MINI Przewodnik
po Bielanach i Żoliborzu
dla osób niepełnosprawnych Ruchowo
i nie tylko...
Od autora:
Tematyka osób niepełnosprawnych jest sprawą niezwykle ważną i potrzebną do poruszenia i szerszego rozwinięcia. Niestety, jest ona również kwestią dość młodą, do której rzadko podchodzi się z takim zaangażowaniem, zrozumieniem i użyciem środków jak wymagałaby tego sytuacja. Istnieje wiele fundacji i stowarzyszeń pomocy osobom niepełnosprawnym, jednak zajmują się one głównie zapewnieniem opieki społecznej oraz możliwości podjęcia rehabilitacji przez potrzebujących jej ludzi, często pozostawiając zagadnienie swobodnej komunikacji jako białą plamę. Oczywiście są wyjątki, które są bardzo mile widziane - użyteczne w praktyce publikacje są wciąż niedostępne w takiej różnorodności, na jaką istnieje zapotrzebowanie. Oczywiście, opracowania takie nie mają prawa bytu nie będąc oparte na solidnych podstawach, jakimi są zbadane i omówione kolejne aspekty zagadnienia komunikacji.
Piszę o tym, by poruszyć ważną moim zdaniem, z pozoru oczywistą kwestię, która wielokrotnie nie zostaje czy to uwzględniona czy też zrozumiana w należyty sposób. Zupełnie inne jest bowiem podejście do zagadnienia ludzi niepełnosprawnych jak i tych, którzy chcieliby im pomóc. Zbierając materiały do poniższej publikacji miałem okazję zapoznać się ze zdaniem i jednej i drugiej strony, coraz bardziej utwierdzając się w mniemaniu, że istnieje potrzeba dogłębnego zbadania i naświetlenia tematyki i że sprawa jest o wiele większa, niż wydawało mi się na początku. Niewiele osób po przedstawieniu pierwotnej koncepcji przewodnika turystycznego w ogóle było w stanie udzielić mi rzetelnych informacji na pożądany temat - zazwyczaj kończyło się na podaniu kolejnych adresów możliwych domów opieki społecznych i podobnych instytucji. Wkrótce więc zrezygnowałem z pierwotnej koncepcji, jako że zgromadzone informacje nie były wystarczające do napisania choć jednego rozdziału takiego przewodnika. Poza tym, zupełne odmienne spojrzenie na problem prezentują osoby bezpośrednio zainteresowane możliwością stworzenia takiej publikacji.
I to jest właśnie ta różnica, którą chciałbym zaznaczyć - podczas gdy z jednej strony mnożyły się adresy możliwych instytucji wspierających osoby niepełnosprawne, oni sami patrzyli na sprawę bardzo praktycznie. Rozważania dotyczyły takich pozornie nieskomplikowanych problemów jak stan chodników i umiejscowienie prowadzących nań wciąż likwidowanych podjazdów, wyposażenie szkół w windy i podnośniki oraz częstotliwość występowania klas integracyjnych, przystosowanie apteki, poczt czy innego budynku użyteczności publicznej dla osoby poruszającej się na wózku (zbudowanie odpowiedniego podjazdu, odpowiedniej wielkości i sposobu otwierania drzwi, kas na właściwej wysokości itp.) oraz wielu innych. Jako że publikacja ma służyć przede wszystkim dobru osób niepełnosprawnych dokładne opracowanie pełnego przewodnika zawierajacego wszystkie te czysto praktyczne aspekty komunikacyjne wymaga moim zdaniem przygotowanego do podjęcia się zadania tej wagi zespołu, rzekłbym specjalistów, którzy byliby w stanie rzetelnie przebadać nie tylko Bielany i Żoliborz, ale też w przyszłości - całą Warszawę. Dobrą publikacją oddającą częściowo charakter tego, o czym piszę, jest wydany przez Fundację Polska Bez Barier; Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji przwodnik dla osób niepełnosprawnych mających problemy w poruszaniu się "Warszawa bez barier". Miasto nasze jednak wciąż zmienia się, rozwija i rozbudowuje - problem więc stanowić może to, że to, co dziś uważamy za aktualne jutro pozostnie tylko wspomnieniem. Ponadto, z oczywistych względów, przewodnik ów obejmuje jedynie wyselekcjonowane specjalną ankietą budynki, istnienie wielu miejsc przemilczając.
Zdaję sobie sprawę, że poniższa publikacja to jedynie mały kroczek w kierunku szerszego zainteresowania się omawianym tematem. I choć na pewno inna, niż ta istniejąca w pierwotnej koncepcji, mam nadzieję, że wpłynie na większe zaangażowanie w pracę nad poruszoną przeze mnie tematyką, że będzie inspiracją, która kiedyś doprowadzi do powstania przewodnika z prawdziwego zdarzenia, spełniającego wszelkie kryteria, które uczynią go rzeczywiście użytecznym dla osób zeń korzystających.
Poniższy przewodnik podzieliłem ze względów praktycznych na cztery rozdziały, z których każdy dzieli się na część dotyczącą Bielan i Żoliborza. Pierwszy rodział zbudowany na wzór przewodnika "Warszawa bez barier" jest częścią praktyczną, poświęconą sytuacjom codziennego życia. Druga część traktuje o wartych odwiedzenia atrakcjach turystycznych i rekreacyjnych i służyć może nie tylko osobom niepełnosprawnym, ale też wszystkim innym zainteresowanym. W części trzeciej, również przydatnej dla wszystkich, znajdą państwo informacje kulturalne i osadzone w tej tematyce obiekty, wreszcie część czwarta to krótkie przedstawienie instytucji służących pomocą i wsparciem dla potrzebujących.
"Mini przewodnik..." nie jest więc opracowaniem turystycznym, lecz, co mam nadzieję okaże się, na tyle różnorodnym, by okazać się pomocnym. Życzę więc nie tylko przyjemnej lektury, ale i płynącego zeń pożytku.
Paweł Błasiak
Warszawa, 10.03.2004
Rozdział I
Wybrane budynki użyteczności publiczej
Wstęp
Rozdział ten poświęcony jest, jak informuje nas tytuł, wszelkim podstawowym instytucjom i nie tylko, wizyta w których jest rzeczą często podstawową, a wiedza na temat przystępnego umiejscowienia niektórych z nich może okazać się bardzo przydatna. Rzecz jasna nie są to wszystkie obiekty, lecz tylko niektóre, te najlepiej przystosowane do poruszania się dla osób niepełnosprawnych, również takie, bez jakich nie mogłoby się tutaj obyć. Budynki opisane są według następujących podpunktów: adres, dojazd, dostęp do wnętrza budynku i wnętrze budynków. Każdy punkt (z wyjątkiem adresu) opisany jest pod kątem kryteriów takich jak: obecność podjazdu, szerokość drzwi i sposób ich otwierania, odległość od przystanku autobusowego oraz wielu innych.
