Rachunkowość i finanse. Wykład 1.

Rachunkowość – stanowi oparty na dokumentach zamknięty i bilansujący się ewidencji gospodarczej. Jest postrzegana jako dyscyplina teoretyczna, ale głównie praktyczna.

Przedmiotem rachunkowości są określone zjawiska i procesy gospodarcze występujące w jednostkach gospodarczych.

Podmiotem rachunkowości są jednostki gospodarcze prowadzące rachunkowość bez względu na to jakie procesy gospodarcze w tym jednostkach występują.

Elementy składowe rachunkowości:

1. Księgowość – ewidencja w mierniku pieniężnym stanu i zmian składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia

2. Inwentaryzacja – ogół czynności zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia

3. Rachunek kosztów – odzwierciedlenie procesu zaopatrzenia produkcji i zbytu zachodzących w danym podmiocie poprzez ujęcie, zgrupowanie i interpretację odpowiednich przekrojów kosztów.

4. Sprawozdawczość finansowa – obejmująca zespół sprawozdań

- rachunek zysków i start

- bilans

- rachunek przepływu środków pieniężnych

- zestawienie zmian w kapitale

1. Interpretacja i analiza danych sprawozdawczych umożliwiająca ocenę sytuacji finansowej i wyniku działalności majątkowej.

Obowiązkowe są księgowość, inwentaryzacja, rachunek kosztów , sprawozdawczość finansowej w świetle prawa.

Rodzaje rachunkowości :

1.Finansowa – informacji o stanie finansowo-majątkowym jednostki gospodarczej i wygospodarowanym przez nią wyniku finansowym

2.Zarządcza – zaspokaja potrzeby informacyjne kierownictwa tej jednostki w zakresie efektywności i skuteczności działania w projekcie przedsiębiorstwa

3.Podatkowa – informująca o aktualnych zobowiązaniach podatkowych jednostki gospodarczej wobec Urzędu Skarbowego, odroczonych podatkach i antycypowanych ich wielkościach w planowanych wariantach przedsięwzięć gospodarczych jednostki.

Funkcje rachunkowości :

• Informacyjna – polega na tworzeniu określonych zbiorów informacji a następnie na odpowiednim ich przekazywaniu kierownictwu podmiotu gospodarczego w celu właściwego wykorzystania w procesie zarządzania.

• Kontrolna – ma na celu sprawdzenie zgodności przebiegu określonych działań z zamierzeniami

• Sprawozdawcza – polega na sprawozdaniu na podstawie informacji dostarczanych przez rachunkowość różnego rodzaju sprawozdań finansowych zarówno periodycznych jak i dorywczych

• analityczno-interpretacyjna - polega na wykorzystaniu danych liczbowych zawartych w sprawozdaniach do bieżącej oceny działalności podmiotu gospodarczego oraz wyprowadzenie wniosków ułatwiających kierownictwu poszczególnych szczebli zarządzania, podejmowanie odpowiednich decyzji.

• Statystyczna – przejawia się w dostarczaniu danych umożliwiających uzyskanie danych ekonomicznych o zasięgu makroekonomicznych.

Obowiązki wynikające z ustawy o rachunkowość :

- prowadzenie ksiąg rachunkowych – dziennik oraz zbiory zapisów utrwalonych na papierze i dokonywanych na kontach, prowadzonych w postaci ksiąg, rejestrów lub luźnych kart albo przenoszonych z komputerowych nośników danych, uzgodnione za pomocą zestawienia obrotów i sald lub tylko sald i uzupełnione o wykaz składnikach, aktywów i pasywów, czyli tzw inwentarz.

Księgi rachunkowe obejmują :

1. Dziennik - zawiera chronologiczne ujęcie zdarzeń jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym.

2. Księgi główne

3. Księgi pomocnicze

4. Zestawienia obrotów i sald księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych

5. Wykaz składników, aktywów i pasywów – inwentarz.

Konta księgi głównej – zawierają zapisy o zdarzeniach w ujęciu systematycznym. Na kontach księgi głównej obowiązuje ujęcie zarejestrowanych uprzednio lub równocześnie w dzienniku zdarzeń zgodnie z zasadą podwójnego zapisu. Zapisów na określonym koncie księgi głównej dokonuje się w kolejności chronologicznej. To inaczej zbiór wszystkich kont, na których rejestruje się operacje gospodarcze.

Operacja gospodarcza – takie zdarzenie, które powoduje zmiany w składnikach majątkowych i źródłach ich finansowania np. zakup materiałów.

Konta ksiąg pomocniczych – zawierają zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej.

Inwentarz – wykaz składników: aktywów i pasywów; składników majątkowych i źródeł ich finansowania potwierdzone inwentaryzacją i spisem.

Księgi rachunkowe otwiera się:

1. Na dzień rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym

2. Na początek każdego następnego roku obrotowego.

Rok obrotowy- kolejnych 12 m-cy roku kalendarzowego.

1. Na dzień zmiany formy prawnej

2. Na dzień wpisu do rejestru połączenia jednostek lub podziału jednostki powodujących powstanie nowej jednostki.

3. Na dzień rozpoczęcia likwidacji Lu ogłoszenia upadłości.

Prowadzenie księgi rachunkowej polega na dokonywaniu zapisów potwierdzających zdarzenie gospodarcze. Zapisów dokonuje się w sposób trwały bez pozostawania miejsc pozwalających na późniejsze dopiski lub zmiany.

Zapis księgi powinien zawierać:

• Datę dokonanej operacji

• Określenie rodzaju i numer identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu oraz jego datę jeżeli różni się ona od daty dokonania operacji.

• Zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji z tym, że należy posiadać pisemne objaśnienia skrótów lub kodów.

• Kwotę i datę zapisu

• Oznaczenie kont, których dotyczy zapis.

Podstawą zapisu jest dowód księgowy, który powinien zawierać co najmniej :

1. Określenie rodzaju dowodu i jego numer identyfikacyjny

2. Określenie stron dokonujących operacji gospodarczej

3. Opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe określoną także w jednostkach naturalnych

4. Datę dokonania operacji a gdy dowód został sporządzony pod inną datą

5. Podpis wystawcy dowodu oraz osoby której wydano lub od której przyjęto składniki majątkowe.

6. Stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych – dekretacja i podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.

Klasyfikacja dowodów księgowych:

Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody ksiąg stwierdzające dokonanie operacji gospodarczych, zwane jako dowody źródłowe.

1. Zewnętrzne obce, czyli otrzymane od kontrahenta

2. Zewnętrzne własne przekazane w oryginale kontrolnym

3. Wewnętrzne, które są sporządzane na potrzeby jednostki, nie wychodzą poza jednostkę.

Księgi rachunkowe zamyka się:

• Na dzień kończący rok obrotowy

• Na dzień zakończenia działalności jednostki

• Na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej

• W jednostce przejmowanej na dzień połączenia związanego z przejęciem jednostki przez inną jednostkę tj na dzień wpisu do rejestru tego połączenia

• Na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek

• Na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości

• Na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami.

Dzień bilansowy – dzień kończący rok obrotowy lub dzień, na który sporządza się sprawozdanie finansowe.

Bilans – jest podstawowym składnikiem sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa. Jest to zestawienie składników majątkowych czyli aktywów finansujących źródeł ich pochodzenia czyli pasywów. Inaczej mówiąc bilans to dokładna fotografia stanu przedsiębiorstwa określonym dniu zwanym dniem bilansowym z reguły kończącym rok obrotowy. Uważna analiza bilansu pomaga w ocenie zarządzania spółką oraz w ustaleniu źródeł strat i zysków przedsiębiorstwa. Bilans jest sprawozdaniem o sytuacji majątkowej i kapitałowej przedsiębiorstwa.

Bilans zasadniczo dzieli się na :

- aktywa – są wykazem posiadanego przez dane przedsiębiorstwo majątku

- pasywa – zawierające informacje na temat źródeł finansowania majątku

Zasada równowagi bilansowej – zasada zgodnie z którą suma aktywów musi się równać sumie pasywów.

Aktywa podział wg na okres użytkowania:

• Trwałe – okres użytkowania jest dłuższy niż rok

• Obrotowe – okres użytkowania mniejszy niż rok

Pasywa podział wg źródeł finansowania:

• Kapitał własny – będący własnością jednostki

• Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania kapitałowe nie będące własnością jednostki np. kredyt

Konto księgowa jest podstawowym urządzeniem służącym do ewidencji zdarzeń gospodarczych. Zasadniczo składa się z dwóch stron na których dokonuje się ewidencji zdarzeń gospodarczych. Zasadniczo tyle prowadzi się kont ile jest składników bilansowych i w związku z tym każde konto ma swoją nazwę ściśle związaną z wybranym składnikiem bilansowym. W określonych sytuacjach konta mogą być łączone i ujmowane na nich podobne składniki (rzadko), częściej występuje zjawisko podziału kont.

W ramach konta głównego wyodrębnia się konta szczegółowe (analityczne) np. konto głównie to konto rozrachunku z pracownikami z tytułu wynagrodzeń i na takim koncie ujmuje się rachunki za wszystkimi pracownikami. Jednak takie ujęcie jest niewystarczające, ponieważ potrzebna jest szczegółowa informacja dotycząca rozrachunków z poszczególnymi pracownikami a więc kont szczegółowych będzie tyle co pracowników.

Konto musi posiadać :

• Nazwę – która jest ściśle związana ze składnikami bilansowym i na nim ewidencjowana

• Stronę winien (Wn) – zwana również debetem

• Stronę ma (Ma) – zwana również credit

Rodzaje kont :

- konto aktywów – po stronie lewej znajdują się stany początkowe + zwiększenia tych składników , na koncie aktywów zwiększenia ujmuje się po stronie WN, zmniejszenia po stronie MA.

- pasywów – stany początkowe ujmuje się po stronie MA, ujmuje się tu też zwiększenia, zmniejszenia po stronie WN.

Jeżeli zamyka się saldo WN to znajdzie się w aktywach, jeżeli MA to w bilansie znajdzie się w pasywach.

Saldo występuje po tej stronie po której jest wyższa suma.

Można wyodrębnić konta wg kryterium kształtowania bilansu:

• Konto bilansowe – bezpośrednio wchodzą do bilansu np. koszty materiałów

• Konta niebilansowe – pośrednio wchodzą do bilansu poprzez przeksięgowanie ich na kont bilansowe. Kontami niebilansowanymi są koszty i przychody, które w bilansie bezpośrednio nie występują ale poprzez przeksięgowanie ich na konto wynik finansowy, wchodzą do bilansu.

• Konta pozabilansowe – nigdy nie wchodzą do bilansu i służą do ewidencji głównie składników majątkowych nie będących własnością jednostki jako tzw zapasy obce.

Występują konta jednosalowe (MA albo WN) i dwusalowe (WN i MA).

ŚRODKI PIENIĘZNE I EWIDENCJA

Środki pieniężne – pieniądze oraz jednostki pieniężne krajowe i zagraniczne tak w gotówce jak i na rachunku bankowym w formie lokaty pieniężnej, czeki i weksle obce jeżeli są płatne w ciągu 3 miesiące od daty ich wystawienia.

Aktywa pieniężne mogą występować w formie :

• Krajowych środków pieniężnych – pieniędzy będących w kraju prawnym środkiem płatniczym a także pełniące funkcję płatniczą, weksle, czeki itp.

• Waluty obcej – pieniędzy nie będących w kraju prawnym środkiem płatniczym oraz międzynarodowe jednostki rozrachunkowe

• Dewiz – pełniących funkcję płatniczą, weksli czeków podróżniczych.

Formy rozliczeń pieniężnych :

1. Rozliczenia gotówkowe – polegają na przyjmowaniu i wydawaniu gotówki za pośrednictwem kasy. Rozliczenia „pieniądz do ręki” stosuje się najczęściej w rozliczeniu z osobami fiz , placówkami handlu detalicznego i tam wszędzie gdzie regulowanie płatności w innej formie jest trudne lub niemożliwe.

