Język hiszpański jest dla Polaków pod względem wymowy dosyć prosty. Po opanowaniu poniżej przedstawionych reguł można przeczytać praktycznie wszystko.
Litera | Nazwa | Przykłady | Wymowa, komentarz |
---|---|---|---|
a | a | alto (czyt. alto) - wysoki el alma (czyt. el alma) - dusza |
jak w języku polskim |
b | be | beber (czyt. beber) - pić el barco (czyt. el barko) - statek *b - patrz opis obok |
dźwięk pośredni między polskimi b oraz w. |
c | ce | la casa (czyt. la kasa) - dom conocer (czyt. konother) - znać gracias (czyt. grathias) - dziękuję la lección (czyt. la lekthjon) - lekcja *th - patrz opis obok |
generalnie jak polskie k; wyjątkiem jest sytuacja, gdy występuje po niej samogłoska e lub i (ce, ci) - wtedy wymawia się jak angielskie thw wyrazie think(język należy umieścić między zębami). W hiszpańskiej Andaluzji, na Wyspach Kanaryjskich oraz w Ameryce Łacińskiej zamiast tego skomplikowanego dźwięku używa się po prostu s. Tak więc wszelkie wyrazy zawierające ce lub ciwymawia się jak se oraz si. |
ch | che | el coche (czyt. el kocie) - samochód la noche (czyt. la nocie) - noc |
dźwięk pośredni między polskimi cz oraz ć Do niedawna uważana za jedną z liter alfabetu, natomiast obecnie jedynie za złożenie spółgłosek o jednym dźwięku. |
d | de | el dedo (czyt. el dedo) - palec la pared(czyt. la pare�) - ściana *e' - patrz opis obok |
jak w języku polskim Gdy znajduje się na końcu wyrazu, prawie nie jest wymawiana: np. usted(pan, pani) czyta się uste', przygotowując na końcu język jak do wymowy d, ale bez wydawania tego dźwięku. W Madrycie jest charakterystyczne wymawianie końcowego d identycznie jak hiszpańską literę z (czyli jak angielskie th w wyrazie think), tak więc np. Madrid czyta się jak madrith. |
e | e | el ejemplo (czyt. el ehemplo) - przykład el egoísmo (czyt. el egojismo) - egoizm |
jak w języku polskim |
f | efe | feliz (czyt. felith) - szczęśliwy/a feo (czyt. feo) - brzydki |
jak w języku polskim |
g | ge | el gato (czyt. el gato) - kot el ángel (czyt. el anhel) - anioł girar (czyt. hirar) - skręcać el gueto (czyt. el geto) - getto el guía (czyt. el gija) - przewodnik la cigüeña (czyt. la thigłenia) - bocian |
generalnie jak polskie g; wyjątkiem, podobnie jak przy literze c, jest sytuacja, gdy występuje po niej samogłoska e lub i(ge, gi) - wtedy wymawia się podobnie jak polskie h, tyle że bardziej charczące, gardłowe. Tak więc na przykład słowo la gente(ludzie), wymawia się jak polskie hente (nie zapominając o charakterystycznym "charczeniu").Aby uzyskać dźwięk, który w języku polskim czyta się jako ge lub gi, umieszcza się w środku literę u(gue,gui). Unie jest w tej sytuacji w ogóle wymawiane - służy tylko rodzieleniu liter, by uzyskać inny dźwięk. Tak więc przykładowo słowo la guerra(wojna) czyta się jak polskie gerra. Pozostaje jeszcze dopowiedzieć jak w hiszpańskim zapisać dźwięk, który po polsku oznaczyłoby się jako głeczy też głi. Otóż w tej sytuacji (co zdarza się dosyć rzadko), umieszcza się nad literą udwie kropki: güe, güi. Zaznacza się w ten sposób, iż litera u, mimo że znajduje się pomiędzy g oraz e lub i, musi zostać przeczytana. |
h | hache | hablar (czyt. ablar) - rozmawiać hola (czyt. ola) - cześć |
Jest w języku hiszpańskim literą niemą, nigdy nie jest wymawiana. |
i | i | inteligente (czyt. intelihente) - inteligentny/a la película (czyt. la pelikula) - film comíamos (czyt. komijamos) - jedliśmy |
jak w języku polskim Gdy jest nad tą literą zaznaczony akcent, czyta się często jak polskie ij: np. el día (dzień) wymawia się jak polskie dija. |
j | jota | joven (czyt. hoben) - młody/a el jabón (czyt. el habon) - mydło |
podobnie jak polskie h, ale bardziej charczące, gardłowe (identycznie jak w opisanym wyjątku przy literze g). |
k | ka | el kilo (czyt. el kilo) - kilogram el kiwi (czyt. el kiłi) - kiwi |
jak w języku polskim Używana jedynie w wyrazach pochodzenia greckiego oraz w innych zapożyczeniach. |
l | ele | la luna (czyt. la luna) - księżyc la pelota (czyt. la pelota) - piłka |
jak w języku polskim |
ll | elle | ella (czyt. edzia) - ona la lluvia (czyt. la dziubia) - deszcz *dzi - patrz opis obok |
Do niedawna uważana za jedną z liter alfabetu, natomiast obecnie jedynie za złożenie spółgłosek o jednym dźwięku. dźwięk trudny do wytłumaczenia, pośredni między polskimi j oraz ź. Można też go opisać jako bardzo miękkie dź. W Ameryce Południowej (zwłaszcza w Argentynie), można się spotkać z twardszą wymową - coś między polskimi ź oraz ż. |
