Sprawdzian z Młodej Polski

Czas epoki, jaki był XIX wiek nie był optymistyczny. Naturalizm powoduje, że jest to jednostka zdeterminowana, a jednocześnie zniewolona. Epoka, jaką jest Młoda Polska to czas magii. Człowiek jest bezimienny, liczą się bardziej masy, niż jednostki.

Określenia mieszczaństwa:

Artysta: Kołtun - jest osobą oszczędną do przesady, jest obłudna, krzyczy na otoczenie, jest osobą głupią.

Artysta: Filister - typ człowieka pozbawionego głupoty, buntuje się, kieruje się własną wygodą, nie chce nic poprawić w swoim życiu, cwany, dopasowuje się do społeczeństwa.

Filozofia buddyjska - Nirwany, przedstawiciel A. Schopenhauer. Nirwana to stan oderwania się od rzeczywistości.

Rozpaczliwy hedonizm - szukanie przyjemności, zapomnienie o bólu, np. picie alkoholu, zażywanie narkotyków.

Confiteor - pierwsze słowo i nazwa modlitwy(spowiedzi powszechnej) na początku mszy, przyznanie się, szczere wyznanie czegoś.

Biblia pauperum - biblia ubogich, zbiór rycin przedstawiających sceny biblijne(komiks).

Topografia Młodej Polski

Topografia została dokonana w Krakowie. Związane z tym były w Krakowie. Związane z tym miastem były ważne osobistości Młodej Polski:

Z Zakopanem związani są: Tetmajer, Kasprowicz, Witkiewicz, Karpowicz.

Trzecią stolicą był Lwów.

Periodyzacja epoki:

Nie ma ostrej granicy. Przeważnie datuję się ją na okres 1890 - 1918.

Okresami datującymi mogą być również śmierć Wyspiańskiego, napisane Wesela itp.

Nazwa epoki jest nazwą neutralną. Jest analogiczna do Młodej Francji, Młodej Rosji. Młodzi, bo tworzą ją ludzie młodzi.

Filozofia Młodej Polski:

Modernizm - coś nowego, datuje się od 1905 r. Wysnuł to Kazimierz Wyka, Artur Kuśniewicz.

Symbolizm - pojawił się w literarurze4 francuskiej i rosyjskiej - Ch. Baudelaire, A Rimbaud, czerpał głównie z filozofii H. Berqsona. Jest laureatem nagrody Nobla. Jest to wyrażania rzeczy nienazwanych, trudnych do zinterpretowania, pokazuje treści nienasycone, wykorzystanie sugestii, synestezji(łączenie wrażeń związanych z różnymi zmysłami). Polakiem reprezentującym ten pogląd jest Malczewski.

Neoromantyzm - powrót do romantyzmu, wprowadzenie zjawisk irracjonalnych, kult artysty, postać zostaje uduchowiona.

Estetyzm(parnasizm) - charakteryzuje się tylko celami artystycznymi, estetycznymi. „Sztuka dla sztuki”.

Dekadentyzm - upadek, schyłek, zwyrodnienie, fin de siecle [fę de siekl] - koniec wieku, poczucie pesymizmu, bezsens życia, pogrążanie się w apatii, nudzie, zniechęceniu, Ch. Baudelaire, Kazimierz Przerwa - Tetmayer.

Filozofia modernizmu:

A Schopenhauer - publikował swok\je prace przed XIX w. Jego najważniejszym dziełem było „Świat jako wola i wyobrażenie”. Rozum nie jest narzędziem poznania świata, ale kieruje światem, ślepa wola. Świat nie jest uporządkowany, nie da się go poznać, świat jest chaosem, a człowiek porusza się po omacku. Uważał, że z tego powodu człowieka czeka cierpienie. Śmierć jest końcem wszystkiego. Zmniejszanie cierpienia to: okazywanie współczucia, osiągnięcie stanu Nirwany, uprawianie, bądź kontemplowanie sztuki. Człowiek jest wolny.

Fryderyk Nietzsche - „Jam nie człowiek, jam dynamit”. Każdy człowiek podzielony jest na część apolińską i część dionizyjską. Część apolińska to harmonia, umysł. Część dionizyjska to instynkt, żywioł, duch. Bóg umarł, boga nie ma, nie ma żadnych norm moralnych, ludziom wolno wszystko. Zaistniał podział na ludzi i niewolników. Nadludzie rządzą światem. Niewolnicy nie są w stanie podejmować samodzielnie decyzji. Metafizyka to śmietnisko filozoficznych potrzeb człowieka. Najbardziej niebezpieczni byli idealiści.

H. Berqson - był twórcą intuicjonizmu. Cały świat jest przesiągnięty siłą życiową. Każdy element świata ulega ciągłej ewolucji. Jeżeli wszystko przebiega ewolucjom sposobem na życie jest intuicja. Przez każdego człowieka przebiega strumień świadomości.

Filozofia modernizmu różnie się układa, od koncepcji pesymistycznej do nadczłowieka. Wszystko się rozwija.

Poeci Młodej Polski:

Poetycka tematyka Tetmajera była rewolucyjna, odchodzi od konwencji sentymentalnej i romantycznej oraz pozytywistycznej. Miłość nie jest uczuciem, umysłowym, jest przeżyciem Cielesnym. W akcie sztuka upojenia, zasycenia, miłość jest okresem, po którym następuje nienasycenie. Śmierć jest pewną rzeczą w życiu, rozwiązaniem wszystkiego.(różnego rodzaju erotyki).

Wiersze Leopolda Stafa opisywały cechy ludzi, dlatego był on popularny w dawnych czasach.

Jest najmłodszym przedstawicielem Młodej Polski. Zapoczątkował on twórczość twórczość1901r. Jest to poeta trzech pokoleń. Staf nie stosował nowatorskich nurtów filozoficznych. Nie przeżywał czegoś ważnego.(Kowal)

W twórczości Kasprowicza następuje przełom. Wiersze charakteryzują się impresjonizmem, symbolizmem. Symboliści stosują często synestezje.(Krzak dzikiej róży, Z chałupy)

Dywizjonizm - malowanie plamkami, dlatego nie mieszano kolorów. Stwierdzono, że nie da się uzyskać białego koloru.

Konteksty interpretacyjne Wesela:

Biograficzny - nazywany realistycznym, autentyczne postacie, wydarzenie, sytuacje, cytaty z życia. Wesele miało miejsce w listopadzie 1900r. - wesele Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną. Akcja jest autentyczna - wieś podkrakowska(chata, w której dziś znajduje się muzeum Młodej Polski). Postacie: Hanka, Marysia, Jadwiga, Hanka. Chłopomania objawia się na idealizacji wsi, miejsce sielskie, anielskie.

Historyczny - okres zaborów, bitwa pod Racławicami - insurekcja Kościuszkowska(1794r.).

Piast jest postacią legendarną, król chłopskiego pochodzenia.

Myzyka: tło rozmów, obudza do refleksji, jest ważnym elementem w weselu, oddziałuje na emocje, różna w dwóch aktach, stwarza charakterystyczny rytm środowisku, obraz przepełniony melodią.

---