Czynniki wpływające na rozwój fizyczny
Czynniki zewnątrzpochodne:
Wpływ zanieczyszczenia (spaliny, odpady przemysłowe, skażenie środowiska)
Palenie tytoniu (zarówno przez rodziców dziecka jak i przez samego małoletniego)
Spożywanie alkoholu
Brak dostępu do światła
Niedobory żywieniowe i brak czystej wody pitnej
Czynniki wewnątrzpochodne:
Czynniki genetyczne (wrodzone możliwości rozwojowe dziecka)
Układ hormonalny (wpływ zaburzeń w gospodarce hormonalnej np. insuliny, hormonu wzrostu, estrogenu)
Układ nerwowy (zły przepływ informacji, uszkodzenia neuronów, zaburzenia kontroli)
Narządy i tkanki (na skutek oddziaływań czynników genetycznych, układu hormonalnego i układu nerwowego narządy i tkanki mogą działać mniej lub bardziej poprawnie, a wadliwa praca narządów odbija się na rozwoju całego organizmu)
Akceleracja rozwoju fizycznego – przyczyny i skutki
Akceleracja rozwoju fizycznego – przyspieszenie naturalnego tempa rozwoju dzieci i młodzieży w kolejnych pokoleniach.
Skutki – pojawienie się pierwszej miesiączki (menarche) u dziewcząt średnio o rok wcześniej niż u ich matek (w przypadku chłopców pierwszy wytrysk często nie jest zapamiętywany, dlatego rzadziej poddaje się to zjawisko badaniu pod względem akceleracji). Dzieci rosną szybciej, są większe i wyższe od pokoleń poprzednich.
Przyczyny:
Poprawa jakości żywienia, więcej białek, witamin (→ lepszy budulec, wzrost)
Zwiększenie oddziaływania światła na dziecko (→ wit. D, budowa kości)
Poprawa warunków higienicznych i dbałości o czystość (→ mniej zakażeń)
Różnorodność genów i większa wymiana genowa spowodowana rozwojem transportu, zanikaniem pojęcia mezaliansu, pojawianiem się małżeństw międzynarodowych czy międzyrasowych (→ mniej chorób genetycznych i wad spowodowanych bliskim pokrewieństwem rodziców)
Rozwój miast i przez to więcej bodźców (→ lepsza stymulacja rozwoju)
Rozwój motoryczny i warunkujące go czynniki
Rozwój motoryczny – ciąg przemian zachodzących na przestrzeni życia człowieka dotyczących jego możliwości ruchowych, precyzji i koordynacji ruchów, ich celowości i rozmachu.
Czynniki wpływające na rozwój motoryczny:
Wrodzone możliwości dziecka (niepełnosprawność ruchowa wrodzona lub nabyta, choroby takie jak dystrofia mięśniowa Duchenna, wrodzone wady serca, achondroplazja itp.)
Dostęp do stymulacji (zabawki interaktywne, możliwość uczestniczenia w zabawach ruchowych, sporcie, zajęcia muzyczne, rytmika, taniec itd.)
Poziom rozwoju kośćca i mięśni
Dieta (wpływa na rozwój kości i mięśni, a przez określenie zasobów energetycznych na wytrzymałość i potencjał poznawczy dziecka)
Dostęp do światła słonecznego (zapobieganie krzywicy)
Choroby i schorzenia przebyte i obecne (osteoporoza, otyłość, złamania kości, choroby stawów)
Rozwój osobniczy (ontogenetyczny) i rozwój rodowy (filogenetyczny) – definicja
Rozwój osobniczy (ontogeneza) – ogół procesów i zjawisk zachodzących od zapłodnienia aż do śmierci organizmu. Pierwszy etap rozwoju od bruzdkowania zygoty do narodzin nazywamy rozwojem zarodkowym, czyli embriogenezą. Na tym etapie powstają i różnicują się tkanki i narządy. Dalszy rozwój polega głównie na wzroście rozmiarów ciała i zmianie jego proporcji oraz na zmianach fizjologicznych i związanych z dojrzewaniem płciowym.
Rozwój rodowy (filogeneza) – ogół procesów, czynników i wydarzeń powodujących powstanie jakiegoś gatunku, jego zmiany i ewentualne wymarcie. W przypadku człowieka (antropogeneza) obejmuje on powstanie pierwszych hominoidów w połowie trzeciorzędu, utrata ogona, „zejście z drzewa”, przyjęcie wyprostowanej postawy ciała przez pierwszych hominidów, opanowanie zdolności łowieckich, wytwarzania narzędzi i broni, powiększenie się mózgu, wytworzenie mowy itd.
Akceleracja
Akceleracja to inaczej wcześniejsze osiągnięcie etapów rozwoju przez osobnika.
W latach 1880 – 1970 roku w Polsce wysokość chłopców zwiększyła się o 12% a dziewcząt
o 10%. Akceleracja głównie przejawia się zwiększeniem wysokości a niżeli masy ciała.
