Karmazynowy Poemat 1920-ukazał się na początku stycznia 1920 r.,objał 7 utworów napisanych w latach 1916-1918..Postawy polityczne i symbole..Glos w dyskusji o terazniejszeosć i przyszłość narodu.Poetycki rozrachunek ,ze stereotypami myslenia narodowego,zwłaszcza z romantycznym mitem mesjanistycznym i nurtem tradycji martyrologicznej .Poeci preskamandryckiej grupy zanurzeni byli we współczesności,tworzywem ich wierszy był świat otaczający. Lechoń dawał wyraz swemu stosunkowi do spraw współczesnych,ale stosunek ten wyrazał się zupełnie w innej materii poetyckiej: przez negacje lub aprobate ,wybranych obrazów ,postaci,wydarzen z historii. Tych zwłaszcza,które f-cjonowały jako stereotypy ówczesnej świadomości jako mity. Sposób traktowania tych mitów przez poetę nie był jednoznaczny. Lechoń je odrzucał- i akceptował. Zdawał sobie sprawę z ich anachroniczności -i widział ich mobilizującą f-cję narodową w latach niewoli.. Poemat podejmuje istotne zagadnienia życia narodu i wprzęga się tym samym w nurt poezji służącej sprawie narodowej. Kreuje podmiot liryczny bliski w swej naturze wieszczemu „ja lirycznemu” romantyzmu-kierujący się motywami pozaracjonalnymi, rewelujący prawdy objawione,w imperatywnym apelu uzurpujący sobie prawo przywództwa duchowego. Posługuje się technika wizji,której źródeł można się doszukiwać w tejże tradycji.. Ta technika powołuje obrazy nie zawsze i nie w pełni ze sobą spójne,ich rozwojem i następstwem rządzi logika emocji,nie sprawa świata przedstawionego. Pozostawia możliwość roznych interpretacji. Utworem karmazynowego cyklu nadaje „kształt poematowy”,w niektórych nawiązując do tradycji „śpiewów historycznych”. Zauważalne sa tu więc elementy epickie,fabuła,narrator,obiektywizacja świata przedstawionego,realia historyczne. Lechoń Jako mistrz pointy. „Karmazynowy..” to również patos. Patos nie tylko tematu,ale tez obrazowania ,frazeologii,słownictwa. Lechoń starannie dobiera motywy i symbole monumentalizujące tekst ,operuje wzniosłym epitetem i hiperbolą.. Ma w tym swój udział często pojawiająca się aluzja do uznanych tradycji kulturowej wielkich dzieł lit,malarstwa i teatru. Ta wzniosłość zbliza omawiane wiersze do stylu retorycznego w poezji.
„Herostrates”. Wiersz o charakterze prowokacyjnym.Był szewcem z efezu, który dla zdobycia sławy podpalił świątynię Artemidy. Dokonal bezbożnego aktu zniszczenia.Został skazany na śmierć. Herostrates stał się synonimem człowieka dążącego za wszelką cenę do osiągnięcia sławy, nawet za cenę wielkiego przestępstwa. `papuga wszystkich krajów” <- nawiązanie do znanej apostrofy „grobu Agamemnona” J.slowackiego. Potem kolejne nawiązanie do niego do wiersza „ Uspokojenie”. Wiersz zbudowany jest z dziewięciu strof, każda z nich po cztery wersy. Jest to wiersz sylabiczny, trzynastozgłoskowy ze średniówką po siódmej sylabie. Autor posiłkuje się obrazami ze świadomości narodowej Polaków - Jan Kiliński, warszawskie Stare Miasto czy Łazienki królewskie. Codzienny, szary „urząd w powiacie" zestawia z monumentalnymi piramidami. Doszukać się można cytatów z twórczości J. Słowackiego, a konkretnie z wierszy „Uspokojenie" i „Grób Agamemnona". Podobnie jak romantycy nawiązuje do wierzeń i historii antycznej. Chociażby przez sam tytuł „Herostrates" oraz wspomnienie rzymskiej bogini wegetacji i urodzajów Ceres, której autor życzy losu godnego