWCZY

Każde przedsiębiorstwo funkcjonujące w otoczeniu stanowi system, w którym również można wyodrębnić systemy zarządzania i wykonawczy. System informacyjny znajduje się w systemie zarządzania. Czerpie on informacje zarówno zewnątrz jak i wewnątrz przedsiębiorstwa - z systemu wykonawczego. Źródła informacji systemu informacyjnego:

1. Wtórne wewnętrzne -plany, opracowania, bilanse

2. Wtórne zewnętrzne - roczniki statystyczne

3. Pierwotne - badania marketingowe

Celem funkcjonowania systemu informacyjnego jest dostarczenie takich informacji, które pozwolą podjąć właściwą decyzję.

Dane - surowe liczby i fakty odzwierciedlające pojedynczy punkt widzenia na dane zjawisko.

Informacje - dane prezentowane w sposób pozwalający podejmować skuteczne decyzje (odpowiednio przetworzone dane).

Walory cechujące informacje:

1. dokładność

2. aktualność

3. kompletność

4. odpowiedniość - dotyczą określonego zjawiska

Elementy składowe systemu informacyjnego:

1. Ludzie

2. Sprzęt

3. Techniki gromadzenia informacji - automatyczne lub ręczne

4. Metody porządkowania i przetwarzania informacji - eliminowanie zbędnych informacji

5. Metody przekazywania informacji decydentom - sprowadzają się do analizy zjawiska - opisy analityczny robią ludzie i na podstawie tych popisów decydenci podejmują decyzje.

Piramida potrzeb informacyjnych przedsiębiorstwa:

Zarząd firmy - informacje dla planowania strategicznego (nie szczegółowe, ale precyzyjne)

Działy funkcjonalne - informacje zarządcze niezbędne do budowania planów poszczególnych działów funkcjonalnych

Inni kierownicy - informacje potrzebne do realizacji planów na wtórnych poziomach zarządzania (otoczenie bliższe i konkurencja)

Poziom wykonawczy - przetwarzanie informacji stosownie do poziomów wykonawczych

Mówiąc o zarządzaniu informacjami mamy na myśli podstawowe funkcje zarządzania (planowanie, organizowanie, motywacja, kontrola). System w stosunku do realizacji celów powinien właściwie określić cel (zaplanować) i sposób realizacji tego celu (procedura).

Kontrolna funkcja zarządzania informacjami:

Informacja Informacja Informacja

wchodząca wykorzystywana opuszczająca

do organizacji w organizacji organizację

Wstępna kontrola Kontrola równoległa Kontrola końcowa

sprawdzająca, czy sprawdzająca, czy sprawdzająca, czy

informacja jest informacja jest organizację opuszcza

właściwa skutecznie wykorzystywana właściwa informacja

Każdy etap wymaga odpowiednich działań kontrolnych. Jest to podyktowane:

1. Właściwym gromadzeniem informacji

2. Skutecznym wykorzystaniem informacji

3. Czy informacja opuszczająca opuszczająca firmę może przedostać się na zewnątrz i nie zaszkodzić tym firmie.

ZARZĄDZANIE PROBLEMAMI KOMUNIKOWANIA SIĘ W ORGANIZACJI

W organizacji powinno być pełne zrozumienie celów i problem komunikowania należy odnosić nie do przekazywania informacji, ale do zrozumienia celu tej organizacji w sprawach ogólnych i problemach szczegółowych (jasno określonych i zrozumiałych). Aby problemy były jasne określone i zrozumiałe następuje potrzeba dobrej komunikacji. Tak więc trzeba odpowiednio kształtować komunikowanie się w organizacji z punktu widzenia celów, jakie ta organizacja realizuje.

Komunikowanie - to proces przekazywania informacji.

Komunikowanie skuteczne - to proces przekazywania informacji w taki sposób, że wiadomość otrzymana ma zbliżone znaczenie do wiadomości zamierzonej.

Wiadomość przekłamana następuje, ale jej skutki są złe.

Proces komunikowania:

Szum

Zakodowanie Przekaz Rozszyfrowanie

kanałami

Treść Treść

Rozszyfrowanie Przekaz Zakodowanie

kanałami

Szum

Nadawca przekazuje odbiorcy informacje poprzez kanały przekazu. Na kanałach tych mogą powstawać szumy informacyjne, które przeszkadzają przekazywaniu informacji. Rozwój techniki pozwala zmniejszać lub eliminować szumy. Nadawca, w zależności od sposobu przekazu może informacje kodować, a odbiorca ma wówczas obowiązek rozszyfrowania ich. Konieczne jest, by treść zakodowana odpowiadała rozszyfrowanej aby wyeliminować zniekształcenia. W organizacji komunikowanie się to zamknięty proces.