2. Rozliczenia bezgotówkowe

Dokumentowanie obrotu gotówkowego – każda wpłata do kasy i wypłata z kasy powinna być udokumentowana dowodem księgowym zgodnie z wymaganiami ustaw.

Podstawowymi dokumentami są :

1. Dowód KP (kasa przyjmuje) którym potwierdza się wpłatę gotówki do kasy

2. Dowód KW (kasa wypłaci) którym potwierdza się wypłatę gotówki z kasy

3. Dowód RK (raport kasowy) zestawienie wszystkich wpłat do kasy i wypłat z kasy za dany okres.

Rozliczenia bezgotówkowe polegają na przyjmowaniu należności i regulowaniu zobowiązań za pośrednictwem banku w postaci wpłat na rachunek i wypłat z tego rachunku. W Polsce istnieje przymus obrotu bezgotówkowego w myśl którego przedsiębiorca jest zobowiązany do dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku bankowego tego przedsiębiorcy w każdym przypadku gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca a jednorazowa wartość przekracza 15000euro przeliczane na zł.

Ustawa prawo bankowe ustala następujące formy rozliczeń bezgotówkowych:

1. Polecenie przelewu – które stanowi udzieloną bankowi dyspozycję dłużnika obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela

2. Polecenia zapłaty – stanowi udzieloną bankowi dyspozycję wierzyciela obciążenia określona kwotą rachunku bankowego dłużnika i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela, w tym przypadku stroną inicjującą jest strona która ma otrzymać wypłatę.

3. Czek rozrachunkowy – stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną posiadaczowi czeku do obciążenia jego rachunku, na którą czek został wystawiony i uznania tą kwotą posiadacza czeku.

4. Konto płatnicze – umożliwia posiadaczowi zakup dóbr i usług bez płacenia gotówką lub czekiem a także podjęcie określonej kwoty bankomatu,

Rozliczeni bezgotówkowe można realizować w formie :

- akredytywy

- rozliczeń planowych

- sald

Wyciąg – podstawowy dokument obrotu bezgotówkowego dokonywanego za pośrednictwem banku, potwierdza on dokonanie operacji pieniężnej i informuje o saldzie końcowym.

WYCENA ŚRODKÓW BIEŻĄCYCH

Wycena bieżąca - środki w walucie krajowej w postaci gotówki w kasie i na rachunku bankowym wykonuje się w księgach rachunkowych np. ich wartości nominalnej z tym że wartość środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych obejmuje także skapitalizowane, dopisywane do stanu na rachunku bankowym odsetki, które stanowią przychody finansowe jednostki.

Wycena bilansowa Nie rzadziej niż na dzień bilansowy wycenia się :

1. Krajowe środki pieniężne zgromadzone w kasie w wartości nominalnej

2. Krajowe środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym wycenia się w kwocie obejmującej także doliczone przez bank odsetki.

Środki pieniężne w bilansie – należą do aktywów jednostki gospodarczej i zalicza się je do inwestycji. Mogą być zakwalifikowane do inwestycji długoterminowych, jako aktywa trwałe albo do inwestycji krótkoterminowych jako aktywa obrotowe.

Wykład 3. 07.03.2011

Środki pieniężne w drodze jako zdarzenie gospodarcze obejmuje min:

• Zainkasowane utargi gotówki za sprzedane towary w placówkach handlu detalicznego, za posiłki i towary w zakładach gastronomicznych oraz za sprzedane usługi na rzecz ludności wpłacone na rachunek a nie potwierdzone wyciągiem bankowym

• Przelewy pomiędzy rachunkami bankowymi jednostki w różnych bankach

• Czeki obce oddane do realizacji w bankach jednostki

• Niepotwierdzone przez bank wpłaty gotówkowe na rachunek

• Niepotwierdzone przez bank pobrania gotówki z rachunku

Ewidencja środków pieniężnych w drodze prowadzi się na koncie środki pieniężne w drodze zasadniczo konto to zamyka się saldem WN. Przejściowo zdarzenie wymienione w punkcie 5 spowoduje wystąpienie salda MA. Na dzień bilansowy środki pieniężne w drodze z saldem WN ujmuje się w aktywach bilansu pozycji B III 1C jako inne środki pieniężne.

ROZRACHUNKI I ICH EWIDENCJA

Rozrachunki – są to rozliczenia pieniężne, wynikające z realizacji umów kupna sprzedaży i umów innego rodzaju z osobami fiz. lub prawnymi albo też rozliczania z tytułu świadczeń określonym prawem w rezultacie, których powstają należności i zobowiązania.

Należności – są to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstają w wyniku przyszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Wyrażają uprawnienia jednostki do uzyskania zapłaty za sprzedane dobra, usługi i inne świadczenia w określonej kwocie i w określonym terminie ustalonym w umowie nawet gdy nie zostały w wyznaczonym terminie określone pod warunkiem, że nie są przedawnione lub umorzone. Należności przedawnione i umorzone nie spełniają warunku zaliczenia ich do aktywów jednostki.

W rachunkowości należności z tytułu dostaw i usług mogą występować jako:

- bezsporne – są to kwoty środków pieniężnych należne jednocześnie, zagwarantowane prawem i nie kwestionowane przez dłużnika;

- sporne – są to nie zapłacone przez dłużnika kwoty przez niego kwestionowane, co do których odmowa zapłaty jest udokumentowana na piśmie, są one z reguły przedmiotem postępowania sądowego.

- wątpliwe – środki pieniężne prawnie należne jednostce, co do których istnieje zagrożenie, że nie zostaną one zatrzymane z powodu trudności finansowych dłużnika lub trudności z ustaleniem jego miejsca pobytu, w przeciwieństwie do spornych nie są one kwestionowane przez dłużnika, ale też nie zostały spłacone w terminie określonym umową.

-przedawnione – są to kwoty obciążające dłużnika, które po upływie terminu określonego prawem nie mogą być egzekwowane, bowiem wierzyciel utracił prawo dochodzenia ich od dłużnika w drodze powództwa sądowego. W obrocie gospodarczym obowiązuje dwuletni okres przedawnienia.

- nieściągalne – są to kwoty należne jednostce, lecz niemożliwe do wyegzekwowania, także kwoty orzeczone przez sad, przyczyna tego może być zgon lub zaginięcie dłużnika, zdarzenia losowe, które pozbawiły dłużnika możliwości zapłaty

- umorzone – są to kwoty obciążające dłużnika co do których uprawniony organ jednostki podjął decyzję o zaniechaniu ich egzekwowania.

Zobowiązania – są to wynikające z przeszłych zdarzeń obowiązki, wykonane świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów a także rezerwy na przyszłe zobowiązania oraz bierne rozliczenia międzyokresowych kosztów. Zobowiązania wyrażają obowiązek jednostki do zapłaty za nabyte towary, usługi lub inne świadczenia określonej kwoty w ustalonym terminie do czasu uregulowania zapłaty, kwota ta figuruje w księgach rachunkowych jako zobowiązanie, stanowiące składki pasywów jednostki. Przedawnione lub umorzone nie spełniają warunków zaliczenia ich do pasywów.

Biorąc pod uwagę kryterium strony oraz podstawy prawne wyróżniamy rozrachunki:

1. rozrachunki z tytułu dostaw i usług – powstały w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego i obejmują one rozrachunki z tytułu: sprzedaży wyrobów oraz usług, sprzedaży towarów, materiałów i opakowań, zakupu towarów, materiałów i usług dla działalności jednostek, udzielonych i pobranych zaliczek na poczet dostaw i usług.

2. rozrachunki publiczno-prawne – obejmują one rozliczenia jednostki zobowiązanej do prowadzenia ksiąg rachunkowych z Urzędem Skarbowym, z ZUS-em, Urzędem Celnym itp., Rozrachunki publiczno-prawne powstają w oparciu o przepisy prawa publiczno-prawnego, prawa ubezpieczeń społecznych i ubezpieczeń zdrowotnych, prawa administracyjnego i innych aktów prawnych. w grupie tej główną rolę spełniają rozrachunki z Urzędem Skarbowym (podatkowe) w ramach rozrachunków z US wyróżniamy rozrachunki z tytułów podatkowych: podatku od towarów i usług, podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku dochodowego od osób prawnych, akcyzowego, innych podatków.

3. rozrachunki z pracownikami – obejmują rozliczenia z pracownikami z różnych tytułów wysokości wynagrodzeń, niedoborów, szkód, kosztów podróży, pożyczek dla pracowników, wypłaty zaliczek itp. Podstawowym prawem do ich powstania jest Kodeks Pracy i Cywilny.

4. rozrachunki wewnątrzzakładowe - obejmują rozliczenia pomiędzy jednostką macierzystą a podległymi jej oddziałami lub filiami, podstawami prawnymi ich powstania są przepisy Kodeksu Cywilnego, statuty, regulaminy i umowy między tymi podmiotami.

5. inne rozrachunki, pozostałe – obejmuje te z tytułów, które nie mieszczą się w innych grupach, np. rozrachunki z tytułu pobieranych od pracowników, składek związkowych i przekazywanych organizacjom związkowym.

Ogól rozrachunków ( należności i zobowiązań ) dzielimy na:

- krótkoterminowe – okres ich spłaty na dzień bilansowy jest nie dłuższy niż rok,

- długoterminowe - okres ich spłaty na dzień bilansowy jest dłuższy niż rok.

Wycena rozrachunków:

Wycena bieżąca :

-należności i zobowiązania, w tym również z tytułu pożyczek, ujmuje się w księgach rachunkowych z roku obrotowego wg wartości nominalnej

Wycena bilansowa:

- należności wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty tj. powiększonej o odsetki a skorygowanej o odpis aktualizujących ich wartość,

- zobowiązania wycenia się w kwocie wymagającej zapłaty, czyli łącznie z odsetkami z tytułu zwłoki w zapłacie.

Rozrachunek ujmuje się w bilansie:

- należności w aktywach : jako aktywa trwałe ( długoterminowe ) lub obrotowe,

- zobowiązania w pasywach : jako zobowiązania długoterminowe lub zobowiązania krótkoterminowe ( nie przekraczające jednego roku )

FINANSE

Finanse – ogół zjawisk ekonomicznych związanych z ruchem zasobów pieniężnych tj. gromadzenie wydawanie pieniędzy przez różne podmioty gospodarcze, są formą podziału produktu społecznego związanego z gospodarką towarowo-pieniężną i zależną od stopnia jej rozwoju. Zakres zjawisk finansowych rozszerzał się wraz ze zmianami systemów gospodarczych. W zależności od typów podmiotów gospodarczych gromadzących i wydających środki pieniężne wyróżniamy: finanse gospodarstw domowych, finanse przedsiębiorstw oraz finanse publiczne.

1. finanse publiczne – to proces gromadzenia i rozdzielania zasobów pieniężnych przez instytucje publiczno-prawne. Głównymi źródłami dochodów publicznych są podatki, opłaty publiczne, grzywny, kary, pożyczki, oprocentowanie, emisja znaków pieniężnych i papierów wartościowych, wpływy ze sprzedaży mienia, lokaty, depozyty, składki i inne. Wydatki publiczne obejmują finansowanie administracji państwowej, wymiaru sprawiedliwości, ochrony porządku publicznego, służby zdrowia itp. Mogą one obejmować także finansowanie rozwoju gosp. Narodowej poszczególnych procesów lub podmiotów gosp. Istnieniu finansów publicznych towarzyszy system organów finansowania, spełniających na poszczególnych szczeblach administracji państwowej funkcje decyzyjne tj. ustalanie wysokości dochodów i rozdział wydatków, funkcje poboru poprzez aparat skarbowy i funkcje kontrolne.