rodzimej Marzanny. Pełno tu przygnębiających obrazów jak trup, badyle czy beznodzy żołnierze szpitalni, oraz czasowników: rozkruszyć, zabić czy płakać. Fragment „Ja nie chce nic innego" świadczy o tym, iż jest to liryka bezpośrednia lub osobista, a podmiotem jest sam autor. Rozpoznać to można po użyciu zaimka rzeczownego „ja" oraz czasowników w pierwszej osobie „ja nie chcę". Doszukać się jeszcze można liryki inwokacyjnej w słowach „Pokruszcie na kawałki" oraz „w te słupy uderzaj". Wyraźnym tutaj adresatem lirycznym są Polacy ("wy" liryczne). Do nich skierowane są zwrotki o warszawskich Łazienkach i Starym Mieście: W jednej zwrotce Jan Lechoń zwraca się jednak do samego czytającego: Zupełnie na decyzję poety nie wpłynął fakt, iż Kiliński był pułkownikiem w armii kościuszkowskiej i członkiem pierwszego rządu powstańczego. Pominąć należy również fakt iż J. Słowacki wspomniał o nim w swym wierszu „Uspokojenie": „A dalej we mgle, która na rynku się mroczy, Dwa okna, jak zielone Kilińskiego oczy...". Nie, Kilińskiemu się dostało, bo był szewcem jak Herostrates. Można również zauważyć ornitologiczne zamiłowania obu poetów. Muśnięty tylko w tekście symbol robaczka świętojańskiego przywodzi na myśl fragment „Dziadów. Część IV" A. Mickiewicza.
„Duch na Seansie”- w tekscie wiersza sa liczne nawiązania do motywów i kolorystyki Słowackiego.oraz do jego utwóru „Lilla Weneda” ,” Balladyna”, „Złota Czaszka'. Pojawia się postać Księcia Józefa poniatowskiego .Dedykacja pojawiała się dopiero pod tekstem w „poezjach zebranych Lechonia” -Mieczysław Grydzewski-dziennikarz,jeden a organizatorów grupy skamandra.,twórca i redaktor miesięcznika „skamander”.Blisko zaprzyjaźniony z Lechoniem..Jest tu przeciwstawienie martyrologiczno-mesjanistycznym mitom,wywodzącym się z Romantyzmu,legendzie księcia Józefa- charakteryzujący o bowiazek bohaterstwa.,idei spontanicznego zycia. „Duch…” postuluje więc wyzwolenie się spod presji myslenia kategoriami ofiarności narodowej,kontemplacji cierpień i obowiązku walki-na rzecz zwykłego ludzkiego zycia. Wiersz wyrósł z podloza młodzieńczego buntu.
„Jacek Malczewski”-Malczeski znakomity malarz okresu młodej Polski. Utwór przywołuje liczne tematy dzieł romantyczny mit Cerwida ,rodem z Lilli Wenedy.Powrót Cerwidy-żolnierza,”gospodarza”,do pustego domu-to poetycka wizja odrodzenia niepodległego bytu narodowego.Staje mu na przeszkodzie fantastyczny chimerowo-fauniczny świat Malczewskiego,przez który przezierają metafizyczne zły siły.
„Sejm”-Z Zagłoba w roli głownej.Rewizja pewnego stereotypu myslenia ,ale innej niż romantycznej proweniencji.Zagłoba tradycyjnie personifikujący warcholstwo i anarchię,występuje tu jako upostaciowienie wspaniałej,dawnej szlacheckiej Polski i jej żywiołowości,która jednoczy cały naród. Kult szlacheckości i spontanicznej emocji.
„Polonez Artyleryjski”- wiersz jest poetyckim opisem bitwy pod Kostiuchnówka 1916.W bitwie tej artyleria I Brygady Legionów polskich dowodzona przez majora Otokara Brzozę,osłania odwrót Brygady pod silnym naporem wojsk carskich. Komentarz do wydarzeń współczesności. Poetyckie echo bitwy.wyrazona w nim jest apoteoza trudu walki orężnej o niepodległość.Odcina w układzie „karmazynowego..” dwa ostatnie i najznakomitsze utwory wiersze: Mochnacki i Piłsudski. Obydwa powstały jesienią 1918 r,po 11 listopada,już w Polsce odrodzonej.
