Wyższa Szkoła Zarządzania Bezpieczeństwem Pracy

W Katowicach

Powiązania systemu finansowego państwa z systemem finansowym podmiotów gospodarczych.

Recenzent: Pracę wykonała:

Mgr Gabriela Ballion Anna Wojciech

II rok BHP, grupa C5

Katowice, styczeń 2006

Zagadnienie, na które spróbuję udzielić odpowiedzi w poniższej pracy jest bardzo szerokie. Właściwie każdy z wymienionych podpunktów tej pracy może stanowić dobry temat na oddzielne wypracowanie. Poniżej postaram się opisać powiązania, jakie zachodzą między państwem a małym podmiotem, który funkcjonuje w gospodarce. Ich wzajemny, szeroki wpływ na siebie
oraz otaczające środowisko.

Powiązanie - „związek, łączność czegoś z czymś; wzajemna zależność przyczyn
i skutków.” Tutaj jest to związek między budżetem firmy i państwa. Budżet firmy i państwa wzajemnie na siebie oddziałują. Jeżeli w którymś z nich jest coś nie tak drugi też nie funkcjonuje dobrze. Budżet państwa i firmy mają takie oddziaływanie na otoczenie, że gdyby nie były dobrze sporządzane państwo funkcjonowałoby źle. Każdy z nich ma szeroki wpływ na otaczającą gospodarkę.

„Budżet państwa - zestawienie planowanych dochodów i wydatków państwa, zatwierdzane przez organ władzy państwowej, z reguły organ przedstawicielski.” Podstawą do tworzenia budżetu jest prawo budżetowe. Składniki budżetu: „na dochody budżetu państwa składają się:
(a) podatki, opłaty oraz odsetki od wniesionego kapitału, (jeśli odpowiednie przepisy traktują
je jako dochody budżetu państwa); (b) wpływy z ceł; (c) wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego; (d) dochody państwowych jednostek budżetowych; (e) wpłaty od jednostek rozliczających się z budżetem państwa na zasadzie tzw. budżetowania netto; (f) dochody
ze sprzedaży, najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, (jeśli odpowiednie przepisy prawne traktują je jako dochody budżetu państwa); (g) opłaty od poręczeń i gwarancji udzielanych przez Radę Ministrów lub ministra finansów w imieniu Skarbu Państwa; (h) odsetki
od środków na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych; (i) odsetki
od udzielonych pożyczek krajowych i zagranicznych; (j) pieniężne darowizny , spadki i zapisy
na rzecz Skarbu Państwa; (k) inne wpłaty (jeśli odpowiednie przepisy prawne traktują je jako dochody budżetu państwa). Do dochodów budżetu państwa nie są włączane dochody gmin.” Państwo może także czerpać dochody z własnej działalności gospodarczej, i z wykorzystania własności publicznej. „Władze publiczne czerpią także dochody z ustanawianych przez siebie opłat za czynności urzędowe i usługi publiczne aparatu państwowego i samorządowego.” Czynności
te są często nagannie wykonywane, a wiedza urzędników na przykład w zakresie obowiązujących przepisów nie jest dobra. Źródła te mają charakter bezzwrotny.

Kiedy brakuje pieniędzy na sfinansowanie publicznych wydatków państwa zachodzi konieczność zaciągnięcia pożyczek. Państwo zaciąga długi a spłacają je wszyscy podatnicy,
co pogarsza jakość życia. Często są one wysoko oprocentowane. Nie zawsze można zauważyć efekty powstające z zainwestowania pożyczonych pieniędzy, a często są one marnotrawione. Dochodzi na tym polu do przestępstw gospodarczych.

„Zwrotne dochody publiczne pochodzą z następujących źródeł:

- lokat wnoszonych do budżetu państwowego (i niekiedy także do budżetów lokalnych) przez rozmaite instytucje finansowe,

- pożyczek wewnętrznych,

- pożyczek zagranicznych.”

Budżet ma wpływ na jakość życia podmiotów gospodarczych dla przykładu, kiedy są zbyt wysokie podatki wielu ludzi zostaje zatrudnionych na czarno (powstaje wtedy tak zwana szara strefa).