2. Finanse gosp. domowych - to finanse dotyczące pracy zarobkowej jak również różnorakich transferów w tym zasiłków, rent, emerytur. Realizowane są poprzez: strumienie materialne, a więc wynagrodzenia za pracę, zakup dóbr i usług konsumpcyjnych; strumienie redystrybucyjne takie jak darowizny, renty, emerytury, dywidendy, zasiłki, procenty od oblgacji, podatku, świadczeń ubezpieczeniowych; strumienie kredytowe, a więc otrzymywane kredyty bankowe, czy spłaty tych kredytów. W gospodarstwie domowym występuje ściślejsze niż w przedsiębiorstwach powiązanie celów organizacji z celami jednostkowymi, a więc gospodarstwa jako całości i członków tego gospodarstwa. Stopień identyfikacji jednostek z organizacją jest tu wyjątkowo duży, są to cele często tożsame, dlatego też struktura rodzajowa bodźców w gosp.domowym może znacznie odbiegać od zwyczajowej struktury środków i sposobów motywowania w przedsiębiorstwach czy innych instytucjach.

3. Finanse przedsiębiorstw – zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowanie śr. Pieniężne na cele działalności gosp. , firmy, kierownictwo przedsiębiorstwa może i powinno prowadzić odpowiednią działalność organizacyjną , decyzyjną i kontrolą w sferze finansowej. Kształtują zjawiska ekonomiczne w firmie w sposób stwarzający szanse uzyskania najkorzystniejszych wyników działalności. Cechy charakterystyczne finansów przedsiębiorstw :

1. mikroekonomiczny punkt widzenia przy ocenie zjawisk finansowych. Tzn. punkt widzenia właściciela a nie zarządzającego.

2. ograniczanie badań do wyodrębnionej sfery działalności jednostki

3. identyfikacja zjawisk finansowych w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu

4. badanie wpływu regulacji prawnych na postawy przedsiębiorstw

5. treść, metody i sposoby oceny gospodarki finansów przedsiębiorstw – możemy je traktować autonomicznie lub w powiązaniu z całą gospodarką przedsiębiorstw.

Kryteria oceny Gospodarki Finansowej Przedsiębiorstw w sposób izolowany :

- zachowanie płynności finansowej – zdolności do terminowego regulowania zobowiązań dla zapewnienia sobie ciągłego niezakłóconego działania przedsiębiorstwa, kryterium płynności finansowej jest jednym z podstawowych kryteriów oceny działalności przedsiębiorstwa. Niska płynność albo jej brak świadczy o utracie lub wysokim prawdopodobieństwie utraty przez przedsiębiorstwo zdolności do terminowego regulowania płatności. Ryzyko takie obciążą kontrahentów, a w dłuższym okresie może powodować upadłość. Wysoka płynność fin. Oznacza zamrożenie nadmiernie wysokich własnych kapitałów i niemożność zwiększania ich zyskowności. Ocena płynności może dotyczyć okresów krótkich jak i dłuższych.

- obniżka kosztów finansowych – należy obniżyć te koszty, które mają istotny znaczenie i nie powodują ujemnych skutków.

WYNAGRODZENIA I EWIDENCJA

Wynagrodzenia – dochód pieniężny jaki otrzymuje pracownik za ilość i jakość wykonanej pracy lub za wykonanie określonego zadania. Wyróżniamy wyn. Brutto i świadczenia w naturze (deputaty) niezależnie od źródeł ich finansowania, rodzaju dokumentów będących podstawą wypłaty, stanowiących należność za pracę wykonywaną przez pracowników na czas nieokreślony i na czas określony lub sezonowo na podst umów.

Wynagrodzenie spełnia jednocześnie 2 podst funkcje:

- dochodową - gdyż jest podst źródłem utrzymania zatrudnionego i jego rodziny,

- kosztową – stanowi element kosztów działalności jednostki gosp złożony i rozległy obszar … związanych z ewidencją wynagrodzeń uzasadnia operowanie kategorią rachunkowości zarodkowej, której zadaniem jest:

-ujęcie rozliczeń z pracownikami z tytułu należnego im wynagrodzenia ustalonego na podst pomiaru pracy,

- przedstawienie struktury wynagrodzeń w ujęciu zbiorczym i przekroju każdego pracownika

- ustalenie i rozliczenie narzutów na wynagrodzenia,

- tworzenie danych do sporządzenia inf i rozliczeń podatkowych.

Zatrudnienie może występować na podstawie:

- kodeksu pracy – w ramach którego zawierane są umowy o pracę,

- kodeksu cywilnego – w ramach którego zawierane są umowy np. zlecenia o dzieło i agencyjne.

Wymagania naliczane i wypłacane w ramach umowy o pracę dzielimy na:

1. Płace zasadnicze wynikające z umowy oraz odpowiedniego systemu zarządzania

- czasowego – najczęściej stosowany w odniesieniu do pracowników biurowych i inż. Tech

- akordowego – dla pracowników produkcyjnych

1. Płace dodatkowe – mają z jednej str charakter motywacyjny (premie) a z drugiej stanowiące ekwiwalent za dodatkowy czas pracy (nadgodziny) albo za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

2. Uzupełniające nie związane z czasem efektywnie przepracowanych przez pracowników np. wynagrodzenia za urlop.

Pracownik oprócz wynagrodzenia może otrzymywać świadczenia od pracodawcy które nie są zaliczane do wynagrodzeń np. świadczenia wynikające z BHP.

Do wynagrodzeń nie zalicza się : odszkodowań z tytułu uszczerbków na zdrowiu i świadczeń wypłacanych przez ubezpieczenie.

POMIAR PRACY

Prawidłowo naliczane wynagrodzenie jest uzależnione od właściwego pomiaru pracy. Ten zaś jest zależny min. Od:

- wielkości jednostki,

- charakteru procesu pracy,

- organizacji pracy,

- stosowanych metod pomiaru,

- systemu wynagrodzeń.

Podstawowym dokumentem służącym do odzwierciedlenia pomiaru pracy jest karta pracy, która powinna zawierać co najmniej następujące elementy:

- określenie osób wykonujących zadania,

- opis zadań lub zalecenia,

- określenie wymogów jakościowych i ilościowych,

- określenie czasu wykonania,

- oceny wykonania zadań.

Wynikające z kart wynagrodzeń poszczególnych pracowników wpisuje się do kart zarobkowych, które prowadzone są indywidualnie dla każdego w zestawieniach miesięcznych a następnie rocznych dla potrzeb obliczania podatku. Na podst kart zarobkowych a także taryfikatorach i umów o pracę sporządza się listy płac. Listy te są jednymi dokumentami umożliwiającymi ujęcie wynagrodzeń w księgach rachunkowych. Lista prac pełni funkcje:

- jest podst do naliczania kosztów działalności jednostki w różnych przekrojach i płaszczyznach,

- stanowi podstawę powstania rozrachunków z pracownikami oraz instytucji o charakterze publiczno-prawnym,

- stanowi podstawę do wypłaty pracownikom należnych wynagrodzeń.

Lista płac składa się z wielu elementów ok. 30 kolumn, zawierające:

• dane inf ogólne ( personalne),

• dane określające ogólne składniki przychodów,

• dane inf o kosztach uzyskania przychodów,

• dane dotyczące potrąceń z wynagrodzeń z podziałem na :

- potrącenia obligatoryjne na dokonanie których nie jest potrzebna zgoda pracownika

- potrącenia dobrowolne za zgodą lub na wniosek pracownika,

• dane dotyczące kwot pod wymaganiem do wypłaty.

Ewidencja księgowa wynagrodzeń dokonywana jest na koncie „rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” do konta tego należy prowadzić ewidencje szczegółową w sposób gwarantujący ustalenie zobowiązań z tytułu wynagrodzeń i dokonujących wypłat wynagrodzeń dla każdego pracownika. „rozrachunek z pracownikami z tytuły wynagrodzeń” na koniec okresu sprawozdawczego może zamykać się saldem :

- winien – które oznacza najczęściej pobraną przez pracownika zaliczkę na wynagrodzenie,

- ma – które oznacza naliczane a nie podjęte przez pracownika wynagrodzenie,

- winien i ma – (podwójne) które oznacza pobraną przez jednych pracowników zaliczkę na wynagrodzenie i nie podjęte wynagrodzenia przez innych.

W bilansie ujmuje się:

• wypływowe zaliczki na wynagrodzenia w aktywach pozycji B II 2C

• niepodjęte wynagrodzenia w pasywach B III 2 h.

Wykład 5 8.11.2010

Materiały i ich ewidencja

Rzeczowe składniki aktywów obrotowych w znaczeniu określonym ustawą o rachunkowości są to nabyte w celu zużycia na własne potrzeby jednostki materiały, wytworzone lub przetworzone produkty, zdatne do sprzedaży w toku produkcji bądź półprodukcji oraz towary nabyte celem odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym. Ze wglądu na przeznaczenie rzeczowe składniki aktywów obrotowych w rachunkowości wyodrębnia się:

1. materiały

2. towary

3. opakowania

4. wyroby gotowe

Ad.1. Materiały w znaczeniu rachunkowości są to różnego rodzaju artykuły nabyte lub wyjątkowo wytworzone we własnym zakresie przez jednostkę, przeznaczone do zużycia na własne potrzeby jednostki, jako surowce do wytwarzania produktów lub na cele ogólne. Do materiałów zalicza się również paliwa i smary, części wymienne do maszyn, urządzeń i środków transportu, odzież roboczą i ochronna w zapasie, zwierzęta przeznaczone do uboju i pasze dla zwierząt, różnego rodzaju nośniki energii i materiały opałowe oraz odpady odzyskane z produkcji przemysłowej z budowy lub rozbiórki środków trwałych a także opakowania przeznaczone do jednorazowego użytku, mające chronić przed zepsuciem , zanieczyszczeniem lub uszkodzeniem znajdujących się w nim produktów i integralnie z nim związanych (puszki konserwowe , butelki). Natomiast przedmioty wielokrotnego użytku do przenoszenia, magazynowania a zarazem do zabezpieczenia transportowanych i magazynowanych w nich artykułów przed zniszczeniem lub uszkodzeniem (skrzynki, beczki) są w księgach rachunkowych wyodrębnione jako opakowania chociaż w bilansie wykazuje się je łącznie z zapasami materiałów ze względu na to, ze materiały występujące w przedsiębiorstwie pod różną postacią dzieli się na kilka grup rodzajowych:

• materiały podstawowe- zużywane w procesie produkcji wyrobów gotowych oraz opakowanie bezpośrednie

• materiały pomocnicze - nadają produkowanym wyrobom określoną cechę (np. farba do malowania pomieszczeń), zalicza się także narzędzia, środki czystości, materiały biurowe

• paliwa - zużywane na cele technologiczne, transportowe lub opałowe (węgiel, koks, benzyna, gaz)

• części zamienne do maszyn i urządzeń - zużywane w czasie remontów i konserwacji, a także opakowania nie związane bezpośrednio z wyrobami gotowymi

• odpady użytkowe - składniki, które zostały przyjęte po zakończonym procesie technologicznym do magazynu, a nie nadające się do wytworzenia wyrobu podstawowego (ścinki, złom)

ad.2. Towary – różnego rodzaju artykuły nabyte od jednostek gospodarczych lub od osób fizycznych z przeznaczeniem do sprzedaży hurtowej, detalicznej lub zakładów gastronomicznych.

Ad.3.Opakowania - artykuły, produkty wielokrotnego lub jednorazowego użytku służące do ochrony i zabezpieczenia towarów lub materiałów względnie produktów przed uszkodzeniem, zepsuciem lub zniszczeniem oraz przeznaczone do transportu lub magazynowania wymienionych artykułów.

Ad.4. Produkty – różnego rodzaju wyroby wytworzone w zakładach produkcyjnych lub usługowych oraz usługi świadczone na sprzedaż lub na potrzeby własne jednostki także usługi budowlane.

Materiały – te składniki, które ulegają przetworzeniu

Towar – został wytworzony przez kogoś, nabyty aby go sprzedać

Produkty- po procesie produkcyjnym

Ogół wymienionych składników aktywów obrotowych ze względu na kryterium własności, dzieli się na:

1. własne – stanowią własność jednostki w sensie prawnym, ujmowane w ewidencji bilansowej

2. obce – które nie są własnością jednostki lecz zostały powierzone na przechowanie do przerobu lub uszlachetnienia, sortowania lub przygotowania w inny sposób do stanu zdatnego do zużycia. Ujmuje się je w ewidencji pozabilansowej jako zapasy obce.

