EUROPEJSKIE PROCESY INTEGRACYJNE- II KOŁO
CEFTA (CENTRAL EUROPEAN FREE TRADE AGREEMENT -
ŚRODKOWOEUROPEJSKIE POROZUMIENIE O WOLNYM HANDLU):
CEFTA powstała na podstawie porozumienia podpisanego
21 grudnia 1992 r. w Krakowie. Sygnatariuszami porozumienia były pierwotnie trzy kraje: Czechosłowacja, Polska i Węgry. Przyczyną powstania CEFTY był drastyczny spadek wymiany handlowej między krajami Europy Środkowej po upadku muru berlińskiego
i rozwiązaniu RWPG. W 1993 roku eksport Polski do państw CEFTA był mniejszy o 41 % w porównaniu z 1988 r. za import o 36 %, podobna sytuacja miała miejsce w pozostałych krajach. Kolejną przyczyną powstania CEFTA był nacisk Unii Europejskiej, która nie chciała dopuścić do wzajemnej dyskryminacji towarów z państw porozumienia, które równocześnie zgłosiły swój akces do UE. Nie bez znaczenia była również chęć zawiązania silniejszej współpracy politycznej, czego przejawem było powstanie tzw. Trójkąta Wyszechradzkiego (nieformalnych spotkań szefów rządów i państw Czechosłowacji, Polski i Węgier). Obecnie CEFTA ma znacznie szerszy zasięg. Do porozumienia przystąpiły Bułgaria, Słowenia, Rumunia a o członkostwo staraj± się Kraje Bałtyckie, Chorwacja,
Macedonia i Ukraina. CEFTA reprezentuje rynek, na którym
obecnych jest 90 mln konsumentów. Obszar CEFTY rozciąga się
od Bałtyku po Morze Czarne i Adriatyk. Celem porozumienia jest zniesienie ceł w handlu między krajami członkowskimi. Towary podzielono na kilka grup w ramach których cła są stopniowo znoszone. Towary zaszeregowano do grup kierując się "wrażliwością" na konkurencje na rynkach państw członkowskich. Do najbardziej wrażliwych zaliczono artykuły rolno-spożywcze, na które cła nie zostaną zupełnie zniesione a nastąpi jedynie ich redukcja.
EFTA- EUROPEJSKIE STOWARZYSZENIE WOLNEGO HANDLU:
Siedziba EFTA znajduje się w Genewie. Została założona 4 stycznia 1960 z inspiracji brytyjskiej. Miała być alternatywą dla państw, które nie weszły do EWG, tj: Austrię, Danię, Norwegię, Portugalię, Szwecję i Wielką Brytanię. Następnie do tej organizacji przystąpiły: Finlandia, Islandia, Lichtenstein, Szwajcaria. Obecnie do EFTA należą Norwegia, Szwajcaria, Lichtenstein, Islandia. CELAMI EFTA są: --przyczynianie się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego, --pełne zatrudnienie, wzrost wydajności pracy, racjonalne wykorzystywanie zasobów gospodarczych, utrzymanie stabilności finansowej oraz wzrost stopy życiowej na terenie państw członkowskich, --zapewnienie uczciwych warunków konkurencji w wymianie handlowej między krajami członkowskimi, --równe warunki dostępu do surowców wytwarzanych na obszarze krajów członkowskich, --równe warunki dostępu do surowców wytwarzanych na obszarze krajów członkowskich, --przyczynianie się do harmonijnego rozwoju i ekspansji handlu światowego oraz usuwania barier w jego rozwoju, --eliminowanie ceł i przeszkód w handlu towarami przemysłowymi i usługami między krajami członkowskimi (układ nie obejmował artykułów rolniczych, ani nie przewidywał wspólnych taryf celnych).
Działania organizacji opierają się na strefie wolnego handlu to znaczy, że wymiana towarowa zachodzi bez opłat celnych i innych ograniczeń w stosunkach między państwami członkowskimi. Układ EFTA zakładał przed wszystkim utworzenie strefy wolnego handlu i stały rozwój gospodarczy. Strefa wolnego handlu w odróżnieniu od unii celnej nie przewidywała ustanowienia wspólnej taryfy celnej wobec państw trzecich. W Luksemburgu 09,04,1984 zadecydowano o powołaniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) pomiędzy Wspólnotami Europejskimi i EFTA. Europejski Obszar Gospodarczy powstał faktycznie dopiero w maju 1992 w następstwie podpisanego w Porto Układu. Układ ten wszedł w życie 01 stycznia 1994. obejmuje on terytorium Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) i Unii Europejskiej. Układ zakłada swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i siły roboczej na całym obszarze. W rezultacie negatywnego wyniku referendum (06,12,1992) do Europejskiego Obszaru Gospodarczego nie przystąpiła Szwajcaria. Znaczenie Europejskiego obszaru Gospodarczego zmalało po przystąpieniu do Unii Europejskiej trzech państw EFTY: Austrii, Szwecji i Finlandii.