„Prawo budżetowe - dotyczy uchwalenia budżetu państwa na dany okres czasu (przeważnie rok), czyli tzw. ustawy budżetowej, cechującej się regulacją środków wpływających do budżetu
jak i dokonywaniem wydatków na cele określone niniejszą ustawą.”

Rola, jaką ma do odegrania państwo w gospodarce jest zależna od ugrupowania, które
w danym czasie ma władzę.

Państwo może rażąco naruszyć mechanizm ryku, poprzez nieprawidłowe jego użycie na przykład zbyt mocno ingerując w gospodarkę. Powstaje wtedy zjawisko interwencjonizmu państwowego.
Skala i zakres tego zjawiska są zróżnicowane w zależności od kierującego państwem rządu.

„W miarę narastania coraz to nowych problemów w różnych dziedzinach gospodarki stopniowo rozszerzał się zakres ingerencji. Wykształciły się, zatem takie dziedziny polityki państwowej,
jak polityka: popierania konkurencji, strukturalna, społeczna zatrudnienia, przemysłowa, energetyczna, rolna, handlowa, regionalna, integracji, ochrony środowiska i inne.
Przytoczone przykłady nie wyczerpują oczywiście wszystkich możliwych obszarów gospodarczego oddziaływania państwa.”

Odmiany interwencjonizmu:

- interwencjonizm klasyczny,

- interwencjonizm rozwinięty,

- interwencjonizm administracyjny,

- interwencjonizm pośredni,

- etatyzm,

- planowanie rozwoju gospodarczego.

Dużo zależy od prawidłowego nadzoru nad taką polityką. Interwencjonizm na szerszą skalę zakłóca działania wolnorynkowe w państwie.

Państwo czerpie swoje dochody między innymi z:

Podmiotów gospodarczych, które wpływają na państwo płacąc podatki, składki (emerytalne, ubezpieczeniowe). Dochody te zmniejszają się w wyniku podwyższania składek i uciekania przez firmy od płacenia podatków, składek. Jeżeli jeden podmiot popełni takie przestępstwo to nie jest jeszcze tak źle, gorzej, gdy zrobi tak więcej firm.

Dochody państwa pochodzące z działalności gospodarczej, jeżeli jest ona dochodowa.

Wprowadzenie podatków takich jak: akcyza, VAT.

Budżet wydaje pieniądze poprzez:

„W wydatkach budżetu państwa wyróżnia się: (a) bieżące wydatki naczelnych organów władzy państwowej, naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, innych naczelnych
i centralnych organów państwowych oraz terenowych organów rządowej administracji ogólnej;
(b) bieżące wydatki związane z działalnością jednostek organizacyjnych podległych organom wymienionym w punkcie „a”; (c) dotacje na inwestycje; (d) dotacje dla jednostek rozliczających się z budżetem państwa na zasadzie tzw. budżetowania netto; (e) dotacje przedmiotowe; (f) dotacje podmiotowe; (g) dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej zlecone gminom oraz dotacje celowe na zadania własne gmin; (h) odsetki od zaciągniętych kredytów i od papierów wartościowych Skarbu Państwa; (i) wydatki na pokrycie umorzenia i ulgowego oprocentowania kredytów bankowych; (j) wypłaty wynikające z udzielonych poręczeń określonych w prawie budżetowym; (k) wydatki związane z emisją papierów wartościowych; (l) subwencje dla gmin;
(ł) odsetki od otrzymanych kredytów zagranicznych; (m) inne wydatki, (jeśli odpowiednie przepisy prawne traktują je jako wydatki budżetu państwa).”

Dotowanie zadań gospodarczych firm,

Wydatki gospodarcze na przykład w budżetówce. Budżetówka jest sferą, która nie przynosi dochodu krajowi (tak zwana sfera nieprodukcyjna kraju). Jeżeli jest zbyt rozbudowana pochłania
za dużo pieniędzy podatników, dochodzi do sytuacji, kiedy jest za duża liczba etatów.

Wydatki powodują powstanie popytu poprzez zgłoszenie zapotrzebowania na dobro lub usługę. Jeśli będą zbyt duże może powstać deficyt budżetowy. Deficyt budżetowy może zwiększyć popyt.

