Zdrowie – to nie tylko brak choroby czy kalectwa, to dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne. Zdrowie jest wartością dzięki której możemy realizować swoje aspiracje:

• Jest zasobem (bogactwem) dla społeczeństwa.

• Jest środkiem do osiągnięcia lepszej jakości życia

Choroba – jest to reakcja dynamiczna organizmu na zadziałanie czynnika chorobotwórczego wyrażająca się zaburzeniem naturalnego współdziałania narządów i tkanek co prowadzi do zmian czynnościowych i organicznych ustroju.

Choroba to stan, który przeszkadza w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka.

Styl życia – to wzory codziennych zachowań.

Pojęcie wprowadzone do psychologii przez Alfreda Adlera, dotyczy indywidualnego, swoistego dla danego człowieka sposobu bycia: ogółu motywów, cech, zainteresowań, wartości, zachowania, sposobu postrzegania świata i reagowania na niego.

Styl życia zależy od norm społecznych, środowiska w którym człowiek się identyfikuje są to również osobiste przekonania oraz wartości. Zależy od ogólnej ekonomicznej i politycznej struktury społeczeństw.

Warunki zdrowotne – to dane charakteryzujące warunki środowiskowe, które wpływają na stan zdrowia poszczególnych osób lub zbiorowości:

• Żywności i żywienie.

• Stan zdrowia.

• Wykształcenie.

• Warunki pracy.

• Warunki mieszkaniowe.

• Wypoczynek i rozrywka.

Medycyna zapobiegawcza – to nauka zajmująca się zapobieganiem choroby, wczesnym wykrywaniem chorób, przedłużaniem życia. Regulowaniem przyrostu naturalnego.

Medycyna środowiskowa – dyscyplina medyczna zajmująca się zapobieganiem, rozpoznawaniem i leczeniem zaburzeń zdrowotnych spowodowanych działaniem czynników środowiskowych.

Dwa podstawowe obszary działania to:

• Strefa zdrowia publicznego.

• Opieka nad indywidualnym pacjentem.

Narodowy Program Zdrowia – założenie polityki zdrowotnej państwa, w których wyodrębniono cele strategiczne i operacyjne, w których realizacja zmierza do podniesienia poziomu zdrowotności obywateli.

NPZ – jest przedsięwzięciem ogólnokrajowym, w którym uczestniczyć powinno całe społeczeństwo, wszystkie systemy społeczne i istniejące w nich organizacje. Obecnie w Polsce obowiązuje projekt Narodowego Programu Zdrowia na lata 2006-2015.

Zdrowie publiczne – jest to nauka i sztuka zapobiegania chorób i promowania zdrowia, przedłużania życia, przez zorganizowany wysiłek społeczny (1989).

Przy ocenie zdrowotności społeczeństwa stosujemy następujące mierniki:

• Negatywne (chorobowość, średnia trwania życia)

• Pozytywne (uwzględniające jakość życia)

Czynniki wpływające na stan zdrowie.

1. Uwarunkowania genetyczne i adaptacyjne (zdolności dziedziczno-rodzinne),

• kod genetyczny DNA,

• materiał chromosomowy, czyli genetyczny potencjał człowieka – genotyp.

1. Uwarunkowania środowiskowe związane ze:

• środowiskiem wewnętrznym,

• środowiskiem zewnętrznym ( woda, produkty spożywcze, powietrze, gleba, pogoda),

• środowisko zawodowe

1. Uwarunkowanie zdrowotne związane z poziomem świadomości zdrowotnej oraz leczniczo profilaktyczne aktywnością służby zdrowia czego wyrazem mogą być:

• styl życia, zwyczaje,

• używki, nawyki, uzależnienia,

• higiena osobista,

• racjonalna ekologiczna profilaktyka.

• racjonalna żywieniowa profilaktyka

Pole genetyczne Lalonda: 50% styl życia, 20% czynniki środowiskowe, 10% służba zdrowia, 20% czynniki genetyczne

Największy, bo 53% wpływ na zdrowie człowieka ma styl życia, na który składają się między innymi takie elementy: aktywność fizyczna, sposób odżywiania się, umiejętności radzenia sobie ze stresem, stosowanie używek (nikotyna, alkohol, środki psychoaktywne), zatrudnienie,  czynniki ryzyka zdrowotnego i zawodowego, sposób rekreacji czy zachowania seksualne. 

Środowisko fizyczne warunkuje stan zdrowia człowieka w około 21%. Korzystny wpływ na zdrowie ma czyste powietrze, woda, zdrowa i bezpieczna szkoła oraz zakład pracy. Negatywne oddziaływanie środowiska na zdrowie wynika w znacznym stopniu z degradacji środowiska naturalnego, promieniowania jonizującego, hałasu, szkodliwych substancji chemicznych oraz czynników biologicznych.

Zdrowie człowieka w 16% uwarunkowane jest przez czynniki genetyczne, 
zaś jedynie 10%, czyli w najmniejszym stopniu poprzez opiekę zdrowotną, jej strukturę, organizację, funkcjonowanie czy też dostępność do świadczeń medycznych i ich jakość, samo leczenie i rehabilitację.

Podział czynników – (inny podział): Biologiczne – ilość chromosomów (23pary).

• Niedożywienie. Używki

• Toksoplazmoza – od zwierząt.

• Choroby wirusowe, bakteryjne.

• Poród kleszczowy.

• Niedotlenienie.

• Zwichnięcie stawu biodrowego.

• Urazy głowy.

Społeczne przyczyny zaburzeń.

Przyczyny środowiskowe – czynniki patogenne w środowisku rodzinnym:

• akceptacja,

• uznanie,

• współdziałanie

Typy matek:

• matka agresywna,

• matka nadmiernie skrupulatna i lękowa – mająca fobię infekcji, chroniąca dziecko przed demoralizacją, więc zakazująca kontaktów z rówieśnikami.

Matka dla której dziecko jest środkiem kompensacji niespełnionych pragnień i zawiedzionych nadziei życiowych.

Typy ojców:

• nieobecny,

• rygorystyczny – nadmiernie wymagający,

• groźny – utajone wrogości do dzieci,

• postrach.

Przyczyny środowiskowe – czynniki patogenne poza środowiskiem rodzinnym.

Społeczne przyczyny zaburzeń tkwiące w środowisku zinstytucjonalizowanym:

- pierwotne przyczyny zaburzeń rozwojowych

- nieprawidłowe warunki lokalne i lokalizacyjne

- niedostosowany system wymagań do danego dziecka

- nieprawidłowy system realizacji: programu dydaktyczno-wychowawczego

- niekorzystne cechy nauczyciela

- brak zaspokojenia potrzeb

- brak szacunku wzajemnego

- przeładowany program dydaktyczny

- zła atmosfera w szkole

- brak przygotowania dziecka do życia społecznego

- nadmierna liczebność grupy

- nieodpowiednio przygotowana kadra nauczycielska

- złe warunki blokowe, hałas