Dokumentacja obrotu materiałami

Podstawowymi dokumentami dokumentującymi dowód obrotu materiałami są :

Pz – w którym potwierdza się przyjęcie materiału z zewnątrz np. od dostawcy

Rw - wydanie materiałów do zużycia wewnętrznego, do przerobu

Wz – potwierdza się wydanie materiałów na zewnątrz, wydanie do nabywcy, do sprzedaży

Mm – potwierdza się przesunięcia materiałów miedzy własnymi magazynami

Zw- zwrot wewnętrzny potwierdza przyjęcie zwrotu materiału z produkcji

Ważnym dokumentem jest dowód przeniesienia własności ze sprzedawcy na nabywcę: może nim być faktura VAT, faktura korygująca VAT, oba te dokumenty wystawiane są przez sprzedawców czynnych podatników VAT. Może wystawiać rachunek, który wystawiany jest przez sprzedawców nie będących podatnikiem VAT.

Ewidencja materiałów obejmuje :

1. rozliczenie zakupu z uwzględnieniem potrzeb rozliczania podatku VAT

2. Przychody (rozchody i zapasy materiałów w placówkach gospodarczych jednostki oraz znajdujących się poza jednostką)

Najczęstszym sposobem wejścia w posiadanie materiałów jest ich zakup. W każdej transakcji zakupu należy wyodrębnić:

1. moment prawno-finansowy związany z przeniesieniem prawa własności ze sprzedającego na nabywcę. Dokumentowany on jest dowodem wystawionym przez sprzedawcę (najczęściej faktura VAT lub inny równoważny dokument).

2. moment rzeczowy – wyrazem którego jest wejście w faktyczne posiadanie nabywanego składnika. Dokumentowany najczęściej dowodem Pz.

Oba te momenty stanowią całość aktu kupna i mogą wystąpić oddzielnie, tzn w pierwszej kolejności przyjęty zostanie dowód przeniesienia prawa własności a później będzię przyjęcie nabywanego składnika i odwrotne sytuacja, najpierw będzie miało miejsce przyjecie nabytego składnika, a później dowód przeniesienia prawa własności składnika dokumentowany dowodem Pz. .

Każde z tych zdarzeń gospodarczych zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości podlega rejestracji księgowej. Kontem, które połączy moment prawno-finansowy i moment rzeczowy jest konto o nazwie ‘rozliczenie zakupu’. Na koncie tym ujmuje się:

1. wartość dostawy potwierdzonej dokumentem wystawionym przez sprzedawcę powiększoną o cło w przypadku importu i podatek akcyzowy Wn

2. wartośc wynikającą z dokumentów potwierdzających przyjęcię nabywanych składników na podstawie dowodu Pz Ma

3. podatek naliczony VAT podlegający rozliczeniu, zgodnie z ustawą z dnia 11.03.2004 o podatku od towarów i usług Ma

4. Koszty zakupu zafakturowane przez sprzedawcę i podlegające rozliczeniu Ma

5. Odchylenia od cen ewidencyjnych Wn i Ma w zależności od charakteru odchyleń

6. ujawnione w trakcie odbioru różnice ilości i jakości pomiędzy stanem faktycznym a wynikającym z dokumentacji sprzedawcy

7. Reklamacje wobec dostawcy stwierdzone po akceptacji faktury i zapłacie zobowiązania

Sfinalizowaną i rozliczoną prawidłowo transakcje zakupu potwierdza się tym, że konto rozliczenie zakupu zamyka się saldem zerowym.

Konto ‘rozliczenie zakupu’ nie zawsze wykazuje saldo zerowe pomijając przypadki, gdy nie występują salda zerowe spowodowane są błędami i reklamacjami, konto ‘rozliczenie zakupu’ może na koniec okresu sprawozdawczego wykazywać:

1. saldo winien – określone jako materiały w drodze, występuje ono wówczas, gdy zarejestrowana jest faktura a nie przyjęcie dostawy, a składniki majątkowe w niej ????

2. saldo ma – określane jako dostawy niefakturowane, występuje ono wówczas, gdy przyjęte zostały składniki majątkowe potwierdzone właściwym dowodem np. Pz, a brak jest dokumentu wystawionego przez dostawcę

3. Saldo podwójne Wn i Ma – gdy jednocześnie występują dwie równe transakcje zakupu. W odniesieniu do jednej z nich jest faktura, a brak przyjęcia dostawy (materiały w drodze) a w odniesieniu do drugiej transakcji jest potwierdzone przyjęcie dostawy, a brak dokumentów wystawionych przez sprzedawcę

Ewidencja materiałów

Materiały będące własnością jednostki składowane w jej magazynach ujmuje się w księgach rachunkowych wg następujących metod:

1. ilościowo – wartościowej jednocześnie w jednostkach naturalnych i pieniężnych

2. ilościowej – tylko w jednostkach naturalnych (system powszechnie stosowany)

Materiały nie objęte ewidencją bilansową, a będące własnością jednostki mogą być odpisane w koszty na dziennik zakupu w połączeniu z ustaleniem zapasu stanu i jego wyceną oraz korektą kosztów o wartość tego stanu nie później niż na dzień bilansowy.

Wycena materiałów

Bieżąca- przyjęcie materiałów z zakupu krajowego i importu stanowiące własność jednostki, wycenia się według ceny nabycia. Cena nabycia obejmuje 2 składniki:

1. cena zakupu – kwotę należną sprzedającemu bez podlegającego odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego (powiększonego w przypadku importu obciążenia o charakterze publiczno-prawnym w postaci cła, akcyzy) nie podlegającemu odliczeniu, obciążoną o upusty, rabaty, bonifikaty itp. Zniżenia i odzyski.

2. koszty zakupu bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem materiałów do stanu zdatnego do zużycia zgodnie z ich przeznaczeniem.

Materiały wytworzone we własnym zakresie wprowadza się do ksiąg rachunkowych w wartości wynikającej z rzeczywistych kosztów poniesionych na ich wytworzenie i wydobycie.

Wycena bilansowa zapasu materiałów

Na dzień bilansowy bez względu na stosowaną metodę ewidencji dokumentowana jest wg ceny nabycia lub kosztu wytworzenia , nie wyższy jednak od cen sprzedaży netto na dzień bilansowy

W bilansie wartość materiałów łącznie z opakowaniami ujmowana jest a aktywach obrotowych w pozycji B I 1.

ŚRODKI TRWAŁE – są to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi o przewidywalnym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższej niż rok, kompletne i zdatne do użytku i przeznaczone do użytku jednostki.

• Nieruchomości w tym grunty

• Prawo użytkowania nieczystego grunty

• Budynki i budowle

• Lokale będące odrębną własnością z prawem spółdzielczym do lokalu mieszkalnego i użytkowego

• Maszyny, urządzenia, środki transportowe

• Ulepszenia w obcych środkach trwałych

• Inwentarz żywy.

Do środków trwałych zalicza się też środki trwałe przyjęte przez jednostkę do odpłatnego użytkowania lub pobierania pożytków na czas określony na podstawie umowy leasingu finansowego.

DO środków trwałych nie zalicza się tych nieruchomości, które nie są użytkowane przez jednostkę do realizacji zadań statutowych lecz zostały nabyte lub wytworzone w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu ich wartości uzyskania z nich przychodów lub innych pożytków.

DOKUMENTACJA KSIĘGOWA ŚRODKÓW TRWAŁYCH :

• Dowód OT w którym potwierdza się przyjęcie środków trwałych do użytkowania,

• Dowód LT w którym potwierdza się wycofanie środka trwałego z eksploatacji

• Dowód PT w którym dokumentuje się przekazanie środka trwałego dla innego podmiotu

• Książka inwentarzowa stanowiąca wykaz posiadanych środków trwałych

• Karta środka trwałego zawiera szczegółowe informacje o posiadanym środku trwałym

• Dowód przeniesienia prawa własności ze sprzedawcy na nabywcę np. faktura VAT

Wartość początkowa środków trwałych – to wartość wg której środek trwały wprowadza się do ewidencji, wart. Pocz. Określa cena ich nabycia w przypadku ich zakupu lub koszt wytworzenia w przypadku produkcji.

Cena nabycia – cena zakupu śr trwałego obejmująca kwotę należną sprzedającemu bez podlegającemu odliczeniu podatkowi od towarów lub usług oraz akcyzy a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publiczno-prawnym np. cło oraz powiększona o koszty związane z zakupem i przystosowaniem środków trwałych do stanu trwałego do używania łącznie z kosztami transportu, załadunku i rozładunku a obniżona o rabaty i upusty.

Koszt wytworzenia środka wytworzonego we własnym zakresie obejmuje:

- koszty pozostające w bezpośrednim związku z budową środka trwałego oraz koszty dostosowania budowlanego środka trwałego do użytkowania

- uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z budową środka trwałego.

DO kosztów wytworzenia środka wytworzonego nie zalicza się :

1. Kosztów rozruchu

2. Koszty nadmiernych braków, nadmiernego zużycia robocizny i innych zasobów w trakcie budowy i dostosowania do użytku

3. Kosztów ogólnego zarządu.

Cena nabycia i koszt wytworzenia środka trwałego obejmuje ogół kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia do dnia finansowego lub przyjęcie do użytkowania w tym także:

• Niepodlegający odliczeniu podatek od towarów, usług i akcyza,

• Koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania i związane z nim różnice kursowe pomniejszone o przychód z tego tytułu.

Ulepszenie – polega na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodujące iż wartości użytkowe tego środka po zakończeniu ulepszania przewyższa poniesioną przy przyjęciu do użytkowania mierzoną okresem użytkowania zdolność wytwórczą, jakością produktów uzyskania przy pomocy ulepszania środka trwałego kosztami eksploatacji lub innymi miarami.

Od ulepszenia należy odróżniać remonty, gdyż służą one odtworzenia utraconej wartości.

AMORTYZACJA ŚRODKA TRWAŁEGO

Wartość początkowa środka trwałego zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienie utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu.

Utratę wartości początkowej środka trwałego w skutek użytkowania należy rozpatrywać w dwóch płaszczyznach :

1. Zmniejszenia ich wartości wyraża się w umorzeniu

2. Przeniesienie utraconej wartości na wytworzenie produktu w formie kosztów – amortyzacja

Na ile środek trwały utracił swoją wartością na tyle przeszła ona na wartość wytwarzanego produktu. Dlatego amortyzacja = umorzenie w sensie wartościowym. Przy ustaleniu okresu amortyzacji i rocznej stawki uwzględnia się okres ekonomicznej użytkowania. Między okresem amortyzacji a stawka zachodzi zależność. Okres ustala się w jednostce czasu a stawkę w %.

Na wyznaczenie okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego wpływają przede wszystkim :

- liczba zmiana na której pracuje środek trwały

- tempo postępu technologii ekonomicznych

- wydajność środka trwałego

- prawne lub inne ograniczenia czasu użytkowania środka trwałego

- przewidywalne przy likwidacji cena sprzedaży netto pozostałość środka trwałego.

Rozpoczęcie amortyzacji może nastąpić nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do użytkowania. Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę w metodę amortyzacji.

Ważne jest ustalenie metody amortyzacji, która musi odzwierciedlać utratę wartości początkowej środka trwałego. Metody amortyzacji:

1. Liniowej = równomiernej zakładającej że środek trwały zużywa się równomiernie w każdej jednostce czasu określa jego gospodarkę użyteczności,

2. Degresywnej = nierównomiernej zakładającej i polegającej na ustaleniu wartości amortyzacji i malejących w kolejnych latach.

Amortyzacja może przybierać postać:

- planowanej

- nieplanowanej polegającej na dokonywaniu odpisów aktualizujących,

Wycena środków trwałych :

• Bieżąca – do ksiąg rachunkowych środków trwałe wprowadza się wg cen nabycia lub nie rzadziej niż na dzień bilansowy środków trwałych wycenia się wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia lub wartości szacowanej pomniejszonej o odpisy amortyzacji a także z tytułu trwałej utraty wartości.

WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE I INCH EWIDENCJA

Wartości niematerialne to min. :

1. Nabyte prawa majątkowe zaliczane do aktywów trwałych tj kontrolowanych przez jednostkę zasobów o określonej wartości powstałych w wyniku przeszłych zdarzeń które spowoduje w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

2. Nabyte przez jednostkę zaliczana do aktywów prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania o przewidywalnym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższej niż rok przeznaczonej do użytkowania dla potrzeby własnej:

- licencje, koncesje

- prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzór zdobniczy,

-know how – wiedza techniczna z danej dziedziny umiejętności wykonania lub wyprodukowania czegoś, inf praktyczne wynikające z doświadczenia i badań które są niejawne, zidentyfikowane czyli opisane zrozumiale aby można było spr czy spełniają kryteria niejawności i istotności.

1. Nabyta wartość firmy

2. Koszty zakończonych prac rozwojowych.

Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się prawa majątkowe przyjęte przez jednostkę do odpłatnego użytkowania lub pobierania pożytków na czas nieokreślony lub na podstawie leasingu finansowego.

Wartości niematerialne i prawne nie obejmują:

• Prawa nieczystego użytkowania gruntu,

• Spółdzielczego prawa dla lokalu mieszkaniowego

• Spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego

Wartości niematerialne i prawne obejmują niezaliczane wcześniej:

• Prawo do wzorów użytkowych

• Know how

• Koncesję

KOSZTY I EWIDENCJA

Koszty - są to wyrażony w jednostkach pieniężnych zużycie finansowe i naturalne rzeczowych składników aktywów trwałych i obrotowych, opłacanie pracy ludzkiej oraz świadczenia ustawowe w postaci podatków i opłat o charakterze składek na ubezpieczenie społeczne, odpisów na fundusz świadczeń socjalnych i innych obowiązkowych opłat poniesionych w celu osiągnięcia przychodów przez prowadzoną działalność .

Nakłady - są wyrażone w jednostkach naturalnych (kg, szt) i nie stanowią kosztów, zaś wyrażone w jed. Pieniężnych mogą być kosztami.

Wydatki - jet to rozchód śr. Pieniężnych.

Podział kosztów :

1. Koszty działalności operacyjnej – obejmują nakłady wyrażone w jednostk. pieniężnych poniesione w celu osiągnięcia przychodów za sprzedaży produkcji towarów i innych składników majątkowych. Są to wszystkie koszty związane z prowadzeniem działalności handlowej, produkcyjnej i usługowej określane również jako koszty działaności gospodarczej. Wyrózniamy koszty działalności operacyjnej :

- tworzące wartość produktu

- bieżącej działalności

W zależności od potrzeb k. dział. Opr. Dzielimy wg następujących kryteriów:

1. Stopnia złożoności poniesionych nakładów

- proste – nie można ich rozłożyć na elementy składowe np. podatek

- złożone - składają się z różnych kosztów prostych

1. Stopnia zmienności nakładów

- stałe

- zmienne

1. Rodzaju poniesionych nakładów układ rozwojowy kosztów :

• Wartość sprzedanych towarów i materiałów

• Zużycie materiałów i energii

• Usługi obce

• Podatki i opłaty

• Wynagrodzenia

• Świadczenia na rzecz pracowników

• Amortyzacja

• Pozostałe koszty

1. Rodzajów działalności

• koszty działalności podstawowej – są to koszty operacyjne związane z prowadzeniem działalności gosp stanowiącej zasadniczy cel określony w statucie danej jednostki i realizowany , w praktyce wyróżniamy :

- k. dział. Przemysłowej ( związany z wytworzeniem wyrobów gotowych)

- k. dział. Budowlano-montażowej (wykonanie i sprzedaż wyrobów)

- k. dział. Usługowej (świadczenie różnego rodzaju usług na rzecz osób fiz i prawnych)

- k. dział. Handlowej (zakup, magazynowanie i sprzedaż towarów)

• koszty działalności pomocniczej – obejmują koszty proste związane z prowadzeniem zakładów lub placówek gosp. Wykonujących różnego rodzaju świadczenia o charakterze pomocniczym na rzecz innych działów

• koszty zarządu – koszty proste poniesione w związku z utrzymaniem komórek operacyjnych i stanowisk pracy sprawujących funkcje kontrolne, nadzorcze i ewidencyjne.

1. Celu ponoszonych kosztów :

• K. zaopatrzenia – zakupu - dotyczą k. bezpośrednich związanych z zakupem materiałów lub towarów obciążających nabywcę (np. k. transportu)

• K. sprzedaży – zbytu – koszty związane z promocją, reklamą, opakowaniem wysyłkowym, przewozem, ubezpieczeniem sprzedanego towaru, które obciążają sprzedawcę.

• K. zarządu

• K. działalności podstawowej – właściwej

1. Według okresu rozliczania :

• K. okresu sprawozdawczego – bieżącego są to koszty podlegające zalokowaniu w bieżącym okresie albo w tym okresie którego dotyczą

• K.rozliczane w czasie – wydatki lub koszty poniesione, dotyczące innego okresu sprawozdawczego np. czynsz płacony w góry

1. Pozostałe koszty operacyjne

2. Koszty finansowe

3. koszty nadzwyczajne - Grupa , która nie zalicza się do k. ale na wynik finansowy oddziaływuje jak koszty (obniża WF), spowodowane są zdarzeniami losowymi.

KOSZTY WG USTAWY O RACHUNKOWOŚCI :

Koszty i straty to uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym. Korzyści ekonomiczne o wiarygodnie określonej wartości w formie zmniejszenia aktywów albo zwiększenia zobowiązań i rezerw, które doprowadzają do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększania jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców.

Typowe zdarzenie prowadzące do zwiększenia korzyści ekonomicznych przez obniżenie wartości aktywów to:

1. wydatkowanie śr pieniężnych na nabyte lub sprzedane towary

2. zużycie materiałów, energii do produkcji wytworzonych lub sprzedanych wyrobów

3. wynagrodzenia, ubezpieczenia i inne świadczenia na rzecz pracowników przy produkcji wytworzonych i sprzedanych produktów

4. wynagrodzenia, ubezpieczenia i inne świadczenia na rzecz pracowników administracji i sprzedaży

5. straty poniesione przy sprzedaży składników aktywów rzeczowych i finansowych

6. zmniejszenia wartości składników aktywów.

7. nieodpłatne przekazanie aktywów

8. spadek kursu waluty obcej którą wyrażona jest należność.

Zwiększenie wartości zobowiązań i powstanie kosztów może być spowodowane przez :

1. nabycie towarów sprzedanych w okresie objętym sprawozdaniem

2. utworzenie rezerw na pewne wydatki lub prawdopodobne straty z transakcji gospodarczych w toku

3. utworzenie rezerw na przyszłe nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne

4. wzrost kursu waluty obcej w której wyrażone jest zobowiązanie.

Koszty powstałe przede wszystkim w wyniku celowego zużycia zasobów związanych z działalnością jednostki w okresie sprawozdawczym. Zużycie zasobów i zmniejszenie w skutek tego korzyści ekonomicznych ma na celu osiągniecie przychodów.

Ewidencję i rozliczanie kosztów można prowadzić :

• w formie fragmentarycznej

- ujmowanie w układzie rodzajowym – gromadzenie kosztów tylko na kosztach zespołu nr 4

- ujmowanie w układzie kalkulacyjnym – gromadzenie kosztów tylko na kontach zespołu nr5

• w formie pełnej – poniesione koszty ujmuje się bieżąco w układzie rodzajowym i jednocześnie w układzie kalkulacyjnym .

etapy ewidencji rozliczania kosztów :

1. następuje ujęcie k. prostych w ukł. Rodzajowym

2. następuje ujęcie k. wg funkcji – celu ich poniesienia

3. rozliczanie w czasie k. zakupu i innych k. podlegających międzyokresowemu rozliczeniu

4. k. danego okresu sprawozdawczego ustalone uprzednio w etapie 2 i 3 zostaje doliczany do wytworzonych produktów.

Wykład 8 Finanse 29.11.2010

Istota finansów przedsiębiorstw jest realizowana przez funkcje, które wyrażają podstawowe kierunki ich działania. Można do nich zaliczyć następujące podstawowe funkcję:

1. gromadzenia

2. wydatkowania środków pieniężnych

3. bodźcowa albo stymulacyjna

4. kontrolna

ad.1. funkcja gromadzenia polega na kumulacji środków pieniężnych, tworzeniu odpowiednich funduszy zabezpieczających realizację zamierzonych zadań i celu funkcjonowania przedsiębiorstwa. Kojarzy się z tworzeniem, poszukiwaniem źródeł finansowania całego procesu gospodarczego.

Ad.2. funkcja wydatkowania środków pieniężnych Oznacza ich rozdysponowanie, alokację kapitałów w odpowiednie składniki majątku trwałego i obrotowego. Tworzenie obiektywnych warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa, umiejętne ich wykorzystanie sprzyja uzgodnieniu wielkości kosztów z zamierzonymi celami oraz projektami strategicznymi rozwoju przedsiębiorstwa. Ta funkcja finansów powinna opierać się na zasadach optymalizacji poziomu i struktury wydatków każdego podmiotu gospodarczego ze względu na efektywność jego działania.

Ad.3. funkcja bodźcowa - Realizacja tej funkcji polega na wykorzystaniu instrumentów finansowych, zwiększaniu wydajności pracy, przyspieszeniu przepływów pieniężnych, lokowaniu wolnych kapitałów w celu zwiększenia rentowności oraz wartości majątku przedsiębiorstwa. Wypełnienie funkcji finansów pozostaje uzależnione w znacznym stopniu od wyboru racjonalnych form, metod gromadzenia, rozdysponowania i wykorzystania środków pieniężnych, a także ustalenie efektywnych zewnętrznych i wewnętrznych stosunków finansowych. Stosunki finansowe w procesach gospodarczych mogą mieć charakter wewnętrzny i zewnętrzny.

Wewnętrzne są na ogół związane z wydatkami przedsiębiorstw wynikającymi z zatrudnienia pracowników i pojawiają się przy wypłatach wynagrodzeń, premii, dopłat socjalnych i innych świadczeń na rzecz osób zatrudnionych. Występują także przy podziale zysku między udziałowców, wypłaty dywidend akcjonariuszom lub przy podziale majątku w przypadku likwidacji spółdzielni i potrzeby regulowania innych zobowiązań wewnętrznych.

Do zewnętrznych stosunków finansowych zalicza się stosunków między przedsiębiorstwem, a:

1. Skarbem Państwa w czasie opłaty podatków i innych płatności obowiązkowych oraz uzyskiwania subwencji lub dotacji

2. Bankami i innymi instytucjami finansowymi w wyniku udzielania kredytów, pożyczek, zakupu lub sprzedaży papierów wartościowych, operacji leasingowych, rozliczeniowych i innych

3. Specjalnymi Funduszami Państwowymi przy płaceniu składek, korzystaniu z udzielonych form pomocy społecznej pracownikom firm

4. innymi podmiotami gospodarczymi przy rozrachunkach za zakupione surowce, materiały, środki trwałe, różne usługi oraz sprzedane towary.

Ad.4. Kontrolna funkcja finansów polega przede wszystkim na sprawdzeniu wszystkich operacji gospodarczych i finansowych pod względem prawomocności i racjonalności działań prowadzących do pozytywnych wyników finansowych.

