Farmakologia - wyklad 3 23.10.2006

Dzialanie leku na zlozony organizm zalezy od tego jakie ilosci substancji czyynej dostana sie do miejsc w ktorych ma ona wykazac swoje wlasciowsci farmakologiczne oraz od tego jak dlugo ona bedzie pozostawala w tym miejscu

Miejsce dzialania bariera krew-mozg

Przejscie do tk zwiazana biotransformacja

Substancja czynna

Wolna

Respropcja bariera lozyskowa wydalanie

Dla przyblizenia zagadnienia farmakokinetyki, przyjete zostalo umown pojecie kompartmentu, czyli przestrzeni dystrybucyjnej. To pojecie oznacza zespol tkanek lub narzadow w ktorym stezenie leku osiaga homogennosc to znaczy w kazdym badanym przedziale czasowym stezenie leku w kazdej czesci kompartmentu jest jednakowe. Dlatego w badaniach farmakokinetycznych rozpatruje sie czesto organizm jako calosc czyli stanowi on jedna przestrzen dystrybucyjna. Organizm jako model jednokompartmentowy, moze byc tylko rozwazany w przypadku gdy lek podany dozylnie nie przenika poza lozysko naczyniowe. W takim przypadke kompartmentem bedzie krew.

AUC - pole pod krzywa stezen - miara ilosci leku jaka dociera do krazenia ogolnego w postaci nie zmienionej

Biologiczny okres poltrwania leku - czas po uplywie ktorego stezenie leku obserwowane we krwi zmaleje o polowe w wyniku eliminacj po zakonczeniu procesu wchlaniania i dystrybucji

Cmax - najwieksze stezenie leku obserwowane we krwi natychmiast po dozylnym podani lub po pewnym czasie od chwili pozanaczyniowego podania leku

Dostepnosc biologiczna - F - ulamek jaki przechodzi do kraazenia ogolnego po pozanaczyniowym podaniu leku. Przyjmuje sie ze po dozylnym podaniu leku przyjmuje wartosc 100%. Natomiast po pozanaczyniowym podanu jest mniejsza od jednosci, spowodowane jest to min niecalkowitym uwalnianiu leku z danej postaci, niecalkowitym jego wchlanianiu z miejsca pobrania lub efektem pierwszego przejscia przez watrobe. Jest to biodostepnosc bezwzgledna. Biodostepnosc wzgledna jest to stosunek wartosci biodostepnosci postanci standardowej leku i badanej. Wyznaczenie dostepnosci biologicznej leku przeprowadza sie zawsze u tej samej osobu. Parametry okresla sie biodostepnoscia AUC

Dystrybucja - proces przechodzenia leku z przestrzeni naczyniowej do pozanaczyniowej oraz rozmieszczania w plynach i tkankach organizmu

Efekt pierwszego przejscia- leki podane doustnie dostaja sie do krwioobiegu niemal wylacznie przez uklad krazenia wrotnego przez co cala wchlonieta dawka leku przechodzi najpierw przez watrobe. W watrobie leki podadanie dzialaniu enzymow ulegaja biotransformacji. Jezeli lek jest intensywnie metabolizowany, to znaczy ulamek dawik zostaje wyekstrachowany z krwi i ulega przemianom zanim dostanie sie do krazenia ogolnego co zmniejsza ewidentnie jego dostepnosc biologiczna.

Famakokinetyka - nauka o szybkosci procesow absorpcji, dystrybucji, biotransformacji i wydalania lekow z organizmu. Jej prakrycznym zastosowaniem jest badanie przebiegu zmian stezenia leku i jego metabolitow w plynach ustrojowych, tkankach i wydalinach z rownoczesnym ustaleniem zaleznosci matematycznych opisujacych i tlumaczacych znalezione dane analityczne

Farmakokinetyka liniowa I⁰ - opisuje procesy farmakokinetyczne ktorych szybkosci sa liniow funkcja stezenie i wielkosc parametrow nie zalezy od podanej dawki leku

Farmakokinetyka nieliniowa O⁰- sa to procesy farmakokinetyczne w ktorych szybkosci nie sa liniowa funkcja stezenia leku lecz zmieniaa sie w sposob opisany rownaniem Michelisa - Menten. Konsekwencja nielinowosci tych procesow jest zmiennosc parametrow farmakokinetycznych w zaleznosci od podanej dawki leku

Farmakokinetyka populacyjna - dzial farmakokinetyki zajmujacy sie okresleniem parametrow farmakokinetycznych, przewidywaniem stezen oraz ustalaniem schematow dawkowania u indywidualnego chorego na podstawie jednego pomiaru stezenia leku we krwi i na podstawie populacyjnych wartosci parametrow farmakokinetycznych, ich odchylen standardowych oraz danych fizjologicznych, takich jak: wiek, plec, wzrost, masa ciala, klirens kreatyniny. Metoda wymaga korzystania z programow komputerowych.

T max

C max

Do pozanaczyniowe podanie leku

Naczyniowe podanie leku

C max

---