W tych latach widoczne są również zmiany w proporcjach (dłuższe kończyny, a brak zmian
w długości tułowia), zwiększa się szerokość barków i klatki piersiowej, a jej głębokość nie ulega zmianom oraz zmniejsza się obwód miednicy i opuścił się znacznie biust.Zauważamy również, iż wcześniej wyrzynają się zęby mleczne i stałe. Również wcześniej osobniki dojrzewają, wcześniej również ich dopadają choroby. Do widocznych zmian zaliczamy również to, iż dzieci wcześniej już siadają i stoją, mają lepszą sprawność fizyczną. Dojrzewanie przesunęło się o 3 lata. Na początku XX wieku dziewczęta pierwszą menarche (menstruację) miały w wieku około 15 lat, a teraz 12- 13. Wcześniej ostateczny wzrost kończył się pomiędzy 25 rokiem życia, a aktualnie przypada on na 18 – 19 lat.
W XX wieku wysokość ludzi dorosłych wzrosła o .Retardacja procesów inwolucyjnych (starzenia się)
W procesach starzenia się zauważamy ogromne zmiany, między innymi przesunął się wiek menopauzy, a mianowicie do 55 roku życia. W starożytności 40 lat to był wiek dla menopauzy. Patrząc na to wszystko wydaje się, iż trend sekularny niesie za sobą same superlatywy niemniej jednak ma swoje wady (utrudnia określenie normalności rozwoju, przyspieszenie dojrzałości płciowej nie niesie za sobą dojrzałości społecznej) Mechanizm tendencji przemian nie jest w dzisiejszych czasach jeszcze do końca wyjaśniony.
Zwiększenie się wysokości człowieka w XX wieku nasilało się po pierwszej połowie stulecia. W pierwszej połowie wysokość zwiększyła się o , a w drugiej o .
Głównie na te wszelkie zmiany wpływają hormony stosowane w uprawach roślin i hodowlach zwierząt przyspieszające ich rozwój. Człowiek zjadając wyżej wymienione produkty sam się faszeruje tymi chorobami, przez to właśnie mają miejsce takie mutacje.
Wyjaśnij, co to jest rozwój fizyczny i jakie są jego aspekty (wzrastanie, różnicowanie i dojrzewanie)
Rozwój fizyczny (biologiczny, somatyczny) - całokształt procesów biologicznych,
morfologicznych, obejmujących następujące aspekty:
- wzrastanie - proces zmian ilościowych, powiększanie się wymiarów i masy ciała przez:
rozrost (hipertrofia) i rozplem (hiperplazja - zwiększanie się liczby) komórek;
- różnicowanie - zmiany w strukturze komórek, tkanek, formowanie się kształtów proporcji
organizmu; są to zmiany jakościowe, charakterystyczne dla różnych okresów rozwoju, które
uzasadniają powiedzenie, że „dziecko nie jest miniaturą człowieka dorosłego";
- dojrzewanie - doskonalenie funkcji poszczególnych narządów, układów i organizmu jako
całości.
W rozwoju fizycznym można, zatem wyróżnić komponenty dotyczące:
- ciała (soma) - rozwój morfologiczny, somatyczny;
- funkcji organizmu, w tym: rozwój motoryczny (ruchowy) - pojawianie się nowych ruchów,
uczenie się złożonych czynności ruchowych, coraz bardziej celowe zachowania motoryczne i
większa sprawność fizyczna organizmu; rozwój zdolności do wysiłków fizycznych wydolności
fizycznej: te sfery rozwoju są powiązane z rozwojem psychicznym (u małego dziecka mówimy
o rozwoju psychomotorycznym).
Omów znaczenie aktywności fizycznej dla rozwoju i zdrowia człowieka
Aktywność fizyczna (ruchowa)
- wysiłek fizyczny, praca mięśni szkieletowych wraz z całym zespołem czynności w
organizmie
- kluczowy integrujący skład zdrowego stylu życia
Korzyści dla rozwoju i zdrowia dziecka
1. Stymulacja rozwoju
- fizycznego- wzrastanie, rozwój mięśni, układu krążenia, oddechowego, harmonia rozwoju,
- intelektualnego - poznawanie otoczenia, przedmiotów, zjawisk
- psychicznego - pokonywanie trudności, radzenia sobie ze zmęczeniem stresem, przeżywanie
sukcesów negatywnych porażek
- społecznego - relacje negatywnych innymi, współdziałanie, samokontrola negatywnych
grupie społecznej
2.Kompensacja negatywnych czynników współżycia
- uruchomienia
- nadmiar napięć
3.Adaptacja do różnych zmian środowiska
- fizycznego - zmian tempa wysokości
- społecznego
- hartowanie
4.Korekcja i leczenie wielu chorób, zaburzeń
- zapobiega wystąpieniu wielu zaburzeń
- zmniejsza ryzyko i opóźnia rozwój miażdżycy - obniżenie cholesterolu, ciśnienia tętniczego
krwi, - utrzymanie odpowiedniej masy ciała,