Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw

WYKŁAD 1 06/10/2008

Analiza i rachunek ekonomiczny w cyklu sprawnego działania

Zakres opisu gospodarstwa rolniczego

Czynniki produkcji

Nierolnicze jednostki gospodarcze

1. Praca

1. Siła robocza

2. umiejętności

2. Kapitał

1. Techniczny

2. Finansowy

Ekonomiczny opis procesu produkcyjnego w rolnictwie

Ujęcie techniczno - ekonomiczne

Ujęcie ekonomiczne (finansowe)

Zasoby i nakłady w jednostce gospodarczej

Zasoby i koszty w jednostce gospodarczej

Koszty bezpośredni

Koszty pośrednie

1. Koszty ogólno produkcyjne (maszyny i urządzenia)

2. Koszty ogólnogospodarcze (budynki gospodarcze)

Koszty zmienne i stałe

Koszt jednostkowy

Powiązania rachunkowe dokumentów finansowych

Podstawowe dokumenty finansowe i obieg informacji

Bilans majątkowy gospodarstwa

1. 
   Aktywa

1. 
   
   Ziemia

2. Drzewostan

3. 
   Budowle

4. 
   Budynki

5. Maszyny

6. 
   
   Narzędzia

7. Udziały

8. 
   Stado podstawowe

9. 
   
   Stado obrotowe

10. Zapasy

11. Należności

12. 
    
    Środki pieniężne

2. Pasywa

1. 
   Kapitał własny - kapitał własny

2. 
   Zadłużenie długoterminowe

3. 
   Zadłużenie krótkookresowe

Analiza kapitału pracującego

Struktura majątku a czynniki produkcyjne

Gospodarstwa A B

1. Majątek ogółem 1000 1000

1. Trwały 900 600

2. Obrotowy 100 400

2. Wskaźnik obrotu majątku trwałego 0,2

3. Wskaźnik obrotu majątku obrotowego 2

4. Produkcja 380 920

5. Kapitał ogółem 1000 1500

1. Własny 1000 1000

2. Zobowiązania 0 500

6. Produkcja 380 570

7. Koszty (bez amortyzacji i odsetek) 2000 300

8. Nadwyżka z działalności operacyjnej 180 270

9. Odsetki 0 25

10. Dochód brutto gospodarstwa 180 245

11. Rentowność kapitału własnego 18 24,5

12. Raty kredytu (10-cio letni kredyt) 0 500/10=50

13. Do dyspozycji rolnika 180 195

Analiza kapitału

Aktywa Pasywa

(MN) Nieruchomości (32%) (KW) Kapitał własny (66%)

(MTR) Majątek trwały ruchomy (28%) (ZD) Zobowiązania długoterminowe) (14%)

(MO) Majątek obrotowy (25%) (ZK) Zadłużenie krótkoterminowe (12%)

(SP) Środki pieniężne (15%) (DB) Debet bankowy (8%0

Kapitał stały (KW+ZD) 80=66+14

Majątek trwały (MTR+MN) 60=28+32

Kapitał pracujący (KS-DB) 20=80-60

Saldo środków pieniężnych (SP-DB) 7=15-8

Zapotrzebowanie na kapitał pracujący (MO-ZK) 13=25-12

Schemat poziomej analizy bilansu

Wykład 2 20/10/2008

Sposób obliczania dochodu rolniczego netto

I przychody gospodarstwa /ilustracja w schemacie 2/

II - koszty bezpośrednie (zmienne) /ilustracja w schemacie 5/

III = Nadwyżka bezpośrednia

IV + koszty pośrednie (stałe)

V = Dochód rolniczy netto

Sposób obliczania wartości produkcji działalności:

/przykład: pszenica/

Wpłaty za pszenicę

+

Zużycie konsumpcyjne na dom

+

Zużycie produkcyjne na siew na paszę (dla bydła, trzody)