„Mochnacki”- Przedstawiciel rewolucyjnej ideologii szlacheckiej,uczestnik nocy listopadowej.Znakomity krytyk literacki epoki romantyzmu,publicysta.osnuty jest na tle faktu historycznego:udziału bohatera ,w publicznym koncercie ,w lotaryńskim mieście Metz. Jego opis to poetycka wizja autora ,ukazująca improwizację pianisty,wbrew faktom,lecz zgodnie z tradycją romantyczną,która w seansie improwizatorskim widziała najwyższy akt twórczy i spontaniczny wyraz natchnienia . Osią konstrukcyjną tej wizji jest linia rosnącego napięcia dramatycznego pomiedzy wirtuozem i obcą mu,nie rozumiejąca salą francuskiego audytorium. Jest świadomym nawiązaniem do znanych w poezji polskiej opisów gry koncertowej -takich jak koncert Jankiela w Panu Tadeuszu lub koncert Chopina Artura Oppmana.Muzyka jest tu środkiem wypowiedzi treści pozamuzycznej.Przeplatają się w niej motywy sielankowo-miłosne z historyczno-politycznymi. Dramatyzm sytuacji polega na sprzeczności miedzy Mochnackim i sala. Nieoczekiwany gest wirtuoza w finale poematu, jak katastrofa w strukturze utworu dramatycznego,przecina tę linie sprzeczności. On to dopiero uświadamia mieszczańskiej publiczności głowny temat muzyki: jest nim rewolucja.Za najwyzsza wartość uznaje poeta w „Mochnackim” wierność romantycznej tradycji walk narodowych o wolność.
„Piłsudski” -wokół którego narosło sporo rozbieżności interpretacyjnych. Wiersz jest niemal w całości próbą syntezy uczuć,nastrojów i postaw społeczeństwa polskiego w przededniu odzyskania niepodległości.Równoważy ją jedynie ostatni wers,symboliczna postać męzą opatrznościowego -pilsudskieg. Rozne elementy tej narodowej mozaiki, kasandryczny gest „ Czarnej Rachel” w czerwonym szalu (nawiązanie do wesela Wyspiańskiego).: tradycje walk spiskowych, Polskę roztanczoną niefrasobliwa, -której bal przechodzi,w taniec upiorów,fale burzy rewolucyjnej,ogarniające ulice miasta,wreszcie wspaniałe widowisko parady wojskowej-z którym zostaje skontrastowany ostatni wers ,gdzie milczenie i zgrzebna szarość .tytułowej postaci,wyrastają do symbolu wielkości i sławy. Niejednoznacznośc obrazów wiersza,niejasność jego motywów,nawet niepewność co do tego,czy,nie należy go odczytywać jako projekcji mysli i uczuć Piłsudskiego-dają grę znaczeń,pozwalając na różne rozumienie utworu. 3 ostatnie utwory „karmazynowego..” to nawiązanie do tradycji walk zbrojnych o niepodległość,ostatni-apoteoza Piłsudskiego-wyraz ufności i nadziei na przyszle losy ojczyzny. Objęcie tytulowym mianem „poematu” 7 róznych utworów integruje je quasi-gatunkową całość, Od Juweniliów począwszy ,Az po ostatnie utwory Lechoń urzeczony był wizją Polski szlacheckiej -była ona dla niego synonimem dawnej świetności i mocy RP. Dedykowany Helenie Sulimie-Lechoń był pod jej urokiem.