Bielany
(opisano 18 obiektów)
Pizzeria "Positano"
01-871 Warszawa Kasprowicza 30 Parter
tel: 834-48-10
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrenio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynki:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm) Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm). Wnęka umożliwiająca podjechanie wózkiem.
Stoliki w obiektach gastronomicznych: Wysokie (min. 70cm). Szerokość miejsca przy stole min. 60cm. Głębokość przestrzeni pod blatem min 50cm.
Urząd pocztowy Warszawa 101
01-940 Warszawa Wrzeciono 48 Parter
tel: 834-71-19
I Dojazd:
Komunikacją prywatną: Bezpośrenio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynki:
Schody na zewnątrz budynku: 3 stopnie, łagodne.
Podjazd: Szeroki (min, 120cm). Spadek łagodny. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki. Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Urząd pocztowy Warszawa 118
01-900 Warszawa Conrada 15 Parter
tel: 663-20-48
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Bezpośrednio pod wejście (przystanek około 50m)
Komunikacją prywatną: Bezpośrenio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynki:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę.
Urząd pocztowy Warszawa 45
01-800 Warszawa al. Zjednoczenia 19 Parter
tel: 834-01-37
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrenio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynki:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę. Posiadają urządzenie wzmacniające dźwięk.
Bank Pekao S.A.
01-871 Warszawa Kasprowicza 45/47 Parter
tel: 864-81-18
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrenio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynki:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę. (telefon w odległości ok. 100m na poczcie)
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm). Wnęka umożliwiająca podjechanie wózkiem.
Studio fryzjerskie
01-930 Warszawa Przy Agorze 26 Parter
tel: 864-53-53
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Wejście z poziomu zerowego. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę (ok. 60m).
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Usługi krawieckie
01-956 Warszawa Wrzeciono 48 Parter
tel: 835-17-03
I Dojazd:
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku (1 stopień): łagodne. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm) Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę (30m)
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm)
Usługi pralnicze Anexpol
01-956 Wrzeciono 48 Parter
tel: 835-17-04
I Dojazd:
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku (1 stopień): łagodne. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm) Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę (30m)
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm)
Cukiernia Elsner
01-960 Warszawa Przy Agorze 19 Parter
tel: 835-77-22
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Pierwszy spadek jest łagodny, kawałek przerwy, drugi spadek trochę stromy lecz krótki. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm) Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę (ok. 60m).
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Inne elementy utrudniające dostęp osobom niepełnosprawnym: Jest podjazd dostosowany do wózków z dziećmi - podjazdem tym może wjechać osoba niepełnosprawna z pomocą drugiej osoby.
Zegarmistrz, Jubiler
01-930 Warszawa Przy Agorze 24 Parter
tel: 835-01-08
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku (1 stopień): Łagodne. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę (ok.50m).
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
P.P.H.U. Olo Car (salon samochodowy)
01-930 Warszawa Przy Agorze 26 Parter
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Wejście z poziomu zerowego. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę (ok.55m).
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Tukan - farby, lakiery, impregnaty, kleje, pędzle
01-871 Warszawa Kasprowicza 36 Parter
tel: 34-47-66
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Spadek łagodny. Szerokość 104cm. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm). Wnęka umożliwiająca podjechanie wózkiem.
Szarotka - nasiona, ogrodnictwo
01-871 Warszawa Kasprowicza 46 Parter
tel: 34-11-33
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Spadek łagodny. Szerokość 105cm. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę (ok.100m). Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
ABC Agora Społem WSS Żoliborz
01-960 Warszawa Przy Agorze 15 Parter
tel: 834-80-20
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m. Bezpośrednio pod wejście.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki. Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę (ok.150m).
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Półki w obiektach handlowych (samoobsługowych): Szerokie przejścia (min. 150cm). Możliwość sięgania z wózka po towar z trzech pierwszych półek. Szerokie przejścia przy kasie (min. 80cm). Towar z czwartej półki podaje sprzedawca.
Globi
01-923 Warszawa Conrada 11 Parter
tel: 817-96-92
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny. Możliwość wezwania osoby do pomocy (obsługa sklepu).
Drzwi wejściowe: Automatyczne.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automat na kartę (ok.30m).
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Półki w obiektach handlowych (samoobsługowych): Szerokie przejścia (min. 150cm). Możliwość sięgania z wózka po towar z trzech pierwszych półek. Szerokie przejścia przy kasie (min. 80cm).
SAM Bielański
01-871 Warszawa Kasprowicza 45/47 Parter
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m. Bezpośrednio pod wejście
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min.80cm). Automatyczne.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm). Wnęka umożliwiająca podjechanie wózkiem.
Półki w obiektach handlowych (samoobsługowych): Szerokie przejścia (min. 150cm). Szerokie przejścia przy kasie (min.80cm). Z wyższych półek towar podaje sprzedawca.
Sklep spożywczy "U Robaka"
01-957 Warszawa Szegedyńska 3 Parter
tel: 835-73-07
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku: Jest podjazd, a później jeden stopień.
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min.80cm). Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Aby zawrócić wózkiem trzeba objechać półki.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok.120cm. Automat na kartę (ok.150-200m).
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Półki w obiektach handlowych (samoobsługowych): Szerokie przejścia przy kasie (min.80cm). Możliwość sięgania z wózka po towary z trzech pierwszych półek. Towary z czwartej i piątej półki podaje sprzedawca.
Apteka
01-930 Warszawa Przy Agorze 26 Parter
tel: 835-04-93
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście. Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku (1 stopień): Łagodne. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min.80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki. Otwierane na zewnątrz. (pierwsze drzwi otwierane na zewnątrz - min. 80cm, drugie drzwi do wnętrza - 73cm).
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Aby zawrócić wózkiem trzeba objechać półki.
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok.120cm. Automat na kartę (ok. 60m).
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Żoliborz
(opisano 23 obiekty)
Dzielnicowy ośrodek pomocy społecznej Warszawa-Żoliborz
01-55 Pl. Inwalidów 10 Parter
tel: 39-76-79
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm) Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Stoliki w obiektach gastronomicznych: Wysokie (min. 70cm). Szerokość miejsca przy stole min. 60cm. Głębokość przestrzeni pod blatem min 50cm. (dotyczy stołówki ośrodka).
Urząd pocztowy Warszawa 104
01-641 Warszawa Marii Kazimiery 1 Parter
tel: 33-56-60
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku (1 stopień): łagodne
Drzwi wejściowe: Podwójne. Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki. Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Urząd pocztowy Warszawa 77
01-553 Warszawa Pl. Inwalidów 4/6/8 Parter
tel: 39-21-52
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście
II Dostęp do wnętrza budynku:
Drzwi wejściowe: Podwójne. Szerokie (min. 80cm). Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Inne elementy ułatwiające dostęp osobom niepełnosprawnym: numerki wyświetlają się na wyraźnych ekranach.