Formy komunikowania się:

1. Komunikacja ustna - następuje potrzeba kontroli treści, czy informacja została zrozumiana

2. Komunikacja pisemna - potwierdza komunikację ustną. Również wymaga kontroli

3. Komunikacja werbalna - połączenie komunikacji ustnej i pisemnej

4. Komunikacja niewerbalna - komunikowanie za pomocą gestów lub mimiki

5. Komunikacja bezpośrednia - najlepsza metoda komunikowania się

6. Komunikacja pośrednia - komunikowanie się poprzez innych

7. Komunikacja jednokierunkowa - wydawanie poleceń

8. Komunikacja dwukierunkowa - dopuszczenie do wysłuchania strony drugiej

9. Komunikacja formalna

10. Komunikacja nieformalna

Za formami komunikowania kryją się określone cechy charakterologiczne. Griffin stworzył charakterystykę menadżerów na podstawie form komunikowania się.

Style komunikowania:

Wykorzystanie sprzężenia zwrotnego

Styl przetargowy - jest najczęściej stosowany gdyż powody informowania dotyczą podejmowania decyzji. System informacji musi przekazywać decydentom informacje potrzebne do podejmowania decyzji. Do podejmowania słusznych decyzji potrzebna jest dyskusja (negocjacje = styl przetargowy). Stosowany jest wówczas, gdy każda ze stron chce coś wynegocjować.

Styl efektywnej komunikacji - opiera się na tym, że jest najlepiej zrozumiały dla stron komunikowania się

Styl obronny - uciekają się do niego słabi (atak najlepsza obrona). Jest również często stosowany. Każda strona broni swoich racji (połączenie ze stylem przetargowym).W dwustronnej formie komunikacji stosowany jest najczęściej przez obie strony

Styl ekstrawerdyczny - otwartość wobec strony przeciwnej

Styl introwerdyczny - zamykania się na stronę przeciwna

Style to skuteczne odniesienie do negocjacji marketingu międzynarodowego. Cechy zespołów negocjacyjnych maja cechy narodów, które reprezentują.

W komunikowaniu obok szumów, które przekłamują i powodują niezrozumienie informacji występują również bariery wynikające z różnych przyczyn

Bariery skutecznego komunikowania

Cechy nadawcy

1. sprzeczne lub niespójne sygnały

2. niewiarygodność w przedmiocie wiadomości

3. niechęć do komunikowania

Cechy odbiorcy

1. brak nawyku słuchania

2. uprzedzenia w przedmiocie wiadomości

Dynamika interpersonalna pomiędzy nadawcą i odbiorcą

1. semantyka (wzajemne niezrozumienie)

2. różnice statusu lub władzy

3. różnice percepcji - sposobie odbioru (trzeba uczyć się go rozbudowywać)

Czynniki po stronie otoczenia

1. szumy

2. przeciążenia (obciążenia percepcji, spadki uwagi inne czynniki wynikające z ułomności organizmu ludzkiego)

Techniki poprawy skuteczności komunikacji:

Techniki dla nadawcy

1. konieczność istnienia sprzężenia zwrotnego

2. świadomość języka i znaczenia

3. zachowanie wiarygodności

4. wrażliwość na potrzeby odbiorcy (jego możliwości zrozumienia)

Techniki dla odbiorcy

1. rozwijanie umiejętności słuchania

2. wrażliwość na potrzeby nadawcy

Techniki dla nadawcy i odbiorcy

1. śledzenie losów informacji

2. regulacja przepływu informacji

3. zrozumienie bogactwa różnych środków przekazu

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI OSOBOWYMI

Zarządzanie jako podejmowanie decyzji i dokonywanie wyborów jest ściśle powiązane z ekonomią (koszt, efekt). Zarządzanie to samodzielna dyscyplina naukowa, a jego istotą jest realizacja działań na korzyść efektu. Profesor Kotarbiński twierdził, że efektywne jest to działanie, które pomniejsza straty (chociaż nie tworzy zysku)

Zarządzanie należy wiązać z poszczególnymi ekonomikami działowymi, branżowymi lub szczegółowymi (ekonomika transportu, rolnictwa, przemysłu - i szczegółowo jego gałęzi)

Ekonomika wykorzystania zasobów ludzkich jako szczegółowa dyscyplina wiedzy rozwijała się dynamicznie. Na pierwszym planie stał problem racjonalnego wykorzystania zasobów osobowych - wykorzystanie właściwe: kwalifikacja kadr, czasu pracy, zgodność zawodu wyuczonego z wykonywanym (dopuszczalne wyjątki). Problem zarządzania zasobami osobowymi należy wiązać z racjanalnością wykorzystania tych zasobów.

