BUDOWA UKLADU ODDECHOWEGO CZLOWIEKA

Uklad odechowy tworza narzady biorace udzial w transporcie powietrza

(drogi oddechowe) i wymianie gazowej(pluca).

DROGI ODDECHOWE

Dzielimy je na gorne i dolne.Gorne obejmuja jame nosowa i gardlo a dolne-krtan ,

tchawice i oskrzela glowne.Jama nosowa jest podzielona pionowo ustawiona

przegroda nosa na polowy.Jej sciany boczne zbudowane sa z kosci szczeki i

malzowin nosowych-gornej , srodkowej i dolnej.Kontaktuje się ona z zatokami

przynosowymi bedacymi przestrzeniami wewnatrztrzastkowymi.Wyroznia się:

zatoki szczekowe, czolowe, sitowe oraz zatoke klinowa.Zdzrzaja się stany zapalne

tych zatok.Ze względu na funkcje jame nosowa dzieli się na okolice wechowa

lezaca w gornej czesci jamy nosowej, w ktorej wystepuja zakonczenia nerwow

wechowych ,oraz okolice oddechowa stanowiaca pozostala czesc jamy nosowej,

pzez która wydychane powietrze przechodzi do dalszych odcinkow drog oddech.

W jamie nosowej wdychane powietrze zostaje ogrzane i nasycone para wodna ,

a także oczyszczone z kurzu który osiada na wilgotnej blonie sluzowej.

zapobiega to oziebianiu ,wysuszaniu,i zanieczyszczaniu pluc.Droga oddechowa

z jamy nosowej kieruje się do jamy gardla gdzie krzyzuje się z przewodem pok.

a dalej prowadzi do krtani.

Szkielet krtani stanowia chrzastki nieparzyste:tarczowata,pierscieniowata,

naglosniowa oraz chrzastki parzyste :nalewkowate,rozkowate i klinowate.

Chrzastka naglosniowa jest pochylona ku tylowi i wykazuje duza sprezystosc

co pozwala zamykac wejscie do krtani uniemozliwiajac dostanie się pokarmu

z jamy gardla do tchawicy .Najwezsza czesc krtani stanowi glosnia , w ktorej

znajduja się faldy glosowe.Powietrze przechodzace przez glosnie powoduje

drgania faldow glosowych.Od ich napiecia zalezy wysokosc glosu .

Tchawica stanowi sprezysta, splaszczona od tylu rure o dlugosci ok. 12 cm

zbudowana z chrzastek tchawiczych o podkowiastym ksztalcie .Wnetrze

tchawicy jest nawilzane wydziwlina gruczolow.U dolu tchawica rozdziela

się pod katem prostym na dwa oskrzela glowne z których prawe jest krotsze

i grobsze od lewego.Oskrzela glowne maja budowe taka jak tchawica.

PLUCA

Wystepuja dwa oluca które znajduja się w klatce piersiowej.Kazde znich

jest podzielone szczelinami na platy:pluco lewe na dwa prawe na trzy.

Do poszczegolnych platow prowadza oskrzela platowe odchodzace od

oskrzeli glownych.Pojedynczy plat slada się z segmentow oskrzelowo-

plucnych do ktortch wioda oskrzela segmentowe.Oskrzela segmentowe

rozgaleziaja się w plucu na coraz mniejsze galazki.Najmniejsze z nich

nie maja chrzastek i nazywaja się oskrzelikami koncowymi. Każdy

z nich jest slepo zakonczony woreczkiem podzielonym na dwa oskrzeliki

oddechowe , których sciany tworza uwypuklenia zwane pecherzykami

plucnymi. Zespol pecherzykow znajdujacych się na koncu pojedynczego

oskrzelika koncowego tworzy grono.Cienkie sciany pecherzykow plucnych

zbudowane z nablonka jednowarstwowego plaskiego otoczone sa gesta siecia

naczyn wlosowatych krwionosnych.Umozliwia to sprawna wymiane gazowa

miedzy pecherzykiem a krwia.

