1.Człowiek w grupie:

Grupa społeczna wywiera na jednostki "nacisk" na podporządkowanie się wobec panujących w niej norm i wartości, przez co np. podczas socjalizacji "przekształca się" ona z jednostki biologicznej wjednostkę społeczną. W miarę wzrostu liczebności grupy, rośnie liczba możliwych stosunków interpersonalnych w niej zachodzących. Można to opisać wzorem [n(n-1)]\2, gdzie "n" oznacza liczbę członków.

Wymagania stawiane członkom grupy zamykają się w dwóch poziomach: wzór fizyczny (pozytywny – cechy fizyczne wymagane i negatywny – niepożądane) oraz wzór moralny – zespół cech jakie jednostka powinna wykazywać w swoim postępowaniu.

Suma dążeń członków do realizowania zadania zbiorowego wyraża się wolą zbiorową grupy. Jej istnienie przejawia się konsekwentnym i efektywnym realizowaniem zadań (świadomie określone skutki, które grupa jako całość chce wywołać). Często jest to podłożem dla zjawiska solidarności grupy.

Zbyt silne identyfikowanie się z grupą społeczną, występujące w tzw. "grupach żarłocznych" czy "grupach totalnych" prowadzi do patologicznego konformizmu, co objawia się m.in. syndromem grupowego myślenia.

2. Grupa społeczna – w psychologii społecznej i socjologii zaliczany do zbiorowości społecznej zbiór co najmniej trzech osób, którego członkowie współdziałają ze sobą na zasadzie odrębności od innych, w celu zaspokajania własnych potrzeb, charakteryzujący się trwałą strukturą i względnie jednolitym systemem norm i wartości.

W socjologii pojęcie to jest uznawane za jedno z podstawowych, choć nie jest jednoznacznie rozumiane w różnych szkołach socjologicznych. W niektórych przypadkach pojęcie to było odrzucane jako stworzony na potrzeby nauki artefakt. W najszerszym rozumieniu jest to zbiór jednostek, między którymi zachodzą istotne stosunki społeczne.

3.Konlikty

Konflikt interpersonalny (łac. conflictus - zderzenie) - napięcie jednostki wywołane dążeniem do dwóch lub więcej sprzecznych celów (np. rodzice pragną przebywać w domu z dziećmi, ale jednocześnie chcą robić karierę zawodową).

Konflikt interpersonalny jest to zjawisko procesualne złożone z szeregu epizodów:^{[styl do poprawy]}

• sprzeczne cele, interesy

• negatywny, wzajemny wpływ partnerów na siebie

• charakterystyczny układ powiązań między epizodami

Procesy konfliktowe mogą być:

• destrukcyjne – (o charakterze antagonistycznym) to zjawiska niszczące, wywołujące wrogość, nienawiść, powodujące frustracje, lęk, zaburzenia osobowości. Prowadzą do wytworzenia się u jednostki takich zburzonych postaw społecznych, jak np. postawa „przeciw ludziom” czy postawa „od ludzi”. Objawiają się najczęściej poprzez różne formy walki otwartej (wyzwiska, przemoc, rękoczyny, bójki) oraz ukrytej (szykany, bojkot, sabotaż).

• konstruktywne - (pozbawione antagonizmów) stają się „motorem postępu”, czynnikiem aktywizującym, integrującym, stwarzającym warunki do zdobywania kompetencji interpersonalnych, w tym takich umiejętności, jak tolerancja i dochodzenie do kompromisu. Są „szkołą” społecznego współżycia, w której partnerzy uczą się wyrażać swoje opinie, poglądy, stanowiska, a co za tym idzie – bronić ich, walczyć o przeforsowanie własnych dążeń w sposób zgodny z powszechnie obowiązującym kodeksem moralnym.