Rodzaje dotacji:

a) dotacje przedmiotowe: do przewozów, spółdzielni mieszkaniowych. Pieniądze na dotacje często pochodzą z pożyczonych pieniędzy, kredyty zaciągnięte przez państwo wszyscy podatnicy muszą spłacać. Opóźnienia w realizowaniu spłat tych długów są niekorzystne z uwagi na duże

ich oprocentowanie. Powoduje to obniżenie dochodów. Dobre wykorzystanie tych pieniędzy może być istotnym bodźcem do rozwoju gospodarki.

„Finansowanie pośrednie gospodarki z budżetu państwa może przyjmować formy:

1) finansowania różnic stóp oprocentowania kredytów udzielonych przez banki komercyjne
dla preferowanych przez państwo dziedzin gospodarki, ma to znaczenie nie tylko dla beneficjentów budżetu (np. rolników), lecz także dla rozwoju poszczególnych banków;

2) dokapitalizowanie banków komercyjnych - jednoosobowych spółek skarbu państwa;

3) udzielania poręczeń i gwarancji kredytowych przez rząd;

4) dofinansowanie instytucji publicznych, zwłaszcza agencji i agend rządowych, w formie wnoszenia udziałów oraz dotacji określonych corocznie w ustawie budżetowej;

Innym narzędziem pośredniego oddziaływania państwa na gospodarkę są zamówienia publiczne, które sprzyjają stabilnemu rozwojowi określonych dziedzin gospodarki.”

Jeżeli realizuje się je z rozmysłem mogą przynieść wiele pożytku. Ich efekty mogą być widoczne dla zwykłego obywatela.

Firma oddziałuje na państwo zatrudniając ludzi, co zmniejsza bezrobocie. Co za tym idzie państwo ma mniejsze koszty utrzymania ponieważ nie musi płacić bezrobotnemu ubezpieczenia. Przyucza nowoprzyjęty personel do wykonywanych obowiązków, co zwalnia państwo
od praktycznej nauki zawodu. Produkuje wyroby, które często zamawia bezpośrednio sam rząd,
a także wyroby na cele sprzedaży rynkowej. Małe przedsiębiorstwo ma obowiązek płacenia składek. Napędza gospodarkę powodując podaż (na usługi) i popyt (na materiały, których używa).

Gospodarstwo domowe daje państwu i firmom siłę roboczą, przez co wykazuje
na nie wpływ. Płacąc systematycznie podatki, składki wzmacnia działania budżetu. Stoi po stronie popytowej gospodarki (kupując towary codziennego użytku), podażowej stronie (oferując
siłę roboczą firmom).

Restrukturyzacja i kontrola prawidłowego jej przebiegania także należy do obowiązków państwa. Jest realizowana w ramach tak zwanych inwestycji strukturalnych.
„Inwestycje strukturalne są to takie inwestycje, w wyniku, których następuje przebudowa struktury gospodarki kraju, czyli tzw. restrukturyzacja. Za pomocą inwestycji strukturalnych pragnie
się dokonać modernizacji gospodarki po to, aby nowy aparat wytwórczy umożliwił zwiększenie wydajności pracy i podniesienie efektywności gospodarowania, zapewniając tym samym długookresową tendencję wzrostu produktu krajowego brutto. Inwestycje produkcyjne oznaczają tworzenie nowych obiektów i urządzeń gospodarczych - głównie w sektorze przedsiębiorstw zarobkowych.”

Podczas restrukturyzacji nie obyło się bez strajków załóg zakładów restrukturyzowanych.
Ludzie bali się o swoje miejsca pracy i nie bez przyczyny. Ponieważ restrukturyzacja często niesie za sobą masowe zwolnienia pracowników. Czas pokazał, że zakłady źle zrestrukturyzowane,
lub te, które w ogóle się takiego zadania nie podjęły upadły.

Wnioski:

Tabelka, którą zamieściłam poniżej przedstawia wady i zalety budżetowania w gospodarce. Wad jest zdecydowanie mniej.