m | eme | la mujer (czyt. la muher) - kobieta la mano (czyt. la mano) - ręka |
jak w języku polskim |
n | ene | negro (czyt. negro) - czarnyla nieve (czyt. la niebe) - śnieg | jak w języku polskim |
ñ | eñe | español (czyt. espaniol) - hiszpański el baño (czyt. el banio) - łazienka |
jak polskie ń |
o | o | el ojo (czyt. el oho) - oko el ordenador (czyt. el ordenador) - komputer |
jak w języku polskim |
p | pe | la puerta (czyt. la płerta) - drzwi el pelo (czyt. el pelo) - włosy |
jak w języku polskim |
q | cu | porque (czyt. porke) - ponieważ querer (czyt. kerer) - kochać la química (czyt. la kimika) - chemia |
jak polskie k. Zawsze występuje po niej litera u, która jednak nigdy nie jest wymawiana. Używana jest do uzyskania dźwięków que oraz qui(czyt. keoraz ki). Tak więc na przykład słwo elqueso (ser) czyta się keso. Niewielkim wyjątkiem jest tu kilka słów obcego pochodzenia: np. quark czy quórum, gdzie litera u jest wymawiana, a więc czyta się odpowiednio: kłark, kłorum. |
r | erre (czasami nazywana też ere) |
correr (czyt. korrer) - biegaćel rey (czyt. el rej) - król | jak w języku polskim, ale jest to dźwięk trochę mocniejszy, bardziej wibrujący, zwłaszcza w słowach z podwójnym r (np. el perro- pies). |
s | ese | sí (czyt. si) - tak el suelo (czyt. el słelo) - podłoga |
jak w języku polskim |
t | te | tarde (czyt. tarde) - późno treinta (czyt. trejnta) - trzydzieści |
jak w języku polskim |
u | u | último (czyt. ultimo) - ostatni la música (czyt. la musika) - muzyka |
jak w języku polskim |
v | uve (lub ve) |
la ventana (czyt. la bentana) - okno la verdad (czyt. la berda') - prawda |
dźwięk pośredni między polskimi b oraz w (identyczny jak hiszpańskie b). |
w | uve doble (też ve doble lub doble ve) |
el western (czyt. el łestern) - western el whisky (czyt. el łiski) - whisky |
Używana wyłącznie w słowach pochodzenia obcego. Wymawia się jak hiszpańskie bw wielu nazwach własnych (jak np. Walia, Wagner, Westfalia) lub też jak polskie ł w wyrazach pochodzenia angielskiego (np. Washington, washingtoniano). |
x | equis | el texto (czyt. el teksto) - tekst la excepción (czyt. la eksthepthjon) - wyjątek |
jak w języku polskim |
y | i griega (lub ye) |
yo (czyt. dzio) - ja voy(czyt. boj) - idę mayo (czyt. madzio) - maj |
generalnie identyczna jak opisane wyżej złożenie liter ll(dźwięk pośredni między polskimi j oraz ź), choć wymawia się też w niektórych przypadkach jak polskie j (zwłaszcza gdy występuje na końcu wyrazu, np. soy- jestem) lub jak i (jako spójnik i- po hiszpańsku y). |
z | zeta (lub zeda) |
el zapato (czyt. thapato) - but el pez(czyt. el peth) - ryba |
jak angielskie thw wyrazie think(język należy umieścić między zębami). Jest to identyczny dźwięk jak opisany wyżej przy literze c. W hiszpańskiej Andaluzji, na Wyspach Kanaryjskich oraz w Ameryce Łacińskiej wymawia się jak s. |
Zasady akcentowania wyrazów są również bardzo klarowne:
W wyrazach zakończonych na spółgłoskę (oprócz n oraz s), akcent pada na ostatnią sylabę, np.:
comer | jeść |
---|---|
vivir | żyć |
el reloj | zegarek |
W wyrazach zakończonych na samogłoskę oraz litery n lub s, akcent pada na przedostatnią sylabę, np.:
el libro | książka |
---|---|
ellos escriben | oni piszą |
We wszystkich innych przypadkach akcent musi zostać zaznaczony, np.:
mamá | mama |
---|---|
la nación | naród |
el teléfono | telefon |
Na marginesie warto też wspomnieć, że w języku hiszpańskim dwie samogłoski stojące obok siebie są często uważane za jedną sylabę. Dotyczy to następujących kombinacji liter: ai, au, ei, eu, oi, ou, ia, ie, io, iu, ua, uo, ui, np.:
aire | (czyt. ajre) |
---|---|
causa | (czyt. kałsa) |
peine | (czyt. pejne) |
oiga | (czyt. ojga) |
ruido | (czyt. rłido) |
(widać więc, że jedna z tych samogłosek przyjmuje po prostu dźwięk "spółgłoskowy"). Wymowa tego typu wyrazów zmienia się tylko w przypadku gdy samogłoska, która normalnie brzmiałaby "spółgłoskowo", zostaje dodatkowo zaakcentowana, np.:
dormíamos | (czyt. dormijamos) |
---|---|
actúa | (czyt. aktuła) |
Akcent jako znak graficzny pełni w języku hiszpańskim jeszcze jedną drobną, ale jakże ważną funkcję. Istnieje kilka par wyrazów o identycznej wymowie, lecz odmiennym znaczeniu. Dla ich odróżnienia w pisowni, jeden z tych wyrazów nosi akcent, np.:
tu | twój, twoja | tú | ty | |
---|---|---|---|---|
mi | mój, moja | mí | mnie | |
si | jeśli | sí | tak | |
solo | sam, samotny | sólo | tylko |