Polityka Pieniężna - wrowadzenie

Historia Bankowości Centralnej

• Bank Szwecji (1668) - pierwszy bank centralny, posiadał monopol na emisją banknotów i obsługę kredytową państwa

• Bank Anglii (1694) - utworzony przez parlament jako spółka akcyjna, posiadał dwa departamenty:
  1) emisyjny
  2) kredytowy
  był pierwszym „bankiem banków” (umożliwiało to rozrachunki między bankowe), od roku 1833 posiadał monopol na emisję banknotów

• Bank Francji (1800) - utworzony przez Napoleona na potrzeby rozwoju handlu, następnie stał się „bankiem państwa”

• Od początku XIX w. nastąpiła eksplozja bankowości centralnej

• Bank Polski (1828) - Utworzony przez cara Mikołaja I, jego celem było finansowanie długu publicznego, wspieranie rozwoju handlu i przemysłu, przyczynił się do rozwoju ziem polskich, w odwecie za powstania narodowe ograniczono jego działalność, od 1885 r. stał się kantorem banku Rosji.

Wspólne cechy pierwszych banków emisyjnych

• Posiadały wyłącznie prawo emisji banknotów

• Podporządkowywały emisję banknotów regułom systemu waluty złotej

• Występowały jako bankier rządu

• Pełniły role kredytodawcy ostatniej instancji

Początek bankowości centralnej

• Utworzenie w 1913 roku systemu rezerwy federalnej stanów zjednoczonych, bank ten oprócz realizacji tych samych funkcji co banki europejskie wykonywał inne cele:
  1) elastyczne kształtowanie podaży pieniądza
  2) prowadzenie nadzoru nad bankami komercyjnymi

Dalszy rozwój bankowości centralnej:

• Wielki kryzys - działalność banku centralnego została wykorzystana jako element polityki gospodarczej

• Wzrost wymiany międzynarodowej spowodował , że banki centralne zaczęły regulować kursy walutowe

• Wzrost powiązań polityki pieniężnej z polityką rządu

• Globalizacjia - konieczność koordynowania polityki pieniężnej w skali międzynarodowej

Współczesne funkcje banku centralnego:

• Emisja banknotów (zapewnienie bezpieczeństwa obiegu pieniężnego zgodnie z potrzebami gospodarki

• Kształtowanie i realizacja polityki pieniężnej

• Zarządzanie rezerwami walutowymi (w tym prowadzenie polityki kursowej)

• Regulowanie i ułatwianie rozliczeń pieniężnych (zapewnienie bezpieczeństwa i płynności sektora bankowego)

• Zapewnienie bezpieczeństwa systemu finansowego przez stwarzanie warunków do rozważnego funkcjonowania banków komercyjnych (sprawowanie nadzoru poprzez realizację funkcji: licencyjnej, regulacyjnej, sanacyjnej, kontrolnej)

• Wykonywanie usług bankowych na rzecz rządu i jego instytucji

• Prowadzenie działalności naukowej, badawczej i prognostycznej

Rola banku centralnego

• Podmiot polityki gospodarczej

• Bank banków

• Bank państwa

Polityka pieniężna - działalność banku centralnego prowadzona w imieniu państwa, polegająca na wyborze pieniężnych celów makroekonomicznych i ich realizacji poprzez regulowanie podaży pieniądza i popytu na pieniądz za pomocą wykorzystania wybranych instrumentów ekonomicznych i administracyjnych.

Systematyka polityki pieniężnej:

Kryterium	Rodzaje
Kształtowanie celów i realizacja polityki	Ustrojowa Procesowa
Horyzont czasowy	Krótkookresowa Średniookresowa Długookresowa
Sposób oddziaływania na gospodarkę (koszt pieniądza w gospodarce)	Restrykcyjna (drogiego pieniądza) Ekspansywna (taniego pieniądza) neutralna

Cele polityki pieniężnej, a cele polityki gospodarczej:

• polityka gospodarcza powinna realizować cele związane z regulacją poziomu cen, zatrudnienia, wzrostu gospodarczego, deficytu budżetowego, bilansu płatniczego

• cele makroekonomiczne są często konkurencyjne wobec siebie

• w większości krajów przyjęło się że najważniejszym celem polityki pieniężnej jest stabilizacja poziomu cen

• jeżeli nie jest to sprzeczne z realizacją celu nadrzędnego, bank centralny może wspierać realizację innych celów makroekonomicznych

Rodzaje strategii polityki pieniężnej

• triada celów

• podejście wieloparametryczne:

• strategia BCI

• strategia elektryczna

Triada celów:

• hierarchizacja celów według schematu

• Cele operacyjne - wielkości poddające się codziennej kontroli, najczęściej stosowane: krótkoterminowe stopy procentowe lub wąski agregat pieniężny

• Cele pośrednie - wielkości regulujące na zmiany celów operacyjnych, najczęściej stosowane: stopy procentowe, agregaty pieniężne lub kurs walutowy

• Cel finalny - w większości przypadków niska inflacja i stabilność cen (+ ewentualne inne cele makroekonomiczne)

Bezpośredni cel inflacyjny (BCI)

Elementy strategii:

• Instytucjonalne zobowiązanie do traktowania stabilności cen jako podstawowego celu polityki pieniężnej

• Oficjalne ogłoszenie wielkości liczbowej średniookresowego celu inflacyjnego

• Wykorzystanie narzędzi polityki pieniężnej uzależnia się od szerokiego zakresu informacji o stanie gospodarki, a nie tylko od zachowań wielkości monetarnych

• Większa przejrzystość realizowanej strategii poprzez komunikowanie się z otoczeniem w zakresie zamierzeń, celów oraz decyzji władz monetarnych

• Zwiększona odpowiedzialność banku centralnego wobec instytucji demokratycznych za realizację przyjętych celów

• Formułowanie przez bank centralny prognozy inflacyjnej (kształtowanie oczekiwań inflacyjnych)

Strategia elektryczna

Zasady:

• Brak jakichkolwiek deklaracji ze strony banku centralnego ogłaszanych oficjalnie, a odnoszących się do ocen aktualnego i oczekiwanego poziomu inflacji

• Małe ruchy cen nie pociągają za sobą reakcji banku centralnego

• Bank centralny reaguje gdy zachodzi groźba inflacji

Instrumenty

---