Obecnie problem zarządzania zasobami osobowymi staje się pierwszoplanowy. Dawniej zajmował się nim dział kadr, który obecnie schodzi na dalszy plan. Politykę kadrową (jej pojęcie) zastąpiła ekonomika zarządzania zasobami osobowymi. Z punktu widzenia marketingu można mówić o marketingu personalnym lub kadrowym. Tak więc zarządzanie zasobami osobowymi sprowadza się do:

1. Dobór pracowników

2. Wykorzystywanie kwalifikacji pracowniczych

3. Wykorzystywanie czasu pracy

4. Wykorzystywanie zamiłowań pracowników i ich predyspozycji psychofizycznych

5. Eliminowanie lub ograniczanie sytuacji konfliktowych, które nie sprzyjają wykorzystaniu zasobów osobowych

6. Doszkalanie pracowników w organizacji

7.Umożliwianie zdobywanie wiedzy

Są to powinności wynikające z racjonalnego wykorzystania zasobów ludzkich, które tkwiły w polityce kadrowej. Właściwe zarządzanie ma motywować ludzi i sprzyjać ujawnianiu się ich pozytywnych cech oraz wykorzystaniu tych cech poprzez właściwe zarządzanie.

Gospodarowanie zasobami ludzkimi

Działanie organizacji nastawione na przyciąganie, rozwój i utrzymanie efektywnie działającej siły roboczej.

W praktyce najczęściej inicjatywa poszukiwania dobrej pracy wychodzi od pracownika. W krajach wysoko rozwiniętych istnieją banki skupiające dane o wysoko wykwalifikowanych pracownikach, z których korzystają przedsiębiorstwa szukające kadry. W USA i Kanadzie firmy badają kwalifikacje pracowników poprzez konkursy. Wyniki umieszczane są w banku danych i za jakiś czas proponują chętnym odpowiednią pracę - jest to tworzenie zasobów wykwalifikowanej kadry.

Planowanie zasobów ludzkich

1. Ocena tendencji dotyczących:

- zewnętrznych rynków pracy

- obecnie zatrudnionych pracowników (kwalifikacje, wiek, staż)

- przyszłych planów organizacji

- ogólnych tendencji ekonomicznych

2. Przewidywanie popytu na zasoby ludzkie

3. Prognozowanie podaży

a. wewnętrznej

b. zewnętrznej

4. Porównanie przyszłego popytu i podaży wewnętrznej

Plan

Proces doszkalania

1. Ocena potrzeb szkoleniowych (kto powinien być szkolony, czego powinien się nauczyć, co już wie)

2. Ustalanie celów szkolenia

- konkretnych

- mierzalnych

3. planowanie oceny szkolenia (czy szkolonym podobał się program, czy zrealizowali cele szkolenia, czy osiągnęli lepsze wyniki pracy)

4. Organizowanie programu szkolenia

- treść

- metody

- czas trwania

- miejsce

- szkoleniowcy

5. Realizacja szkolenia

6. Ocena szkolenia

7. Modyfikacja programu szkolenia na podstawie jego oceny

Proces kwalifikowania pracy

Powinno się zatrudniać pracowników o kwalifikacjach odpowiadających danemu stanowisku. Aby to uczynić, należy określić zakres tego stanowiska (wchodzi w to zakres kwalifikowania pracy). Określenie wymagań stanowiska wymaga przeprowadzenia wielu badań. Dopiero po dokonaniu kwalifikacji pracy i określeniu wymogów danego stanowiska można dobierać odpowiednich pracowników.

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE

Istnieje zarządzanie strategiczne marketingiem, innowacjami, doskonaleniem produktu i wiele innych. Pojęcie zarządzania strategicznego pojawiło się w latach 70-tych, kiedy okazało się, że nastąpiła potrzeba wyodrębnienia go z zarządzania - klasyczne zarządzanie przestało spełniać oczekiwane funkcje. Nastąpił przełom w ujmowaniu planowania, a pojęcia zarządzania nie wolno od niego odrywać (planowanie - wytyczanie celu, zarządzanie - realizacja tego celu). Planowanie w ujęciu klasycznym przestało spełniać swoje zadania ze względu na zmiany zachodzące w otoczeniu przedsiębiorstw i dlatego nastąpiła konieczność wyróżnienia elementów strategicznych takich, które powinny być realizowane aby firma osiągała planowane korzyści. W takim ujęciu strategia to zarówno spojrzenie długookresowe, ale i podstawowa działalność, która przynosi korzyści. Planowanie strategiczne ma określić takie sfery dla firmy, które w długich horyzontach czasowych będą utrzymywać jej pozycję rynkową. Wynika z tego, że zarządzania strategicznego nie można odrywać od planowania strategicznego, tak jak zarządzania operacyjnego od planowania operacyjnego. Zarządzanie operacyjne to decyzje w bieżącej sferze. Zarządzanie strategiczne to realizacja celów dalekosiężnych o ciężarze największym dla przedsiębiorstwa. Planowanie długookresowe wykorzystuje:

- prognoza (określa tendencje prognozowanego zjawiska)

- program (wykorzystuje informacje z prognozy, określa przyjęty cel i etapy jego realizacji)

- plan (decyzja - określenie sił i środków)

W procesie zarządzania podejmowane są takie działania, by decyzję tę skutecznie realizować.