Strategia i taktyka finansowania

Strategia finansowania przedsiębiorstwa to długookresowy program działan zawiązany z pozyskiwaniem, gromadzeniem i lokatą kapitału. Składniki majątku ukierunkowane na osiągniecie głównego celu ????. Do ważniejszych zadań opracowanej strategii działalności finansowej każdego podmiotu finansowego należą:

1. określenie sposobów i wielkości gromadzenia kapitału oraz konkretnych źródeł jego kształtowania

2. uzasadnienie priorytetów finansowania optymalnych projektów inwestycyjnych oraz kierunków alokacji kapitału

3. określenie form ekonomicznej współpracy z innymi podmiotami z uwzględnieniem przewidywanych efektów

4. uzasadnienie przewidywanych rezultatów finansowania działalności gospodarczej

Strategia finansowania powinna być podporządkowana głównemu celowi funkcjonowania i przyjętej strategii rozwoju przedsiębiorstwa. Winna odzwierciedlać możliwości finansowe i przewidywać efekty ich realizacji. Szczególną uwagę podczas jej opracowywania należy zwracać na uzasadnienie racjonalnego wykorzystania środków pieniężnych, pozyskiwanie efektywnych źródeł finansowania, ich alokację oraz ich optymalne wykorzystanie. Przy opracowywaniu strategii finansowania przedsiębiorstwa należy brać pod uwagę warunki jego funkcjonowania, które kształtowane są przez czynniki zewnętrzne i wewnętrzne.

Czynniki zewnętrzne - wpływające na kształt w strategii finansowania to:

1. stan gospodarki narodowej

2. polityka finansowa państwa

3. stan infrastruktury finansowej (rozwój rynku finansowego, sektora bankowego, firm leasingowych, ubezpieczeniowych i innych instytucji finansowych)

4. otoczenie konkurencyjne (pozostałe przedsiębiorstwa na rynku towarowym i finansowym)

Czynniki wewnętrzne – wpływ na kształt strategii finansowania należy zaliczyć przede wszystkim możliwość gromadzenia własnych środków finansowych a także pozyskiwania kapitału obcego. W tym celu przeprowadzić należy analizę stanu potencjału ekonomicznego i kadrowego przedsiębiorstwa. Dokonać prognoz sprzedaży produkcji i oczekiwanej sytuacji finansowej

W zależności od planowanych działań w zakresie pozyskiwania i lokowania kapitału, strategii finansowania przedsiębiorstwa może być aktywna lub konserwatywna. Różnią się one relacją miedzy ryzykiem a zyskiem.

Aktywna strategia finansowania (agresywna) oznacza ryzyko większego zadłużenia, co generalnie prowadzi do zwiększenia zysku i jednocześnie ryzyka. Taka polityka wykorzystywana jest przy podejmowaniu decyzji o finansowaniu wysoko rentownych projektów inwestycyjnych, często przedsięwzięć obiecujących wysokie dochody. Aktywna strategia finansowania jest skuteczna w sytuacji stabilnego stanu gospodarczego kraju, zależy tez od aktywności menedżerów i ich zdolności pozyskiwania kapitału na korzystnych warunkach, śmiałych kompetentnych działań na rynku finansowym i realizacji decyzji sprzyjających maksymalizacji wartości firmy.

Konserwatywna (pasywna) opiera się na wykorzystywaniu przede wszystkim własnego kapitału. W takich warunkach planuje się ze działalność bieżąca i inwestycje w przewazającej części lub nawet w całości finansowana będzie ze środków własnych. Taka strategia unika wzrostu zadłużenia co w niektórych przypadkach zmniejsza poziom ryzyka i koszt zaangażowania kapitału. Jednak może to ograniczyć możliwość finansowe przedsiębiorstwa w rozszerzaniu działalności gospodarczej, modernizacji procesów technologicznych oraz realizacji innych przedsięwzięć skierowanych na zwiększenie zysku. Wybór konserwatywnej strategii finansowania może być uzasadniony wtedy, gdy kredyt bankowy lub inne formy kapitału obcego są niedostępne lub koszty ich pozyskania są bardzo wysokie, także w warunkach wysokiej stopy inflacji.

Istnieje możliwość stworzenia i wdrożenia strategii umiarkowanej, w której występują elementy 2 wymienionych strategii. W tym przypadku głównym źródłem finansowania pozostaje kapitał własny, który pokrywa przede wszystkim majątek trwały Jednak przedsiębiorstwo planuje wykorzystanie różnych form kapitału obcego w celu sfinansowania swoich zobowiązań bieżących i długoterminowych.

Zasilanie finansowe przedsiębiorstwa

Kapitał potrzebny na dofinansowanie działalności bieżącej i rozwojowej przedsiębiorstwa może pochodzić z różnych źródeł i zdobywane w różnej formie. Źródła te różnicuje się za pomocą odpowiednich kryteriów. Biorąc pod uwagę kryterium źródła pochodzenia kapitału można wyodrębnić:

1.źródła zewnętrzne

2. źródła wewnętrzne

ad.1. Zasilanie zewnętrzne obejmuje kapitał pieniężny i rzeczowy jaki dopływa do przedsiębiorstwa od innych podmiotów w różnej formie. Firmy zewnętrzne można podzielić na:

1.zewnętrzne własne – pozyskiwanie kapitału następuje w różnej postaci w zależności od formy prawnej przedsiębiorstwa, kapitał dopływa do firmy m.in.w postaci wkładów, udziałów, z tytułu sprzedaży akcji z pierwszej i kolejnych emisji, dotacji lub wpłaty wpisowego. Uzyskany w tych postaciach kapitał pieniężny lub rzeczowy pozostaje w dyspozycji przedsiębiorstwa z reguły na czas nieokreślony, Zdobyty kapitał ze źródeł zewnętrznych własnych stanowi bazę gwarancji dla wierzycieli

2.zewnętrzne obce- obejmuje wiele form zasilania przedsiębiorstwa w kapitał. Jego dopływ następuje przez rynek finansowy i jego segmenty, przez rynek towarowy oraz w drodze szczególnych form finansowania. Cechą finansowania zewnętrznego obcego jest to, iż kapitał jest odstępowany przedsiębiorstwu na czas określony i podlega zwrotowi w uzgodnionym terminie, Korzystanie z finansowania zewnętrznego obcego wiąże się z obowiązkiem zapłaty odsetek od pożyczonego kapitału

ad2. Zasilanie wewnętrzne w środki finansowe polega na uzyskaniu środków finansowych przez przekształcenie majątkowe i gromadzenie kapitału. Zasilanie wewnętrzne następuje przede wszystkim w wyniku realizacji przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług. Ważnym źródłem finansowania wewnętrznego jest amortyzacja a sposób jej naliczania, kolejnym źródłem jest zatrzymany zysk, który powstaje w wyniku racjonalnie prowadzonej działalności gospodarczej, Istnieją inne źródła finansowania no. Tworzenie funduszy emerytalnych i innych długoterminowych rezerw, które do momentu realizacji są w dyspozycji przedsiębiorstwa jako dodatkowe źródło finansowania. Z punktu widzenia praktyki istotny jest podział finansowania a w konsekwencji kapitału na:

1. własny

2. obcy

Kryterium takiego podziału jest sytuacja prawna dawcy kapitału. Kapitał własny jest pozyskiwany w różnej formie ze źródeł zewnętrznych własnych oraz w wyniku przekształcenia majątku i kapitału. Kapitał obcy natomiast jest gromadzony w wyniku korzystania przez przedsiębiorstwo z form finansowania zewnętrznych obcych.

Wykład 8 29.11.2010 r.

PRODUKTY I ICH EWIDENCJA

Produkty – to różnego rodzaju wyroby wytwarzana w zakładach produkcyjnych lub usługowych oraz usługi świadczone na sprzedaż lub na potrzeby własnej jednostki także roboty budowlano-montażowe. W przedsiębiorstwach gosp. rolnej za produkty uważa się zwierzęta w tuczu oraz artykuły wytwarzane w wyniku produkcji roślinnej.

Z ogółu produktów ze wzgl. na specyfikację ich wytwarzania wyróżnia się:

1. Wyroby gotowe- wytworzone przez jednostkę gospodarczą w prowadzony przez nią zakładzie produkty niepodlegające dalszej obróbce w danym zakładzie, odpowiadają określonym normom, przyjęte przez kontrolę jakościową, przeznaczone do sprzedaży

2. Usługi – na rzecz osób fizycznych i prawnych odpowiadające wynagrodzeniom nabywców, wykonanych zgodnie z warunkami umowy,

3. Roboty budowalno-montażowe – zakończone, potwierdzone protokołem odbioru całości budowanego obiektu lu częścią robót wykonanych przez jednostkę w tym obiekcie

4. Zwierzęta w tuczu – np. zwierzęta futerkowe

5. Produkty roślinne

6. Półprodukty – są to wyroby, które przeszły fazy produkcji i są przeznaczone do montażu lub przerobu w dalszych fazach,

7. Produkcja w toku – są to produkty rozpoczęte

Wyroby gotowe – wytworzone przez jednostkę gospodarczą w prowadzonym przez nią zakładzie produkty. Produkty nie podlegające dalszej obróbce w danym zakładzie, odpowiednio określonym normom technologicznym, jakości i handlowym przyjęte przez kontrolę odbioru jakościowego, przeznaczone do sprzedaży odbiorcom zewnętrznym lub we własnych placówkach handlowych.

Do produktów zalicza się także usługi na rzecz osób fizycznych i prawnych odpowiadających wymaganiom nabywców, wykonane zgodnie z warunkami umowy z usługobiorcą.

Za produkty uważa się również, zakończone, będące przedmiotem sprzedaży roboty budowlano-montażowe odpow. War. Umowy potwierdzone protokołem odbioru w całości budowlanego obiektu lub części robót wykonanych przez jednostkę w tym obiekcie.

W przedsiębiorstwie gospodarki rolnej do produktów zalicza się ziemiopłody wytworzone we własnym zakresie lub zwierzęta z tuczu, zwierzęta futerkowe wyhodowane w danym gospodarstwie będące przedmiotem sprzedaży osobom fizycznym i prawnym.

Półprodukty są to wyroby, które przeszły określone technologicznie zamknięte fazy produkcji i są przeznaczone do montażu lub przerobu w dalszych fazach produkcji w danym zakładzie produkcyjnym jako elementy składowe wyrobu gotowego.

Produkty w toku są to produkty rozpoczęte, nieukończone pod względem wymogów technologicznych , technicznych i handlowych, znajdujące się nadal w toku produkcji i wymagają dalszej obróbki.

Dokumentacja obrotu wyrobami gotowymi

Pw – potwierdza się przyjęcie wyrobów z produkcji do magazynów

Wz - wydanie zewnętrzne – potwierdzenie wydania wyrobów z magazynu dla nabywcy

Pz – potwierdza się przyjęcie wyrobów zakwest. Przez nabywcę

Ważnym dokumentem jest faktura VAT albo faktura korygująca VAT, które są wystawiane przez sprzedawcę – czynnego podatnika VAT- dokumentujące, potwierdzające sprzedaż. Natomiast sprzedawca nie będący podatnikiem VAT - sprzedaż dokumentuje rachunkiem.

Ewidencję wyrobów gotowych prowadzi się w celach ewidencyjnych za które można przyjąć:

1. planowany koszt wytworzenia wyrobu

2. rzeczywisty koszt wytworzenia wyrobu

3. cena sprzedaży netto wytworzonego wyrobu

Najczęściej 1 wariant

Wycena wyrobów gotowych

Wycena bieżąca- wyroby gotowe wycenia się wg kosztu wytworzenia obejmującego koszty będące w bezpośrednim związku z danym wyrobem wraz z uzasadnioną częścią kosztów pośrednich związanych z ich wytwarzaniem. Wyroby gotowe mogą być na dzień wytworzenia ujmowane w księgach rachunkowych w cenach ewidencyjnych z uwzględnieniem różnic pomiędzy tymi cenami a rzeczywistymi kosztami ich wytworzenia- odchylenie

Wycena bilansowa- na dzień bilansowy wyroby gotowe wycenia się wg rzeczywistych kosztów ich wytworzenia nie wyższych jednak od cen możliwych do uzyskania na rynku, skorygowanych o odpisy aktualizujące ich wartości wskutek trwałej utraty wartości. W bilansie wartość wyrobów gotowych ujmowana jest w aktywach obrotowych w pozycji B I 3

Wykład 9 Finanse 06,12.2010

STRUKTURY KAPITAŁU, CECHY I FUNKCJE KAPITAŁU WŁASNEGO I OBCEGO

Struktura kapitału jest kształtowana pod wpływem wielu czynników. Najważniejsze z nich to forma organizacyjno prawna przedsiebiorstwa, sytuacja finansowa danego przedsiebiorstwa, stan gospodarki, stan rynku finansowego itp.

