Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii

Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Olsztynie

WYDZIAŁ SOCJOLOGII I PEDAGOGIKI

Kierunek studiów: Pedagogika

Specjalność: Pedagogika opiekuńcza

Joanna Stoehr

numer albumu: 23021

Rola i znaczenie Opieki Społecznej w opinii studentów

Praca zaliczeniowa z Metodologii badań społecznych

Olsztyn 2012

SPIS TREŚCI

ROZDZIAŁ I Metodologia badań własnych…..….............................................................3

1. Cel i przedmiot badań..........................................................................................................3

2. Problemy i hipotezy badawcze............................................................................................5

3.Zmienne i wskaźniki ………………………………………………………………..……..8

4. Metody techniki i narzędzia zastosowane w pracy............................................................11

Bibliografia………………………………………………………………….……………..15

ROZDZIAŁ I Metodologia badań własnych

1. Cel i przedmiot badań

Podstawowym warunkiem podejmowania wszelkich badań jest uświadomienie sobie problemów określających w sposób możliwie precyzyjny cel i zakres planowanych przedsięwzięć badawczych. Zadaniem, bowiem celu badawczego jest „zbadanie warunków niezbędnych do realizacji postulowanych rzeczy.”¹

Badania naukowe wymagają jasnego określenia przedmiotu i celu badań. Sformułowanie przedmiotu badań ma na celu odzwierciedlenie głównych problemów badawczych, a także wyrażenie intencji badacza. Wyznaczenie problemu badawczego
i hipotez, warunkuje poprawność pracy naukowej i przebieg badań.

Proces badania naukowego jest procesem trudnym, gdyż wymaga od badacza posiadania wszechstronnej wiedzy, rzetelności, dokładności, obiektywizmu i dociekliwości. Każdy badacz zmierza, by poznać prawdę i aby dać prawdziwy obraz wycinka rzeczywistości, który aktualnie bada. Prawda, która interesuje badacza cechuje się:

1. Ogólnością (wyraża się ona liczbą zdań. Im bardziej wiedza jest ogólna, tym więcej można z niej wyprowadzić wniosków konfrontowanych z rzeczywistością).

2. Ścisłością (zwiększenie stopnia precyzji wyprowadzania wniosków daje wysoki stopień ich sprawdzalności).

3. Wysoką zawartością informacji (jest to cel powiązany z pozostałymi; warunkuje on bezpośredni stopień sprawdzalności wiedzy, gdyż im więcej dane stwierdzenie mówi o rzeczywistości, im bogatsze jest w treść, im więcej można z niego wyprowadzić konsekwencji logicznych i doświadczalnych, tym łatwiej można je sprawdzić; materiał będzie wtedy liczniejszy i bardziej różnorodny).

4. Pewnością (wiąże się z wiarygodnością, przekonaniem, iż dane twierdzenie jest prawdziwe).

5. Prostotą (rozwój nauki przebiega w kierunku formułowania twierdzeń coraz prostszych logicznie)².

T. Pilch przedmiot badań określił, jako „zadanie, które staje przed nami w momencie uświadomienia sobie konieczności przeprowadzenia badań empirycznych.”³ Zważywszy, że badania pedagogiczne określane są przez cele, jakim służą⁴. Poza ustaleniem przedmiotu badań konieczne jest sformułowanie celu badań, który stanowi wizytówkę poczynań badawczych, nadaje odpowiedni kierunek badaniom, bowiem od właściwego sformułowania celu zależy powodzenie wszystkich dalszych etapów badań.⁵

Z punktu widzenia celu badań wyróżniamy w pedagogice:

1. Badania teoretyczne,

2. Badania weryfikacyjne,

3. Badania diagnostyczne.

Nazwy badań określają ich charakter. Badania teoretyczne to wszelkie poznanie zmierzające do gromadzenia wiedzy teoretycznej, pozwalającej budować uogólnienia, generalizację, prawa rozwoju i przemian badanej rzeczywistości.⁶

Badania weryfikacyjne to próba sprawdzenia skutków zastosowanych rozwiązań, skutków działania jakiegoś układu, to także poszukiwanie cech, właściwości zdarzeń i procesów.