SREBRNE I CZARNE:
Pesymizm i uniwersalizm.Jesienią 1924 r nakładem wydawnictwa Ignis ,ukazał się drugi tomik poetycki Lechonia . Uznany przez historie literatury za jedno z najwybitniejszych osiągnieć poezji okresu międzywojennego. Zawierał on 20 wierszy napisanych od schyłku roku 1920po lata '24 Był świadectwem przemian ,zachodzących w twórczości Lechonia. Poezja tego tomiku to poezja refleksyjna ,skupiąca,mówiąca o wiecznych problemach ludzkości, stanowiących przedmiot wielowiekowych dociekan filozoficznych i religijnych. Centralnym zagadnieniem tomiku,widzianego jako całość,jest los człowieka, uwikłanego w sprzeczności swej ułomnej natury,fatalistycznie wtrąconego w grę przeciwstawnych sił rządzących światem,daremnie szukającego spokoju. Dwa motywy:śmierci i miłości,wprowadzone w wierszu wstępnym,wyznaczją 2 głowne wątki refleksji. Pierwszy z nich daje wyraz stale towarzyszącej człowiekowi świadomości przemijania,barokowemu „memento Mori”. To ona jest jedna z 2 rzeczy głównych w zyciu człowieka i jedna z 2 sił kosmicznych,ustanowionych jako zasada świata. Nieodwołalność jej wyrokow wtrąca człowieka w walke sprzecznych uczuć,wśród których dominuje rezygnacja, smutna pewnośc nieuchronnego biegu zdarzeń. Nie ma buntu w tej książce.Modlitwa- o unicestwienie ,o roztropienie w materii świata,o ciszę i spokój. Los w tym tomiku,to domena młodopolskiego „bolu istnienia”,to przepaśc między pragnieniem i możliwością jego spełnienia,to wieczne nienasycenie , „wieczne mroki”. To nędza pozorow, przesyt nadmiarem grzechow,nuda,jałowość i bezsens. W formułowaniu takich konkluzji ma swój istotny udział drugi z głównych wątków tomiku: miłosc. Jest to milość ciemna, beznadziejna, nie do spelnienia ,nieodwzajemniona ,unicestwiona przez realia codzienności-a przy tym nobilitowana do roli wartości,nadającej jedyny sens zyciu lub nawet wyolbrzymiona do rozmiarów kosmicznych. Człowiek jest jej poddany jako sile koniecznej,nieodwracalnej,fatalistycznie rządzącej światem. Tomik odcina się od wszelkiej wypowiedzi związanej ze zbiorowościa. Ma być ekspresją duszy indywidualnej,jej losów i jej tragedii. Chce mowić o problemach człowieka w ogole. Również wiersze miłosne są filozofowaniem na temat miłości aniżeli bezposrednia ekspresją przezycia. W ten sposób ,chociaz utwory tomiku wywodza się z subiektywnych uczuć jednostkowego podmiotu lirycznego-uzyskuja walor uogólniający,ponadindywidualny. Są filozoficzną refleksją na temat ludzkości i w tym ujęciu nabierają znaczenia uniwersalnego. Barok,romantyzm i modernizm,zdaja się wyznaczać wzory i antendecje wierszy tomiku. Jego wiersze nawiązuja do romantycznej koncepcji jednostki stającej sam na sam ze sprawami ostatecznymi,uwikłanej w trawiące ją namiętności,ostentacyjnie dystansującej się wobec świata i ludzi,samotnej i cierpiącej. Intensywnośc uczucia wyraża się tu w hiperbolach. Zarówno skrajny indywidualizm, rozpacz istnienia.zniechęcenie do świata i znużenie zyciem,poczucie daremności i działania,szaleństwo milości,jak i środki ekspresji tych uczuć i postaw,nastrojownosć,hiperbola,oksymoron,silne nacechowanie emocjonalne epitetów-znamienne sa dla poezji modernistycznej. Cykl „7 grzechów głownych” obejmuje 8 wierszy,poprzedzająca go część pierwsza zbiorku-12,obje części wprowadza utwór otwierający. Intelektualizm tej poezji,wyrazne dążenie do okiełznania emocji :nic tu ze spontaniczności ,wszystko podporządkowane jest przemyślanej konstrukcji.,świadomie i konsekwentnie stosowanym kryteriom doborów środku wyrazu. A więc i płynące stąd wrażenie pewnego dystansu wobec przezyc lirycznego podmiotu,jakby bezosobowość wypowiedzi;jej retoryczność,wreszcie kategoryczny charakter wielu sformułowań,w zwięzłości swej bliski technice aforystycznej. Barok,Roman i moder.-i klasyczność.Dwa nurty tradycji ,krzyzujące się w tomiku: nurt dominacji uczucia i nurt opanowanej refleksji. Uczucie w rygorach klasyczności. Indywidualnośc tomiku. Wiersze tomiku utrwaliły charakterystyczny dla Lechonia ,również i w pozniejszym okresie twórczości,typ zamknięcia utworu. Pointa wiersza jest z reguły starannie przygotowana,często ujęta w fromę aforystyczną,często w kształt przytoczenia. Ma przemyslana konstrukcję,nierzadko dwudzielną,poslugującą się paralelizmem i chiazmem, w wielu utworach oparta na kontraście.