10 grudnia 1992 Polska podpisała w Genewie umowę z EFTA o ustanowieniu strefy wolnego handlu na artykuły przemysłowe, ryby i przetworzone artykuły rolne. Strefa ta ma powstać do końca 2001, do tej pory stopniowo będą znoszone bariery w handlu.
ORGANAMI EFTA Są: -- Rada, --komitet Doradczy, --Komitet Przedstawicieli Parlamentów Państw EFTA.
Najważniejszym organem jest Rada, która nadzoruje wykonanie postanowień umowy, może wydawać decyzje i zalecenia. Rada składa się z przedstawicieli państw członkowskich. Zbiera się 2-3 razy w roku. Komitet doradczy składa się z przedstawicieli życia społeczno-gospodarczego z państw członkowskich. Komitet Przedstawicieli Parlamentów składa się z osób desygnowanych przez parlamenty krajowe, ma głównie funkcje doradcze i kontrolne. Decyzje są podejmowane jednomyślnie.
Wystąpienie z EFTA jest możliwe po upływie rocznego wyprzedzenia pozostałych państw o tym zamiarze. W 1970 do EFTA przystąpiła Islandia w 1986 Finlandia (która była państwem stowarzyszonym z EFTA w latach 1961-1986), a w 1991 do EFTA przystąpił Lichtenstain, Norwegia i Szwajcaria. Wydatki EFTA pokrywane są ze składek członkowskich.
OBWE- ORGANIZACJA BEZPIECZEŃSTWA i WSPÓŁPRACY W EUROPIE.
Następczyni konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w europie (KBWE), powstałej na formie dialogu politycznego i negocjacji pomiędzy Wschodem i Zachodem w pierwszej połowie lat 70-tych. Zmiana nazwy nastąpiła na szczycie przywódców państw członkowskich KBWE w Budapeszcie, w dniach 5-6 grudnia 1994 i obowiązuje od 1 stycznia 1995. OBWE jest porozumieniem regionalnym, można je określić jako system zorganizowanej współpracy wszystkich państw europejskich, USA i Kanady oraz azjatyckich państw postradzieckich, którego celem jest zopobieganie użycia siły w stosunkach między państwami i podejmowanie działań zmierzających do rozwiązania konfliktów tak, aby bezpieczeństwo żadnego państwa nie było zagrożone przez inne. Chodzi o wytworzenie wzajemnego zaufania w stosunkach między państwami europejskimi drogą współpracy we wszystkich niemal dziedzinach (głównie w gospodarce i kulturze) oraz podejmowanie działań na rzecz umacniania instytucji demokratycznych i przestrzegania praw człowieka. Organizacja liczy obecnie 55 państw” od Vancouveru po Władywostok”. Wszystkie państwa mają równy status, a postanowienia przyjmowane są w oparciu o zasadę consensusu. Deklaracje i decyzje KBWE/ OBWE mają charakter polityczny. Konferencja bezpieczeństwa i Współpracy w europie rozpoczęła się w 1973 w Helsinkach. Akt końcowy konferencji podpisano 1 sierpnia 1975. państwa członkowskie konferencji zobowiązaly się do rozszerzenia współpracy w tzw. Trzech koszykach: --bezpieczeństwa i rozbrojenia, --Współpracy gospodarczej, technicznej, naukowej i ochrony środowiska, --Współpracy humanitarnej, kultury, informacji i edukacji.
W 1990 w Paryżu podpisano Kartę nowej Europy. Karta Paryska Nowej Europy z listopada 1990 zapoczątkowała nowy etap w rozwoju procesu OBWE.
Karta ta nadała również KBWE pewne ramy instytucjonalne: --ustanowiono coroczne spotkania ministrów spraw zagranicznych oraz konferencje na szczeblu państw i rządów co dwa lata, --W Pradze powołano stały Sekretariat, dysponując bankami danych o tematyce militarnej, --W Warszawie utworzono Biuro Wolnych Wyborów 9 od 1992 roku Biuro ds. instytucji Demokratycznych), --W Wiedniu powołano centrum Zapobiegania konfliktom. Współpracę w ramach KBWE umocnił nowy Dokument Helsiński przyjęty przez szefów państw i rządów w lipcu 1992. ustanowił on praktyczne
POWOŁANO: --instytucję Wysokiego komisarza ds. Mniejszości Narodowych, --w grudniu 1992 urząd Sekretarza Generalnego, zaś rok później Sekretariat z siedzibą w Wiedniu., --W grudniu 1993- Stały komitet (przekształcony później w Stałą Radę), umacniający proces współpracy w wypracowania.