Najpowszechniejsze jednak badania to badania, których celem jest ustalenie diagnozy określonego stanu rzeczy lub zadania. Znamy objawy, skutek, lecz poszukujemy przyczyn, źródeł, okoliczności i uwarunkowań.⁷

Badanie naukowe to według W. Zaczyńskiego „określony obraz badanej rzeczywistości. Obraz ten ma być wiernym, adekwatnym odzwierciedleniem obiektywnie istniejących, niezależnych od poznającego podmiotu rzeczy i zdarzeń”⁸. To, co jest istotne to, to, iż badający musi uświadomić sobie problemy, jakie niesie ze sobą cel i zakres planowanych przedsięwzięć badawczych. Każde badanie naukowe przebiega według pewnego planu. Wymaga ono wykonania wielu czynności badawczych, zaczynając od postawienia problemu, wokół którego badacz się porusza, sformułowania hipotez, które zostaną później zweryfikowane, skonstruowania narzędzi badawczych, dobrania odpowiedniej metody i techniki badania, poprzez przeprowadzenie badań, aż do opracowania uzyskanych wyników, oraz ich analizę. Na organizację procesu badawczego wpływają następujące czynniki: charakter i cel badań, teren, na którym są prowadzone badania oraz techniki i narzędzia stosowane w trakcie badań⁹.

Przedmiotem moich badań i celem poznawczym jest rola i znaczenie instytucji Pomocy Społecznej w opinii studentów I roku Pedagogiki Opiekuńczej Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Olsztynie.

Stefan Nowak rozgranicza przedmiot badań, którym są obiekty i zjawiska, od problemu badawczego, czyli pytań dotyczących tych obiektów.¹⁰

Natomiast moim celem jest ukazanie jak najwięcej informacji czy rzeczywiście Opieka Społeczna ma duże znaczenie w życiu studentów czy też nie, czy spełnia swoją rolę, jakie według studentów ma cele i dążenia, jak oceniają jej przydatność.

1. Problemy i hipotezy badawcze

Formułowanie problemu (problemów) jest spełnieniem kolejnego warunku poznania naukowego, służy, bowiem ukierunkowaniu badań ich podporządkowania celom badawczym i świadomego poszukiwania odpowiedzi na istotne dla nauki pytania.¹¹

Problematyka badań to zbiór pytań: „Pytania te dotyczą pewnych „przedmiotów”
w sensie dosłownym i zdarzeń czy procesów, którym one podlegają, a które określają już swobodniej rozumiany „przedmiot” zainteresowania, tj. interesującą badacza dziedzinę zjawisk społecznych.”¹²

Stefan Nowak twierdzi, że „sytuacja społeczna wyznacza problematykę badań społecznych w sposób dwojaki. Po pierwsze, przez samo istnienie problemów społecznych,
a więc, mówiąc najogólniej, stanów rzeczy domagających się zmiany lub przynajmniej działania w świetle określonego systemu dążeń i wartości; po drugie, przez swój wpływ na świadomość i system wartości badacza, powodujący postrzeganie pewnych problemów.

Według T. Pilcha i T. Baumana, „problem badawczy to pytanie o naturę badanego zjawiska, o istotę związków między zdarzeniami lub istotami i cechami procesów, cechami zjawiska, to mówiąc inaczej uświadomienie sobie trudności z wyjaśnieniem i zrozumieniem określonego fragmentu rzeczywistości, to mówiąc jeszcze inaczej deklaracja o naszej niewiedzy zawarta w gramatycznej formie pytania.”¹³

Problemy badawcze mają, więc postać pytań. Zatem można wyróżnić dwa rodzaje pytań zgodnie z klasyfikacją pytań przedstawioną przez K. Ajdukiewicza:

1. Pytania rozstrzygnięcia – rozpoczynają się one od partykuły pytajnej „czy” i można udzielić na nie jednej z dwóch wykluczających się odpowiedzi: „tak” lub „nie”.

2. Pytanie dopełnienia – podają one tylko ogólny schemat odpowiedzi. Po podstawieniu odpowiednich wartości na zmienną otrzymuje się każdorazowo nowe pytanie – prawdziwe lub fałszywe. Jest ono jedną z możliwych odpowiedzi na pytanie dopełnienia¹⁴.