Urząd pocztowy Warszawa 86
01-785 Warszawa Broniewskiego 2 Parter
tel: 663-45-07
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny. (podjazd zrobiony jest na progu ok. 10cm)
Drzwi wejściowe: Podwójne. Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki. Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Urząd dzielnicy Żoliborz
01-627 Warszawa Słowackiego 6/8 Parter
tel: 39-95-21 fax: 39-90-03
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku
Schody na zewnątrz budynku (1 stopień): Łagodne
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Podwójne. Szerokie (min. 80cm). Automatyczne. Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Schody: Strome
Windy: Szerokość drzwi min. 70 cm, głębokość windy min. 120cm (do windy 2 stopnie i podjazd z poręczami).
Toalety: Możliwość wjechania wózkiem (drzwi min. 80cm). Dostępna miska sedesowa (wysokość ok. 50cm). Dostępna umywalka (wysokość ok. 90cm, przestrzeń pod umywalką ok. 75cm).
Automaty telefoniczne: Na wysokości ok. 120cm. Automaty na kartę. Posiadają urządzenie wzmacniające dźwięk. Posiadają oznaczenia dotykowe.
Bank PKO BP
01-615 Warszawa Krasińskiego 10 Parter
tel: 39-39-38; fax: 39-75-56
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny. Poręcze. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Inne elementy ułatwiające dostęp osobom niepełnosprawnym: Można umówić się na konkretną godzinę, aby nie stać w kolejce.
Inne elementy utrudniające dostęp osobom niepłenosprawnym: Osoba niewidoma nie może wejść z psem; do założenia konta niezbędna jest obecność opiekuna.
Handlobank
01-562 Warszawa Mickiewicza 27 (Pl. Wilsona) Parter
tel: 0-800-123-123
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Bezpośrednio pod wejście
Komunikacją prywatną: Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Wejście z poziomu zerowego.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm). Wnęka umożliwiająca podjechanie wózkiem.
Powszechny Bank Kredytowy
01-627 Warszawa Słowackiego 24/28 Parter
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Fryzjer damski Barbara Średnicka, Monika Kulka
01-503 Warszawa al. Wojska Polskiego 58 Parter
tel: 39-27-91
II Dostęp do wnętrza budynku:
Wejście z poziomu zerowego
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Alicja - Pralnia chemiczna
01-503 Warszawa al. Wojska Polskiego 58 Parter
tel: 39-27-27
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku (1 stopień): Łagodne
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Hala Marymoncka
01-690 Warszawa Słowackiego 45 Parter - I
tel: 39-49-91
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m
Komunikacją prywatną: Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku (3 stopień): Łagodne
Podjazd: Szeroki (min.120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Automatyczne.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Schody: strome (do części przemysłowo-chemicznej)
Półki w obiektach handlowych (samoobsługowych): Szerokie przejścia (min. 150cm). Szerokie przejścia przy kasie (min. 80cm).
Inne elementy utrudniające dostęp osobom niepełnosprawnym: Osoba niewidoma nie może wejść z psem.
Księgarnia Lena Fideccy J.A.
562 Warszawa Mickiewicza 27 (Pl. Wilsona) Parter
tel: 39-40-02
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Bezpośrednio pod wejście.
Komunikacją prywatną: Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Szeroki (min.120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wnętrza lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Empik Żoliborz
01-562 Warszawa Mickiewicza 27 Parter
tel: 39-49-20
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Szeroki (min.120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Drzwi węższe niż 80cm. Istotne przerwy w ważnych ciągach komunikacyjnych. Cztery stopnie do części z kasetami i artykułami fotograficznymi.
Półki w obiektach handlowych (samoobsługowych): Szerokie przejścia przy kasie (min. 80cm).
Sklep kosmetyczny WSS Społem - Żoliborz
01-552 Warszawa Pl. Inwalidów 10 Parter
tel: 39-18-13
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Wejście z poziomu zerowego, niski próg
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Sklep przemysłowo - obuwniczy
01-514 Warszawa Pl.Inwalidów 3 Parter
tel: 39-05-30
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku (1 stopień): Łagodne. Próg.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wewnątrz lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Inne elementy ułatwiające dostęp osobom niepełnosprawnym: Jest pralnia i magiel.
Art-Bela - Sklep mięsno-alkoholowy (stoisko z gazetami)
01-632 Warszawa Bieniewicka 10/14 Parter
tel: 833-31-42
I Dojazd:
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku: Łagodne.
Podjazd: Spadek łagodny.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm).
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Delikatesy żoliborskie
01-562 Warszawa Mickiewicza 27 Parter
tel: 39-36-02
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Wejście z poziomu zerowego.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wewnątrz lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
SAM spożywczy
01-786 Warszawa Ks. Popiełuszki 1 Parter
tel: 663-69-52
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku (2 stopnie): Łagodne.
Podjazd: Szeroki (min.120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wewnątrz lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Sklep S.D.H. Merkury - Dom handlowy (część spożywcza)
01-517 Warszawa Słowackiego 16/18 Parter
tel: 39-80-45
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Możliwość zaparkowania w niewielkiej odległości.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Wejście z poziomu zerowego. Możliwość wezwania osoby do pomocy.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Półki w obiektach handlowych (samoobsługowych): Szerokie przejścia (min. 150cm). Szerokie przejścia przy kasie (min. 80 cm).
Inne elementy utrudniające dostęp osobom niepełnosprawnym: Osoba niewidoma nie może wejść z psem.
Apteka
01-626 Warszawa Pl. Wilsona 3 Parter
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Wejście z poziomu zerowego.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wewnątrz lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Apteka
01-553 Warszawa Pl. Inwalidów 4/6/8 Parter
tel: 39-21-24
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Wejście z poziomu zerowego.
Drzwi wejściowe: Podwójne. Szerokie (min. 80cm). Otwierane na zewnątrz.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Apteka gdańska
01-633 Warszawa Gdańska 2 Parter
tel: 33-07-81
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wewnątrz lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Inne elementy utrudniające dostęp osobom niepełnosprawnym: Osoba niewidoma nie może wejść z psem.
Apteka stołeczna
01-503 Warszawa al. Wojska Polskiego 58 Parter
tel: 39-50-73
I Dojazd:
Komunikacją miejską: Przystanek nie dalej niż 300m.
Komunikacją prywatną: Bezpośrednio pod wejście.
II Dostęp do wnętrza budynku:
Schody na zewnątrz budynku (1 stopień): Łagodne.
Podjazd: Szeroki (min. 120cm). Spadek łagodny.
