KORUPCJA
Korupcja – pochodzi z łaciny korupcjo – zepsucie, uwiedzenie, przekupstwo, przewrotność.
Korupcja – przyjmowanie lub żądanie przez pracownika instytucji państwowej lub społecznej korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za wykonanie czynności urzędniczej lub za naruszenie prawa.
Zjawisko korupcji jest zjawiskiem uniwersalnym. Jest obecna w różnych okresach czasu w historii. Można powiedzieć że jest ona ponadczasowa. Korupcji nie zwalczymy ale możemy wpłynąć na to żeby nie miała większych konsekwencji na życie gospodarcze.
Indeks percepcji korupcja bada różne pola korupcji: partie polityczne, parlament, biznes, media, funkcjonariusze publiczni.
Podejmuje się wiele działań polegających na zwalczaniu korupcji.
Do 2006 r. w kodeksie karnym w ogóle nie było pojęcia korupcji. Były zapisy dotyczące przyjmowania łapówek ale nie korupcji. W 2006 r. powołano biuro antykorupcyjne.
Korupcja – jest wręczaniem, żądaniem, przyjmowaniem przez jakąkolwiek osobę bezpośrednio lub pośrednio jakiejkolwiek nienależnej korzyści majątkowej osobistej lub innej dla niej samej lub jakiejkolwiek innej osoby lub przyjmowanie propozycji lub obietnicy takich korzyści w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu funkcji publicznej lub w toku działalności gospodarczej.
Najczęściej spotykanie przejawy zachowań o charakterze korupcyjnym:
Przekupstwo
Wykorzystywanie środków publicznych
Handel wpływami
Nieprawidłowości dotyczące zamówień publicznych
Nepotyzm
Faworyzowanie
Korupcję dzieli się na:
Zindywidualizowaną – uczestniczą w niej najczęściej 2 osoby, ale mogą uczestniczyć inne osoby
Zbiorowa – angażuje całe grupy interesów np.: całe piramidy korupcyjne np.: w drogówkach
Stosunek do korupcji ludzi jest bardzo różnorodny, dlatego też dzieli się korupcję na:
Korupcję białą – cieszy się dużą tolerancją społeczną
Korupcję szarą – cena społeczna jest niejednolita
Korupcję czarną – społecznie potępianą
Czy zawsze korupcja jest zła ? Nie. Szczególnie w przypadkach kiedy nie ma innej możliwości uzyskania jakiegoś dobra, usługi czy postępowania w sposób uczciwy. Może być dobra wtedy jeżeli pozwala uzyskać wyższe wartości. Czasami jakieś słusznie należne nam dobra nie są nam dane ze względu na oczekiwania korupcyjne (od strony dającego korupcja jest usprawiedliwiona).
Typy korupcji:
Łapownictwo
Płatna protekcja – ci którzy szukają u innych protekcji lub ją ofiarują za jakąś korzyść
Nadużycie władzy publicznej
Korupcja gospodarcza – osoby sprawujące funkcje publiczne i nie tylko np.: w związku z przetargami składają lub przyjmują jakieś oferty, ustawiają przetargi, w ten sposób na korzyść jednej ze stron przetargowych
Korupcja wyborcza – polega na tym że z jednej strony osoba przehandlowuje swój głos, otrzymując w zamian jakieś korzyści lub obietnicę korzyści
Korupcja w sporcie profesjonalnym – dotyczy to sportu zawodowego.
Wszystkie te typy korupcji mają swoje odniesienie do kodeksu karnego.
Korupcja jest złem ze względu na konsekwencje (konsekwencje gospodarcze i społeczne), które powoduje:
Zaburza funkcjonowanie mechanizmów rynkowych – firmy w coraz to mniejszym stopniu zaczynają rywalizować ze sobą na gruncie jakości, ceny, usług natomiast zaczynają rywalizować na polu znajomości, układów
Szkodzi finansom publicznym – szkodzi nam jako obywatelom, jako podatnikom. Urzędnicy szafują publicznym groszem.
Deformuje strukturę wydatków publicznych
Zmniejsza rentowność publicznych inwestycji – np.: przesuwa się z wydatków na ochronę zdrowia na wydatki bardzo podatne na korupcję np.: budowa autostrad
Odstrasza zagranicznych inwestorów
Ogranicza wzrost gospodarczy – zmniejsza się liczba inwestycji
Ogranicza realizację celów społecznych – korupcja reprodukuje biedę – biedni nie mają pieniędzy na łapówki, więc nie są w stanie wyjść (wyzwolić) z biedy
Sprzyja naruszaniu praw człowieka – korupcja narusza prawo do równego traktowania (np.: w ochronie zdrowia, dostępnie do edukacji, pracy, ochrony prawnej)
Stanowi zagrożenie dla demokracji – przejawy korupcji w polityce są zaprzeczeniem demokracji,
Ułatwia funkcjonowanie zorganizowanej przestępczości – ułatwia pranie brudnych pieniędzy, przestępcy mogą uniknąć kary
Można ograniczyć zasięg korupcji, jej wpływ na życie społeczne i gospodarcze, jej złe oddziaływanie.
Jak walczyć z korupcją ? politycy mówią że z korupcją mamy walczyć poprzez surowość kary. Ma ono znaczenie psychologiczne ale tylko dla tych którzy nie są przestępcami. Inni mówią o nieuchronności kary. Największe efekty przynosi walka z korupcją kiedy ulega ograniczeniu rola państwa i urzędników, im mniej decyzji oni podejmują tym mniejsze pole dla korupcji. Korupcja nie przynosi korzyści, może przynieść chwilową korzyść (tu i teraz) ale koszty społeczne są przeogromne.