Wyróżnia się różne kategorie problemów badawczych w zależności od tego, czego dotyczy pytanie. S. Nowak rozróżnia dwie kategorie problemów:

• Jedna dotyczy własności przedmiotów,

• Druga zaś zjawisk, czy też natężenia cech ilościowych

Ogólnie rzecz biorąc, są to pytania o wartości zmiennych, charakteryzujących zjawiska
i przedmioty, które znalazły się w polu naszego zainteresowania. Druga kategoria problemów badawczych dotyczy relacji zachodzących między zmiennymi.¹⁵

Wszelkie problemy badawcze można podzielić na pewne typy, przyjmując za podstawę podziału np. przedmiot, zakres, rolę, jaką spełnia dany problem w nauce. Na tej podstawie wyróżnić można problemy:

1. Teoretyczne i praktyczne;

2. Ogólne i szczegółowe;

3. Podstawowe i cząstkowe¹⁶.

Koniecznym warunkiem podejmowania badań naukowych jest uświadomienie sobie przez badacza problemów i hipotez, które określają cel i zakres planowanych badań.¹⁷
To „pytania o naturę badanego zjawiska, o istotę związków między zdarzeniami lub istotami
i cechami procesów, cechami zjawiska.”¹⁸

Główny problem badawczy w mojej pracy to:

Czy i dlaczego znaczenie Instytucji Pomocy Społecznej jest ważne dla studentów?

Natomiast problemy szczegółowe to:

1. Jakie znaczenie ma Pomoc Społeczna w dzisiejszych czasach?

2. Jaką rolę dogrywa Pomoc społeczna w życiu studentów?

3. Jak oceniają istnienie Pomocy Społecznej studenci?

Hipoteza musi określać zależności między zmiennymi, powinna być na tyle precyzyjna, aby ściśle ograniczyć zasięg swego znaczenia. Powinna być zbudowana na podstawie uznanej wiedzy naukowej.

Hipotezy badawcze to prawdopodobne stwierdzenia, które mogą być oparte na przekonaniu o uniwersalności związku przyczynowo- skutkowego. Zbudowanie hipotez jest zabiegiem polegającym na zbudowaniu domniemanej teorii dotyczącej natury zjawiska, powiązań między jego elementem, jego wielkością i proporcją itp.¹⁹ Badania mają sprawdzić ich prawdziwość i zweryfikować nasze założenia. Czasem hipoteza jest tylko odwróceniem szyku i zmianą formy gramatycznej pytania - problemu. Dzieje się tak głównie wówczas, gdy problem ma postać pytania rozstrzygnięcia.²⁰

W zależności od stopnia ogólności wyróżniamy dwa rodzaje hipotez:

- proste, wyprowadzone z uogólnienia prostych obserwacji,

- złożone, zakładające istnienie powiązań między zdarzeniem.

Biorąc pod uwagę cel, jakiemu dane hipotezy służą, można wyróżnić hipotezy:

- podstawowe, których celem jest wyjaśnienie zasadniczych problemów danej nauki,

- częściowe, które wyjaśniają fragmentaryczne zagadnienia, składające się na dany problem.

Natomiast ze względu na zasięg można wyróżnić hipotezy: ogólne i szczegółowe. Hipoteza szczegółowa jest ukonkretnieniem hipotezy ogólnej.²¹

Hipotezy naukowe powinny być:

1. O tyle nowe, aby wskazywały na jakieś nieznane dotąd aspekty badanych faktów, procesów, zjawisk, ich uwarunkowań, okoliczności, itp.,

2. Na tyle ogólne, żeby obejmowały swoim zakresem wszelkie fakty, procesy czy zjawiska, jakich dotyczą,

3. Pojęciowo jasne, tzn. wyrażone w jednoznacznych terminach, możliwie dostatecznie ostrych,

4. Wolne od sprzeczności wewnętrznych, czyli powinny być tak sformułowane, aby nie zawierały zdań wzajemnie sprzecznych,

5. Empirycznie sprawdzalne, czyli dające się zweryfikować, tzn. potwierdzić lub obalić poprzez badania²².

Tak, więc główna hipoteza badawcza w mojej pracy zakłada, że:

Instytucja Pomocy Społecznej jest ważna dla studentów.