W Budapeszcie w 1994 szefowie państw i rządów podjęli wreszcie decyzję o utworzeniu OBWE. Wspópraca w ramach OBWE wspiera się na dwoch kluczowych przesłankach: --koncepcji niepodzielnego i wszechstronnego bezpieczeństwa: obejmującego aspekty polityczno-wojskowe, gospodarcze i prawa człowieka. , --bkoncepcji kooperatywnego bezpieczeństwa: stawia za cel współpracę wzajemnie wspierających się struktur bezpieczeństwa
INSTYTUCJE OBWE:
1) Rada Ministerialna: spraw zagranicznych jest organem decyzyjnym i zarządzającym OBWE. Zajmuje się sprawami o długofalowym i kluczowym znaczeniu dla organizacji.
2) Wysoka Rada: organ odpowiedzialny za nadzorowanie, kierowanie i koordynację działań OBWE, który powinien formalnie zbierać się w Pradze co najmniej dwukrotnie w ciągu roku na szczeblu wyższych urzędników.
3) Forum Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa: wchodzą przedstawiciele wszystkich państw OBWE. Jest to organ autonomiczny (nie podporządkowany Stałej Radzie). W trakcie co tygodniowych spotkań w wiedeńskim Hofburgu prowadzi negocjacje i konsultacje na temat konkretnych środków.
4) Wysoki Komisarz ds. Mniejszości Narodowych: urząd ten z siedzibą w Hadze, ma za zadanie reagowanie na napięcia etniczne.
5) Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka: siedziba w Warszawie, zajmuje się promowaniem praw człowieka, demokracji i rządów prawa.
6) Przedstawiciel OBWE ds. Wolności Mediów: powstała w 1997r, śledzi sprawy związane z przestrzeganiem standardów międzynarodowych w zakresie wolności masowego przekazu w państwach członkowskich.
RADA NORDYCKA- określana też jako Rada Północna:
Powstała w 1952 z inicjatywy Północnej Unii Międzyparlamentarnej, na podstawie statutu uchwalonego przez parlamenty Danii, Islandii, Norwegii, Szwecji. W 1955 do rady przystąpiła Finlandia. Rada składa się z delegatów parlamentów i rządów (ci nie mają prawa głosowania) państw członkowskich. Dwa razy w roku odbywają się sesje Zgromadzenia parlamentarnego najważniejszego organu Rady. Prezydium jest najwyższym organem decyzyjnym miedzy sesjami Zgromadzenia Parlamentarnego. Prace rady wspomaga Sekretariat z siedzibą w Sztokholmie. Każdy rząd wysyła na sesje Rady 6-8 ministrów, którym towarzyszą eksperci.
NORDYCKA RADA MINISTRÓW: utworzona została na podstawie poprawek do umowy o współpracy między państwami nordyckimi z 1962 (tzw. Konwencji genewskiej), które to poprawki zostały podpisane 1 lipca 1971. Członkami Nordyckiej Rady Ministrów są również: dania, Islandia, Finlandia, Norwegia, Szwecja. Jedynym organem statutowym jest Sesja. Udział biora przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Siedzibą Sekretariatu Nordyckiej Rady Ministrów jest Kopenhaga. Zarówno Rada Nordycka jak i Nordycka Rada Ministrów koordynują współprace regionalną nordyckich państw członkowskich oraz terytoriów autonomicznych (Grenlandia, Wyspy Owcze, Wyspy Alandzkie). Rada Nordycka pozostaje forum doradczym i konsultatywnym. Nordycka rada Ministrów podejmuje decyzje w sprawach budżetu nordyckiego, jak również wyznacza kierunki współpracy we wszystkich dziedzinach sprawach wewnętrznych państw nordyckich.
AGENDA-2000:
Dokument przygotowany przez Komisję Europejką, opublikowany latem 1997, przedstawiający jej opinie o przyszłym rozszerzeniu Wspólnoty. (t I) Przedstawione są tu zmian w polityce Unii (m.in. polityka strukturalna i rolna),założenia nowego okresu budżetowego (2000-2006), w którym zakładana jest już obecność nowych członków, jak również zmiany w strukturze instytucjonalnej Wspólnoty (rola Komisji).
W części drugiej omawiane są m.in. kwestie zmienionej strategii przedakcesyjnej (definicja celów, określenie metod ich osiągania z uwzględnieniem niezbędnych środków finansowych, jak też narzędzi prawa) oraz podjęta jest analiza szczegółowa wpływu rozszerzenia na funkcjonowanie Wspólnoty w różnych dziedzinach gospodarki i w sprawach społecznych.