„Karmazynowy…” i `…Srebrne…” zdokumentowały pełna dojrzałość poety.Zaświadczyły bogactwo inwencji i doskonała swobodę w operowaniu środkami ekspresji. Ujawniły też dwoistość jego postawy poetyckiej.
„Pieśń o Mackensenie”-poświecona pruskiemu feldmarszałkowi,jednemu z głownych twórców niem-autry. Sukcesów militarnych lat wielkiej wojny,sam poeta skazał na zapomnienie.W sferze przedstawionych faktów,wiersz ten jest zdumiewająco nieprawdziwy,ale przez tę fikcyjność sytuacji nalożona na jedną z najgłośniejszych postaci owego czasu tym silniej eksponuje sam problem,jakby oddestylowany z historii rzeczywistej,jakby chemicznie czysty-problem szacunku dla pokonanego przeciwnika.Wiersz ten w równej mierze prowokacyjny,co głęboko humanistyczny-i w koncu 1918,w entuzjastycznej atmosferze niepodległości,dostatecznie tłumiący się swym liberalizmem uczucia, przedstawiając nie wroga ,lecz już tylko-czlowieka. Jest to utwór bliski „ Karmazynowemu…” w traktowaniu materii historycznej,która bez wzgl. Na stan wydarzeń przetworzona w poetyckiej wizji,staje się źródłem uogólniającej refleksji. Bliski mu także w wyznacznikach gatunkowych i ukształtowaniu wersyfikacyjnym.
„Stare Miasto”-nie publikowane za zycia autora
„Pani słowacka”- Napisany w początku roku 1921,włączony nastepnie ,do `karmazynowego..” jako ostatni wiersz. Postać tytulowa jest tylko pretekstem,główne znaczenia wiersza krystalizują się obok niej i ponad nią,w gorzkim rozmyślaniu o Polsce współczesnej. Nakładaja się na siebie dwa czasy-„dworku z modrzewia” w Krzemieńcu i wolnej po 1918 Ojczyzny. Dwie postacie Pani Salomei i Polski,dzwiekami chopinowskiego walca personifikowanej jako kobieta,płocha,niefrasobliwa,niepomna zasług i cierpień swych dzieci.Wiersz gra dwoistościa znaczeń,jest niezwykle sugestywny w obrazowaniu,zwięzły,jednolity w nastroju-równy najlepszym utworom „ Karmazynowego..”Zamykając cykl w wydaniach następnych modyfikuje jego wymowę,jest to bowiem zamknięcie akcentem rozczarowania.
„Jan Potocki”- napisany również na początku 1921,to poetyckie studium obłędu,zakończonego samobójczą śmiercia.
W roku 1928 powstają dwa wiersze o odmiennej od dotychczasowych konstrukcji i wersyfikacji- „Norwid” i „Rzym”-oba stanowiące probe nowej techniki poetyckiej. Obydwa dązą do maks. Zwięzłości wypowiedzi,w obu poeta rezygnuje z wieńczącej pointy,naruszają nieskazitelną dotychczas regularność metryczna. Zwłaszcza „Rzym'-zbudowany właściwie z prozaizmów z wyrazen potocznie konwersacyjnych,ujmowanych w wersy o bardzo zróżnicowanej rozpiętości,w wolnym uksztaltowaniuwersyfikacyjnym-na tle wcześniejszej i pozniejszej twórczości Lechonia,stwarza wrazenie udanego poetyckiego eksperymentu.Lechoń jest jednak cały czas tradycjonalistą,w typie stosowanej poetyki i w wyborze formy-i ten tradycjo,dzieli go zawsze od literackich awangard wszelkich odcieni.Jest również programowych konserwatystą w wypowiadanych poglądach. Wszelkie zachwianie istniejącej równowagi budzi w nim niepokój i protest. Znamiennym tego świadectwem jest „Ballada o Lordzie Byronie- w której dochodzi do głosu rozpowszechniony wśród filozofów i twórców pierwszych dziesięcioleci XX w.,lęk przed zagłada cywilizacji europejskiej,przed jej barbaryzacją-poczucie zagrozenia,które zrodzilo w literaturze i sztuce XX w nurty katastroficzne. Jej zwiastuny to inwazja kultur pierwotnych i upadek,pod presją procesów umasowienia,wielkich,humanistycznych ideałów sztuki europejskiej,symbolizowanych w wierszu przez dzieła i postacie Szekspira,świętego Franciszka, Goethego,wielką tradycję antycznej Grecji-nade