Natomiast hipotezami szczegółowymi są:

1. Zakładam, że rola Opieki Społecznej w opinii studentów jest potrzebna nie tylko dla samych studentów, ale również dla zwykłych ludzi.

2. Przypuszczam, że znaczenie Opieki Społecznej dla dzisiejszego studenta i jej wartości, to: wartości z grupy: - sacrum i profanum ( sacrum i profanum wyznaczają kryteria wartościowości. Sacrum skupia w sobie to, co jest istotą wartościowego życia. Profanum utkane jest ze spostrzeżeń dotyczących rzeczy nierzeczywistych – istniejących jedynie w umyśle).

3. Domniemam, że Opieka Społeczna w dużym stopniu pomaga studentowi w godnym życiu.

4. Zakładam, że duża liczba studentów korzysta z usług Opieki Społecznej.

5. Uważam, że Opieka Społeczna wspiera nie tylko poprzez świadczenia pieniężne, świadczenia niepieniężne czy też usługi opiekuńcze, ale również wspiera poprzez pomoc psychologiczno – pedagogiczną.

1. Zmienne i wskaźniki

Kolejną niezwykle istotną czynnością w postępowaniu i procesie badawczym jest ustalenie rejestru zmiennych i ich wskaźników, które są ściśle powiązane z omówionymi wcześniej hipotezami badawczymi, będącymi „założeniem przypuszczalnych zależności, jakie zachodzą miedzy wybranymi zmiennymi”.²³

Typologia zmiennych to rozłożenie faktu, zjawiska, zdarzenia czy procesu na cechy (zmienne), które je tworzą. Muszą one spełniać warunek możliwości empirycznego poznania, mierzalności, zaliczania i opisu. Zmienne mogą być wyrażane ilościowo (m.in. poprzez wskaźniki liczbowe) i jakościowo (np. poprzez wskaźniki opisowe, określające np. przyczyny i skutki).²⁴

S. Nowak uważa, iż „zmienna określa jedynie, pod jakim względem interesują nas analizowane przedmioty i zdarzenia.”²⁵

W. Dutkiewicz z kolei traktuje zmienną, jako cechę, czynnik, właściwość przedmiotu, która przybiera różne wartości.²⁶

Słowem zmiennymi (…) jest to wszystko, nad czym w szczególny sposób pragniemy skoncentrować się w naszych badaniach. Zmiennymi są m.in. również płeć, wiek, miejsce urodzenia czy zamieszkanie, poziom wykształcenia, religijność, aktywność intelektualna czy społeczna osób badanych.²⁷

Co prawda powyższe definicje w pełni oddają istotę i zadanie zmiennych, to jednak
w mojej pracy dla ich określenia będę kierowała się stanowiskiem M. Łobockiego, który uważa, że „zmienne w badaniach naukowych, są próbą uszczegółowienia głównego ich przedmiotu, czyli problemów badawczych, jakie zamierza się rozwiązać, hipotez roboczych, jakie pragnie się potwierdzić lub odrzucić.”²⁸

Należy podkreślić, że w badaniach pedagogicznych zmienne dzielą się na dwie grupy,
tj. zmienne zależne i zmienne niezależne. Zmienna zależna jest to zmienna będąca przedmiotem badania, a której związki z innymi chcemy określić. Natomiast zmienna, od której zależy zmienna zależna i która na nią oddziałuje nosi nazwę zmiennej niezależnej.²⁹

Zmienne niezależne to między innymi różnego rodzaju sposoby oddziaływania
i działalności dydaktycznej. Zmienne zależne natomiast to rzeczywiste lub domniemane skutki uwzględnionych w badaniach zmiennych niezależnych, czyli spodziewane przez badacza wyniki zastosowanych oddziaływań pedagogicznych. Można powiedzieć, więc że zmienne zależne są bezpośrednim następstwem zmiennych niezależnych.³⁰

Zmienne wynikające z postawionych problemów badawczych i przyjętych hipotez roboczych, stąd też przed rozpoczęciem badań, przystępuje się do sporządzania listy zmiennych, po sformułowaniu problemu badawczego i przyjęciu określonych hipotez roboczych.³¹

Natomiast dla „zbadania, że zachodzi zjawisko, jakie nas interesuje służy wskaźnik, będący pewną cechą, zdarzeniem lub zjawiskiem, na podstawie, którego wnioskujemy z całą pewnością lub z określonym prawdopodobieństwem wyższym od przeciętnego.”