Opinie komisji o wnioskach poszczególnych krajów o członkostwo przedstawione są w Aneksie. W przypadku Polski kończy się on zaleceniem rozpoczęcia negocjacji nad przyjęciem naszego kraju do Wspólnoty.
UNIA ZACHODNIOEUROPEJSKA; organizacja utworzona na podstawie zmodyfikowanego przez Układy paryskie 1954, Traktatu Wersalskiego z 17,03,1948 o współpracy ekonomicznej, społecznej, kulturalnej oraz wspólnej samoobronie, w celu zabezpieczenia się przed ewentualną agresją ze strony Niemiec. Jest układem o wzajemnej pomocy państw zachodnioeuropejskich. Do pierwszych członków: Belgii, Holandii, Francji, Luksemburga i Wielkiej Brytanii dołączyły w 1955 RFN i Włochy, w 1990 Hiszpania i Portugalia, 1991- Gracja. Członkami stowarzyszonymi są Turcja, Norwegia i Islandia, a obserwatorami- Austria, Dania, Finlandia, Irlandia i Szwecja. W 1994 kraje Europy Środkowej i Wschodniej uzyskały status stowarzyszenia partnera.
CZLONKOSTWO: zasady członkostwa reguluje artykuł XI Traktatu. Stanowi on że „Wysokie Umawiające się Strony będą mogły wspólnie decydować o zaproszeniu każdego innego państwa do przystąpienia di niniejszego Traktatu na warunkach ustalonych między nimi a państwem zaproszonym. Obecnie należy do niej 10 państw: Belgia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy. Status członków stowarzyszonych z UZE mają: Islandia, Norwegia, Turcja- jako członkowie NATO. Status obserwatorów posiadają członkowie Unii Europejskiej- Austria, Finlandia. Partnerzy stowarzyszeni to Bułgaria i Estonia.
ISTOTA ORGANIZACJI: zapisana jest w Traktacie Brukselski w artykule V, w którym zawarte jest : „ W przypadku gdy jedna z umawiających się Wysokich Stron stanie się obiektem zbrojnej agresji w Europie, pozostałe udzielą jej zgodnie z art. Kart ONZ- pomocy i wsparcia wszelkimi dostępnymi sposobami środkami wojskowymi oraz innymi”.
ORGANY: głównym UZE jest Rada złożona z przedstawicieli krajów członków, zbiera się dwa razy w roku w stolicy kraju pełniącego obowiązki przewodniczącego UZE. Traktat na Radę UZE obowiązek przedstawienia Zgromadzeniu rocznego raportu ze swojej działalności. Zgromadzenie UZE powołało sześć komisji: Obrony, polityczna, ds. technologii i działalności w kosmosie, ds. budżetu i administracji, proceduralna i immunitetów, ds. kontaktów parlamentarnych i publicznych.
CEL ORGANIZACJI: Traktat Brukselski zobowiązuje UZE do współpracy z NATO. Znaczenie UZE uległo zmianie w latach 90 w związku z Traktatem z Maastricht oraz pojawieniem się możliwości wycofania wojsk amerykańskich z Europy. Krajami inicjującymi nowe kierunki stała się Francja i Niemcy postulując utworzenie europejskiego korpusu podlegającego UZE z Maastricht włączył UZE w system Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa.
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA POLITYCZNA- EWP:
EWP stanowiła od 1993 centralny instrument koordynacyjny polityki zagranicznej państw członkowskich Wspólnot Europejskich. Celem EWP jest sformułowanie i prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej opartej na współdziałaniu w celu zapewnienia jak największego wpływu i pozycji państw Wspólnoty w polityce międzynarodowej.
O EWP można mówić od 02,12,1969 kiedy odbyła się konferencja na szczycie szefów państw i rządów w Hadze. Do 1974 EWP funkcjonowało w oparciu o polityczne deklaracje woli zainteresowanych rządów, które formułowało jako raporty ministrów spraw zagranicznych. Sekretariat Współpracy politycznej- siedziba to Bruksela, w skład którego wchodzą Dyrektorzy Polityczni (są to dyrektorzy departamentów politycznych ministerstw spraw zagranicznych państw członkowskich). W realizacji zadań stojących przed komitetem Politycznym pomagają mu dwa organy o charakterze administracyjno-studialnym. Są to Europejska grupa Korespondentów na których spoczywa obowiązek nadzoru nad realizacją postanowień EWP, oraz Grupy Robocze, których zadaniem jest przed wszystkim przygotowywanie materiałów i analiz na zlecenie Komitetu.
HISZPANIA: polepszenie gospodarki, --zmniejszenie bezrobocia, --zwiększenie importu i eksportu.