wszystko zaś przez szlachetną ,bezkompromisową ,godną w swym człowieczeństwie postawę Byrona. Ciąg świetnych obrazów zamyka mistrzowska pointa tej własnie postawie dająca przejmujący wyraz. Jest ,to wiersz alarm,wiersz-przestroga. W roku 1928,na 11 lat przed 2 w.s,taka diagnoza istotnie wydawała się wskazywac największe zagrozenie dla duchowego świata Europy. Po długim okresie 1929-1939,prawie całkowitego milczenia ,wiosną 1940 w Paryzu,Lechoń opublikował „ Grób Agamemnona”. Szok druzgocącej klęski. Uczuciom tym towarzyszyło,z romantycznych jeszcze źródeł,poczucie społecznego obowiązku,nakazujące traktowac działalność pisarską,jako współuczestnictwo w walce.. 2/3 dorobku Lechonia pochodzi z lat 1940-1956. Tom „poezji zebranych: przyniósł też garść wierszy dotychczas rozproszonych. Lechoń- to już w tym czasie poeta całkowicie uformowany,wierny swoim założeniom,w rozumieniu f-cji języka poezji,b. tradycyjny ,niechętny do eksperymentów. Wzbogacają teraz tę twórczość ,obfite zwłaszcza w okresie wojny,motywy walki,bohaterstwa,martyrologii i nadziei.
„ Grób Agamemnona”- przywołuje w tytule słynny poemat Slowackiego,wyrazający gorycz klęski,ale i wole oporu
„Wielkanoc”-Wypowiada wiarę w zmartwychwstanie.
Lechoń wie,że historia się powtarza.Poczucie związku ze wspolnotą narodową pojawia się w poezji Lechonia tych lat i w innym kształcie, w bardziej intymnej tonacji uczuciowej.Dochodzi ono do głosu w motywach wspomnieniowo-nostalgicznych. Pamięc dzieciństwa i młodości ,dawnych realiow,polskiej pejzażu ksztaltuje wyidealizowany obraz przeszłości i kraju ojczystego,dowołujący się głownie do stereotypowych o nim wyobrażeń i związanych z nimi powszechnie uczuć. Pojawiają się więc motywy sielskie. Z tęsknota do czasów minionych łączy się smutna świadomośc nieodwracalności biegu zdarzen,poczucie beznadziejności i cierpienia . I przekonanie ,że to tylko wspomnienie ocala tę przeszłość,zatracona w zyciu-tam tylko ona zyje i trwa. Lechoń nie ma złudzeń,jego Polska-to fantom zbudowany z marzeń,to idea,to mit. Z tym kręgiem tematów i motywów graniczy,a niekiedy się na niego nakłada,trzeci nurt poezji Lechonia okresu powrześniowego:refleksyjno-filozoficzny.Zaswiadczony kilkoma wierszami jeszcze w latach wojny,po '45 zyskuje zdecydowana dominacje. Nawiązuje do doświadczeń „Srebrnego..”. Wyraźniej dochodzi w nim do głosu osobista sytuacja poety i jego własne osobiste przezycie. W tonacji uczuciowej utwory te sa jednak ,bliskie „Srebrnemu..”. wypowiada się w nich pogląd na cierpienie jako na nieodłączna cechę losu człowieka,zwłaszcza człowieka oderwanego os swej przeszłości i świadomego nieodwracalności biegu własnego życia,fatalistyczne poddanie się wyrokom przeznaczenia-ze stoicką rezygnacja ,z męska godnością lub poczuciem kleski,smutek samotności w obcym świecie,raz po raz powracająca,w róznych kształtach poetyckich,perspektywa śmierci. Pojawiaja się tez właściwie po raz pierwszy motywy religijne. Ale stosunek poety do chrześcijaństwa i rytuału Koscioła katolickiego był indyferentny. Był katolikiem niepraktykującym. Do kręgu tej problematyki na lezy polemika z ateistyczna interpretacja świata np.: „Sąd ostateczny”, „Mędrca szkiełko” czy „Hosanna”.Apeluja do tradycyjnych związków z ludową,z powszechną religijnnościa polska. W wojennej i powojennej poezji Lechonia egzystują obok siebie-patos i prostota. Lechoń uprawia liryke maski: w nostalgii umierającego Mickiewicza ,w niewygasłym smutku wspomnien przypisanych Malczewskiemu,w dramatycznym pozegnaniu z własną przeszłościa.