FIZJOLOGIA UKLADU ODDECHOWEGO

MECHANIZM WENTYLACJI PLUC

Wentylacja pluc wiaze się z ruchami oddechowymi , które obejmuja wdech

I wydech.Wdech jest zawsze procesem czynnym i powoduje zwiekszenie

wymiarow klatki piersiowej .Nastepuje on w wyniku skurczu przepony

oraz miesni miedzyzebrowych zewnetrznych.Wydech spokojny stanowi

akt bierny polegajacy na roskurczu miesni wdechowych.Natomiast

podczas wydechu glebokiego skurczowi ulegaja miesnie wydechowe :

brzucha, miedzyzebrowe wew.grzbietu i inne.W szczelinowatej jamie

oplucowej znajdujaca się miedzy oplucna plucna a oplucna scienna

wypelnionej plynem surowiczym panuje cisnienie ujemne nizsze od

atmosferycznego.Wielkosc cisnienia ujemnegon ulega zmianie w zalez.

od fazy oddechu.W czasie wdechu kiedy rozszerza się oplucna i cis.

staje się bardziej ujemne nastepuje rozciagniecie pluc które podazaja za

przylegajaca do nich oplucna plucna.Obniza się cisnienie w pecherzykach pl.

I drogach oddechowych i powietrze naplywa do pluc w celu wyrownania

powstalej roznicy cisnien.Podczas wydechu gdy zmniejsza się pojemnosc klatki

piersiowej kurcza się wlokna sprezyste zawarte w plucach powodujac zmniejsz.

objetosci pluc.Cisnienie w pech.pl.wzrasdta powyzej wartosci cisnienia atmosfer.

I powietrze jest usuwane na zew.Tempo ruchow oddech.podczas spoczynku- 16

razy na min.

POJEMNOSC PLUC

W spokojnym wdechu i wydechu zostaje pobrane lub usuniete z pluc ok500cm3

powietrza, co okresla się mianem objetosci oddechowej.Z tego do pecherzykow

pluc. Dostaje się ok350cm3 pozostale 150cm3wypelnia tzw.przestrzen martwa

I nie bierze udzialu w wymianie gazowej.Dodatkowa ilosc powietrza która można

jeszcze pobrac po wykonaniu spokojnego wdechu nazywamy objetoscia zapasowa

wdechowa i wynosi ok2500cm3.Najwieksza obj.pow. która można usunac po

zakonczeniu spokojnego wdechu wynosi 1000cm3 -obj.zap.wydechowa.

Objetosc ktorej nie daje się usunac z pluc po wykonaniu najglebszego wyd,-

obj.zalegajaca1200cm3.Suma obj.zapasowej wdechowej i wydech. -pojemnosc

zyciowa pluc-4000cm3.

REGULACJA WENTYLACJI PLUC

Czestotliwosc oraz glebokosc oddechow reguluje osrodek oddechowy bedacy

w rdzeniu przedluzonym.Sklada się on z osrodka wdechu i wydechu.

Osrodek wdechu dziala automatycznie wysylajac serie impulsow nerwowych do

miesni wdechowych,pobudzajac je do skurczow .Rownoczesnie wysylana jest

Informacja nerwowa do osrodka pneumotaksycznego w moscie mozgu który hamuje

zwrotnie osrodek wdechu na 1-2 sek,po tej pauzie znowu wysyla impulsy.

Osrodek wydechu podczas wydechu glebokiego wysyla pobudzenie do miesni wydech.