EUROPEJSKIE PROCESY INTEGRACYJNE- II KOŁO
CEFTA (CENTRAL EUROPEAN FREE TRADE AGREEMENT -
ŚRODKOWOEUROPEJSKIE POROZUMIENIE O WOLNYM HANDLU):
CEFTA powstała na podstawie porozumienia podpisanego
21 grudnia 1992 r. w Krakowie. Sygnatariuszami porozumienia były pierwotnie trzy kraje: Czechosłowacja, Polska i Węgry. Przyczyną powstania CEFTY był drastyczny spadek wymiany handlowej między krajami Europy Środkowej po upadku muru berlińskiego
i rozwiązaniu RWPG. W 1993 roku eksport Polski do państw CEFTA był mniejszy o 41 % w porównaniu z 1988 r. za import o 36 %, podobna sytuacja miała miejsce w pozostałych krajach. Kolejną przyczyną powstania CEFTA był nacisk Unii Europejskiej, która nie chciała dopuścić do wzajemnej dyskryminacji towarów z państw porozumienia, które równocześnie zgłosiły swój akces do UE. Nie bez znaczenia była również chęć zawiązania silniejszej współpracy politycznej, czego przejawem było powstanie tzw. Trójkąta Wyszechradzkiego (nieformalnych spotkań szefów rządów i państw Czechosłowacji, Polski i Węgier). Obecnie CEFTA ma znacznie szerszy zasięg. Do porozumienia przystąpiły Bułgaria, Słowenia, Rumunia a o członkostwo staraj± się Kraje Bałtyckie, Chorwacja,
Macedonia i Ukraina. CEFTA reprezentuje rynek, na którym
obecnych jest 90 mln konsumentów. Obszar CEFTY rozciąga się
od Bałtyku po Morze Czarne i Adriatyk. Celem porozumienia jest zniesienie ceł w handlu między krajami członkowskimi. Towary podzielono na kilka grup w ramach których cła są stopniowo znoszone. Towary zaszeregowano do grup kierując się "wrażliwością" na konkurencje na rynkach państw członkowskich. Do najbardziej wrażliwych zaliczono artykuły rolno-spożywcze, na które cła nie zostaną zupełnie zniesione a nastąpi jedynie ich redukcja.
EFTA- EUROPEJSKIE STOWARZYSZENIE WOLNEGO HANDLU:
Siedziba EFTA znajduje się w Genewie. Została założona 4 stycznia 1960 z inspiracji brytyjskiej. Miała być alternatywą dla państw, które nie weszły do EWG, tj: Austrię, Danię, Norwegię, Portugalię, Szwecję i Wielką Brytanię. Następnie do tej organizacji przystąpiły: Finlandia, Islandia, Lichtenstein, Szwajcaria. Obecnie do EFTA należą Norwegia, Szwajcaria, Lichtenstein, Islandia. CELAMI EFTA są: --przyczynianie się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego, --pełne zatrudnienie, wzrost wydajności pracy, racjonalne wykorzystywanie zasobów gospodarczych, utrzymanie stabilności finansowej oraz wzrost stopy życiowej na terenie państw członkowskich, --zapewnienie uczciwych warunków konkurencji w wymianie handlowej między krajami członkowskimi, --równe warunki dostępu do surowców wytwarzanych na obszarze krajów członkowskich, --równe warunki dostępu do surowców wytwarzanych na obszarze krajów członkowskich, --przyczynianie się do harmonijnego rozwoju i ekspansji handlu światowego oraz usuwania barier w jego rozwoju, --eliminowanie ceł i przeszkód w handlu towarami przemysłowymi i usługami między krajami członkowskimi (układ nie obejmował artykułów rolniczych, ani nie przewidywał wspólnych taryf celnych).
Działania organizacji opierają się na strefie wolnego handlu to znaczy, że wymiana towarowa zachodzi bez opłat celnych i innych ograniczeń w stosunkach między państwami członkowskimi. Układ EFTA zakładał przed wszystkim utworzenie strefy wolnego handlu i stały rozwój gospodarczy. Strefa wolnego handlu w odróżnieniu od unii celnej nie przewidywała ustanowienia wspólnej taryfy celnej wobec państw trzecich. W Luksemburgu 09,04,1984 zadecydowano o powołaniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) pomiędzy Wspólnotami Europejskimi i EFTA. Europejski Obszar Gospodarczy powstał faktycznie dopiero w maju 1992 w następstwie podpisanego w Porto Układu. Układ ten wszedł w życie 01 stycznia 1994. obejmuje on terytorium Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) i Unii Europejskiej. Układ zakłada swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i siły roboczej na całym obszarze. W rezultacie negatywnego wyniku referendum (06,12,1992) do Europejskiego Obszaru Gospodarczego nie przystąpiła Szwajcaria. Znaczenie Europejskiego obszaru Gospodarczego zmalało po przystąpieniu do Unii Europejskiej trzech państw EFTY: Austrii, Szwecji i Finlandii.