• konflikt rzeczowy (relacji) - np. sytuacja rozwodowa (gdy nie ma rzeczowych założeń często konflikt dotyczy naleciałości z przeszłości)

• konflikt wartości - na poziomie pozornym przybiera postać konfliktu interesów

• konflikt danych

• konflikt strukturalny (ról)

• nierozpoznanie konfliktu

• Konflikt kulturalny

Metody sterowania i rozwiązywania konfliktów Moore'a

UNIKANIE KONFLIKTÓW	NIEFORMALNE DYSKUSJE rozwiązywanie konfliktu gdy liczy się relacja	NEGOCJACJE procedura sformalizowana; dwie strony	MEDIACJE udział trzeciej strony – neutralnej (nie odpowiada za decyzje, tylko za wątek warsztatowy)	DECYZJA ADMINISTRACYJNA
PRYWATNIE PODJĘTE DECYZJE	PRYWATNE PODEJMOWANIE PRZEZ STRONĘ TRZECIĄ (zainteresowani mają wpływ na wybór)
ARBITRAŻ	DECYZJA SĄDU	DECYZJA PRAWODAWCZA (np. referendum)	AKCJA BEZPOŚREDNIA	PRZEMOC
prywatne podejmowanie decyzji przez stronę trzecią (zainteresowani mają wpływ na wybór)	prawne/publiczne, autorytatywne podjęcie decyzji przez stronę trzecią	pozaprawne podejmowanie decyzji pod przymusem

Model procesu konfliktu Pondy’ego

źródła konfliktu ukrytego:

1. konkurencja do niewystarczających zasobów

2. dążenie do autonomii

3. różnica w celach stron

4. konflikt ról

Sposoby rozwiązania konfliktu wg Thomasa

1. Unikanie – odstąpienie od współpracy z osobą konfliktogenną. Sprowadza się to najczęściej do zerwania z nią kontaktów osobistych czy wymówienia pracy. Wyłączenie nie jest jednak rozwiązaniem konfliktu, lecz dowodem na to, że jest to możliwe w istniejącym układzie personalnym. To styl typowy dla osób, dla których samo napięcie emocjonalne i frustracja spowodowana konfliktem jest na tyle silne, że wola wycofać się z konfliktu, niż podjąć próby jego konstruktywnego rozwiązania. Podejście takie spowodowane jest prawdopodobnie tym, że w przeszłości jakieś konflikty na tyle mocno zraniły danego człowieka, że pamięć tego powoduje reakcję wycofania się. Może być również podyktowane przeświadczeniem, ze konflikt sam w sobie jest złem, że jest zbędny i poniżający. Ludzie w różny sposób unikają konfliktów. W sytuacji równowagi sił obu stron będą udawali, że konfliktu nie ma. Gdy jedna strona sporu jest silniejsza wycofają się i ustąpią z realizacji własnych praw i interesów. Żeby zachować dobre samopoczucia podejmą próby zdeprecjonowania strony sporu lub jego przedmiotu. Gdy zaś oni sami mają przewagę, będą usiłowali narzucić własne zdanie, próbując zdominować partnera interakcji, nie dbając przy tym o to, po czyjej stronie są rzeczywiste racje. W ten sposób będą uciekali od rzeczywistego rozwiązania zaistniałego problemu.

2. Uleganie – to najczęściej stosowana metoda rozwiązywania konfliktów, polegająca na wykorzystaniu przez silniejszego swojej pozycji w organizacji. Poddanie podobnie jak wyłączenie nie jest skutecznym rozwiązaniem, gdyż strona poddająca się przy pierwszej lepszej okazji ponownie wywołuje konflikt. Ten styl, najogólniej mówiąc, polega na postępowaniu zgodnym z interesem strony przeciwnej. Postępują tak te osoby, które nastawione są przede wszystkim na podtrzymanie dobrych relacji z innymi, nawet kosztem rezygnacji z pozostałych swoich potrzeb, praw czy interesów. Podobnie, jak ludzie stosujący unikanie, osoby łagodzące właśnie są przekonane, że spór to tylko zło i zagrożenie. Przyczyn konfliktów dopatrują się często w postawach egoistycznych, przez co łatwiej przychodzi im pogodzenie się z ponoszonymi psychicznymi kosztami czy wyrzeczeniami.

