Zamach majowy Przyczyny- kryzys gospodarczy (wzrastaj膮ce bezrobocie, spadek produkcji przemys艂owej, hiperinflacja opanowana dopiero za rz膮d贸w A. Skrzy艅skiego, strajki i utrudniaj膮ca eksport polityka celna Niemiec)z艂a sytuacja polityczna (walki polityczne, brak wi臋kszo艣ci parlamentarnej, cz臋ste zmiany gabinetu - 13 rz膮d贸w w ci膮gu 8 lat niepodleg艂ej Polski). Protesty wzbudza艂o fiasko polityki zagranicznej (uk艂ad w Locarno w 1925 roku), wielu przeciwnik贸w mia艂a rz膮dz膮ca prawica kojarzona z faszyzmem, nacjonalizmem i zab贸jstwem prezydenta Narutowicza w 1922 r. Wp艂yw mia艂 te偶 sp贸r Pi艂sudskiego z Sikorskim i Szeptyckim nt. si艂 zbrojnych oraz poprawa koniunktur, kt贸ra mog艂a zwi臋kszy膰 poparcie dla przysz艂ej w艂adzy. Celem Pi艂sudskiego by艂o zwi臋kszenie interwencjonizmu pa艅stwowego. Przebieg-10 maj 1926 r. 鈥 rz膮dy w Polsce przej臋艂a druga koalicja Chjeno-Piasta, premierem ponownie zostaje Wincenty Witos; wzbudzi艂o to niepok贸j Polak贸w w obawie przed kolejn膮 hiperinflacj膮. Zwolennicy Pi艂sudskiego zorganizowa艂a przej臋cie przez niego w艂adzy z gen. Lucjanem 呕eligowskim na czele. Oddzia艂y zgromadzono przed Warszaw膮. Pi艂sudski by艂 pewny, 偶e ob臋dzie si臋 bez walki i dojdzie do ugody z prezydentem Wojciechowskim. Pi艂sudski planowa艂 odwo艂anie Witosa i przej臋cie jego urz臋du. 11 maja 1926 r. 鈥 oddzia艂y Pi艂sudskiego ruszaj膮 na Warszaw臋. 12 maja 1926 r. 鈥 zacz臋艂y si臋 walki mi臋dzy stronami prezydenta i Pi艂sudskiego. 14 maja Wojciechowski i Witos sk艂adaj膮 dymisj臋. Skutki- 31 maja 1926 roku Zgromadzenie Narodowe sankcjonuje majowy zamach stanu, wybieraj膮c na prezydenta marsza艂ka J贸zefa Pi艂sudskiego, kt贸ry jednak odmawia przyj臋cia stanowiska. Dla siebie zachowuje jedynie stanowisko ministra spraw wojskowych. 1 czerwca 1926 roku prezydentem zostaje wskazany przez Pi艂sudskiego Ignacy Mo艣cicki. Pi艂sudski po zamachu majowym przenosi si臋 do Belwederu. Premierem zostaje Kazimierz Bartel. Nowela sierpniowa 鈥 wzmocnienie w艂adzy prezydenta kosztem parlamentu. Powo艂anie GISZu Generalnego Inspektora Si艂 Zbrojnych, w wypadku wojny funkcja naczelnego wodza. (Pi艂sudski) . BBWR -1928r. odcinanie od partyjniactwa, g艂oszenie zasad przestrzegania racji stanu i kultywowanie spo艂ecznego solidaryzmu. Centrolew 鈥 sojusz partii centrowych i lewicowych zawi膮zany w 1929 w celu zwalczania systemu rz膮d贸w sanacji obozu J贸zefa Pi艂sudskiego. W sk艂ad Centrolewu wesz艂y: PSL "Wyzwolenie", PSL "Piast", Narodowa Partia Robotnicza, PPS, Stronnictwo Ch艂opskie i Polskie Stronnictwo Chrze艣cija艅skiej Demokracji. Zamach majowy 