10 grudnia 1992 Polska podpisała w Genewie umowę z EFTA o ustanowieniu strefy wolnego handlu na artykuły przemysłowe, ryby i przetworzone artykuły rolne. Strefa ta ma powstać do końca 2001, do tej pory stopniowo będą znoszone bariery w handlu.
ORGANAMI EFTA Są: -- Rada, --komitet Doradczy, --Komitet Przedstawicieli Parlamentów Państw EFTA.
Najważniejszym organem jest Rada, która nadzoruje wykonanie postanowień umowy, może wydawać decyzje i zalecenia. Rada składa się z przedstawicieli państw członkowskich. Zbiera się 2-3 razy w roku. Komitet doradczy składa się z przedstawicieli życia społeczno-gospodarczego z państw członkowskich. Komitet Przedstawicieli Parlamentów składa się z osób desygnowanych przez parlamenty krajowe, ma głównie funkcje doradcze i kontrolne. Decyzje są podejmowane jednomyślnie.
Wystąpienie z EFTA jest możliwe po upływie rocznego wyprzedzenia pozostałych państw o tym zamiarze. W 1970 do EFTA przystąpiła Islandia w 1986 Finlandia (która była państwem stowarzyszonym z EFTA w latach 1961-1986), a w 1991 do EFTA przystąpił Lichtenstain, Norwegia i Szwajcaria. Wydatki EFTA pokrywane są ze składek członkowskich.
OBWE- ORGANIZACJA BEZPIECZEŃSTWA i WSPÓŁPRACY W EUROPIE.
Następczyni konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w europie (KBWE), powstałej na formie dialogu politycznego i negocjacji pomiędzy Wschodem i Zachodem w pierwszej połowie lat 70-tych. Zmiana nazwy nastąpiła na szczycie przywódców państw członkowskich KBWE w Budapeszcie, w dniach 5-6 grudnia 1994 i obowiązuje od 1 stycznia 1995. OBWE jest porozumieniem regionalnym, można je określić jako system zorganizowanej współpracy wszystkich państw europejskich, USA i Kanady oraz azjatyckich państw postradzieckich, którego celem jest zopobieganie użycia siły w stosunkach między państwami i podejmowanie działań zmierzających do rozwiązania konfliktów tak, aby bezpieczeństwo żadnego państwa nie było zagrożone przez inne. Chodzi o wytworzenie wzajemnego zaufania w stosunkach między państwami europejskimi drogą współpracy we wszystkich niemal dziedzinach (głównie w gospodarce i kulturze) oraz podejmowanie działań na rzecz umacniania instytucji demokratycznych i przestrzegania praw człowieka. Organizacja liczy obecnie 55 państw” od Vancouveru po Władywostok”. Wszystkie państwa mają równy status, a postanowienia przyjmowane są w oparciu o zasadę consensusu. Deklaracje i decyzje KBWE/ OBWE mają charakter polityczny. Konferencja bezpieczeństwa i Współpracy w europie rozpoczęła się w 1973 w Helsinkach. Akt końcowy konferencji podpisano 1 sierpnia 1975. państwa członkowskie konferencji zobowiązaly się do rozszerzenia współpracy w tzw. Trzech koszykach: --bezpieczeństwa i rozbrojenia, --Współpracy gospodarczej, technicznej, naukowej i ochrony środowiska, --Współpracy humanitarnej, kultury, informacji i edukacji.
W 1990 w Paryżu podpisano Kartę nowej Europy. Karta Paryska Nowej Europy z listopada 1990 zapoczątkowała nowy etap w rozwoju procesu OBWE.
Karta ta nadała również KBWE pewne ramy instytucjonalne: --ustanowiono coroczne spotkania ministrów spraw zagranicznych oraz konferencje na szczeblu państw i rządów co dwa lata, --W Pradze powołano stały Sekretariat, dysponując bankami danych o tematyce militarnej, --W Warszawie utworzono Biuro Wolnych Wyborów 9 od 1992 roku Biuro ds. instytucji Demokratycznych), --W Wiedniu powołano centrum Zapobiegania konfliktom. Współpracę w ramach KBWE umocnił nowy Dokument Helsiński przyjęty przez szefów państw i rządów w lipcu 1992. ustanowił on praktyczne
POWOŁANO: --instytucję Wysokiego komisarza ds. Mniejszości Narodowych, --w grudniu 1992 urząd Sekretarza Generalnego, zaś rok później Sekretariat z siedzibą w Wiedniu., --W grudniu 1993- Stały komitet (przekształcony później w Stałą Radę), umacniający proces współpracy w wypracowania.
