Jakie korzyści czerpie pracownik socjalny z umiejętności spostrzegania i rozumienia innych ludzi?
Czym właściwie jest praca socjalna? Jest to praca dla ludzi mająca na celu pomoc im w odzyskaniu możliwości i zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie. Jednakże aby być dobrym pracownikiem socjalnym należy posiadać wiedzę z różnych dziedzin nauki. Jedną z nich jest psychologia. W mojej pracy chciałabym pokazać w jaki sposób spostrzeganie społeczne jest przydatne dla pracownika socjalnego, którym być prawdopodobnie w przyszłości będę.
Jak wiemy pracownik socjalny powinien być osobą niezwykle, czujną, spostrzegawczą i precyzyjną aby móc dobrze wykonywać swoje obowiązki, dlatego też obserwacja jest elementem istotnym w jego pracy, na niej opiera się postawienie słusznej diagnozy i przygotowanie planu działania. Poprzez spostrzeganie dochodzimy do rozumienia innych ludzi, co prawda jest to proces długi i bardzo trudny, ale dzięki temu pracownik socjalny może działać lepiej i skuteczniej. Spostrzeganiu towarzyszy komunikacja niewerbalna, która jest przydatna w pracy pracownika socjalnego. Może być ona elementem pomocnym nie tylko w procesie poznania osoby, ale także nawiązania z nią kontaktu , co jest ważne aby nasze współdziałanie z klientem było bardziej skuteczne i za razem przyjemniejsze zarówno dla nas jak i dla niego. Może ona ułatwić komunikację werbalną. Gesty i mimika twarzy osoby, której pomagamy mogą dużo powiedzieć. Możemy odczytać z niej nastawienie tej osoby do nas i sytuacji w jakiej się ona znalazła. Także nasza postawa jet elementem na który pacjent zwraca uwagę, gdyż przyjazna postawa i miłe gesty czy wyraz twarzy ułatwiają klientowi przełamanie się co prowadzi do większej chęci współpracy z pracownikiem socjalnym. Pokazywanie przyjaznego nastawienia ułatwia danej osobie komunikację z nami zwłaszcza jeżeli jest to ktoś nieśmiały, strachliwy i zamknięty w sobie, a jak wiadomo pracownik socjalny może pracować z równymi grupami ludzi.
Nie tylko komunikacja werbalna jest pomocna. Pomaga nawiązać pierwszy kontakt, ale co dalej? Poprzez obserwację pewnych zachowań pracownik socjalny zdobywa informacje na temat cech charakteru, dostarczają one pewnej powierzchownej wiedzy na temat osoby, której stara się on pomóc. Wiąże się z tym znajomość typów osobowości. Poznanie cech i przypisanie ich odpowiednim typom ułatwia komunikację i pozwala trafniej określić sposób postępowania z osobą potrzebująca pomocy. Ta wiedza pozwala określić sposób postępowania wobec klienta w danej sytuacji. To znaczy ułatwia wypracowanie modelu zachowania w sytuacji trudnej. Beż takiego poznania pracownik socjalny mógłby podjąć działanie nieodpowiednie mogące w pewien sposób skrzywdzić pacjenta bądź narazić ich wzajemne relacje. Aby być dobrym pracownikiem socjalnym należy najpierw zrozumieć i poznać innego człowieka aby następnie móc mu pomagać i współdziałać z nim. Wypracowanie zaufania jest ważne a bez umiejętności spostrzegania i umiejętności łączenia poszczególnych elementów jakimi są cechy indywidualnej jednostki w całość wypracowanie takiego zachowania jest utrudnione.