Drzwi wejściowe: Szerokie (min. 80cm). Otwierane do wewnątrz lub rozsuwane na boki.
III Wnętrze budynku:
Korytarze i drzwi: Szerokie korytarze (min. 90cm). Miejsce gdzie można zawrócić wózkiem.
Okienka i kasy: Niskie (maks. 90cm).
Rozdział II
Atrakcje turystyczne, zabytki, tereny rekreacyjne
Wstęp
Pierwotnie to na informacjach podobnych do zawartych w tym rozdziale miał opierać się cały przewodnik. Jednak rzeczywistość wymusiła poświęcenie im tylko jednego rozdziału. Jak pisałem już w przedmowie na samym początku przewodnika, informacje podane są w takiej formie, że skorzystać z nich może w zasadzie każdy. Opisano tutaj nie tylko zabytki w klasycznym tego słowa znaczeniu, ale również inne obiekty i tereny, które mogą być atrakcyjne z turystycznego punktu widzenia. Znajdziecie tutaj państwo nie tylko pomniki, zabytkowe kościoły czy miejsca pamięci narodowej, lecz także ostoje miejskiej zieleni, pomniki przyrody czy, wreszcie, ujęcia wody oligoceńskiej.
Bielany
I - Zabytki
Zespół Klasztorny Kamedułów, ul. Dewajtis 3
Najcenniejszy zabytek Bielan, w skład którego wchodzi jeden z najpiękniejszych kościołów barokowych w Warszawie - kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Stoi na zboczu malowniczej Skarpy Warszawskiej. Wzniesiony na polecenie króla Władysława IV w XVII w. jako dar dziękczynny za zwycięstwo w Kampanii Smoleńskiej w 1634r. Warto zwrócić uwagę na stiukowe dekoracje rokokowe we wnętrzach, freski na sklepieniu zakrystii wykonane przez wybitnego malarza włoskiego Michelangelo Palloni w XVII wieku, a także obrazy Franciszka Smuglewica. Tu spoczywa jedyna córka Jana Kazimierza - Maria Teresa Wazówna. Tu również złożono serce króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, w 1826 roku przy północnej ścianie kościoła pochowano Stanisława Staszica.W pobliskich zabudowaniach mieści się Akademia Teologii Katolickiej oraz seminarium duchowne.
a )Eremy (13 obiektów klasztornych do medytacji), ul. Dewajtis 3
Jest to zabytkowy zaspół architektoniczny, w skład którego wchodzi trzynaście XVII-wiecznych pojedynczych domków zakonników, zlokalizowany wśród lasów i otoczony murem jak nakazywała reguła zakonu. Zakonnicy spędzali tu, w izolacji od świata, praktycznie całe życie. Każdy erem składa się z sieni, pomieszczenia mieszkalnego oraz kaplicy i drwalni.
b )Skarbczyk w kościele Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Należy do najstarszej części kościoła powstałej w II połowie XVII wieku. Znajdują się w nim barokowe kielichy i przepiękna monstrancja, szaty liturgiczne oraz inne pamiątki niewiadomego pochodzenia datowane na wiek XIX. W skarbczyku przechowywane są również: mapa Bielan z końca XVIII wieku, plany klasztoru i Lasku Bielańskiego z 1865 roku oraz zdjęcia kościoła sprzed II wojny światowej.
Pałacyk Bruhla, ul. Muzealna 1
Pałacyk Bruhla - malowniczy zespół pałacowo-parkowy na Młocinach zbudowany dla Henryka Bruhla - ministra na dworze króla Augusta III. Pałacyk składa się z części głównej i dwóch bocznych pawilonów. Odnajdujemy w nim elementy klasycystyczne parkowe. Wejścia strzegą dwa kamienne lwy. Położona w pięknym otoczeniu zieleni leśnej, na Skarpie Warszawskiej, dziś wymaga gruntownego remontu, ale na pewno wróci kiedyś do dawnej świetności.
Kościół pod wezwaniem Św. Magdaleny, ul. Wólczyńska 4
Znajduje się na Wawrzyszewie. Jest to jeden z najstarszych zabytków Bielan, wzniesiony w 1545 roku; zachował do dziś herb fundatora Wawrzyńca B. Smosarskiego - lekarza króla Zygmunta Augusta. Dzisiejsza bryła jest połączeniem najstarszej części z dobudowaną w XVIII wieku nawą i powstałą w XIX wieku zakrystią. We wnętrzu umieszczona jest XVI-wieczna chrzcielnica i XVIII-wieczny ołtarz.
Cmentarz Żołnierzy Włoskich
Urządzony w 1926 roku. Na powierzchni 0,80 ha cmentarza pochowanych jest 896 żołnierzy włoskich zmarłych w niewoli podczas I wojny światowej i 1415 zmarłych lub zamordowanych w hitlerowskich obozach jenieckich i koncentracyjnych. Wejście na cmentarz stanowi łuk triumfalny z piaskowca z napisem w języku polskim i włoskim.W ogrodzeniu krata z gałęzi wawrzynu i tarcza legionów rzymskich. Ma on charakter obiektu historycznego. Poprzecinany regularnymi uliczkami nie stwarza problemów komunikacyjnych osobom niepełnosprawnym ruchowo.
Zdrój Bielański
Zabytkowe ujęcie naturalnego źródła wody pochodzące w 1835 roku położone u podnóża Góry Kamedulskiej w Lasku Bielańskim. XIX-wieczna zabytkowa obudowa źródła została wykonana z czerwonego piaskowca wąchockiego według projektu Henryka Marconiego.
Latarnie gazowe na ulicach: Płatniczej, Cegłowskiej, Granowskiej i Szaflarskiej
Czynne latarnie gazowe usytuowane w sąsiedztwie kolonii niewielkich willi z przełomu lat 20. I 30. Nawiązującyh w stylu do tradycji polskiego dworu szlacheckiego, potegują nastrój, tworzą ciepły i specyficzny klimat niektórych bielańskich uliczek.
II - Miejska zieleń
Znaczną część obszaru gminy zajmują tereny zieleni - 1825 ha, które łącznie z ogrodami działkowymi i uprawami rolnymi stanowią 56,4% jej powierzchni. Tereny zieleni tworzą unikalny wizerunek Bielan o wyjątkowych walorach krajobrazowych, odróżniających je od innych gmin warszawskich, z tak charakterystycznymi elementami krajobrazu jak:
Lasek Bielański - Jest rezerwatem przyrody łączącym jak żaden inny teren zieleniu warszawskiej wartości przyrodnicze, klimatyczne, krajobrazowe i historyczne miasta. Opadając skarpą ku Wiśle jest pozostałością dawnej Puszczy Mazowieckiej, na terenie której polowali królowie i zapraszani przez nich goście. Na terenie lasku znajduje się zabytkowy zespół klasztorny i kościół. Lasek był miejscem tajnych zebrań Towarzystwa Patriotycznego. W styczniu 1973 roku Lasek Bielański uznany został za rezerwat przyrody i znajduje się pod ochroną. Rozciąga się na powierzchni 130 ha i jest rezerwatem krajobrazowym otwartym dla ruchu turystycznego, chroniącym cenny fragment środowiska przyrodniczego Warszawy. Znajduje się tu cenny starodrzew, np. dąb szypułkowy czy platany klonolistne. Na jego terenie występuje różnorodna flora liściasta, iglasta i fauna. Szczególnie bogaty jest świat owadów i ptaków. Ze względu na swój naturalny charakter ciężki do poruszania się na wózku (nieuregulowane leśne ścieżki, wystające korzenie drzew itp.)