W Budapeszcie w 1994 szefowie państw i rządów podjęli wreszcie decyzję o utworzeniu OBWE. Wspópraca w ramach OBWE wspiera się na dwoch kluczowych przesłankach: --koncepcji niepodzielnego i wszechstronnego bezpieczeństwa: obejmującego aspekty polityczno-wojskowe, gospodarcze i prawa człowieka. , --bkoncepcji kooperatywnego bezpieczeństwa: stawia za cel współpracę wzajemnie wspierających się struktur bezpieczeństwa
INSTYTUCJE OBWE:
1) Rada Ministerialna: spraw zagranicznych jest organem decyzyjnym i zarządzającym OBWE. Zajmuje się sprawami o długofalowym i kluczowym znaczeniu dla organizacji.
2) Wysoka Rada: organ odpowiedzialny za nadzorowanie, kierowanie i koordynację działań OBWE, który powinien formalnie zbierać się w Pradze co najmniej dwukrotnie w ciągu roku na szczeblu wyższych urzędników.
3) Forum Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa: wchodzą przedstawiciele wszystkich państw OBWE. Jest to organ autonomiczny (nie podporządkowany Stałej Radzie). W trakcie co tygodniowych spotkań w wiedeńskim Hofburgu prowadzi negocjacje i konsultacje na temat konkretnych środków.
4) Wysoki Komisarz ds. Mniejszości Narodowych: urząd ten z siedzibą w Hadze, ma za zadanie reagowanie na napięcia etniczne.
5) Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka: siedziba w Warszawie, zajmuje się promowaniem praw człowieka, demokracji i rządów prawa.
6) Przedstawiciel OBWE ds. Wolności Mediów: powstała w 1997r, śledzi sprawy związane z przestrzeganiem standardów międzynarodowych w zakresie wolności masowego przekazu w państwach członkowskich.
RADA NORDYCKA- określana też jako Rada Północna:
Powstała w 1952 z inicjatywy Północnej Unii Międzyparlamentarnej, na podstawie statutu uchwalonego przez parlamenty Danii, Islandii, Norwegii, Szwecji. W 1955 do rady przystąpiła Finlandia. Rada składa się z delegatów parlamentów i rządów (ci nie mają prawa głosowania) państw członkowskich. Dwa razy w roku odbywają się sesje Zgromadzenia parlamentarnego najważniejszego organu Rady. Prezydium jest najwyższym organem decyzyjnym miedzy sesjami Zgromadzenia Parlamentarnego. Prace rady wspomaga Sekretariat z siedzibą w Sztokholmie. Każdy rząd wysyła na sesje Rady 6-8 ministrów, którym towarzyszą eksperci.
NORDYCKA RADA MINISTRÓW: utworzona została na podstawie poprawek do umowy o współpracy między państwami nordyckimi z 1962 (tzw. Konwencji genewskiej), które to poprawki zostały podpisane 1 lipca 1971. Członkami Nordyckiej Rady Ministrów są również: dania, Islandia, Finlandia, Norwegia, Szwecja. Jedynym organem statutowym jest Sesja. Udział biora przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Siedzibą Sekretariatu Nordyckiej Rady Ministrów jest Kopenhaga. Zarówno Rada Nordycka jak i Nordycka Rada Ministrów koordynują współprace regionalną nordyckich państw członkowskich oraz terytoriów autonomicznych (Grenlandia, Wyspy Owcze, Wyspy Alandzkie). Rada Nordycka pozostaje forum doradczym i konsultatywnym. Nordycka rada Ministrów podejmuje decyzje w sprawach budżetu nordyckiego, jak również wyznacza kierunki współpracy we wszystkich dziedzinach sprawach wewnętrznych państw nordyckich.
AGENDA-2000:
Dokument przygotowany przez Komisję Europejką, opublikowany latem 1997, przedstawiający jej opinie o przyszłym rozszerzeniu Wspólnoty. (t I) Przedstawione są tu zmian w polityce Unii (m.in. polityka strukturalna i rolna),założenia nowego okresu budżetowego (2000-2006), w którym zakładana jest już obecność nowych członków, jak również zmiany w strukturze instytucjonalnej Wspólnoty (rola Komisji).
W części drugiej omawiane są m.in. kwestie zmienionej strategii przedakcesyjnej (definicja celów, określenie metod ich osiągania z uwzględnieniem niezbędnych środków finansowych, jak też narzędzi prawa) oraz podjęta jest analiza szczegółowa wpływu rozszerzenia na funkcjonowanie Wspólnoty w różnych dziedzinach gospodarki i w sprawach społecznych.