+

Przekazanie nieodpłatne/dary do działalności poza rolniczej

+

Wartość pszenicy w końcu okresu

+

Zobowiązanie/przedpłata odbiorcy/ za pszenicę na początek okresu

-

Zobowiązanie /przedpłata odbiorcy/ za pszenicę w końcu okresu

-

Wartość pszenicy na początku okresu

-

Należność za pszenicę na początku okresu

=

Wartość produkcji w okresie sprawozdawczym

Sposób obliczania wartości produkcji z działalności

/ przykład: trzoda chlewna/

Wpłaty za trzodę

+

Zużycie konsumpcyjne

+

Przekazanie nieodpłatne/dary do działalności pozarolniczej/

+

Wartość całego stada w końcu okresu

+

Należności za trzodę w końcu okresu

+

Zobowiązanie /przedpłata odbiorcy/ za trzodę na początku okresu

-

Wartość stada na początku okresu

-

Należność za trzodę na początku okresu

-

Wypłaty za zakup trzody

-

Wartość trzody otrzymanej nieodpłatnie

-

Zobowiązanie /przedpłata odbiorcy/ za trzodę w końcu okresu

-

Wartość przeszacowania stada podstawowego

=

Wartość produkcji w okresie sprawozdawczym

Składniki kosztów bezpośrednich/zmiennych/ działalności operacyjnej gospodarstwa rolnego

Sposób obliczania kosztu nawozów mineralnych

Wypłaty na nawóz

+

Zapas na początku okresu

+

Wartość nawozu otrzymana nieodpłatnie /dary/

+

Zobowiązania za nawóz w końcu okresu

+

Należność /przedpłata/ za nawóz na początku okresu

-

Przekazanie nieodpłatne poza gospodarstwo rolne

-

Zobowiązania za nawóz na początku okresu

-

Należności /przedpłata/ za nawóz w końcu okresu

-

Zapas w końcu okresu

=

Koszt nawozu w okresie sprawozdawczym

Składniki kosztów pośrednich /stałych/ działalności operacyjnej gospodarstwa rolnego

Schemat obliczania dochodu rolniczego netto

Składniki:

I Wartość produkcji (przychody)

II - koszty bezpośrednie /zmienne/

III =Nadwyżka bezpośrednia

IV - koszty pośrednich /stałych/nakładów produkcyjnych

V - podatki

VI + Dopłaty finansowe do działalności operacyjnej do produkcji do kosztów

VII = Wartość dodana brutto

VIII - Amortyzacja

IX = wartość dodana netto

X - koszt pośrednich /stałych/ czynników zewnętrznych (praca najemna, czynsze, odsetki od kredytów)

XI = dochód rolniczy netto

XII + dochód ze środków trwałych gospodarstwa rolnego /różnica między wartością z BO i realizacji (zdarzenia)/

XIII + dopłaty finansowe /subwencje/ do inwestycji gospodarstwa rolnego

XIV - strata na środkach trwałych gospodarstwa rolnego /różnica między wartością z BO i realizacji (zdarzenia)/

XV = Dochód rodziny z gospodarstwa rolnego

XVI + dochód z działalności pozarolniczej /w tym z pracy zarobkowej/

XVII + Inne dochody spoza gospodarstwa /św. z ubezpieczeń społecznych, nagrody itp./

XVIII + dochód z pozostałych środków trwałych

XIX - Strata na pozostałych środkach trwałych /różnica między wartością z BO i realizacji (zdarzenia)/

XX = dochód ogólny rodziny rolniczej (z gospodarstwa wiejskiego)

Saldo rachunku prywatnego (gospodarstwa domowego)