Las Młociński - stanowi naturalne połączenie z Puszczą Kampinoski.Ze względu na swój naturalny charakter ciężki do poruszania się na wózku (nieuregulowane leśne ścieżki, wystające korzenie drzew itp.)
Lasek Lindego - graniczący ze Szpitalem Bielańsim niewielki kompleks leśny przy ul. Marymonckiej. Ma w nim swoje źródło Potok Bielański. Ze względu na swój naturalny charakter ciężki do poruszania się na wózku (nieuregulowane leśne ścieżki, wystające korzenie drzew itp., ponadto trudne do przekroczenia kładki nad potokiem).
Park Młocińsk - z jednej strony oddzielony od Lasu Młocińskiego ul. Pułkową, z drugiej strony sięga, aż do Wisły, co wpływa na jego krajobraz. Natrafimy tutaj zarówno na ścieżki ukształtowane umyślnie przez człowieka jak i te wydeptane - poruszanie się na wózku, mimo że łatwiejsz niż np. w Lesie Młocińskim, nadal może sprawić trudności.
Park Olszyna - dokładnie "Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Olszyna" znajduje się przy skrzyżowaniu ulic Broniewskiego i Al. Armii Krajowej. Na terenie parku znajduje się bardzo ładne oczko wodne, sama zaś roślinność sprzyja wypoczynkowi. Po parku można poruszać się bez problemów.
Stawy Kellera - znajdujący się pomiędzy ulicami Gdańską a Kolektorską ładny, kameralny zacieniony, osiedlowy kompleks parkowy. Betonowe ścieżki czynią poruszanie się w jego obrębie dla osób niepełnosprawnych o wiele łatwiejszym.
Stawy Brustmana - system sztucznych stawów na Wawrzyszewie, połączonych z placem zabaw. Niewiele tu zieleni, jednak stanowią one miłę urozmaicenie od betonowego osiedla. Betonowe ścieżki czynią poruszanie się w jego obrębie dla osób niepełnosprawnych o wiele łatwiejszym.
Pomniki przyrody
Topola czarna - Akademia Wychowania Fizycznego (na dziedzińcu), ul. Marymoncka 34
Wiąz szypułkowy - AWF, tereny zieleni, ul. Marymoncka 34
Dąb szypułkowy - AWF, tereny zieleni, ul. Marymoncka 34
Grab pospolity - Osiedle Ruda, zieleniec, ul. Gwiaździsta
Topola - ul. Gwiaździsta
Dąb szypułkowy - ul. Gdańska 12, obok budynku mieszkalnego.
Dąb szypułkowy - ul. Rudzka (działka nr 3)
Olcha czarna - ul. Lektykarska - w parku nad stawem
Wiąz szypułkowy - ul. A. Czechowa - obok zabytkowego kościoła
Jesion wyniosły - Osiedle Wawrzyszew, na terenie zieleńca nad Potokiem Bielańskim pomiędzy ul. Wolumen i ul. Wólczyńską
Topola czarna "Baba" - Osiedle Młociny pomiędzy stawami Młocińskimi i wałem wiślanym
Dąb szypułkowy - Państwowy Dom Dziecka, ul. Dzierżoniowska 4
Dąb szypułkowy - ul. Żubrowa 7
Dąb szypułkowy - ul. Żubrowa 5
Dąb szypułkowy - działka pomiędzy ul. Samogłoski, ul. Żubrową (Państwowym Domem Dziecka)
Platan klonolistny - ul. Dewajtis 3 - pomiędzy kościołem a Seminarium Duchownym
Klon zwyczajny - ul. Dewajtis 3 - pomiędzy kościołem a Seminarium Duchownym
Jałowiec wirginijski - ul. Łomiańska 10
III - Inne
Ujęcia wody oligoceńskiej
Ul. Estrady 112
Ul. Lindego 20
Ul. Bogusławskiego 10
Ul. Kasprowicza 132
Ul. Klaudyny 29a
Ul. Daniłowskiego (róg Schroegera)
Żoliborz
I - zabytki
Cmentarz Wojskowy Powązki
Ul. Powązkowska 43/45
Początek I Wojny Światowej jest przybliżoną datą założenia cmentarza wojskowego na Powązkach. Jest to wielkie muzeum Warszawy, tragiczna kronika ubiegłego wieku. Znajdują się tutaj groby poległych w I Wojnie Światowej, kwatery Sybiraków i Weteranów z Powstania Styczniowego w 1863r. Leżą tu obrońcy Warszawy z 1939r, żołnierze-partyzanci z lat okupacji i warszawscy powstańcy. Na chylących się brzozowych krzyżach widnieją tabliczki z nazwiskami jak i te z literami NN.
Pokryte równą nawierzchnią uliczki cmentarza umożliwiają poruszanie się na wózku.
Cytadela
Na obszarze dzisiejszej Cytadeli, już w 1725r. rozpoczęto budowę koszar Gwardii Pieszej Koronnej. Formacja ta odegrała chlubną rolę w czasach Insurekcji Kościuszkowskiej. Za czasów zaborów przeznaczenie rozbudowanej w 1788r. twierdzy zmieniło się diamteralnie. Powstały tutaj, odpowiednio do panowania kolejnych carów, Koszary Aleksandrowskie i Koszary Mikołajewskie, Wielki Książe Konstanty zaś urządził w tym miejscu niesławne Pole Marsowe do ćwiczenia i musztrowania żołnierzy. Po Powstaniu Listopadowym okres represjii car Mikołaj uwieńczył wybudowaniem w latach 1832-34 twierdzy fortecznej z pomieszczeniami dla wojska oraz magazynami broni i amunicji. Cytadela, mieszcząca również więzienie dla więźniów politycznych (tzw. "X Pawilon") miała za zadanie utrzymać w ryzach Warszawę. W następnych latach XIX w. rozpoczął się gwałtowny okres rozbudowy nabierajacej znaczenia strategicznego fortecy. Było to związane m.in. z wydarzeniami "Wiosny Ludów" oraz wojną francusko-pruską z lat 1870-71.