Opinie komisji o wnioskach poszczególnych krajów o członkostwo przedstawione są w Aneksie. W przypadku Polski kończy się on zaleceniem rozpoczęcia negocjacji nad przyjęciem naszego kraju do Wspólnoty.
UNIA ZACHODNIOEUROPEJSKA; organizacja utworzona na podstawie zmodyfikowanego przez Układy paryskie 1954, Traktatu Wersalskiego z 17,03,1948 o współpracy ekonomicznej, społecznej, kulturalnej oraz wspólnej samoobronie, w celu zabezpieczenia się przed ewentualną agresją ze strony Niemiec. Jest układem o wzajemnej pomocy państw zachodnioeuropejskich. Do pierwszych członków: Belgii, Holandii, Francji, Luksemburga i Wielkiej Brytanii dołączyły w 1955 RFN i Włochy, w 1990 Hiszpania i Portugalia, 1991- Gracja. Członkami stowarzyszonymi są Turcja, Norwegia i Islandia, a obserwatorami- Austria, Dania, Finlandia, Irlandia i Szwecja. W 1994 kraje Europy Środkowej i Wschodniej uzyskały status stowarzyszenia partnera.
CZLONKOSTWO: zasady członkostwa reguluje artykuł XI Traktatu. Stanowi on że „Wysokie Umawiające się Strony będą mogły wspólnie decydować o zaproszeniu każdego innego państwa do przystąpienia di niniejszego Traktatu na warunkach ustalonych między nimi a państwem zaproszonym. Obecnie należy do niej 10 państw: Belgia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy. Status członków stowarzyszonych z UZE mają: Islandia, Norwegia, Turcja- jako członkowie NATO. Status obserwatorów posiadają członkowie Unii Europejskiej- Austria, Finlandia. Partnerzy stowarzyszeni to Bułgaria i Estonia.
ISTOTA ORGANIZACJI: zapisana jest w Traktacie Brukselski w artykule V, w którym zawarte jest : „ W przypadku gdy jedna z umawiających się Wysokich Stron stanie się obiektem zbrojnej agresji w Europie, pozostałe udzielą jej zgodnie z art. Kart ONZ- pomocy i wsparcia wszelkimi dostępnymi sposobami środkami wojskowymi oraz innymi”.
ORGANY: głównym UZE jest Rada złożona z przedstawicieli krajów członków, zbiera się dwa razy w roku w stolicy kraju pełniącego obowiązki przewodniczącego UZE. Traktat na Radę UZE obowiązek przedstawienia Zgromadzeniu rocznego raportu ze swojej działalności. Zgromadzenie UZE powołało sześć komisji: Obrony, polityczna, ds. technologii i działalności w kosmosie, ds. budżetu i administracji, proceduralna i immunitetów, ds. kontaktów parlamentarnych i publicznych.
CEL ORGANIZACJI: Traktat Brukselski zobowiązuje UZE do współpracy z NATO. Znaczenie UZE uległo zmianie w latach 90 w związku z Traktatem z Maastricht oraz pojawieniem się możliwości wycofania wojsk amerykańskich z Europy. Krajami inicjującymi nowe kierunki stała się Francja i Niemcy postulując utworzenie europejskiego korpusu podlegającego UZE z Maastricht włączył UZE w system Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa.
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA POLITYCZNA- EWP:
EWP stanowiła od 1993 centralny instrument koordynacyjny polityki zagranicznej państw członkowskich Wspólnot Europejskich. Celem EWP jest sformułowanie i prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej opartej na współdziałaniu w celu zapewnienia jak największego wpływu i pozycji państw Wspólnoty w polityce międzynarodowej.
O EWP można mówić od 02,12,1969 kiedy odbyła się konferencja na szczycie szefów państw i rządów w Hadze. Do 1974 EWP funkcjonowało w oparciu o polityczne deklaracje woli zainteresowanych rządów, które formułowało jako raporty ministrów spraw zagranicznych. Sekretariat Współpracy politycznej- siedziba to Bruksela, w skład którego wchodzą Dyrektorzy Polityczni (są to dyrektorzy departamentów politycznych ministerstw spraw zagranicznych państw członkowskich). W realizacji zadań stojących przed komitetem Politycznym pomagają mu dwa organy o charakterze administracyjno-studialnym. Są to Europejska grupa Korespondentów na których spoczywa obowiązek nadzoru nad realizacją postanowień EWP, oraz Grupy Robocze, których zadaniem jest przed wszystkim przygotowywanie materiałów i analiz na zlecenie Komitetu.
HISZPANIA: polepszenie gospodarki, --zmniejszenie bezrobocia, --zwiększenie importu i eksportu.