Wyszczególnienie

1. Przekazania środków pieniężnych do rodziny rolnika z gospodarstwa (+) lub od rodziny rolnika na gospodarstwo (-)

2. Przekazania nieodpłatnie produktów, usług i środków trwałych z gospodarstwa rolnego (+)

3. Przekazania nieodpłatnie materiałów, usług i środków trwałych do gospodarstwa rolnego (-)

4. Koszty wspólne przypadające na działalność prywatną (+)

5. Koszt pracy własnej na rzecz inwestycji gospodarstwa rolnego

6. Saldo rachunku prywatnego (1+2-3+4-5)

Rachunek kapitału własnego na koniec roku obrachunkowego

1. Kapitał własny na początek okresu

2. Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego

3. Saldo rachunku prywatnego (dochód z gospodarstwa domowego)

4. Zyski lub straty na sprzedaży wartości niematerialnych i prawnych

5. Zyski lub straty na sprzedaży środków trwałych

6. Różnica wartości ziemi i drzewostanu leśnego między normatywną wyceną a zakupem

7. Różnica wartości drzewostanu leśnego między normatywną wyceną a zakupem

8. Przeszacowanie ziemi oraz zmiana wartości wynikająca z przeklasowania ziemi

9. Przeszacowanie budynków i budowli

10. Przeszacowanie melioracji

11. Przeszacowanie maszyn i urządzeń technicznych

12. Przeszacowanie środków transportu

13. Przeszacowanie drzewostanu leśnego

14. Przeszacowanie sadów i plantacji wieloletnich

15. Przeszacowanie zwierząt stada podstawowego

16. Przeszacowanie udziałów obcych jednostki

17. Straty nadzwyczajne wartości niematerialnych i prawnych

18. Straty nadzwyczajne rzeczowych środków trwałych i czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów

19. Straty nadzwyczajne produktów i zwierząt stada obrotowego

20. Straty nadzwyczajne materiałów - obrotowych środków produkcji

21. Zyski lub straty na należnościach i aktywach finansowych

22. Zyski z tytułu umorzenia kredytów i zobowiązań

23. Kapitał własny na koniec roku (1+2+3+(4+5+…+16)-(17+…..+20)+21+22)

Wykład 4 03/11/2008

Klasyfikacja kosztów jednostkowych

Koszty w modelu rachunku kosztów pełnych (na czerwono jest zmiana jaka zachodzi w drugim modelu, gdzie koszty stałe zostały potraktowane jako nieprodukcyjne)

Charakterystyczne cechy rachunków kosztów pełnych i zmiennych

Rachunek kosztów pełnych	Rachunek kosztów zmiennych
1. Zestawia koszty pełne z przychodami, co powoduje wnioskowanie na podstawie zdeformowanego kosztu jednostkowego j zysku	1. Zestawia przychody z kosztami zmiennymi, co pozwala na korzystanie z marży na pokrycie w rachunkach optymalizacyjnych
2. Zachowuje relacje między produkcją i sprzedażą w długim okresie. Jest nieelastyczny w decyzjach krótkoterminowych	2. Jest elastyczny w decyzjach krótkiego okresu
3. Jest nastawiony na kontrolę procesów produkcji, dokładność i dlatego skomplikowany	3. Jest prosty i daje sygnały alarmowe o zachowaniu rynku
4. Pozwala na wybór zadowalających wyników w długim okresie	4. Pozwala na poszukiwanie optymalnych wyborów
5. Jest przydatny w planowaniu długookresowym	5. Jest przydatny w planowaniu krótkookresowym
6. Służy sprawozdaniom finansowym zewnętrznym	6. Służy sprawozdaniom wewnętrznym, kontrolno - wynikowym
7. Wynik jest funkcją wielkości sprzedaży i produkcji, co może przejawić się w spadku zysku przy wzroście sprzedaży	7. Wynik jest funkcją sprzedaży, co oznacza, że wzrost sprzedaży przy stałej strukturze kosztów i stałej cenie zawsze powoduje wzrost zysku

Problem decyzyjny wynik finansowy a modele rachunku kosztów

I. Przedsiębiorstwo wytwarza 100 sztk. Wyrobu. Sprzedaż wyniosła 80 sztk. Po 110 zł/sztk.

Koszty są następujące:

• Materiały bezpośrednie 24 zł/sztk

• Płace bezpośrednie 12 zł/sztk

• Inne koszty zmienne wytworzenia 16 zł/sztk

• Zmienne koszty sprzedaży 15 zł/sztk

• Koszty stałe wytworzenia 1400 zł

• Koszty stałe sprzedaży 400 zł

Oblicz wynik finansowy stosując:

1. Rachunek kosztów pełnych (odp. 1920 zł)

2. Rachunek kosztów zmiennych (odp. 1640 zł)

Rachunek kosztów pełnych	Rachunek kosztów zmiennych
Sprzedaż=80x110=8800 Koszty wytworzenia: Materiały bezpośrednie = 2400 Inne koszty zmienne = 2800 Stałe koszty wytworzenia = 100x14 R-m pełne koszty wytworzenia 100x66=6600 Zapas końcowy = 20x66=1320 Koszty pełne sprzedanych wyrobów = 5280 Zysk operacyjny = 3520 Koszty sprzedaży: Zmienne = 15x80 = 1200 Stałe = 400 Zysk brutto = 1920	Sprzedaż = 8800 Koszty wytworzenia: Materiały bezpośrednie = 2400 Inne koszty zmienne = 2800 R-m zmienne koszty wytworzenia 100x52=5200 Zapas końcowy = 20x52=1040 Koszty zmienne sprzedanych wyrobów = 4160 Nadwyżka 1 (marża) = 4640 Zmienne koszty sprzedaży = 1200 Nadwyżka 2 (marża) = 3440 Koszty stałe: Wytworzenia = 1400 Sprzedaży = 400 R-m koszty stałe Zysk brutto = 1640

II. Oto dane wyjściowe za trzy kolejne okresy:

Wyszczególnienie	Okres I	Okres II	Okres III
Cena w zł. Ks Kzj Wielkość sprzedaży Wielkość produkcji	3000 240000 300 100 120	3000 240000 300 100 80	3000 240000 300 100 100

Oblicz wynik finansowy dla poszczególnych okresów i zinterpretuj:

1. Stosując rachunek kosztów pełnych (odp. 70000; -10000; 30000)

2. Stosując rachunek kosztów zmiennych (bezpośrednich) (odp. 30000)

Okres I

Rachunek kosztów pełnych	Rachunek kosztów zmiennych
Sprzedaż = 300 000 Koszty wytworzenia: Materiały bezpośrednie = 120x300 Inne koszty zmienne = Stałe koszty wytworzenia = 120x2000 R-m koszty wytworzenia = 120x2300 Zapas końcowy = 20x2300 Koszty sprzedanych wyrobów = 230 000 Zysk operacyjne = 70 000 Koszty sprzedaży: Zmienne = Stałe = Zysk brutto = 70 000	Sprzedaż = 300 000 Koszty wytworzenia: Materiały bezpośrednie = 120x300 Inne koszty zmienne = R-m koszty wytworzenia = 120x300 Zapas końcowy = 20x300 Koszty zmienne sprzedanych wyrobów = 30 000 Nadwyżka 1 (marża) = 270 000 Zmienne koszty sprzedaży = Nadwyżka 2 (marża) = 270 000 Koszty stałe = 240 000 R-m koszty stałe Zysk brutto = 30 000

Okres II

Rachunek kosztów pełnych	Rachunek kosztów zmiennych
Sprzedaż = 300 000 Koszty wytworzenia: Materiały bezpośrednie = 80x300 Inne koszty zmienne = Stałe koszty wytworzenia = 80x3000 R-m koszty wytworzenia = 80x3300 Zapas końcowy = -20x2300 Koszty sprzedanych wyrobów = 264 000+46000=310000 Zysk operacyjne = -10 000 Koszty sprzedaży: Zmienne = Stałe = Zysk brutto = -10 000	Sprzedaż = 300 000 Koszty wytworzenia: Materiały bezpośrednie = 80x300 Inne koszty zmienne = R-m koszty wytworzenia = 80x300 Zapas końcowy = -20x300 Koszty zmienne sprzedanych wyrobów = 30 000 Nadwyżka 1 (marża) = 270 000 Zmienne koszty sprzedaży = Nadwyżka 2 (marża) = 270 000 Koszty stałe = 240 000 R-m koszty stałe Zysk brutto = 30 000

Okres III

Rachunek kosztów pełnych	Rachunek kosztów zmiennych
Sprzedaż = 300 000 Koszty wytworzenia: Materiały bezpośrednie = 100x300 Inne koszty zmienne = Stałe koszty wytworzenia = 100x2400 R-m koszty wytworzenia = 100x2700 Zapas końcowy = 0 Koszty sprzedanych wyrobów = 270 000 Zysk operacyjne = 30 000 Koszty sprzedaży: Zmienne = Stałe = Zysk brutto = 30 000	Sprzedaż = 300 000 Koszty wytworzenia: Materiały bezpośrednie = 100x300 Inne koszty zmienne = R-m koszty wytworzenia = 100x300 Zapas końcowy = 0 Koszty zmienne sprzedanych wyrobów = 30 000 Nadwyżka 1 (marża) = 270 000 Zmienne koszty sprzedaży = Nadwyżka 2 (marża) = 270 000 Koszty stałe = 240 000 R-m koszty stałe Zysk brutto = 30 000