Forma organizacyjno-prawna przedsiębiorstwa określa możliwości pozyskiwania kapitału pierwotnego w postaci kapitału zakładowego, akcyjnego, funduszy założycielskiego lub udziałowego. Kapitał własny przedsiębiorstwa stanowi bazę gwarancyjna dla pozyskiwania kapitału obcego. Biorąc pod uwagę różne uwarunkowania przedsiębiorstwo powinno kształtować optymalna strukturę źródeł finansowania kapitału własnego i kapitału obcego. Zarówno kapitał własny jak i kapitał obcy mają swoje zalety i wady. Do zalet kapitału własnego jako formy finansowania należy stabilność, wpływ na poprawę płynności finansowej, tworzenie gwarancji dla wierzycieli, stanowi podstawę do powstania stosunków własnościowych w firmie, określa prawo do udziału w podziale zysku, które wynika ze stosunków własnościowych,. Kapitał obcy charakteryzuje się m.in. następującymi zaletami:

1. Stanowi elastyczne źródło finansowania

2. umożliwia podjęcie i realizacje przedsięwzięć przekraczających własne możliwości finansowe przedsiębiorstwa

3. jego wykorzystanie, może wpływać na obciążenie (?????)

4. wierzyciel z zasady nie ma prawa głosu przy podejmowaniu decyzji w przedsiębiorstwie

5. umożliwia kształtowanie optymalnej struktury kapitału.

Negatywne skutki angażowania kapitału obcego polegają głównie na tym, ze :

1. jest on oddawany do dyspozycji każdego przedsiębiorstwa na określony czas po którym podlega zwrotowi

2. wierzyciele maja prawo do odsetek

3. uzyskanie kapitału obcego wymaga zabezpieczenia lub gwarancji

4. w warunkach inflacji wierzyciele mogą żądać dodatkowych gwarancji zapewniających realną wartość pożyczanego kapitału

5. wraz ze wzrostem zadłużenia przedsiębiorstwa rośnie zasadnicze ryzyko i koszt kapitału obcego

6. wysoki stopień zadłużenia może prowadzić do przyznania określonych uprawnień wierzycielom

7. w przypadku likwidacji przedsiębiorstwa wierzyciele są zaspokajani przed właścicielami

Kapitały angażowane w przedsiębiorstwach pełnia wiele funkcji

Kapitałowi własnemu przypisuje się pełnienie funkcji gwarancyjnej i roboczej. A kapitałowi obcemu tylko funkcje robocza. Pełnienie funkcji roboczej polega na tym, ze kapitał stanowi źródło finansowania podejmowanych przez przedsiębiorstwo zadań, których efektem powinna być nadwyżka przychodów nad kosztami.????? kapitał przynosząc korzyści zarówno przedsiębiorstwu i wierzycielom.

Metody finansowania Procesy gospodarcze w przedsiębiorstwach są z reguły finansowane przy jednoczesnym użyciu kombinacji różnych metod. Wyróżnić można następujące metody finansowania :

1. Samofinansowanie

2. Kredyt bankowy

3. Kredyt kupiecki

4. Leasing

5. Faktoring

6. Emisja akcji

7. Emisja obligacji

8. Inwestor finansowy

9. Franchising

10. Dotowanie

Ad.1. SAMOFINANSOWANIE

Samofinansowanie działalności jest źródłem wewnętrznym własnym. Dwa pojęcia samofinansowania:

-szerokie oznacza pokrywanie wydatków z wszelkiego rodzaju własnych przychodów. W normalnie funkcjonującym przedsiębiorstwie odbywa się to automatyznie.

-wąskie samofinansowanie oznacza natychmiastowe przeznacznanie własnych nadwyzek finansowych na finansowanie procesów wzrostu. Owymi nadwyzkami są: dochów (zysk netto), amortyzacja i rozwiązywane fundusze celowe.

Samofinansowanie w wąskim ujęciu ma wiele zalet. Ponieważ obszar samofinansowania jest uzależniony od przyszłej efektywności a także od trafności podejmowanych decyzji inwestycyjnych umożliwia ono rozwiązywanie najpilniejszych problemów w przedsiębiorstwie przy zastosowaniu rachunku mikroekonomicznego. Samofinansowanie w wąskim znaczeniu ma także i wadę, jest nią usztywniona koniecznością posiadania finansów własnych. Finanse te są niewielkie, to trudne przy samofinansowaniu liczyć się z poważną rozbudową lub rekonstrukcja działalności. Samofinansowanie oznacza równa ????????????? i sprzyja skostnieniu struktur działalności.

Wykład 9 06,12,2010

PRZYCHODY I ICH EWIDENCJA

Przychody są to kwoty należne za sprzedane produkty, towary, materiały, opakowania i inne rzeczowe i bilansowe składniki majątku wynikające z przemnożenia ilości sprzedaży przez jednostkową cenę sprzedaży, skorygowane o należne dopłaty, udzielone rabaty, bonifikaty i temu podobne opusty zmniejszone o należny od sprzedaży podatek towarów i usług podlegający zarachowaniu na uznanie urzędu skarbowego oraz inne kwoty należne z tytułu umów sprzedaży i innych umów udziałów w spółkach prawa handlowego lub spółdzielniach a także z tytułu operacji finansowych.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości wyodrębnia się:

1. Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi określone jako przychody operacyjne

2. Pozostałe przychody operacyjne

3. Przychody finansowe

Jest jeszcze jedna grupa, która w prawdzie nie zalicza się do przychodów, ale na wynik finansowy wpływa tak jak przychody powiększając ją. Grupę tę stanowią zyski nadzwyczajne.

Ad 1

Przychody operacyjne obejmują kwoty należne lub zrealizowane ze sprzedażny produktów, towarów, materiałów i opakowań. W placówkach handlowych, detalicznych, zakładach gastronomicznych i usługowych prowadzących sprzedaż za gotówkę są to zainkasowane od klientów utargi, pomniejszone o należny VAT, podlegający zarachowaniu na uznanie US.

W rozrachunkach dokonywanych z nabywcami na podstawie wystawionych dla nich faktur przychodem jest kwota należna według cen sprzedaży netto, czyli bez podatku VAT. Przychodami operacyjne są także kwoty należne lub zrealizowane z odsprzedaży opakowań. Do przychodów ze sprzedaży i zrównanie z nimi zalicza się również wysłane kontrahentom zagranicznych towary w zamian za inne towary od niego otrzymanej na podstawie umowy barterowej. W zależności od rodzaju wykonywanej działalności oraz struktury organizacyjnej jednostki ewidencyjnej przychody według określonych zasad sposób ?????, klasyfikacji przychodów powinien być dokładnie opisany w przyjętej prze jednostkę polityce rachunkowości. Mogą być wyodrębnione m.in. wyroby ze sprzedaży:

1. Wyrobów gotowych i półfabrykatów

2. Robót budowlano-montażowych

3. Usług materialnych i niematerialnych

4. Towarów w obrocie detalicznym, hurtowym oraz obwoźnym

5. Materiałów

Należy zwrócić uwagę, iż do przychodów ze sprzedaży nie zalicza się m.in.

1. Świadczeń wewnętrznych tj. wykonywanych we własnym zakresie i przekazanych na rzecz własnych środków trwałych w budowie

2. Przekazania materiałów lub towarów z jednego magazynu do innego

3. Przekazania świadczeń usług na potrzeby reprezentacji i reklamy, darowizn lub przekazania materiałów lub innych rzeczowych składników aktywów oraz świadczonych usług na potrzeby osobiste podatnika

4. Wykazanych w fakturach VAT należność za wydatki wyłożone za odbiorcę np. wyłożonych wydatków na ubezpieczenia

5. Podatku VAT należnego wykazanego w fakturach VAT

6. Przychodów z tytułu pobierania i fakturowania przed wykonaniem dostaw lub usług, rejestruje się je jako zaliczki i przedpłaty

Istnieje rozbieżność w definicji kategorii przychodów ze sprzedaży w przepisach ustawy o rachunkowości i ustawy o podatku od towaru i usług.

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług każda sprzedaż podlega opodatkowaniu podatkiem VAT z wyjątkiem tzw. dostaw wewnętrznych i nielicznych innych. Ustawa o podatku VAT nakłada obowiązek opodatkowania tym podatkiem czynności i zdarzeń, które nie są uznawane za przychody przez ustawę o rachunkowości. Dotyczy to

1. Przekazania rzeczowych składników aktywów i świadczonych usług na potrzeby reprezentacyjne i reklamy

2. Świadczeń na potrzeby osobiste podatnika

3. Darowizn

Ponadto opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają otrzymane przedpłaty, zaliczki, zadatki.

Dokumentowanie przychodów ze sprzedaży:

1. U sprzedawców podatników VAT

a) faktura VAT

b) faktura korygująca VAT w przypadku sprzedaży bezgotówkowej

c)Wydruki kas z pamięcią fiskalną w przypadku sprzedaży gotówkowej

1. U sprzedawców nie będących podatnikami VAT

a) ewidencja sprzedaży

b) zestawienia utargów

c) sporządzane raporty kasowe i inne podobne dokumenty

1. Sprzedaż eksportowe poza granice UE

a) faktura VAT oraz dodatkowego dokument administracyjny SAD

Określenie momentu sprzedaży

O zaliczeniu przychodów do przychodów ze sprzedaży i zrównanej z nimi decyduje moment sprzedaży, za który w rachunkowości uznaje się:

1. W obrocie gotówkowych datę zainkasowania gotówki za sprzedany towar

2. W rozrachunkach dokonywanych z nabywcami na odstawie wystawionych na niej faktury datę wykonania świadczenia

3. Zgodnie z umową sprzedaży komisowej – datę otrzymania zapłaty lub informacji o dokonaniu sprzedaży

4. W rozrachunkach z nabywcami zagranicznymi z tytułu eksportu towarów datę przekroczenia granicy sprzedanego towaru potwierdzona przez unijny graniczny urząd celny dokumentem SAD

Przychody grupuje się w księgach rachunkowych jednostki gospodarczej w sposób zapewniający wiarygodne dane dla potrzeb:

1. ustalenia wyniku finansowego zgodnie z wymogami ustawy o rachunkowości i m. In. z zachowania podziału na podmioty powiązane oraz pozostałe

2. rozliczenia podatku od towarów i usług i sporządzenia deklaracji VAT7

3. naliczeni podatku dochodowego z wyodrębnieniem przychodów nie uznawanych przez przepisy podatkowe ora sporządzenia deklaracji CIT8 w przypadku osób prawnych albo PIT36 w przypadku osób fizycznych

4. rozliczenia osób odpowiedzialnych z powierzonego im mienia

Przychody według ustawy o rachunkowości.

Przychody definiowane są jako uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnej określonej wartości w formie:

1. zwiększenia wartości aktywów

2. zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadza do wzrostu wartości kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesie nie środków przez udziałowców lub właścicieli

Typowe zdarzenia prowadzące do powstania korzyści ekonomicznych przez zwiększenie wartości aktywów to:

1. uzyskanie środków pieniężnych lub należności ze sprzedaży wyrobów usług, i towarów

2. zyski ze sprzedaży składników aktywów rzeczowych i finansowych

3. wzrost wartości lub ulepszenia składnika aktywów

4. otrzymanie darowizny, dotacji lub subwencji

5. wzrost kursu waluty obcej, w której wyrażona jest należność od dłużnika

Zmniejszenie wartości zobowiązań i powstałych przychodów zdarza się głównie przez:

1. umorzenie zobowiązań przez wierzyciela

2. rozwiązanie rezerw w przypadku ustania przyczyny ich utworzenia

3. spadek kursu waluty obcej w której wyrażane jest zobowiązanie

Przychody powstają przede wszystkim w wyniku sprzedaży dóbr i usług z których uzyskane są środki pieniężne lub należności. Mogą one mieć także formę prowizji, czynszów, opłat dzierżawnych, odsetek lub dywidend.