Automatyzm osrodka oddechowego polega na rytmicznym powstawaniu w nim serii

impulsow nerw.kierowanych neuronami ruchowymi do miesni oddechowych. Nawet

po przerwaniu powiazania z mozgiem i rdzeniem kregowym.samoistne dzialanie osrodka

oddech.zalezy od zmian stezenia HCO3,tlenu i jonow wodorowych-zakwaszanie we

krwi tetniczej które sa odbierane przez chemoreceptory tetnic szyjnych i chemoreceptory

aortalne a nastepnie przekazywane droga nerwowa do tego osrodka.Niewielki wzrost

stezenia co2 i jonow wodorowych lub zmniejszenie stezenia tlenu we krwi tetniczej

pobudza osrodek wdechowy.Reaguje on także na impulsy nerw.pochodzace z kory

mozgowej i osrodka termoregulacji w podwzgorzu.

REGULACJA WENTYLACJI PLUC

Czestotliwosc oraz glebokosc oddechow reguluje osrodek oddechowy bedacy

w rdzeniu przedluzonym.Sklada się on z osrodka wdechu i wydechu.

Osrodek wdechu dziala automatycznie wysylajac serie impulsow nerwowych do

miesni wdechowych,pobudzajac je do skurczow .Rownoczesnie wysylana jest

Informacja nerwowa do osrodka pneumotaksycznego w moscie mozgu który hamuje

zwrotnie osrodek wdechu na 1-2 sek,po tej pauzie znowu wysyla impulsy.

Osrodek wydechu podczas wydechu glebokiego wysyla pobudzenie do miesni wydech.

Automatyzm osrodka oddechowego polega na rytmicznym powstawaniu w nim serii

impulsow nerw.kierowanych neuronami ruchowymi do miesni oddechowych. Nawet

po przerwaniu powiazania z mozgiem i rdzeniem kregowym.samoistne dzialanie osrodka

oddech.zalezy od zmian stezenia HCO3,tlenu i jonow wodorowych-zakwaszanie we

krwi tetniczej które sa odbierane przez chemoreceptory tetnic szyjnych i chemoreceptory

aortalne a nastepnie przekazywane droga nerwowa do tego osrodka.Niewielki wzrost

stezenia co2 i jonow wodorowych lub zmniejszenie stezenia tlenu we krwi tetniczej

pobudza osrodek wdechowy.Reaguje on także na impulsy nerw.pochodzace z kory

mozgowej i osrodka termoregulacji w podwzgorzu.

POJEMNOSC PLUC

W spokojnym wdechu i wydechu zostaje pobrane lub usuniete z pluc ok500cm3

powietrza, co okresla się mianem objetosci oddechowej.Z tego do pecherzykow

pluc. Dostaje się ok350cm3 pozostale 150cm3wypelnia tzw.przestrzen martwa

I nie bierze udzialu w wymianie gazowej.Dodatkowa ilosc powietrza która można

jeszcze pobrac po wykonaniu spokojnego wdechu nazywamy objetoscia zapasowa

wdechowa i wynosi ok2500cm3.Najwieksza obj.pow. która można usunac po

zakonczeniu spokojnego wdechu wynosi 1000cm3 -obj.zap.wydechowa.

Objetosc ktorej nie daje się usunac z pluc po wykonaniu najglebszego wyd,-

obj.zalegajaca1200cm3.Suma obj.zapasowej wdechowej i wydech. -pojemnosc

zyciowa pluc-4000cm3.

UKLAD KRWIONOSNY

Sklada się z serca i naczyn krwionosnych:tetnic ,zyl i naczyn wloso-

watych.Uklad ten jest zamkniety co oznacza ze krew krazy wylacznie w

naczyniach krwionosnych i ni wylewa się do jamy ciala.W ukl.krw.

wyroznia się krwioobieg duzy który obejmuje przeplyw krwi z

komory lewej poprzez naczynia do przedsionka prawego i krwioobieg

maly czyli plucny z komory prawej poprzez naczynia do przedsionka

lewego.W duzym krwioobiegu tetnicami plynie krew tetnicza inaczej

natlenowana a zylami krew zylna odtlenowana.W malym zas jest odwrotnie

krazenie pozaplodowe przedstawia się nastepujaco.Skurcz komory lewej

wyrzuca krew do tetnicy glownej,zwanejaorta która dzieli się na coraz drobniejsze

naczynia tetnicze przechodzace w siec naczyn wlosowatych.Po zaopatrzeniu

tkanek w tlen i substancje odzywcze oraz odebraniu co2 i koncowych produktow

metabolizmu zwiazkow azotowych krew wraca do serca zylami które zbieraja się w

zyle glowna dolna a te wpadaja do przedsionka prawego skad trafia ona do komory

prawej .W wyniku skurczu komory prawej krew zylnia jest wyrzucana do pnia plucnego