Wykład 5 17/11/2008

Próg rentowności (może być wyrażany ilościowo lub wartościowo)

Próg wyrównania (break even point - BEP) - punkt, w którym realizowane przychody ze sprzedaży dokładnie pokrywają poniesione koszty (rentowność sprzedaży jest równa zero).

Funkcja przychodów i kosztów w ekonomii i rachunkowości

Próg rentowności przy produkcji jednoasortymentowej zależy od:

• Wielkości produkcji (sprzedaży)

• Ceny wyrobu

• Jednostek kosztów zmiennych

• Stałych kosztów produkcji

Wartość sprzedaży (S)

S = P x c

P - ilość sprzedanych wyrobów

C - jednostkowa cena sprzedaży

Kc = Ks + P x kz

Ks - koszty stałe

kz - jednostkowe koszty zmienne

Próg rentowności ilościowo

BEP = P = Ks/(c-kz)

Jest to punkt, w którym przechodzimy od strefy strat do strefy zysku.

Próg rentowności wartościowo

BEP' = BEP x c = (ks x c)/(c - kz) = Ks/(1 - kz/c) stopa marży brutto (%M_B = (c-kz)/c)

(wykres nr 2)

(wykres nr 3) Ustalenie progu rentowności w oparciu na koszty jednostkowe

(wykres nr 4) Cash flow

(wykres nr 5) Margines bezpieczeństwa działania (Stopa bezpieczeństwa %B_M = (S-BEP)/S = B_M/S)

A +10% B +10%

Sprzedaż 100 110 100 110

Koszty zmienne 40 44 60 66

Koszty stałe 40 40 20 20

Zysk operacyjny 20 26 20 24

Dźwignia operacyjna - miara ryzyka operacyjnego

D_o(A) = M_B/Z_op = 60/20 = 3 przedsięwzięcie bardziej ryzykowne

D_o(B) = M_B/Z_op = 40/20 = 2

Za ryzyko operacyjne odpowiedzialne są koszty stałe (im ich więcej tym ryzyko wzrasta).

Stopa marginesu bezpieczeństwa

BEP_A = Ks/0,6 = 40/0,6 = 66,6

100 - 40

BEP_B = 20/0,4 = 50

%B_M*_(A) = 33,3/100 = 0,333

% B_M* _(B)= 50/100 = 0,5

Stopa marginesu bezpieczeństwa jest odwrotnością dźwigni operacyjnej %B_M = 1/D_o

Problem decyzyjny (analiza punktu krytycznego)

Uzupełnij brakujące dane (na czerwono jest to, co należało obliczyć)

A 100 90 10 100 10

B 150 90 20 110 60

C 180 90 60 150 90

D 200 160 20 180 40

A 0 10 0 -

B 40 40 100 1,5

C 30 50 60 3

D 20 20 100 2

WYKŁAD 6 24/11/2008

Na egzaminie będą trzy zadania. Zadanie 1 lub 3 z organizacji produkcji roślinnej (to z polami, bilansem pasz itd.), zadanie z województwa podlaskiego, przyczepki, jak szukać punktu krytycznego, dźwignia operacyjna, margines bezpieczeństwa.

Wprowadzenie do rachunku efektywności inwestycji

Inwestowanie - proces (najczęściej długotrwały) wymagający zgromadzenia kapitału do sfinansowania początkowych nakładów, przynoszących efekt z pewnym opóźnieniem.

Przedsięwzięcia inwestycji mogą dotyczyć:

• Zmian wielkości produkcji

• Zmian jakości produkcji

• Zmian struktury asortymentowej produkcji

• Obniżki kosztów

• Zmiany źródeł zaopatrzenia

• Zmiany kierunków zbytu

• I inne

Najważniejsza przedsięwzięć rozwojowych - konieczność wcześniejszego poniesienia nakładów (wydatkowania kosztów pieniężnych) celem osiągnięcia efektów (nadwyżki wpływów nad wydatkami) w przyszłości.

