zestawienie ogółu należności i zobowiązań zagranicznych kraju. Jest on sporządzany w wyrażeniu finansowym w okresach rocznych i obejmuje wszystkie transakcje z zagranicą, a więc zarówno odpłatne jak i nieodpłatne, dwustronne i jednostronne. Daje pełny obraz sytuacji kraju w stosunkach gospodarczych z zagranicą.
W bilansie płatniczym wyróżnia się dwie podstawowe części:
bilans obrotów bieżących, który obejmuje obrót towarowy, wymianę usług oraz transfery nieodpłatne (przekazy emigrantów, renty i emerytury zagraniczne, składki organizacji międzynarodowych, darowizny itp.). Stan obrotów towarowych z zagranicą charakteryzuje bilans handlowy, zaś stan obrotów usługowych - bilans usług;
bilans obrotów kapitałowych, który uwzględnia przepływy kapitałów długoterminowych (pożyczki i inwestycje zagraniczne) i krótkoterminowych oraz zmniejszenie w stanie rezerw walutowych państwa.
Bilans płatniczy wykazujący nadwyżkę wpływów nad wydatkami nazywa się dodatnim (aktywnym), zaś wykazujący odwrotną relację - ujemnym (pasywnym).
Różnica między wpływami a wydatkami nazywa się saldem bilansu płatniczego. Z pewnym uproszczeniem można je wyrazić za pomocą wzoru:
Sbp = Ex - Im + Skr - (p+k)Z
gdzie:
Sbp - saldo bilansu płatniczego,
Ex - eksport dóbr i usług,
Im - import dóbr i usług,
Skr - saldo kredytów otrzymywanych i udzielonych innym krajom,
p - średnia roczna stopa procentowa od otrzymanych kredytów,
k - średnia roczna stopa spłat kredytu,
Z - ogólny stan zadłużenia kraju w danym roku
|