Bouw in Amsterdam valt stil
AMSTERDAM - Zonder ingrijpen van de rijksoverheid valt de bouw in Amsterdam volledig stil. Die noodkreet slaakt wethouder van Ruimtelijke Ordening Maarten van Poelgeest, die worstelt met grote financiële tekorten.
Door het instorten van de kantorenmarkt drogen de gelden op waarmee de stad de voorbije jaren bouwprojecten financierde. Van Poelgeest wil geld weghalen bij woningcorporaties, maar ook zij maken moeilijke tijden door. De GroenLinkswethouder hoopt dat de corporaties meer inkomsten gaan verkrijgen uit hogere huren, maar hiervoor is landelijke wetgeving nodig. Of die er komt, is de vraag: ''Ik merk weinig urgentie bij het rijk. Maar als er niks gebeurt, wordt er op lange termijn, over een jaar of vijf, niet meer gebouwd. Dat probleem speelt ook in andere steden.''
Amsterdam kampt met een tekort van 300 miljoen euro in het zogeheten Vereveningsfonds, waarmee de gemeente grond geschikt maakt voor bebouwing en de weg vrij maakt voor nieuwe woningen. Door te bezuinigen op het ambtelijke apparaat hoopt Van Poelgeest het tekort met 150 miljoen euro te verminderen. Maar er dreigt een nieuwe bres te worden geslagen in het fonds, doordat de wethouder noodgedwongen een streep wil halen door plannen voor nieuwe kantoren. Van Poelgeest: ''In het verleden werd het Vereveningsfonds vooral gevoed door grondinkomsten uit de ontwikkeling van kantoren in Sloterdijk en Zuidoost. De kantorenmarkt is volledig stilgevallen en dat zal niet snel veranderen.''
Tekort kan oplopen
Daarom gaat Van Poelgeest wieden in plannen voor nieuwe kantoren, al betekent dat nog minder inkomsten voor het Vereveningsfonds. Hij overweegt een miljoen vierkante meter aan kantoorruimte uit de plannen te halen. ''In 2006 heb ik dat al eens gedaan. Daarmee liep de gemeente 300 miljoen euro aan inkomsten mis. Dus het kan dat het tekort in het Vereveningsfonds verder oploopt.'' Daar komt bij dat het stadsbestuur vasthoudt aan sociale woningbouw door woningcorporaties, al brengt Amsterdam hiervoor een veel te lage grondprijs in rekening. Tot overmaat van ramp is het voor de gemeente steeds kostbaarder om grond bouwrijp te maken. ''De makkelijke gebieden hebben we gehad. Het lage fruit is geplukt.''
Om de problemen te bestrijden wil het nieuwe college de corporaties meer laten betalen voor onder meer sociale woningbouw. De corporaties zeggen daar geen geld voor te hebben. Van Poelgeest ziet de oplossing vooral in een ander huurbeleid. Hij wil de financiële grens voor huurbescherming optrekken en tegelijkertijd huren inkomensafhankelijk maken. ''Mensen met hogere inkomens, vooral scheefwoners, betalen dan meer huur aan de corporaties. Door gelijktijdig de liberalisatiegrens te verhogen (boven die grens kunnen eigenaren de huur zelf bepalen, red.), vergroot je het beschermde gebied. Een deel van de extra inkomsten kan naar het Vereveningsfonds.''
De liberalisatiegrens ligt in Amsterdam tussen de 600 en 650 euro. Van Poelgeest denkt aan een verhoging naar 800 tot 1000 euro. Daarnaast overweegt hij corporaties voor meer aan te slaan dan de 9000 euro die ze nu aan de gemeente betalen per verkochte woning. Een ander idee is het samenvoegen van het Vereveningsfonds met het Stimuleringsfonds, dat wordt gevuld met de erfpacht die corporaties betalen en bestemd is voor de bouw van onder andere grotere woningen, zorgwoningen en projecten in gebieden waar wordt gesloopt. (BAS SOETENHORST)