Cytadela stała się świadkiem kaźni kilku pokoleń polskich patriotów. Zginęło tu wielu uczestników Powstania Styczniowego (m.in. Romuald Traugutt). Więźniami Cytadeli byli również organizatorzy tajnej oświaty, obrońcy polityczni, postępowi pisarze i publicyści.
Podczas I Wojny Światowej, mimo utracenia wraz z postępem technologicznym na znaczeniu, nadal służyła jako więzienie wojenne. W 1918r. została przejęta przez władze polskie. "X Pawilon" zachował się jako pamiątka męczeństwa narodowego.
Podczas II Wojny Światowej Cytadela była miejscem silnego zgrupowania sił hitlerowskich i miejscem straceń Polaków. Była również niezdobytym punktem oporu podczas Powstania Warszawskiego.
Dzisiaj znajduje się tutaj Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej
(tel. 839 12 68 ; ul. Skazańców 25). Prowadzi do niego tzw. Droga Staceń. Znajduje się tam również symboliczny cmentarzyk złożony z drewnianych krzyży oraz Brama Straceń - upamiętniająca martyrologię polskich skazańców. Muzeum czynne jest od środy do niedzieli włącznie, w godzinach 9-15:30. Wstęp wolny.
Niestety, jako że obiekt znajduje się w zabytkowym budynku "X Pawilonu" wszelkie prace związane z przystosowaniem go do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo są niemożliwe ze względu na jego wartość historyczną. Muzeum obejmuje ekspozyjce na parterze i piętrze, z czego jedynie ta pierwsza jest osiągalna dla osoby poruszającej się na wózku, pod warunkiem pokonania jednego prowadzącego doń stopnia. Na piętro prowadzą regularne schody.
Miejsca Pamieci Narodowej:
Pomnik 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK - al. Armii Krajowej
Tablica upamiętniająca 33 Polaków rezstrzelanych przez hitlerowców 16 IX 1944r. - ul. Bieniewicka 2b
Tablica upamiętniająca szpital powstańczy nr 100 XXII obwodu AK Żywiciel w VIII-IX 1944r. -
ul. Cieszkowskiego 1/3
Tablica upamietniająca Stanisława Skrypija, architekta, komendanta GL w Warszawie, rozstrzelanego przez Gestapo w 1943r. - ul. Cieszkowskiego 1/3
Tablica upamiętniająca szpital powstańczy nr 104 XXII obwodu AK Żywiciel w VIII-IX 1944r. -
ul. Czarnieckiego 51
Tablica upamiętniająca żołnierzy AK ze zgrupowania Żaglowiec - ul. Dymińska 10
Tablica upamiętniająca kwaterę żoliborskiego dowództwa AK w czasie Powstania Warszawskiego - ul. Filarecka - Krasińskiego
Tablica upamiętniająca radiostację AK Łódź Podwodna - ul. Forteczna 4
4 tablice upamiętniające żołnierzy AK ze zgrupowań Żmija, Żubr, Żaglowiec, Żniwiarz - ul. Gdańska 6a
Pomnik I Polskiej Dywizji Pancernej (gen. St. Maczka) - pl. Inwalidów
Tablica upamiętniająca 40 Polaków rozstrzelanych przez hitlerowców 14 IX 1944r. - ul. Kolektorska (Park Kaskada)
Tablica upamiętniająca Kostka Jagiełłę, działacza OM TUR - ul. Krasińskiego 18
Tablica upamiętniająca kwaterę żoliborskich oddziałów AL. - ul. Krasińskiego 18
Tablica upamiętniająca 227. pluton harcerski AK ze zgrupowania Żyrafa - ul. Krasińskiego 20
Pomnik księdza Jerzego Popiełuszki - ul. Krasińskiego-Ks. J. Popiełuszki
Obelisk upamiętniający wspólne walki AK i AL. Z najeźdźcą hitlerowskim w czasie Powstania Warszawskiego - ul. Krasińskiego-Ks. J. Popiełuszki
Tablica upamiętniająca Twierdzę Zmrtwychwstanek, miejsce walk i szpitala powstańczego - ul. Krasińskiego 31
Tablica upamiętniająca 100 Polaków rozstrzelanych od 15-30 IX 1944r. przez hitlerowców - ul. Lutosławskiego 9
Płyta-głaz - rzeźba upamiętniająca miejsce największych walk AK o Dworzec Gdański
ul. Mickiewicza-Gen. Zajączka
Tablica upamiętniająca 50 Polaków rozstrzelanych 15 IX 1944r. przez hitlerowców - ul. Morawska 4
Tablica upamiętniająca 100 Polaków rozstrzelanych 15 IX 1944r. przez hitlerowców - ul. J. Ch. Paska
2 kamienie upamiętniające 15- i 75-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości - Park S. Żeromskiego
Tablica upamiętniająca kwaterę żoliborskiego dowództwa AK, zgrupowanie Żaglowiec w 1944r. - ul. Pogonowskiego 28
Pomnik żołnierzy Żywiciela - ul. Ks. J. Popiełuszki
Płyta- tablica upamiętniająca rozpoczęcie Powstania Warszawskiego - ul. Suzina
Tablica upamiętniająca żołnierzy AK Żubr - ul. Słowackiego 52/54
Tablica upamiętniająca Ludwika Bergera ps. "Goliat", żołnierza AK - ul. Śmiała 5/7
Tablica upamiętniająca rtm. Witolda Pileckiego - al. Wojska Polskiego 40
Pomnik "Hallerczyków" - al. Wojska Polskiego 39
Płyta "Desantowa" upamiętniająca żołnierzy II Warszawskiej Dywizji Piechoty I Armii Wojska Polskiego - ul. Wybrzeże Gdyńskie
II - Miejska zieleń
Żoliborz powstał w oparciu o koncepcję miasta-ogrodu, oazy ciszy, spokoju i zieleni. Dla uzyskania takiego obrazu powstały liczne parki i miejsca spacerowe o łącznej powierzchni przeszło 30 ha.
Park Żeromskiego - jeden z najstarszych terenów zielonych Żoliborza, pełen bujnej, zachęcajęcej do odpoczynku zielenii, które to pierwsze drzewka sadzono na pustym ówczas terenie w drugiej połowie lat międzywojennych. Park, znajdujący się na terenie dawnego fortu Sokolnickiego, będącego częścią kompleksu wojskowego Cytadeli, został oddany do użytku w 1932r. Chodniki umożliwiają poruszanie się również osobom niepełnosprawnym ruchowo.
Kępa Potocka - park został utworzony w 1960r - wcześniej były tutaj jedynie bagniste tereny pokryte zaroślami. W obręb parku wchodzą wody tzw. Starorzecza oraz taras zalewowy Wisły, którego poziom został sztucznie podniesiony dzięki wywożeniu wykopów pod fundamenty licznych warszawskich osiedli. Na terenie parku znajduje się rowerowy tor przeszkód. Chodniki umożliwiają poruszanie się również osobom niepełnosprawnym ruchowo.