świat społeczny Lechonia był stabilny. Poeta akceptowal go milcząco ,zmiany zdawały się być niepożądane -każda z nich mogła zapowiadać katastrofę. Lechoń wyniósł z atmosfery dzieciństwa kult ideałów demokratycznych. Również grono Skamandra ,tak bliskie poeci,wyznawalo w zasadzie poglądy liberalnej inteligencji. W stanowisku Lechonia demokracjia była raczej ideą ,deklaracja,nieprzekładalną na język konkretnych działań politycznych. Bliższy życia był solidaryzm społeczny,dający się odczytac w jego wystąpieniach,podporządkowany interesom ogólnonarodowym.Ale w tęsknotach i marzeniach jakby wracał do swej prehistorii:fascynowała go dawna szlachetność Polski. Wybór postawy politycznej dokonany był wczesnie: to orientacja niepodległościowa ,której widomym symbolem już dla 16 chlopca stał się Piłsudski. Wspolny ten kult był dla całej grupy skamandryckiej.Tuwim i Słonimski wycofali się z tych pozycji w pozniejszym okresie. Lechoń pozostał wierny. W 1924 Lechoń przeprowadził glosny,wówczas wywiad z Piłsudskim.Jego kult przeniósł potem na rydza-Smiałego.Polska Lechonia -to Polska wyidealizowana.Najpierw jest to Polska mit. Potem jest to państwo stanowiące ukoronowanie dążen niepodległościowych. Lechoń apeluje o pracę dla Polski silnej-jej siła ma być gwarancją dla szczytnych ideałów demokracji i wolności.pisząc o klęsce wrześniowej poeta nie omija drażliwych przejawów megalomanii narodowej i kłamliwego zadufania w sobie,w okresie bezpośrednio ją poprzedzającym,ale cofa się przed analizą i osądem jej przyczyn. Jego polska zyje we wspomnieniu-i ono to coraz częściej odzywa się w powojennej poezji Lechonia.Jedno z centralnych zagadnien jego światopoglądu: jest to pojęcie tajemnic bytu. Przekonanie o istnieniu nieznanych potęg rządzących światemi kierujących losami człowieka.Przekonanie to było wyrazane i pozniej ,w róznych ujęciach. Dwa światy: smyslowy i nadprzyrodzony jakby przenikały się w widzeniu Lechonia -i to przenikanie przejawia się w rzeczach wielkich i malych. Poeta wie,że istnieją siły tajemne poza naturą,wie ,że docierają one do nas przez sny.Wyczuwalna obecność zmarłych,przez nagłe błyski jasnowidzenia.Że toczą walkę w ludzkiej duszy,wydając każdego z nas na pastweę dramatycznych zmagań z samym sobą. Człowiek,nie rozumiejąc jest tylko bezwolna igraszką tych siły. Spirytualizm,sceptycyzm poznawczy,irracjonalizm,intuicjonizm. Lechoń ustala hierarchię twórców i dzieł. 1-Mickiewicz. Lechoń Dość skutecznie oparł się wszelkim modom literackim,po wzory sięgając raczej do przeszłości. Futuryzm był mu zupełnie obcy,nawet w czasie krótkiej współpracy skamandrytów z futurystami. Jedyny posród 5 skamandrytów oparł się pokusom ekspresjonizmu. Choć „programowo-bezprogramowa”,grupa Skamandra ma jednak pewne cechu wspolne ,której dają się odczytać z wypowiedzi krytycznych bądź polemicznych i z jej praktyki twórczej. Te niesformułowane założenia ,ując można w kilka pkt zasadniczych. Są to:
1)Negatywny stosunek do dziedzictwa młodopolskiego. 2)Odrzucenie narodowych obowiązkow poezji,glównie zas tradycji patriotyczno-martrologicznych. 3) wylansowanie tzw.poetyki codzienności,zwłaszcza kreacja podmiotu lirycznego wypowiadającego się z pozycji „szarego człowieka”,upodobanie w motywach miejskich,w problematyce społeczno-obyczajowej,wprowadzenie do utworu jezyka potocznego. 4)sensualizm,witalizm,optymizm w widzeniu świata i zycia. 5) uwypuklenie przedstawieniowo-komunikacyjnej f-cji języka poetyckiego-w opozycji do kierunkow awangardowych,podkreślających jego f-cję kreatywną. 6)znaczny udzial tradycji klasycyzujących w kształtowaniu struktury wierszowej.
