Sielanka konwencjonalna i realistyczna na przykładzie 'Pieśni o Sobutce' i 'Żeńców'

Renesansie powstawały inspirowane antykiem utwory, zwane sielankami; gatunek synkretyczny, łączący w sobie lirykę, epikę i dramat, jednak liryka ma tu rolę decydującą o kształcie; zwykle wszystko jest przedstawione, jako beztroskie, spokojne i idylliczne życie, beż pierwiastków drastycznych (rzeczywistych); pojawiły się dwa nurty: konwencjonalna, w całości oparta na konwencji antycznej, oraz realistyczna, o nieco zmienionych podstawach, chodzi tu o wskazywanie na rzeczywiste problemy świata chłopskiego. Sielankę do literatury polskiej wprowadził Szymon Szymonowic (obydwa rodzaje), wcześniej tego rodzaju lirykę tworzył Kochanowski (konwencjonalną); typową sielanką konwencjonalną jest Pieśń o sobótce Kochanowskiego; nie nazwał tego sielanką, gdyż nazwę wprowadził potem Szymonowic. Jest to obszerny utwór traktujący o życiu wsi, stylizowany na pieśń ludową (pieśni to są), ze zwróceniem uwagi na obrzędy i zwyczaje związane z nocą świętojańską (przedłużenie pogańskiego kultu wody i ognia); 12 pieśni, na różne tematy, ale przede wszystkim sławiące życie na wsi (Wsi spokojna, wsi wesoła); człowiek żyje tu uczciwie i spokojnie, cieszy się plonami swej pracy, a nie jak inni, na urzędach zatracają się w bogactwach, marnują się lub ryzykują własne życie dla marnego zysku; natomiast oracz (kult oracza) zapewnia swoją pracą byt innym ludziom (satysfakcja); model szlachcica-ziemianina, nacechowanego skromnością; po pracy jest czas na zasłużony odpoczynek (pory roku - zima); szczęscie przez właśnie taką uczciwą pracę i cnotę; Jest tu pokazany świat piękny, nierealny, utopijny, bez żadnej realności; mimo wszystko jednak Kochanowskiemu dzięki, bo sięgnął do obrzędów ludowych, klasy pogardzanej wówczas przez szlachtę. przykładem sielanki realistycznej są "Żeńcy"; obraz wsi nie jest tutaj wyidealizowany; pokazana jest ciężka praca wiejskich kobiet w polu, odrabiających pańszczyznę, pod czujnym i okrutnym okiem ekonoma; chłopi skarżą się na swój los, ale muszą uważać, żeby swoimi użalaniami nie rozzłościć ekonoma; wyraźnie widać ówczesne stosunki społeczne - konflikt chłop-szlachta, której przedstawicielem interesów jest ekonom, i to on zakłóca sielskość tego obrazka; Poza tym całość jest złagodzona konstrukcją wiersza, oraz umieszczeniem całości na tle pięknej przyrody. Język tej sielanki jest prosty, wręcz ludowy, jasny i zrozumiały, pełen obrazowych i dosadnych zwrotów.