Park Kaskad - graniczący z Instytutem Ochrony Środowiska umiejscowiony jest w miejscu, gdzie ul. Al. Armii Krajowej przecina się z mającą przejść w Słowackiego ul. Marymoncką. Bardzo ładny i urokliwy. Chodniki umożliwiają poruszanie się również osobom niepełnosprawnym ruchowo.
Sady Żoliborskie - osiedlowy kompleks zieleni, z dobrze utrzymanymi chodnikami pomocnymi w poruszaniu się osobom niepełnosprawnym ruchowo.
Park Cytadela - Stoki Cytadeli porosłe gąszczem drzew i krzewów, woda fosy, i z wdziękiem poprowadzone alejki tworzą jeden z najpiękniejszych parków Żoliborza.
Pomniki przyrody
Dąb szypułkowy - ul. Gdańska 6
Klon srebrzysty - pl. Słoneczny
Dąb szypułkowy - ul. Ks. J. Popiełuszki 15
Dąb szypułkowy - ul. Ks. J. Popiełuszki 15
Wiąz szypułkowy - ul. Przasnyska
Platan klonisty - park osiedlowy WSM pomiędzy ul. Sarbiewskiego, Harcerską, Ks. J. Popiełuszki (obok pomnika AK Żywiciel)
Platan klonisty - park osiedlowy WSM pomiędzy ul. Sarbiewskiego, Harcerską, Ks. J. Popiełuszki (obok pomnika AK Żywiciel)
Platan - Park Kaskada
2 leszczyny tureckie - Park Żeromskiego
Dąb - ul. Śmiała 32
III - Inne
Ujęcia wody oligoceńskiej
Ul. Hozjusza 2
Ul. Burakowska
Osiedle Potok - ul. Potocka 4b
Ul. Krasińskiego 67
Ul. Gen. Zajączka 7
Ul. Poli Gojawiczyńskiej
Rozdział III
Ważne obiekty kulturalne i użyteczności publicznej
Wstęp
Znajdziesz tutaj, Czytelniku, informacje dotyczące miejsc takich jak kina, teatry, muzea i inne obiekty, które wnoszą coś w kulturalne i, jak zauważysz, nie tylko, życie Bielan i Żoliborza. Rozdział ten, tak jak rozdział II, jest ogólnodostępny - każdy niezależnie od stanu swojego zdrowia może znaleźć w nim użyteczne dla siebie informacje.
Bielany
Biblioteka Publiczna im. Stanisława Staszica
Ul. Duracza 19 tel: 669-39-23
Jest częścią sieci bibliotek m. st. Warszawy. Placówka ta, jako instytucja kultury dysponuje 343 tys. woluminów oraz prowadzi na terenie gminy oddziały i filie. Posiada Dział Zbiorów Specjalnych zwany "Muzeum", który gromadzi i opracowuje pamiątki dotyczące historii lokalnej oraz organizuje wystawy historyczno-dokumentacyjne. Wystawom tym towarzyszy zawsze bogaty program edukacyjny w postaci lekcji muzealnych. Biblioteka posiada również znakomicie zaopatrzoną czytelnię naukową, bogatą głównie w podręczniki akademickie i specjalistyczne opracowania za wszystkich dziedzin nauki oraz 80 tytułów czasopism.
Filie biblioteki:
Ul. Bogusławskiego 6a 669-69-52
Ul. Goldoniego 1 663-91-35
Ul. Perzyńskiego 3 835-18-43
Ul. Reymonta 6 663-73-85
Ul. Rudzka 12/14 833-40-09
Ul. Wrzeciono 5 835-11-93
Ul. Wrzeciono 34/5 835-48-39
Al. Zjednoczenia 19 834-01-81
Dział Zbiorów Specjalnych
Zw. Muzeum, ul. Duracza 19 835-43-55
Akademia Wychowania Fizycznego
Ul. Marymoncka 34
Akademia Wychowania Fizycznego stanowi bardzo ładnie zakomponowany w zieleni zespół gmachów; wkracza ona częściowo na teren przyległego Lasku Bielańskiego stwarzając idealne warunki nauki i pracy dla sportowców. Przy projektowaniu głównego zespołu architektonicznego arch. Edgar Norweth uwzględnił piękną, starą topolę o imponująco rozrośniętych, rozłożystych konarach, która wypełnia wewnętrzny dziedziniec, utworzony przez skrzydła gmachu.
Oprócz prowadzenia innych rozlicznych zajęć i klubów, przy Akademii znajduje się Integracyjny Klub Sportowy.Wśród 150 członków klubu są w większośći osoby z dysfunkcją narządu ruchu. Celem działalności klubu jest integracja społeczna osób niepełnosprawnych poprzez przyjmowanie postawy odpowiedzialności za własne zdrowie i przebieg rehabilitacji. Sport jest doskonały środkiem do realizacji tego celu. W klubie działają m.in. takie sekcje, jak: szermierki tenisa, lekkiej atletyki, tenisa stołowego, gimnastyki artystycznej dziewcząt, a także zespół pokazowej szermierki widowiskowej i historycznej.
Z racji działalności na terenie Akademii ww klubu nie ma problemów z poruszaniem się po jej terenie osób niepełnosprawnych ruchowo.
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze
Ul. Kasprowicza 40 tel: 834-68-25
Oddział "Żoliborski" uwzględnia podczas organizacji rozmaitych imprez trasy i atrakcje dla osób niepełnosprawnych. I tak na przykład organizowany w drugiej połowie października Centralny Zlot Młodzieży w Palmirach posiada specjalnie ułożoną trasę dopasowaną do potrzeb i możliwości ludzi niepełnosprawnych.
Sama siedziba oddziału może sprawiać pewne problemy komunikacyjne -drzwi są wąskie, zaś korytarze, poza pierwszym pomieszczeniem służącym za recepcję również nie należą do szerokich.
Warszawskie Stowarzyszenie Sportowców Inwalidów
Ul. Dantego 3/34 tel: 619-30-79
Stowarzyszenie prowadzi działalność mającą na celu stwarzanie możliwości do krzewienia kultury fizycznej wsród osób niepełnosprawnych ruchowo.
Żoliborz
Kino "Wisła"
Ul. Wilsona 2; tel: 839 23 65
Budynek kina "Wisła" jest kompletnie nieprzystosowany do możliwości osób niepełnosprawnych ruchowo. W zasadzie uniemożliwione jest poruszanie się wewnątrz ze względu na wąskie przejścia i wszechobecne strome i liczne schodki.