Nie trudno spostrzec,że Lechoń,jest najmniej skamandrycki.Poetyka codzienności,właściwie nie wystepuje w powojennej twórczości autora.. To zatem,co u skamandrytów było „nowe” ,u Lechonia jest nieobecne.nie ma tez optymistycznej wizji świata,witalizmu.W zasadzie skamandrycki jest u Lechonia stosunek do jezyka -i struktura wiersza. Skamander wniósł do lit.wartosci nowe. Pod wieloma wzgl.,zrewolucjonizowały one poezje polską i zawazyły na jej kształcie,na wiele lat,Az po dziś. Tradycjonalizm Lechonia ujawnia się szczególnie wyraziscie. Zarówno jego pogląd na istotę poezji,jak i praktyka poetycka ,stanowia niemal doskonałe przeciwieństwo programu formułowanego przez Peipera,modyfikowanego pozniej przez Przybosia czy Brzękowskiego. Lechoń nawiązywal wyraznie do romantycznych lub neoromantycznych koncepcji czy to poezji wieszczej czy tez objawiającej tajemnicę świata.Daleki był Lechoń od teraźniejszości,rozumianej jako problematyka cywilizacji miejskiej i technicznej,postulowana przez Peipera „miasto,masa ,maszyna”. W stosunku Lechonia do jezyka poetyckiego dominowały skamandryckie przeświadczenie o przedstawieniowej w zasadzie f-cji słowa.W programie awangardy takie własnie stanowisko,zostalo bezapelacyjnie odrzucone: poezja miala być łączeniem słów,wyzwalającym przez grę skojarzeń nieznane dotychczas znaczenia, konstytuującym nową,autonomiczną rzeczywistość. Łączył się z tym kult zwięzłości,ascezy wyrazu,starannie aby powiedziec najwięcej ,uzywając najmniej słów. Wreszcie Lechoń nie wahal się przezyc podmiotu lirycznego,wypowiadać wprost,nazywając je- gdy awangarda proponowała je „pseudonimować”,wyrazać za pomoca obrazowego ekwiwalentu.i miał szczegolna predylekcję do patosu,co było kolejnym wyznawaniem pod adresem „nowej sztuki”. Nie wyszedł w swej twórczości,poza numeryczne sytemy wiersza. Był konsekwentnym zwolennikiem rymu,tolerował wiersz biały. Awangarda odrzucała pointę. „Nową sztuke” Lechoń traktował z niechęcia.Nurty awangardowe często wiązały się z ideologią lewicy społecznej. Skamander mimo, iż w latach 20 niósł ze soba świezy powiew nowości,już wówczas w zakrasie srodkkow wypowiedzi raczej zamykal pewne procesy w poezji polskiej,niż otwieral nowe. Na pół żartobliwie ,na pól melancholijnie podsumowywał swą twórczość lat ostatnich w wierszu zatytułowanym „Poeta niemodny”. Lechoń od razu zdobył sobie publicznośc. W 1925 otrzymał nagrodę Polskiego Towarzystwa wydawców Książek. W 1935 -Zloty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, w 1952-nagrodę literacką Związku Pisarzy polskich na Obczyźnie.
Lechoń staje się klasykiem.Utrzymuje pozycję poety wybitnego.