Zatem jak wskazuje M. Łobocki „wskaźnikami są mierzalne cechy lub właściwości badanych faktów czy zjawisk lub czynniki mające na nie wpływ albo skutki, jakie pociągają one za sobą.”³²

W związku z powyższym w swojej pracy wyznaczyłam następującą formę zmiennych zależnych i niezależnych oraz ich wskaźników.

Tabela 1. Problemy badawcze, zmienne i ich wskaźniki.

Lp.	Problem badawczy	Zmienne	Wskaźniki
1	Czy i dlaczego znaczenie Instytucji Pomocy Społecznej jest ważne dla studentów?	Zależne	Opinie o Opiece Społecznej
		Niezależne	Płeć Wiek Ilość osób w rodzinie
2	Jaką rolę odgrywa Pomoc Społeczna w życiu studentów?	Zależne	Indywidualna ocena w stosunku do Opieki Społecznej
		Niezależne	Płeć Wiek Życie rodzinne i problemy z nim związane
3	Jak oceniają działanie Pomocy Społecznej studenci?	Zależne	Oczekiwania wobec Opieki Społecznej
		Niezależne	Płeć Wiek Wykształcenie

Źródło: Opracowanie własne

1. Metody techniki i narzędzia zastosowane w pracy

Każda z nauk, dążąc do uchwycenia obiektywnych prawidłowości badanych zjawisk musi opierać się na takich podstawach, które będą w miarę niezawodne i pozwolą wysunąć logiczne wnioski. Aby zrealizować postawione sobie cele, trzeba dobrać odpowiednie metody pracy, techniki i narzędzia badawcze.

W opracowaniach metodologicznych można spotkać się z bardzo różnymi klasyfikacjami metod i technik badawczych. Różnice te są na tyle poważne, że to, co dla niektórych jest metodą, dla innych jest technika i odwrotnie.

T. Pilch określa metodę, jako „zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego.³³

Według S. Nowaka: metody badawcze to przede wszystkim typowe i powtarzalne sposoby zbierania, opracowywania, analizy i interpretacji danych empirycznych, służące do uzyskiwania maksymalnie (lub optymalnie) uzasadnionych odpowiedzi na stawiane w nich pytania”³⁴.

Według T. Pilcha, metoda jest pojęciem najszerszym i nadrzędnym w stosunku do techniki narzędzia badawczego. Technika z kolei jest pojęciem podrzędnym wobec metody
i nadrzędnym w stosunku do narzędzia badawczego. To ostatnie zaś ma zakres najwęższy
i jest pojęciem podrzędnym zarówno wobec pojęcia metody jak i pojęcia techniki badawczej.”³⁵

Poniżej przedstawiam podział metod, technik i narzędzi badawczych według.
T. Pilcha:³⁶

1. Metody badań pedagogicznych:

- eksperyment pedagogiczny,

- monografia pedagogiczna (techniki to – badanie dokumentów, ankieta, wywiad, czasami elementy obserwacji uczestniczącej),

- metoda indywidualnych przypadków (techniki to – wywiad, obserwacja, analiza dokumentów osobistych, niekiedy techniki projekcyjne, testy),

- metoda sondażu diagnostycznego (technika to ankieta).

2. Techniki badań pedagogicznych:

- obserwacja,

- wywiad,

- ankieta,

- badanie dokumentów, analiza treści, techniki projekcyjne,

- techniki socjometryczne,

3. Narzędzia badawcze:

- kwestionariusz wywiadu,

- kwestionariusz ankiety,

- test socjometryczny,

- dyspozycje i arkusz obserwacji,

- skale.