Kapitał

Procent - cena kapitału pożyczkowego (kredytu), czyli dochód jaki właściciel otrzymuje za zbycie prawa dysponowania nim w określonym czasie

Stopa procentowa - relacja procentu do sumy wypożyczonego kapitału

Poziom stopy procentowej zależy od:

• Podaży kapitału pożyczkowego

• Popytu na ten kapitał

• Ryzyka (indywidualnego związanego z konkretną osobą, ogólnego - związanego z poziomem koniunktury rynkowej, odzwierciedla je przeciętny poziom stopy procentowej)

• Procesów inflacyjnych - powodujących obniżenie siły nabywczej pieniądza

• Naturalnych preferencji płynności - tj. naturalnej skłonności właściciela kapitału do zachowania możliwie wysokiej jego płynności

• Polityki pieniężno - kredytowej państwa - czyli celowego oddziaływania państwa, aby uzyskać możliwość integracji w gospodarkę; jest to szczególnie ważne w okresie recesji

Realna stopa procentowa

I_r = (I_n-i_i)/(1+i_i)

I_i - inflacja

I_n - oprocentowanie nominalne

Kapitalizacja - ustalenie przyszłej wartości pieniądza, który obecnie posiadamy, odbywa się poprzez zastosowanie metody procentów składanych.

Wp = Wo x (1+p)^t

Wp - wartość przyszła

Wo - wartość obecna

P - roczna stopa procentowa

t - liczba lat

wykres

Dyskontowanie - obliczenie obecnej wartości przyszłych wpływów

Wo = Wp x 1/(1+p)^t = Wp/(1+p)^t

Nakłady kapitałowe dzieli się na:

1. Nakłady na rzeczowe składniki majątku (np. wydatki na zakup ziemi i przygotowanie terenu, wydatki na budynki i prace inżynieryjno - budowlane, koszt zakupu i zainstalowania maszyn i urządzeń produkcyjnych)

2. Wydatki kapitałowe fazy przedrealizacyjnej i przedprodukcyjnej:

• Koszty gromadzenia kapitału zakładowego, w tym wydatki związane z tworzeniem i rejestracją jednostki gospodarczej, koszty emisji akcji itp.

• Koszty studiów przedinwestycyjnych, czyli np. przygotowanie projektów technicznych, wynagrodzenie konsultantów itp.

• Nakłady fazy przedprodukcyjnej związane np.

3. Nakłady na

Przepływy pieniężne netto - różnica między strumieniem wpływów a strumieniem wydatków zrealizowanych w poszczególnych latach okresu objętego rachunkiem.

Zasady obowiązujące przy obliczaniu przepływów pieniężnych netto:

1. Nakłady kapitałowe traktuje się jako wydatki w momencie rzeczywistego ich poniesienia

2. Jako wydatki traktuje się również nakłady kapitałowe ponoszone przez inwestora w trakcie funkcjonowania przedsięwzięcia

3. Do wydatków nie zalicza się nakładów kapitałowych poniesionych przed podjęciem decyzji o realizacji przedsięwzięcia; są to tzw. nakłady utopione

4. Niektóre składniki nakładów ustala się wg kosztów utraconych korzyści (koszty alternatywne)

5. W obliczeniach uwzględnia się zmiany kapitału obrotowego występujące w całym okresie funkcjonowania przedsięwzięcia

6. Na końcu okresu objętego rachunkiem uwzględnia się tzw. wartość likwidacyjną netto

Wartość likwidacyjna netto - wartość złomu; jest koniec inwestycji i nie zużytkowujemy dalej danego sprzętu itp. ale się tego pozbywamy.