Aby nawiązać kontakt z jednostką lub grupą pracownik socjalny powinien posiadać wiedzę psychologiczną. Tak więc weźmy pod uwagę atrybucje. Pozory mylą i nie powinno się nimi kierować w życiu. Tak więc kolejną korzyścią pracownika socjalnego jest ich znajomość gdyż to dzięki niej może uniknąć sugerowania się pozorami, wiedza ta umożliwia zgłębienie sytuacji na tyle by można było podjąć działania naprawcze. Kierując się się spostrzeganiem potencjalny pracownik jest w stanie zgłębiać swoją wiedzę poprzez analizę konkretnych zachowań i sposobów postępowania jednostki lub grupy. Na bazie obserwacji i rozmów może przemyśleć jak należy się zachować, to daje mu też wskazówki na co należy zwrócić szczególną uwagę i nad czym należy pracować. Pracownik socjalny dokonując atrybucji ma na celu uzyskanie możliwości zrozumienia innych i przewidywania ich kolejnych działań. Jest on obserwatorem i jego wiedza zawsze będzie mniejsza niż aktora, którym w tym przypadku jest pacjent. Tak więc musi on postawić na dostępność informacji i uzyskać jak najszerszy zakres wiedzy o danej osoby, tu jak widzimy tez korzyścią jest umiejętność spostrzegania, ponieważ jest ona początkiem do dalszego działania
Wiedza książkowa jest bardzo ważna, ale w mojej pracy postanowiłam odnieść się także do opinii profesjonalisty poznać jego opinię na ten temat. Dlatego też zapytałam panią Ewę Stromecką o jej doświadczenia związane spostrzeganiem i jego korzyściami w pracy. Pani Ewa jest osobą z wieloletnim stażem pracującą w środowisku. Jej zadaniem spostrzeganie jest szczególnie ważne zwłaszcza w roli pracownika środowiskowego mającego bezpośredni kontakt z problemem i jego otoczeniem. Osoba taka musi wykazać się niezwykłą uwagą i precyzją. Odwiedzając ludzi należy obserwować i analizować między innymi wygląd domu, jego mieszkańców a przy tym ich zachowania i gesty zarówno w stosunku do siebie nawzajem jak też w stosunku osoby trzeciej. Jest to szczególnie ważne w rodzinach w których są dzieci. Rozmawiając z nimi można wiele zobaczyć. Jak mówi pani Ewa Stromecka?trzeba dostrzec to czego ludzie nie chcą powiedzieć?, tak więc to czy podczas rozmowy konwersacji np. Z dzieckiem szuka ono kontaktu wzrokowego z matka, bawi się rękoma, zająkuje się bądź ucieka wzrokiem może być sygnałem, to stwierdzenia, że coś się dzieje. Ludzie nie chcą mówić o problemach z różnych powodów czasami jest to wstyd innym razem strach przed konsekwencjami. Pracownik socjalny musi więc połączyć wszystko w całość tak aby diagnoza przez niego postawiona była słuszna. Drobne elementy takie jak pełna popielniczka czy pusta butelka mogą być sygnałami, że w domu dzieje się coś niepokojącego. Oczywiście obraz ten można odnieść tylko do całościowego obrazu otoczenia i zachowań osób w nim przebywających.
Uważam,że rozmowa z panią Ewą Stromecką potwierdziła teorię do której się odniosłam w pierwszej części pracy. Pomogła mi ona w sposób jasny i klarowny zobrazować ten temat.
Podsumowując zastosowanie spostrzegania i korzyści z niego płynące dla pracy socjalnej można powiedzieć, że jet to element niezwykle ważny gdyż to dzięki tej umiejętności pracownik socjalny może zapoznać się z sytuacją i osobą bądź osobami którym pomaga. Umiejętność ta pozwala na zdobycie większego zaufania ze strony pacjenta i głębsze poznanie sytuacji. Baczne przyglądanie się swoim klientom umożliwia podjęcie działań możliwie najlepszych dla niego a co za tym idzie także skutecznych i niosących korzyści nie tylko dla osoby której mamy na celu pomóc ale także dla nas samych, gdyż zadowolenie podopiecznego jest także naszym zadowoleniem i dzięki temu praca staje się bardziej efektywna i daje satysfakcję a co więcej motywuje do dalszego skutecznego działania.