I dalej do tetnic plucnych biegnacych do pluc.W plucach krew oddaje co2 pobiera tlen

I wraca zylami plucnymi do przedsionka lewego,skad dostaje się do komory lewej.

SERCE

Jest to narzad miesniowy o czterech czesciach zwanych:przedsionkiem prawym

,przedsionkiem lewym,komora prawa kom lewa.Krew zawsze wyplywa z naczyn do

komor zwanych tetnicami i dzieje się to na zasadzie aktywnego tloczenia,a wpada

do przedsiokow z naczyn zwanych zylami.Serce znajduje się w srodpiersiu i jest

zawieszone na wielkich naczyniach krwionosnych .Jego podstawa jest zwrocona ku

gorze i ku stronie prawej a koniuszek który jest utworzony przez lewa komore ku

dolowi ku przodowi i ku stronie lewej.Przedsionki oddziela przegroda miedzyprzed-

sionkowa a komory przegroda miedzykomorowa.Wewnetrzny podzial serca uwidacznia

się na zew,powierzchni bruzdami okrezna i podluzna , w bruzdach biegna naczynia wiencowe

doprowadzajace substancje odzywcze i krew do serca.W komorze prawej jest stozek

tetniczy przechodzacy w pien plucny a wjego ujsciu jest zastawka polksiezycowata

ujscie lewokomorowe zamykane jest zastawka dwudzielna.Kom.lewa jest dluzsza i ma

grubsze sciany.Obecny jest stozek tetniczy lewy przechodzi w aorte zamykana zastawka

polksiezycowata aorty.Sciana serca sklada się z wsierdzia, srodsierdziai nasierdzia.

NACZYNIA KRWIONOSNE

Sciany tetnic i zyl sa zbudowane z trzech warstw:zewnetrznej, srodkowej i wew.

Do tetnic wyrzucana jest krew z srca pod duzym cisnieniem podlegajacym cyklicznym

.zmianom dlatego sciany tetnic sa grube i elastyczne.W zylach plynie krew pod

niewielkim cisnieniem i sciany sa wiotkie i cienkie.W swietle zyl znajduja się zastawki

zapobiegajace cofaniu wolno plynacej krwi.Tetnice biegna gleboko pod powlokami ciala

azyly plytko.Wlosniczki sa zbudowane ze srodblonka na blonie podstawowej.

W sieci wlosniczek wystepuja naczynia wlosowate tetnicze i zylne.Naczynia rozdziela-

jace się na szereg drobnych naczyn np. w nerce nazywamy siecia dziwna potem lacza się

znowu w tetnice .W krazeniu wrotnym krew z naczyn wlosow. Jednego narzadu zbierana

jest w wieksze naczynie a nastepnie przeplywa przez naczynia innego narzadu

FIZJOLOGIA UKLADU KRWIONOSNEGO

Funkcja serca jest tloczenie krwi z naczyn zylnych w których panuje niskie cisnienie

,do naczyn tetniczych i spowodowanie w nich wysokiego cisnienia.Do realizacji tej

czynnosci konieczne sa stale rytmiczne skurcze serca.Bodzce odpowiedzialne za te

skurcze powstaja w samym sercu ukladzie przedsionkowo-komorowum dzialajacym

na podobnej zasadzie jak uklad nerwowy ale tworzace go wlokna maja cechy tkanki

miesniowej i wystepuja w wezle zatokowo-przedsionkowym,przedsionk.-komor.

peczku przedsionkowo-kom wraz z jego odgalezieniami.Wezel zatokowo-przedsionkowy

jest glownym rozrusznikiem serca wywolujacym u doroslego skurcze60-80 razy na min.