3. Rywalizacja – strona konfliktu zmusza do ustąpienia przeciwnika, przeciągając na swoją stronę osoby dotychczas w konflikt niezaangażowane. Styl ten charakteryzuje się tym , że aby osiągnąć swój cel , strona konfliktu spala bardzo dużo energii i używa wielu środków, nie rezygnuje również z manipulacji czyli instrumentalnego traktowania innych ludzi.

4. Kompromis - To postępowanie umożliwiające częściowe zaspokojenie interesów obu stron. Każdy jednak coś traci, a coś zyskuje. Kompromis warto wziąć pod uwagę, gdy interesy są mniej ważnie, niż dobre wzajemne stosunki lub niezbędne jest szybkie rozwiązanie problemu. Dochodzi do niego, gdy strony pozostające w sporze są jednakowo silne i nie znajdując sprzymierzeńców, postanawiają „dogadać się” z e swoim przeciwnikiem. Zgodnie z takim rozumieniem, każda ze stron ma szanse zdobyć coś w wyniku konfliktu, musi także jednak i coś stracić. Najbardziej porządnym efektem kompromisu mają być jednakowe ustępstwa z wysuwanych roszczeń, dające procentowy podział przedmiotu sporu w relacji 50:50. Strony muszą znaleźć taką wspólną płaszczyznę porozumienia między sobą, aby mogli wspólnie koegzystować.

5. Współpraca - ten styl wynika z założenia, że zawsze można znaleźć rozwiązanie, które usatysfakcjonuje obie strony konfliktu. Jest to jeden z najbardziej efektywnych stylów rozwiązywania konfliktu. Szczególnie użyteczny w sytuacjach, kiedy obie strony mają odmienne cele, powoduje, że łatwo odkryć rzeczywistą przyczynę sporu, a jest nią najczęściej błędna komunikacja lub jej brak. Strony wspólnym wysiłkiem znajdują rozwiązania usuwające przyczyny konfliktu. Integracja jest możliwa zwłaszcza wówczas, gdy pomiędzy stronami istnieją stałe kontakty ułatwiające ich wzajemne zrozumienie się. Ta metoda wiąże się z wola zaakceptowania celów drugiej strony konfliktu, bez rezygnacji z własnych. Istnieje tu założenie, że zawsze można znaleźć rozwiązanie, które w pełni usatysfakcjonuje obie strony konfliktu, choć niekoniecznie muszą wiązać się z tym jednakowe ustępstwa stron.

Tendencja do eskalacji konfliktu jest wynikiem trzech, wzajemnie powiązanych procesów:

• współzawodnictwo, pojawia się przy próbie wygrania konfliktu, prowadzi do:

  • zubożenia komunikacji

  • chęci narzucenia swoich preferencji i stanowisk (siłą, oszustwem, sprytem)

  • wrogich postaw

• błędna percepcja połączona z uprzedzeniami

• procesy zaangażowania wynikające z nacisku na poznawczą i społeczną spójność

Konflikt według S. Kratochvila

SPÓR KONSTRUKTYWNY wg S. Kratochvil to taki sposób który prowadzi do pozytywnego rozwiązania konfliktu tzn. sprawa zostaje załatwiona, a partnerzy zostają sobie bliscy.

Zasada konstruktywnego rozwiązywania konfliktu.

• Ustalenie miejsca i czasu rozmowy.- miejsce powinno być bezpieczne i bez osób trzecich postronnych bez kibiców. – nie należy odkładać rozmowy w czasie ale też nie należy nie należy rozmawiać w pierwszej złości.

• Porozumienie – rozmowy nie powinny być prowadzone w pośpiechu , chorobie czy też wielkim zmartwieniu

• Wyraźnie uświadomić o co mi chodzi – trzymać się jednej strony sporu. Należy pamiętać że spór nie polega na wyładowaniu emocji lecz ma być załatwiony konflikt

• Zasada fair play, tzn. Uczciwe prowadzenie sporu – nie powinno się używać argumentów niezwiązanych ze sprawą, nie przypominamy spraw już dawno załatwionych, ale też spornych(wypominanie), nie szantażujemy przypierając do muru, nie atakujemy rzeczy i osób które dla rozmówcy maja specjalną wartość, nie stosujemy uogólnień (ty zawsze...), nie straszymy konsekwencjami nieadekwatnymi do sytuacji, pamiętamy o tym, że atak zawsze wyzwala atak.