Dobre strony budżetów	Złe strony budżetów
- łatwo można je kontrolować, - łatwo można śledzić i kontrolować dziedziny, w których mogą pojawić się problemy, - łatwo można koordynować zadania, - łatwiejsza komunikacja miedzy jednostkami, - zapis wyników budżetowania,	- proces opracowania budżetu może zabrać dużą ilość czasu, - budżet może ograniczać inwestycje i zmiany,

• Wymienione źródła dochodów publicznych często nie wystarczają na spłacenie wydatków publicznych, które władze ponoszą,

• za podwyższeniem podatku idą podwyżki cen prawie każdych dóbr codziennego użytku,

• przedsiębiorcy starają się jak tylko mogą obejść przepisy podatkowe żeby płacić mniej
  lub nie płacić w ogóle podatków, choć to nie jest zgodne z prawem,

• rośnie szara strefa,

• zmniejsza się popyt na towary,

• poprzez swoją politykę państwo może zrobić wiele dobrego na przykład dotując działalność przedsiębiorstw jak i wiele złego na przykład zbyt mocno ingerując w gospodarkę, co może spowodować destabilizację mechanizmu rynkowego

• fundusze takie jak PERON mają niejasne przepisy przydzielania dotacji, trzeba długo czekać na rozpatrzenie wniosków,

• budżet to ważny dla każdego państwa instrument, który oddziałuje znacząco na warunki panujące w kraju,

• w trakcie transformacji podlega zmianom mającym za zadanie dostosować go do obecnie istniejących warunków i potrzeb,

• sprzeciwy, które często towarzyszą cięciom w wydatkach,

• coraz mniejsza liczba ulg,

• niezrozumiałe dla przeciętnego obywatela przepisy dotyczące odliczeń oraz
  ulg podatkowych,

• ulgi mogły pobudzać na przykład do rozbudowy infrastruktury poprzez budowę nowych osiedli, dróg.

Gospodarka naszego kraju według wielu źródeł ma się coraz lepiej, jednak często dla zwykłego podatnika nie jest to widoczne. Nadal musi się on bać o swoją firmę, która bardzo dużym nakładem pracy utrzymuje się na rynku, lub o swoje miejsce pracy. Często do takiej sytuacji doprowadza państwo, ponieważ tworzy niezrozumiałe przepisy. Sami urzędnicy często nie wiedzą jak mają sobie z tym radzić.

Bibliografia:

1. „Multimedialny Słownik Języka Polskiego” - tom 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2004, wersja 1.0.

2. „Multimedialny Słownik Języka Polskiego” - tom 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2004, wersja 1.0.

3. M. Klimas, „Podręczna encyklopedia rachunkowości”, Poltext, Warszawa 1997.

4. Rozdział drugi, „Finanse Publiczne”, J. Sobiech, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.

5. Rozdział pierwszy, „Finanse Publiczne”, J. Wolniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.

6. http://www.waluty.com.pl/prawo1.php, data ściągnięcia 2006-01-02.

7. K. Markowski, „Rola państwa w gospodarce rynkowej”, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1992, wydanie 2 zmienione.

8. M. Klimas, „Podręczna encyklopedia rachunkowości”, Poltext, Warszawa 1997.

9. S. Owsiak, „Finanse publiczne teoria i praktyka”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.

„Multimedialny Słownik Języka Polskiego” - tom 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2004, wersja 1.0.

„Multimedialny Słownik Języka Polskiego” - tom 1.

M. Klimas, „Podręczna encyklopedia rachunkowości”, Poltext, Warszawa 1997 s. 97 - 98.

Rozdział drugi, „Finanse Publiczne”, J. Sobiech, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 33.

Rozdział pierwszy, „Finanse Publiczne”, J. Wolniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 31.

http://www.waluty.com.pl/prawo1.php, data ściągnięcia 2006-01-02.

K. Markowski, „Rola państwa w gospodarce rynkowej”, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1992, wydanie 2 zmienione, s. 50.

M. Klimas, „Podręczna encyklopedia rachunkowości”, Poltext, Warszawa 1997 s. 98.

S. Owsiak, „Finanse publiczne teoria i praktyka”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 380.

Rozdział drugi, „Finanse Publiczne”, J. Sobiech, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 36.

8

2

---