鈥 str. 51, 52, 53 Sanacja w Polsce 鈥 54, 59 (Rydz-艢mig艂y, J贸zef Beck, dekompozycja, Ob贸z Zjednoczenia Narodowego, Front Morges, Front Ludowy) Konstytucja kwietniowa 鈥 57 (ordynacja wyborcza, ,,B贸g i historia鈥, nadrz臋dno艣膰 pa艅stwa) Polityka zagraniczna Pi艂sudskiego 鈥 58 (uk艂ady, polityka r贸wnowagi) Reformy gospodarcze Kwiatkowskiego 鈥 60 ( COP, Eugeniusz Kwiatkowski) Kryzys tradycji 鈥 66- 70 (katastrofizm, egzystencjalizm, ekspresjonizm, surrealizm, abstrakcjonizm, futuryzm) Kultura masowa 鈥 70 O艣wiata w Rzeczpospolitej - 71 |
---|
1918r. 鈥 utworzenie KUL-u 1919r. 鈥 dekret o obowi膮zku nauki dzieci w wieku od 7 do 14 lat 1921r. 鈥 Polska zawiera sojuszniczy pakt z Rumuni膮 w razie ataku Rosji; Polska zawiera pakt z Francj膮 w razie ataku Niemiec. 1922r. 鈥 uk艂ad w Rapallo, sojusz niemiecko-radziecki 1925r. 鈥 traktat re艅ski, w Locarno mi臋dzy Niemcami i Francj膮 1926r. 鈥 uk艂ad o przyja藕ni i neutralno艣ci w Berlinie mi臋dzy Rosj膮 a Niemcami. Utworzenie Obozu Wielkiej Polski, kt贸ra skupia艂a uwag臋 na Romanie Dmowskim. 10 maja 1926 r. 鈥 rz膮dy w Polsce przej臋艂a druga koalicja Chjeno-Piasta. 11 maja 1926 r. 鈥 oddzia艂y Pi艂sudskiego ruszaj膮 na Warszaw臋. 12 maja 1926 r. 鈥 zacz臋艂y si臋 walki mi臋dzy stronami prezydenta i Pi艂sudskiego. 14 maja 1926 r. 鈥 Wojciechowski sk艂ada dymisj臋, podobnie post臋puje Witos. 31 maja 1926r. 鈥 Zgromadzenie Narodowe wybiera Pi艂sudskiego na prezydenta, ten odmawia. 1 czerwca 1926 r. 鈥 Ignacy Mo艣cicki zostaje prezydentem. 2 sierpnia 1926r. 鈥 nowelizacja Konstytucji marcowej. 1928r. 鈥 powstanie Bezpartyjnego Bloku Wsp贸艂pracy z Rz膮dem, na czele Walery S艂awek.; nowe wybory do parlamentu. 1929r. 鈥 sformowanie ,,rz膮du pu艂kownik贸w鈥 z premierem 艢witalskim na czele; sojusz polityczny centrum i prawicy 鈥 Centrolew.; na 艣wiecie wielki kryzys gospodarczy 1930r. 鈥 kolejne wybory do parlamentu, tzw. Wybory brzeskie 1931r. 鈥 powstanie Stronnictwa Ludowego, sojusz PSL Piast i PSL Wyzwolenie. 1932r. 鈥 zawarcie polsko-radzieckiego uk艂adu o nieagresji na 3 lata, p贸藕niej przed艂u偶ony. 1933r. 鈥 rozwi膮zanie OWP 1934r. 鈥 powstanie Obozu Narodowo-Radykalnego; utworzenie obozu dla skaza艅c贸w w Berezie Kartuskiej; uk艂ad polsko-niemiecki o niestosowaniu przemocy na 10 lat 23 kwietnia 1935r. 鈥 podpisanie przez Mo艣cickiego nowej Konstytucji Kwietniowej 1935r. 鈥 wprowadzenie nowej ordynacji wyborczej 12 maja 1935r. 鈥 umiera Pi艂sudski 1936r. 鈥 powstanie ugrupowania Front Morges (str. 59) 1937r. 鈥 powo艂anie Obozu Zjednoczenia Narodowego OZON (luty) 1939r. 鈥 艣mier膰 Romana Dmowskiego |