Wartość zaktualizowana netto (NPV)

n

NPV = ∑ (NCF_t/(1+i/100)^t-1

t=1

NPV - wartość zaktualizowana netto

NCF_t - przepływ netto środków pieniężnych w kolejnych latach (t=1,2,3,……,n)

i - stopa dyskontowa

t - wielkość początkowa nakładów kapitałowych

Jeżeli NPV>=0 przedsięwzięcie kwalifikuje się do akceptacji

NPV<0 - przedsięwzięcie jest odrzucane

Wewnętrzna stopa zwrotu

W podobny sposób jak metoda zaktualizowanej wartości netto, wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) polega na zastosowaniu stopy dyskontowej. Jest to stopa, przy której wartość zaktualizowana efektów jest równa zaktualizowanej wartości nakładów inwestycyjnych, a więc NPV=0

Zachodzi równanie

n

NPV = ∑ (NCF_t/1+i/100)^t-I=0

t=1

Strefa technologii

Strefa ekonomiki

Strefa polityki

Realizacja

Planowanie

Wykonanie

(realizacja celu zgodnie z planem)

Analiza działalności

(kontrola realizacji i ocena stopnia realizacji celu)

Cel

(jasne i dokładne określenie celu działania)

Plan

(decyzja o sposobie i środkach realizacji celu)

Rachunek ekonomiczny (ocena możliwości, warunków, środków i sposobów realizacji celu)

Podstawowe dokumenty finansowe

Wynik finansowy

Przepływ pieniędzy

Bilans majątkowy

Produkty

• Roślinne

• Zwierzęce

Nakłady

• Ziemi

• Pracy

• Materialnych środków produkcji

• Zużywanych całkowicie

• Zużywanych częściowo

Zasoby produkcyjne

• Ziemia

• Siła robocza

• Materialne środki produkcji

Produkcja (wartość)

Zasoby produkcyjne

• Kapitał techniczny

• Kapitał finansowy

• Zasoby pozakapitałowe

• Siła robocza

• Dzierżawa

Koszty

• Wartość poniesionych nakładów

• poniesione

Ks

P

K

Kz

K

K_jz

K_js

P

Rachunek wyników

Bilans majątkowy

Przychody

Wynik finansowy

Zestawienie przepływu pieniędzy w roku

Kapitał własny

Majątek trwały

Wypłaty w okresie

Środki pieniężne na początku roku

Koszty

Zadłużenie

Majątek obrotowy

Wpłaty w okresie

Środki na konsumpcję

Rachunek wyników

Przychody

Koszty uzyskania Wynik finansowy

przychodów

Wpłaty

Wypłaty

IV kw

III kw

II kw

I kw

Inwestycyjna

Zestawienie przepływów pieniężnych

Prywatna

Finansowa

Operacyjna

Działalność

Bilans majątkowy

Bilans majątkowy

Kapitał własny

Nieruchomości

Zobowiązania długoterminowe

Majątek trwały ruchomy

Majątek obrotowy

Zobowiązania bieżące

Majątek trwały

Nieruchomości

Majątek ruchomy

Majątek obrotowy

Kapitał stały

Kapitał obcy

Kapitał bieżący

Zarządzanie środkami pieniężnymi

Saldo środków pieniężnych

Zapotrzebowanie kapitału pracującego

Deficyt pieniężny

Działalność operacyjna

Zobowiązania krótkoterminowe

Pasywa

Środki pieniężne

Majątek obrotowy

Strategia rozwoju gospodarstwa

Kapitał pracujący

Kapitał stały

• Kapitał własny

• Zobowiązania długoterminowe

Majątek trwały

• Ziemia

• Plantacje trwałe

• Budynki i budowle

• Maszyny i narzędzia

• Stado podstawowe

Aktywa

Wartość przychodów gospodarstwa rolniczego

Produkcja rolnicza

Produkcja roślinna

• Pszenica

• Jęczmień

• Saldo produkcji roślinnej w toku

• Mleko

• Żywiec wołowy

• Żywiec wieprzowy

• Przyrost drewna

• piasek

• Usługi na zewnątrz

• Usługi dla własnych inwestycji

Produkcja zwierzęca

Produkcja nierolnicza

Działalność operacyjna uboczna

Inne przychody finansowe

• Nasiona własne

• sadzeniaki

• Nasiona obce

• Nawozy

• śr. ochrony roślin

• Usługi specjalne do pr. Roślinnej

• Praca specjalistyczna do pr. Roślinnej

• Ubezpieczenia produkcji roślinnej

• Pasze własne:

• Treściwe

• Ziemniaki

• Mleko

• Pasze obce

• Usługi weterynaryjne

• Ubezpieczenie zwierząt

• Praca specjalistyczna do produkcji zwierzęcej

Koszt własnych produktów zużytych w produkcji roślinnej

Koszt własnych produktów zużytych w produkcji zwierzęcej

Koszty bezpośrednie /zmienne/ produkcji roślinnej

Koszty bezpośrednie /zmienne/ gospodarstwa rolnego

Koszt zewnętrznych produktów i usług zużytych w produkcji roślinnej

Koszty bezpośrednie /zmienne/ produkcji zwierzęcej

Koszt zewnętrznych produktów i usług zużytych w produkcji zwierzęcej

Koszty pośrednie /stałe/ gospodarstwa rolnego

Koszty pośrednich /stałych/ nakładów produkcyjnych

• Opał

• Energia elektryczna

• Woda

• Paliwa i smary

• Remonty:

• Budynków

• Melioracji

• Maszyn

• Ubezpieczenia:

• Majątkowe

• Komunikacyjne

• Inne

• Usługi:

• Ogólnogospodarcze

• Inne drobne

• Podatek majątkowy

• Podatek komunikacyjny

• Podatek lokalny

• Saldo VAT

podatki

• Amortyzacja:

• Budynków

• Melioracji

• Maszyn

• Drzew owocowych

amortyzacja

Koszty pośrednich /stałych/ czynników zewnętrznych

• Koszty pracy najemnej

• Czynsze

• Odsetki od kredytów

Faza równowagi

Faza odzyskiwania równowagi

Faza równowagi

Faza odzyskiwania równowagi

Faza odz. rów.

Faza inwest.

Faza inwestowania

Majątek trwały

Majątek obrotowy

Faza inwestowania

Zadłużenie

Kapitał własny

Faza równowagi

Faza inwestowania

Przychody = Dochód

Koszty

Faza odzyskiwania równowagi

8. Stałe koszty sprzedaży

Zmienne koszty jednostkowe

Techniczny koszt wytworzenia

Zmienne koszty jednostkowe

Zmienne koszty produkcji

3. Zmienne koszty wydziałowe

2. Płace bezpośrednie

1. Materiały bezpośrednie

4. Stałe koszty wydziałowe

5. Zmienne koszty zarządu

7. Zmienne koszty sprzedaży

Koszty pośrednie

6. Stałe koszty zarządu

Koszty całkowite

Koszty bezpośrednie

Inne koszty

Płace

Materiały

Koszty bezpośrednie

Koszty nieprodukcyjne

Koszty produkcyjne

Koszty zarządu

Koszty pośrednie

Koszty sprzedaży

Koszty pośrednie

Koszty wydziałowe

zmienne

stałe

Produkty gotowe

Produkcja w toku

Sprzedane

Niesprzedane

Rachunek wyników

Bilans

Przychody (P)

Przychody, koszty

Przychody w ekonomii

Koszty całkowite

Koszty w ekonomii

Koszty stałe

Sprzedaż w sztk.

Przychody, koszty, zysk, strata

Zysk operacyjny

Zysk

Próg rentowności

Koszty zmienne

Strata

Koszty stałe

Sprzedaż w sztk.

Zdolności

100%

50%

0%

Koszty całkowite

Cena i koszty jednostkowe

Próg rentowności

Cena

Koszty stałe

Koszty zmienne

Sprzedaż w sztk.

Przychody (wpływy pieniężne)

Wpływy i wydatki

amortyzacja

Koszty stałe

Koszty zmienne (wydatki pieniężne)

Sprzedaż w sztk.

Przychody, koszty

Wartość marginesu bezp. dział.

Ilościowy margines bezp. dział.

x

K_B

S_AiB

Zysk

K_A

A

Kc_A

B

Kc_B

Marża brutto

Koszty razem

K. stałe

K. zmienne

Sprzedaż

Dźwignia operacyjna

Bezpieczny margines

Stopa marży brutto

Zysk

Prawo własności

Prawo dysponowania

---