CYKLICZNOSC PRACY SERCA

Cykl pracy serca rozpoczyna się od skurczu przedsionkow powodujacego wycisniecie

z nich krwi do komor przez otwarte zastawki przedsionkowo komorowe.Pod koniec tego skurczu

na skutek powstania przewagi cisnienia w komorach nad cisnieniem w przedsionkach zastawki

przedsionkowo kom.zamykaja się uniemozliwiajac powrot krwi do przedsionkow.

po wykonaniu skurczu przedsionki rozkurczaja się co pozwala na ich ponowne napelnienie krwia.

rozkurcz komor zaczyna się od zwiotczenia ich miesniowki co wywoluje spadek cisnienia w

komorach a gdy obnizy się ono powyzej cisnienia w tetnicach zamykaja się zastawki pol-

ksiezycowate uniemozliwiajac poerot krwi z tetnic do komor.nastepuje pauza krotki okres przerwy

REGULACJA PRACY SERCA

Sa dwa osrodki regulujace prace serca:osrodek przyspieszajacy- wystepuje w czesci piersiowej

rdzenia kregowego,oraz osrodek zwalniajacy prace serca i jest w rdzeniu przedluzonym.

Na prace serca maja wplyw także niektóre jony i hormony.

CISNIENIE KRWI W NACZYNIACH

Cisnienie krwi w tetnicach zalezy od fazy pracy serca.Wyrozniamy cisnienie tetnicze

skurczowe i rozkurczowe.Mierzy się je za pomoca sfingomanometru.Prawidlowa wartosc

cis skurcz.14,8kPa a rozkurczowego8,9kPaCisnienie krwi w miare jej przeplywu przez

tetnice zmniejsza się bardzo powoli i dopiero w tetniczkach obniza się do 3,5kPa

Cisnienie krwi w naczyniach zylnych zalezy od miejsca pomiaru i pozycji ciala.

TETNO

Na skutek skurczu lewej komory serca krew jest wyrzucana do duzego krwioobiegu

powodujac wzrost cisnienia i powstanie fali cisnieniowej ktorej towarzyszy rozszerzenie

tetnic a nastepnie ich skurcz co daje efekt tetna czyli pulsu. Najlatwiej się je wyczuwa

w tetnicy skroniowej,szyjnej wspolnej , promieniowej.

REGULACJA KRAZENIA KRWI W NACZYNIACH

Regulacja krazenia krwi w naczyniach polega na zmianach ich srednicy.Serce wspoldzialajac

z naczyniami wspolnie wplywaja na zmiany cisnienia i przeplywu krwi.Srednica drobnych

tetniczek jest regulowana na drodze nerwowej przez osrodek naczyniowo ruchowy,

znajduje się on w rdzeniu przedluzonym i sklada się z czesci presyjnej i depresyjnej.

KREW

Jest specyficznym rodzajem tkanki lacznej jest to plyn ustrojowy skladajacy się z krwinek i

plynnego srodowiska miedzykomorkowego-osocza.W sklad krwi czlowieka wchodzi

55%osocza i 45%krwinek-erytrocyty,-leukocyty,-trombocyty

OSOCZEsubstancja miedzykom.krwi zawierajaca 90%wody 10% zwiazkow orgi nieorg

bialek tluszczow hormonow witamin enzymow soli min.ROLA- uczestniczy w procesach

odpornosciowych org.-udzial w procesie krzepniecia krwi-utrzymanie stalego ph i temp.

ustroju-utrzymanie stalego cis osmotycznego-rozprowadzanie po org witamin,horm.

subst .odzyw.-odprowadzanie szkodliwych produktow przemiany mat.mocznika

amoniaku kwasu moczowego-uczestniczenie w transporcie co2

---