Teatr "Komedia"
ul. Słowackiego 19A
Sekretariat 833-15-84
Biuro promocji, reklamy i organizacji widowni 833-96-10
Kasa biletowa 833-68-80; Portiernia 833-40-66 lub 67
Teatr "Komedia" mimo nie do końca dopasowanej konstrukcyjnie budowy do potrzeb ludzi niepełnosprawnych ruchowo, jest obiektem uczęszczanym przez osoby poruszające się na wózku. Aby dostać się na widownię należy pokonać ok. 5 schodków, co można zrobić przy pomocy osoby towarzyszącej lub obsługi teatru. Wskazane są miejsca najniższe, ze względu na wygodę, gdyż zajęcie wyższego siedzenia znów wiąże się z pokonaniem pewnej ilości stopni.
Klub Sportowy "Spójnia-Warszawa"
Ul. Wybrzeże Gdyńskie 2
Tel do klubu: 839-59-89
Tel do stajni: 839-14-49 lub 839-69-94
Tel do doktor hipoterapeutyki: 0-504-985-267
Klub wyposażony jest w różnego typu boiska, korty tenisowe, hangary dla łodzi. Ponadto prowadzi się tutaj zajęcia z jazdy konnej.
Klub prowadzi zajęcia rehabilitacyjne w zakresie hipoterapii. Zajęcia odbywają się dwa razy w tygodniu. Są nieodpłatne dla mieszkańców Żoliborza, zaś dla osób spoza dzielnicy koszt wynosi 20zł za 0,5h.
Zespół Pływalni OSiR "Żoliborz"
Ul. Potocka 1; 01-652 W-wa
Tel: 832-46-00 lub 832-45-50
Jest nowocześnie wyposażonym obiektem sportowo-rekreacyjnym. Organizuje imprezy i zawody pływackie przez cały rok. Uczy pływać wszystkie dzieci z żoliborskich szkół. Znajdują się tu, oprócz pływalni, pomieszczenia, w których działa fitness club, siłownia, gabinet odnowy biologicznej, solarium, sauna. Jest również restauracja, bufet, sklep sportowy.
Ośrodek prowadzi również usługi rehabilitacyjne, w tym: fizykoterapię, kinezyterapię, terapię manualną kręgosłupa i stawów obwodowych, zajęcia usprawniające dla kobiet po mastekomii.
Rozdział IV
Punkty pomocy i opieki społecznej
Wstęp
Ostatni rozdział "Mini przwodnika..." zawiera adresy i telefony instytucji na Bielanach i Żoliborzu zajmujących się pomocą społeczną i rehabilitacją tak osób niepełnosprawnych jak innych ludzi znajdujących się w ciężkiej sytuacji życiowej oraz krótką informację czym konkretnie rzeczona informacja się zajmuje. W wykazie zamieszczono jedynie najważniejsze obiekty - każda bowiem z wymienionych instytucji dysponuje w razie potrzeby o wiele większą gamą adresów oraz porad, z pomocy których instytucji zgłaszająca się doń osoba powinna skorzystać.
Bielany
Bielańskie Centrum Pomocy Społecznej
Ul. Przybyszewskiego 80/82 835-34-10
Jak informuje nas sama nazwa, placówka ta prowadzi szeroki zakres usług dotyczących różnego rodzaju niepełnosprawności i innych problemów. Współpracuje z szeroką gamą specjalistycznych instytuacji zajmujących się fachową pomocą w każdej dziedzinie.
Dzielnicowy Dom Pomocy Społecznej
Al. Zjednoczenia 13, Klub Seniora 835-32-65
To raczej poradnia dla osób w trudnej sytuacji życiowej, mającej problemy z alkoholizmem lub samiotnych. Klub Seniora jest miejscem spotkań ludzi starszych, stwarzajacą im możliwości do życia towarzyskiego.
Zespół Pomocy Bliźniemu przy parafii Św. Zygmunta
Pl. Konfederacji 55 834-29-14 834-97-10
Zajmuje się pomocą charytatywną -np. zbiórką ubrań dla ludzi najuboższych.
Polski Komitet Pomocy Społecznej
Ul. Kasprowicza 41 834-25-13
Pomoc charytatywna.
Żoliborz
Ośrodek Pomocy Społecznej
Ul. Dembińskiego 3
833-09-08 833-15-21 833-71-70 833-69-56 832-15-19
Specjaliści ds. osób niepełnosprawnych udzielają fachowej pomocy osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom w zakresie:
Orzecznictwa o stopniu niepełnosprawności
Uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego
Możliwości rehabilitacji medycznej, społecznej i zawodowej
Sposobów zaopatrywania w sprzęt rehabilitacyjny i ortopedyczny
Możliwość wyjazdów na turnusy rehabilitacyjno-wypoczynkowe dla dzieci i dorosłych
Likwidacji barier architektonicznych
Motywacji do leczenia i rehabilitacji
Udzielania informacji o placówkach i organizacjach pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych
Dzienny Dom Pomocy Społecznej
Ul. Ks. J. Popiełuszku 16 832-45-56
Oferuje swoim uczestikom m.in.:
Zajęcia usprawniające ruchowo
Zajęcia rekreacyjne, kulturalne i edukacyjne
Porady psychologiczne
Pomoc w rozwiązywaniu trudnych sytuacji życiowych
Wsparcie w zachowaniu więzi rodzinnych
Korzystanie z urządzeń socjalnych i audiowizualnych oraz pomieszczeń Domu, zgodnie z ich przeznaczeniem
Podstawowe zabiegi higieniczne
Dwa posiłki dzienne
Porady i wykonywanie podstawowych zabiegów medycznych
Korzystanie z usług Dziennego Domu Pomocy Społecznej jest odpłatne. Wysokość odpłatności zależy od wysokości dochodu.
Źródła:
Bibliografia:
"Warszawa bez barier" - przewdodnik dla osób niepełnosprawnych mających problemy w poruszaniu się; Fundacja Polska Bez Barier/ Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji; Warszawa 1999;
"Informator Warszawa Żoliborz" - folder informacyjny dzielnicy Warszawa Żoliborz; Wydawnictwo Unitex; Warszawa 2001;
"Gmina Warszawa Bielany" - folder inforamacyjny ówczesnej gminy Warszawa Bielany; Wydawnictwo ANGRAF; Warszawa 1998;
"Bielański informator" - informator ówczesnej Gminy Warszawa Bielany; Wydawnictwo JANTAR; Warszawa 2001;
"Warsaw in short" - przewodnik turystyczny; Wydawnictwo ZPW Pozkal sp. z o.o.; Warszawa 2003;
"Poznaj Warszawę - Żoliborz" - Krajowe Wydawnictwo Czasopism RSW "Prasa"; Waszawa 1970;
Internet:
Paweł Błasiak HO; Drużynowy 330 WDSth "Ostatnia Baszta Caballari"
32