Planowanie i zarządzanie strategiczne dotyczy sfer działania:

1. zmierza do określenia zmian w otoczeniu i przystosowaniu przedsiębiorstwa do tych zmian w otoczeniu

2. kształtuje otoczenie - poprzez swoją działalność tak wpływa na zmiany, aby były one korzystne dla przedsiębiorstwa

Planowanie w długim okresie jest trudne. Korzysta się z metod prognoz, programu lub planowania długookresowego. W planie najważniejszy jest cel, a metody realizacji dostosowuje się do zmian w otoczeniu.

Planowanie strategiczne dotyczy zmian w otoczeniu konkurencyjnym

Zarządzanie strategiczne dotyczy podejmowania takich decyzji w zmieniającym się otoczeniu, aby były one najbardziej korzystne dla przedsiębiorstwa.

Modele analizy strategicznej, które można wykorzystywać w ocenie otoczenia konkurencyjnego w tym strategicznym ujęciu:

- metoda silnych i słabych stron

-macierze strategiczne: BCG, Kinsey'a, ADL, LCAG

- model Portera (prosty i zmodyfikowany)

Strategia gospodarcza - najważniejsze elementy programów długookresowych, niezbędne do utrzymania się na rynku i rozwoju firmy lub jej usamodzielnionych części.

Każdy model procesu planowania koncentruje się na określeniu najkorzystniejszych rozwój gwarantujący firmie utrzymanie się na rynku. Planowanie (łącznie z planowaniem strategicznym), zarządzanie realizacją działań określonych w strategii zmierza do tego, by nie zachwiać pozycją firmy na rynku. Strategia gospodarcza jako najważniejsze elementy programów, to zarządzanie realizacją tak przyjętej strategii jest podejmowaniem takich decyzji, które pozwolą utrzymać się firmie na rynku.

Strategia to:

1. cele strategiczne

2. strategiczna przewaga

3. domena działania

4. funkcjonalne programy działania

Planowanie strategiczne to możliwość wpływania na zmiany w otoczeniu, a zarządzanie strategiczne to podejmowanie decyzji, które zmiany te będą tworzyć, więc następuje konieczność rozpoznania tego otoczenia. Modele pozwalające prowadzić strategiczną analizę konkurencji (określać działania teraźniejsze i przyszłe konkurencji na rynku). Są one podstawą wypracowania strategii - podstawowym elementem zarządzania strategicznego:

-LCAG - model historyczny. Jest to analiza zewnętrzna - szanse i zagrożenia oraz analiza wewnętrzna - silne i słabe strony firmy. Porównanie obu analiz pozwala na wypracowanie strategii, która może dotyczyć

• produkcji

• marketingu

• badań i rozwoju

• finansów

• innych elementów

opracowując strategię w tych segmentach działalności można mówić o polityce, gdyż jest ona praktyczną działalnością realizacji zamierzeń ujętych w strategii. Zarządzanie to działalność praktyczna i jeśli jest opracowana strategia w tych sferach, to strategie te są poddane później zarządzaniu - podejmowaniu takich decyzji, które spowodują, że efekty tego będą oczekiwane. Głównym elementem jest poznanie otoczenia oraz stwierdzenie zagrożeń i szans. Np.:

- w produkcji - zmiany w technice, technologii, surowcach, zmiany jakościowe w prognozowanym zjawisku

- w pracach badawczo - rozwojowych - przewidywanie nowych produktów i technologii.

Pozwala to na oceną otoczenia konkurencyjnego w tym strategicznym ujęciu, opracować właściwą strategię i zarządzać strategią tak, by osiągać oczekiwane efekty.

- Macierz strategiczna BCG - z punktu widzenia opracowania strategicznego analizę otoczenia konkurencyjnego ocenia się “gwiazdy” i “dojne krowy” konkurencji i budując własną strategię określa się rodzaj konkurencji oraz przyjmuje realne cele.

Zarządzanie strategiczne to realizacja przyjętych strategii, wypracowanych w trakcie procesu długookresowego planowania.

Wysoka

Otwartość wobec

Innych

niska

Styl

przetargowy

Styl styl

ekstrawerdyczny efektywnej

komunikacji

Styl styl

introwerdyczny obronny

---