Według T. Pilcha i T. Baumana - sondaż diagnostyczny, który jest jedną
z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych metod. Jest to sposób gromadzenia wiedzy, obejmujący wszelkiego typu zjawiska społeczne, stany świadomości społecznej, opinie
i poglądy określonych zbiorowości, narastanie badanych zjawisk, ich tendencji
i nasilenia. Dotyczy zjawisk jakby rozproszonych w społeczeństwie, a nie tych, które posiadają instytucjonalną lokalizację. Sondaż opiera się na badaniu specjalnie dobranej próby reprezentacyjnej z populacji generalnej,

Natomiast narzędzie badawcze to przedmiot służący do realizacji wybranej techniki badań.

Według T. Pilcha „techniki badań są czynnościami określonymi przez dobór odpowiedniej metody i przez nią uwarunkowanymi (…) Technika badawcza ogranicza się do czynności pojedynczych lub pojedynczo jednorodnych³⁷.

Wśród technik badawczych wykorzystywanych w badaniach pedagogicznych można wymienić, m.in.:

- ankietę, która jest „techniką gromadzenia informacji polegającą na wypełnieniu najczęściej samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub częściej bez obecności ankietera³⁸. Jest to szczególny przypadek wywiadu. Badania ankietowe mają charakter masowy i mogą dotyczyć wąskiego zagadnienia bądź problemu szerszego, ale rozbitego na kilka zagadnień bardziej szczegółowych. Jest narzędziem poznania cech zbiorowości, faktów, opinii o zdarzeniach, danych liczbowych.

Ankieta powinna być czytelna i przejrzysta, a powinna składać się następujących elementów:

a) Informacji o instytucji firmującej badania

b) Zwięzłej informacji o celu, jakiemu służy ankieta

c) Dodatkowych wyjaśnień (podziękowania, informacje o sposobie zwrotu ankiety)

d) Pytań, odnoszących się do celów, dla jakich ankietę sporządzono (dotyczące badanego problemu czy odnoszące się do respondenta)

e) Instrukcji, dotyczących tego jak odpowiadać na pytania³⁹.

W ankiecie mogą znajdować się pytania zamknięte i zaopatrzone w tzw. kafeterię, czyli zestaw wszelkich możliwych odpowiedzi. Kafeterie mogą być:

- Zamknięte, czyli jest to ograniczony zestaw możliwych odpowiedzi,

- Półotwarte, czyli taki zestaw możliwych do wyboru odpowiedzi, które zawierają jeden punkt oznaczony zazwyczaj słowem „inne”, które pozwala na zaprezentowanie własnej odpowiedzi, jeśli nie mieści się w żadnym zaproponowanym sformułowaniu,

- Dysjunktywne, czyli wykluczające,

- Koniunktywne, czyli pozwalające na wybranie kilku możliwych odpowiedzi⁴⁰.

S. Nowak uważa, że metoda sondażu najlepiej ujawnia schemat wzajemnych statystycznych powiązań między zmiennymi charakteryzującymi ukazujące się
w odpowiedziach cechy społeczne jednostek składających się na daną zbiorowość, w tym ich postawy i zachowania.⁴¹

Badania ankietowe zalicza się do metod reprezentacyjnych, charakteryzujących się tym, że pozwalają na zdobycie wiedzy o dużej zbiorowości poprzez zbadanie jedynie jej reprezentacji, a ściślej mówiąc – próby reprezentacyjnej.⁴²

Według A. Kamińskiego „Techniki badawcze to przede wszystkim sposoby zbierania materiału oparte na starannie opracowanych dyrektywach (dokładnych, jasnych, ścisłych), weryfikowanych w badaniach różnych nauk społecznych i dzięki temu posiadających walor użyteczności międzydyscyplinarnej. Mają charakter instrukcji – tym użyteczniejszej im wierniej stosowanej.”⁴³

"Ankieta, zatem jest techniką gromadzenia informacji polegającą na wypełnieniu najczęściej samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub częściej bez obecności ankietera."⁴⁴ "Ankieta jest użyteczna w badaniach, jako technika poznawania cech zbiorowości, zjawisk, opinii
o zdarzeniach i danych liczbowych."⁴⁵

Przy układaniu pytań kwestionariusza między innymi ważne jest, aby:

1. Pytania były jasne i precyzyjne,

2. Pytania dotyczyły tylko jednej sprawy,

3. Respondenci byli w stanie udzielić odpowiedzi,

4. Respondenci chcieli udzielić odpowiedzi,

5. Pytania dotyczyły respondentów,

6. Zasadniczo pytania były krótkie,

7. Unikać negatywnych określeń, by nie sprawić kłopotu respondentom,

8. Sformułowanie pytań było takie, by nie prowadziło do „obciążonych odpowiedzi⁴⁶.

W celu zbadania systemu roli i znaczenia Pomocy Społecznej w opinii studentów kierunku pedagogika opiekuńcza, posłużyłam się metodą sondażu diagnostycznego oraz techniką ankiety, narzędziem badawczym natomiast był kwestionariusz ankiety.

Kwestionariusz ankiety w mojej pracy składał się z 18 pytań. Pytania była konkretne, ścisłe i jedno problemowe. Zastosowałam kafeterię zamkniętą, półotwartą oraz koniunktywną.

Poprzez pytania starałam się ustalić rodzaj pracy, w której pracują respondenci. Ustalić, hierarchię celów i dążeń, zasady postępowania dzisiejszej młodzieży oraz preferowany rodzaj pracy dzisiejszych studentów. Jak również wiadomości o opiece społecznej i pożyteczność tej instytucji w opinii studentów?

W części pierwszej narzędzia badawczego znalazły się pytania dotyczące cech społeczno – demograficznych, takich jak: płeć, wiek, rok studiów, kierunek, uczelnia, miejsce pochodzenia oraz czy respondent pracuje czy też nie. Pytania poruszały szeroko ujęte problemy wartości odnoszących się do różnych sfer życia młodych ludzi: rodziny, afiliacji, ale również odniesienia do sfery sacrum. Część pytań dotyczyła stylu życia, który jest jednym z wyznaczników systemu wartości, oraz czy ich sytuacja zmusza ich do korzystania z takich instytucji jak Opieka Społeczna.

Bibliografia

Babbie. E, Badania społeczne w praktyce, Wyd. PWN, Warszawa 2004.

Brzeziński. J, Elementy metodologii w badaniach psychologicznych, PWN, Warszawa 1997.

Dutkiewicz. W, Podstawy metodologii badań, Wydawnictwo Stachurski, Kielce 2000.

Goriszowski. W, Badania pedagogiczne w zarysie, Wyd. WSP TWP, Warszawa 2003

Górecka. H, Struktura pracy promocyjnej i ogniwa postępowania badawczego [w] Wiesław Ciczkowski, (red.) Prace Promocyjne z Pedagogiki, Skrypt dla uczestników seminariów: licencjackiego, magisterskiego i doktoranckiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego, Olsztyn 2000,

Kamiński. A, Metoda, technika, procedura badawcza w pedagogice empirycznej, [w:] R. Wroczyński, T. Pilch (red.), Metodologia pedagogiki społecznej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1974.

Łobocki. M, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2007.

Niemierko. B, Ciżkowicz. K, Elementy statystyki w klasycznej teorii testu. Wyd. WSP Bydgoszcz 1991.

Nowak. S, Metodologia Badań Społecznych, Wyd. PWN, Warszawa 1981.

Nowak. S, Metodologia badań socjologicznych, Wyd. PWN, Warszawa 2007.

Pilch. T, Bauman. T, Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1999.

Pilch. T, Bauman. T, Zasady badań pedagogicznych: strategie ilościowe i jakościowe, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2001.

Pilch. T, Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1998.

Pilch. T, Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie Żak Warszawa 1995.

Sołoma. L, Metody i techniki badań socjologicznych, Wyd. WSP, Olsztyn 1999.

Sztumski. J, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1995.

Zaczyński. W, Praca badawcza nauczyciela, Wyd. PSiP, Warszawa 1997.