Zalety konstruktywnego rozwiązywania sporu - takie rozwiązywanie pomaga w poszukiwaniu nowych sposobów kompromisowych rozwiązań problemu. Zwiększa elastyczność umożliwia zmianę sposobów

• Gdy wszystkie sposoby zawiodą ważna jest umiejętność przebaczania – gdy ktoś dostrzega swą winę i prosi o przebaczenie.

• Gdy ktoś nie potrafi zrozumieć jak mocno nas zranił.

TECHNIKI ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW

Ignorowanie – pomijanie problemu milczeniem. Jesteśmy przekonani że brak decyzji jest lepszy niż jej podejmowanie. Jest to ignorowanie problemu drugiej osoby. Ta technika często jest stosowana w polityce, urzędzie.

Odwlekanie – odraczaniu działania, oczekiwanie na zrządzenie losu które spowoduje że samo się rozwiąże, może coś nastąpi. Takie załatwianie konfliktu powoduje jego narastanie pogłębianie, strony coraz bardziej się oskarżają

Pokojowe współistnienie – zaangażowane są dwie strony, udają że konflikt nie istnieje. Współdziałanie wynika raczej z obowiązku niż z chęci współdziałania.

Deprecjonowanie – pomniejszanie wartości przeciwnika, np. w czasie wojny deprecjonowanie wroga pozwalało z nim walczyć i zabijać (żółtki, podludzie)

Reorientacja – polega na wskazaniu kozła ofiarnego by odwrócić uwagę od istoty problemu (żydzi w czasie wojny) takie rozwiązanie jest nie skuteczne bo ktoś zauważył że to nie to jest przyczyną.

Separacja – usunięcie strony konfliktu jest to sposób doraźny rozwiązania pro.

Arbitraż - odwoływanie się do autorytetów, prawodawstwa, do zwierzchnika. Rozwiązanie problemu jest tylko pozorne strona przegrywająca uważa że źle została podjęta decyzja (istotne by dzieci same rozwiązywały swoje problemy to wówczas się uczą a nie robią to za nich rodzice.

Kompromis – połowiczne usatysfakcjonowanie. Po połowie nie zawsze sprawiedliwie. Każdy coś zyskuje i coś traci

Walka – obie strony przejawiają nie przejednane postawy Czasami strona przegrana wykorzystuje swoją chwilową porażkę do dalszej walki – manifestanci i uzbrojone oddziały policji.

Powyższe techniki cechuje niska efektywność. Zmierzają one do redukcji konfliktu niż do rozwiązania. Skuteczność jest uzależniona od współzależności i podobieństwa.

Czynniki mające wpływ na przebieg rozwiązywania konfliktów

procesy współpracy/rywalizacji - tendencja do utrwalania się zgodnie z zasadą dodatnich sprzężeń zwrotnych

• wcześniejsze relacje - im mocniejsze więzy współpracy, tym większe prawdopodobieństwo rozwiązania konfliktu wg zasad współpracy

• charakterystyki stron - osobowość, ideologia wpływają na orientację (rywalizacja/współpraca); konflikt wewnętrzny może wpływać na interpersonalny

• udział strony trzeciej - jej postawy, siła i zasoby – proces, do którego zachęca strona trzecia o wysokim prestiżu (zob. mediacje)

• oszacowanie sukcesu - ocena stron szans na sukces

  • osoby postrzegające siebie jako silne wybiorą nieuregulowany proces rywalizacji

  • osoby postrzegające siebie jako mające prawną wyższość wybiorą konfrontacyjne relacje regulowane przez instytucje

  • osoby, których dotyczą relacje wybiorą proces współpracy

  • osoby wykluczone ze współpracy mogą wybrać proces rywalizacji jako jedyny satysfakcjonujący

• natura konfliktu