MATERIAŁY WYKŁADOWE Z ERGONOMII

(prof. dr hab. Tadeusz Juliszewski)

II rok, Wydział Technologii Żywności i Żywienia Człowieka

WYKŁAD 7 06.05.2010

Opracowanie: Kopacz Małgorzata i Korzeniowska Joanna

39. WYKRES KOSZTÓW WYPADKÓW I PROFILAKTYKI PRZECIWWYPADKOWEJ.

T - koszty ogółem

P - koszty działalności profilaktycznej

W - koszty wypadków i zdarzeń potencjalnie wypadkowych

M - minimum łącznych kosztów

40. KODEKS PRACY.

Kodeks pracy, rozdział 10→ Podstawowe prawa i obowiązki pracodawcy i pracobiorcy.

41. METODY OCENY OBCIĄŻENIA PRACA FIZYCZNĄ .

• Iloraz oddechowy

dla diety mieszanej

Tabela 1 Zależność zmian fizjologicznych zachodzących w czasie pracy od natężenia wysiłku fizycznego

Natężenie wysiłku fizycznego	Wydatek energetyczny [kcal/min]	Wentylacja płuc [l/min]	Zużycie tlenu [l/min]	Częstotliwość tętna na min.	Temperatura ciała [ ]
Bardzo lekki	< 2,5	< 10	< 0,5	< 75	< 37,5
Lekki	2,5 - 5,0	10 - 20	0,5 - 0,1	75 - 100	37,5
Średni	5,0 - 7,5	20 - -35	1,0 - 1,5	100 - 125	37,5 - 38,0
Ciężki	7,5 - 10,0	35 - 50	1,5 - 2,0	125 - 150	38,0 - 38,5
Bardzo ciężki	10,0 - 12,5	50 - 65	2,0 - 2,5	150 - 175	38,5 - 39,0
Krańcowo ciężki	> 12,5	> 65	> 2,5	>175	>39,0

• Pomiar tętna

Maksymalne tętno (HR_max) zależne jest od wieku człowieka, można je obliczyć z zależności:

HR_max = 220 - wiek (w latach)

Minimalne tętno (HR_min) występuje podczas snu, jest zróżnicowane indywidualnie i wynosi od 45 do 70 ud/min. _-Różnica pomiędzy maksymalnym tętnem, a tętnem minimalnym jest nazywana rezerwą tętna.

HR_max - HR_min =WRT (wskaźnik rezerwy tętna)

Wykorzystanie rezerwy tętna można wyrazić w jednostkach bezwzględnych (ud/min)- wzrost częstości skurczów serca w porównaniu z HR_min lub w jednostkach względnych (%).

Rysunek Graficzny schemat wyznaczania wykorzystania rezerwy tętna

PRZYKŁAD:

HR_max = 200 ud/min

HR_min = 50 ud/min

WRT= 200 - 50 = 150 ud/ min

HR_pracy= 100 ud/ min

(Skutkiem pracy serce uderza o 50 ud/min szybciej)

(wskaźnik wykorzystania rezerwy tętna)

≈33%

Obciążenie pracą można podzielić w zależności od czasu wykonywania na wysiłek krótkotrwały ( do 15 min) i długotrwały (ponad 30 min)

Tabela 2 Klasyfikacja wysiłku na podstawie wykorzystania rezerwy tętna przy krótkotrwałemu obciążeniu.

Wykorzystanie rezerwy tętna [%]	Wysiłek
do 25%	Wysiłek bardzo mały
26-35%	Wysiłek relatywnie mały
36-50%	Wysiłek średni
51-65%	Wysiłek duży, dopuszczalny tylko dla osób za zdrowym układem krążenia
66-80%	Wysiłek dopuszczalny tylko warunkowo
powyżej 80%	Wysiłek niedopuszczalny

Tabela 3 Klasyfikacja wysiłku na podstawie wykorzystania rezerwy tętna przy długotrwałym obciążeniu

Wykorzystanie rezerwy tętna [%]	Wysiłek
do 15%	Wysiłek bardzo mały
16-25%	Wysiłek relatywnie mały
26-35%	Wysiłek średni
36-50%	Wysiłek duży, dopuszczalny tylko dla osób za zdrowym układem krążenia
51-65%	Wysiłek dopuszczalny tylko warunkowo
powyżej 65%	Wysiłek niedopuszczalny

• Metoda chronometrażowo-tabelaryczna

Tabela 4 Szacunkowe wartości wydatku energetycznego według Lehmana

A. Pozycja ciała	Wydatek energetyczny [kcal/min]		Wydatek energetyczny [kJ/min]
Siedząca	0,3		1,254
Klęcząca	0,5		2,09
Stojąca	0,6		2, 508
Stojąca pochylona	0,8		3,344
Chodzenie	1,7 - 3,5		7,106 - 14,63
Chodzenie bez obciążenia po pochyłości	0,75 na 1m wzniesienia		3,135 na 1m wzniesienia
B. Rodzaj pracy		Wydatek energetyczny [kcal/min]	Wydatek energetyczny [kJ/min]
Praca palców dłoni i przedramienia	lekka	0,3 - 0,6	1,254 - 2,508
		średnia	0,6 - 0,9	2,508-3,762
		ciężka	0,9 - 1,2	3,762- 5,016
	Praca jednego ramienia	lekka	0,7 - 1,2	2,926 - 5,016
		średnia	1,2 - 1,7	5,016 - 7,106
		ciężka	1,7 - 2,2	7,106 - 9,196
	Praca obu ramionami	lekka	1,5 - 2,0	6,25 - 8,36
		średnia	2,0 - 2,5	8,36 - 10,45
		ciężka	2,5 - 3,0	10,45 - 12,54
	Praca całego ciała	lekka	2,5 - 4,0	10,45 - 16,72
		średnia	4,0 - 6,0	16,72 - 25,08
		ciężka	6,0 - 8,5	25,08 - 35,53
		bardzo ciężka	8,5 - 11,5	35,53 - 48,07

42. METODY OCENY OBCIĄŻENIA PRACA UMYSŁOWĄ .

• Metoda badania prądów mózgu EEG (elektro encefalografia)

• Metoda oporu elektrycznego skóry (stosowana m.in. w wykrywaczu kłamstw)

• 
  Metoda krytycznej migotania światła CFF (im człowiek bardziej zmęczony pracą umysłową, tym krytyczna częstość migotania światła mniejsza)

---