Strony internetowe

http://e-pedagogiczna.edu.pl

---

1. T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1998, s. 19↩

2. J. Brzeziński, Elementy metodologii badań psychologicznych, Wyd. PWN, Warszawa 1978, s. 6↩

3. T. Pilch, dz. cyt., s.101.↩

4. Tamże, s. 19.↩

5. T. Pilch, T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych: strategie ilościowe i jakościowe, Wyd. Akademickie

   Żak. Warszawa 2001, s.35 – 36.↩

6. T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1998, s.20↩

7. Tamże, s.20↩

8. W. Zaczyński, Praca badawcza nauczycieli, PSiP, Warszawa 1995, s. 10↩

9. T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie Żak, s. 171↩

10. S. Nowak, Metodologia badań socjologicznych, Wyd. PWN, Warszawa 2007, s. 30.↩

11. H. Górecka, Struktura pracy promocyjnej i ogniwa postępowania badawczego [w] Wiesław Ciczkowski,

    (red.) Prace Promocyjne z Pedagogiki, Skrypt dla uczestników seminariów: licencjackiego, magisterskiego
    i doktoranckiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego, Olsztyn 2000, s.84↩

12. Tamże, s. 30.↩

13. T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Wyd. Akademickie Żak, Warszawa 2001, s. 43.↩

14. J. Brzeziński, dz. cyt., s. 51↩

15. H. Górecka, Struktura pracy promocyjnej i ogniwa postępowania badawczego [w] Wiesław Ciczkowski,

    (red.) Prace Promocyjne z Pedagogiki, Skrypt dla uczestników seminariów: licencjackiego, magisterskiego
    i doktoranckiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego, Olsztyn 2000, s.85↩

16. J. Sztumski, dz. cyt., s. 48↩

17. M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2006,
    s. 109.↩

18. T. Pilch, T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Wyd. Akademickie Żak, Warszawa 2001, s. 43.↩

19. T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Wyd. Akademickie

    Żak, Warszawa 2001, s. 47.↩

20. Tamże, s. 193.↩

21. J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1995, s. 49↩

22. Tamże, s. 49↩

23. W. Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela, Wyd. PWN, Warszawa 1997, s. 26↩

24. H. Górecka, Struktura pracy promocyjnej i ogniwa postępowania badawczego [w] Wiesław Ciczkowski,

    (red.) Prace Promocyjne z Pedagogiki, Skrypt dla uczestników seminariów: licencjackiego, magisterskiego
    i doktoranckiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego, Olsztyn 2000, s.87↩

25. S. Nowak, Metodologia Badań Społecznych, Wyd. PWN, Warszawa 1981, s.152↩

26. W. Dutkiewicz, Podstawy metodologii badań, Wydawnictwo Stachurski, Kielce 2000, s. 61↩

27. M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza” Impuls”, Kraków

    2003, s.140↩

28. M. Łobocki, Wprowadzenie, dz. cyt., s. 137↩

29. J. Brzeziński, Elementy metodologii w badaniach psychologicznych, Wyd. PWN, Warszawa 1997, s. 24↩

30. M. Łobocki, Wprowadzenie, dz. cyt., s. 141-142↩

31. W. Goriszowski, Badania pedagogiczne w zarysie – skrypt dla studentów pedagogiki, Wydawnictwo Wyższej

    Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa 2003, s.39↩

32. M. Łobocki. Wprowadzenie, dz. cyt., s.146↩

33. T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1999, s.23↩

34. S. Nowak, Metodologia badań społecznych, Wyd. PWN, Warszawa 1985, s. 22.↩

35. T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1998, s. 43.↩

36. Tamże, s. 41-164.↩

37. T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1999, s.42↩

38. Tamże, s. 87↩

39. J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wydawnictwo Śląsk, s.134↩

40. J. Sztumski, dz. cyt., s.134↩

41. S. Nowak, Metodologia badań społecznych, Wyd. PWN, Warszawa 2007, s. 47.↩

42. L. Sołoma, Metody i techniki badań socjologicznych, Wyd. WSP, Olsztyn 1999, s. 24.↩

43. A. Kamiński, Metoda, technika, procedura badawcza w pedagogice empirycznej, [w:] R. Wroczyński, T. Pilch (red.) Metodologia pedagogiki społecznej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1974, s. 54.↩

44. T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Wyd. Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1998, s. 86-87.↩

45. Tamże, s. 87.↩

46. E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wyd. PWN, Warszawa 2004, s.304.↩