Wykład 10 13.12.2010rr

Pozostałe koszty i pozostałe przychody operacyjne

Są to koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane :

1. Z działalnością socjalną

2. Ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji

3. Z utrzymaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji w tym także z aktualizacją wartości tych inwestycji jak również z ich przekwalifikowaniem odpowiednio do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli do wyceny inwestycji przyjęto cenę rynkową bądź inaczej określoną wartość godziwą

4. Z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publiczno-prawnym nie obciążających kosztów

5. Z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi

6. Z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami z wyjątkiem odpisów obciążających koszty finansowe

7. Z odszkodowaniami i karami

8. Z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych

9. Z nabyciem udziałów lub akcji w spółkach kapitałowych w zamian za wkład niepieniężny w postaci środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych

10. Z kaucjami i wadiami, które przepadły zgodnie z warunkami określonymi w umowie

11. Z rozliczeniem niedoborów i nadwyżek, składników aktywów w drodze inwentaryzacji a uznanych za nie zaginione

12. Z rozliczeniem szkód w rzeczowych składnikach aktywów mieszczących się w ramach ogólnego ryzyka gospodarowania a wiec nie z powodowanych zdarzeniami losowymi

13. Z rozliczeniem skutków zaniechania działalności

Pozostałe koszty operacyjne ujmuje się po stronie Winien konta „pozostałe koszty operacyjne”. Do konta tego należy prowadzić ewidencję analityczną(szczegółowa) wyodrębniając:

1. Stratę ze zbycia nie finansowych aktywów trwałych

2. Aktualizację wartości aktywów nie finansowych

3. Inne pozostałe koszty operacyjne

Na dzień bilansowy pozostałe koszty operacyjne przeksięgowuje się na konto wynik finansowy zapisem Wn Wynik finansowy/Ma pozostałe koszty operacyjne

Pozostałe przychody operacyjne ujmuje się odwrotnie Ma pozostałe koszty operacyjne – do konta tego należy prowadzić ewidencję analityczną, czyli szczegółowo wyodrębnić:

1. Zysk ze zbycia nie finansowych aktywów finansowych

2. Dotacje

3. Inne pozostałe przychody operacyjne

Na dzień bilansowy pozostałe przychody operacyjne przeksięgowuje się na konto „wynik finansowy” z zapisem WN pozostałe przychody operacyjne / Ma Wynik finansowy

Przychody i koszty finansowe

Przychody i koszty finansowe są to przychody i koszty związane z dokumentowanymi przez jednostkę gospodarcza operacjami finansowymi. W zakres przychodów finansowych wchodzą m.in. przychody z tytułu:

1. Sprzedaż aktywów finansowych

2. Należnych dywidend od akcji i udziałów w tym także dywidend przyznanych, ale jednocześnie przeznaczonych na podwyższenie kapitału zakładowego spółki

3. Przywrócenie uprzednio utraconej wartości długoterminowych aktywów finansowych wycenianych w cenie rynkowej

4. Wzrostu wartości krótkoterminowych aktywów finansowych wycenionych w cenie rynkowej

5. Odsetek od udzielonych pożyczek i należności w tym także odsetek za zwłokę w zapłacie

6. Odsetek od lokat i rachunków bankowych z wyjątkiem odsetek od środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

7. Otrzymanego dyskonta od weksli i czeków obcych oraz papierów wartościowych

8. Dodatnich różnic kursowych z wyjątkiem zaliczanych do zmniejszeń kosztów środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

9. Zwrotu uprzednio wniesionych dopłat do spółki, w której udziałowcem jest jednostka

10. Przeznaczenie kapitału zapasowego na zwiększenie udziału w kapitale zakładowym spółki, której jednostka jest współwłaścicielem

11. Otrzymania udziałów lub akcji od innej spółki w zamian za wniesiony aport w postaci aktywów finansowych

Ewidencja przychodów finansowych prowadzona jest na koncie ‘przychody finansowe’ albo ‘przychody z operacji finansowych’ po stronie Ma. Do konta tego należy prowadzić ewidencje analityczna wyodrębniając:

1. Dywidendy i udziały w zyskach w tym od jednostek powiązanych

2. Odsetki w tym od jednostek powiązanych

3. Zysk ze zbycia inwestycji

4. Korzyści aktualizacji wartości inwestycji

5. Inne przychody finansowe

Na dzień bilansowy przychody finansowe przeksięgowuje się na konto ‘wynik finansowy’ z zapisem Wn przychody finansowe/ Ma wynik finansowy

Koszty finansowe

Do kosztów finansowych zalicza się w szczególności

1. Wartość sprzedanych aktywów finansowych w cenie nabycia z uwzględnieniem odpisów aktualizujących ich wartość

2. Wartość ewidencyjna aktywów finansowych wniesionych do innej jednostki jako aport

3. Dopłaty należne względnie wniesione przez udziałowców spółek z ograniczoną odpowiedzialnością

4. Straty powstałe w wyniku likwidacji spółki, w której jednostka ma udziały

5. Odsetki od zaciągniętych kredytów, jeżeli nie dotyczą środków trwałych w budowie lub zakupu środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych

6. Odsetki i dyskonto od wyemitowanych przez jednostkę obligacji

7. Dyskonto przy sprzedaży obcych czeków, weksli i papierów wartościowych

8. Odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie

9. Opłaty dodatkowe z tytułu leasingu finansowego

10. Prowizje związane z uzyskaniem kredytów, jeżeli nie dotyczą środków trwałych w budowie lub zakupu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

11. Rezerwy tworzone na pewne lub prawdopodobne straty z tytułu operacji finansowych w toku

12. Odpisy z tytułu aktualizacji wyceny aktywów finansowych będących w toku

13. Skutki obniżenia wartości krótkoterminowych aktywów finansowych wycenionych po cenach runowych lub w przypadku ich wyceny wg cen nabycia, wycena ta jest niższa od ceny rynkowej tych aktywów

14. Nadwyżka kosztów emisji akcji ponad różnicę między wartością nominalną nie????? Z kapitałem zapasowym

15. Ujemna różnicę kursową z wyjątkiem zaliczanych do kosztów środków trwałych w budowie lub ceny nabycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

Ewidencja kosztów finansowych prowadzona jest na koncie ‘ koszty finansowe i operacyjne’ po stronie WN do konta tego należy prowadzić ewidencję analityczną wyodrębniając:

1. odsetki w tym dla jednostek powiązanych

2. stratę ze zbycia inwestycji

3. koszty z aktualizacji wartości inwestycji

4. inne koszty finansowe\

Na dzień bilansowy koszty finansowe przeksięgowuje się na konto ‘wynik finansowy’ z zapisem Wn wynik finansowy/ Ma koszty finansowe

Straty i zyski nadzwyczajne

Przez straty i zyski nadzwyczajne rozumie się straty i zyski powstające:

1. na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia

2. poza działalnością operacyjna jednostki, niezwiązaną z ogólny ryzykiem jej prowadzenia

Zgodnie z ustawą o rachunkowości jeżeli skutki określonych zdarzeń są wynikiem świadomego planowanego działania w oparciu o decyzję kierownika jednostki np. likwidacja jednego z rodzajów działalności , to są ujmowane do pozostałych kosztów lub przychodów operacyjnych a jeżeli są następstwem zdarzeń czy sytuacji trudnych do przewidzenia nie występujących w ramach podstawowej działalności jednostki oraz nie wiążą się z ogólnym ryzykiem prowadzenia tej działalności np. zamknięcie zakładu na podstawie administracyjnej decyzji ze względu na ochronę środowiska, to zalicza się je do strat i zysków nadzwyczajnych.

Zgodnie z zasadą ostrożności w wyniku finansowym bez względu na jego wysokość należy uwzględnić wyłącznie niewątpliwe zyski nadzwyczajne i wszystkie poniesione straty nadzwyczajne.

Do strat nadzwyczajnych zalicza się w szczególności:

1. Skutki zdarzeń losowych pożar, powódź, huragan, rabunek w wyniku napadu, w tym także koszty związane z usuwaniem tych zdarzeń

2. skutki zaniechania i likwidacji pewnego rodzaju działalności np. wyodrębnionego zakładu jeżeli zaniechanie i likwidacja nastąpiły na skutek decyzji uprawnionych organów władzy.

3. utworzenie rezerw na pewne lub w dużym stopniu prawdopodobne przyszłe zobowiązane zdarzeniami niezwiązanymi z ogólnym ryzykiem gospodarczym w tym także rezerwy na zobowiązania spowodowane restrukturyzacją

4. wartość bilansową składników majątku wchodzących w skład sprzedanej, zorganizowanej części jednostki równolegle do zarachowania zysków nadzwyczajnych z tytułu sprzedaży, także wówczas gdy nastąpiło nieodpłatne przekazanie zorganizowanej części jednostki. Nie zamyka się dostawy nadzwyczajnej niekorzystnych ujemnych dla wierzyciela skutków postępowania upadłościowego, układowego i naprawczego, które jako mieszczące się w granicach ogólnego ryzyka prowadzenia działalności operacyjnej jednostki zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych

Straty nadzwyczajne wycenia się w cenie zakupu lub nabycia albo koszcie wytworzenia w przypadku składników aktywów obrotowych, w przypadku strat nadzwyczajnych w rzeczowych aktywach trwałych w postaci środków trwałych do strat nadzwyczajnych zalicza się część niezmożoną wartości początkowej tych składników.

Jeżeli szkody dotyczą środków trwałych w budowie to do spraw nadzwyczajnych zalicza się pełną rzeczywistą kwotę poniesionych kosztów w wielkości wynikającej z ewidencji.

Ewidencja strat nadzwyczajnych prowadzona jest na koncie straty nadzwyczajne po stronie Wn. Na dzień bilansowy straty nadzwyczajne przeksięgowuje się na konto ‘wynik finansowy’ z zapisem Wn wynik finansowy / Ma straty nadzwyczajne.

Zyski nadzwyczajne

Zyski nadzwyczajne są to zyski powstałe na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia poza działalnością operacyjna jednostki oraz niezwiązanych z ogólnym ryzykiem prowadzenia tych działalności.

Do zysków nadzwyczajnych zalicza się w szczególności:

1. Przychody osiągnięte przez jednostkę w związku z likwidacja skutków zdarzenia losowego w postaci otrzymanych odszkodowań od zakładu ubezpieczeniowego z tytułu ubezpieczeń majątkowych, także odszkodowań z tytułu innych zdarzeń incydentalnych niezależnych od jednostki i niezwiązanych z ryzykiem prowadzenia działalności.

2. przychodów osiągniętych przez dłużnika wynikające z uprawomocnienie się korzystnego dla niego postanowienia w postępowaniu układowym lub naprawczym albo jeszcze nie zamkniętej ugody warunkowej.

3. wartości odzyskanych lub odnalezionych składników majątkowych po uprzednim rozliczeniu skutków zdarzenia losowego.

4. przychodów ze sprzedaży zorganizowanej części jednostki.

Ewidencja ZN prowadzona jest na koncie zyski nadzwyczajne po stronie Ma. Na dzień bilansowy przeksięgowuje się na konto ‘wynik finansowy’ z zapisem WN zyski nadzwyczajne/Ma wynik finansowy.

Wykład 11 Finanse 20.12.2010 r.

Ad.2. KREDYT BANKOWY

Kredyt bankowy jest najbardziej popularna formą finansowania działalności. Może być przeznaczony na zaspokojenie bieżących potrzeb jak i na sfinansowanie dużych projektów inwestycyjnych. Odpowiednie zarządzanie kredytami jest jednym z podstawowych zadań jakie stoją przed firmami. Umowa kredytu zobowiązuje bank do wypłaty określonej sumy pieniędzy, a kredytobiorcę zobowiązuje do zwrotu otrzymanej kwoty w określonym czasie lub w ratach wraz z ustalonymi odsetkami oraz zapłaty dodatkowej prowizji związanej z udzielonym kredytem. Kredyt jest zatem dwustronnym świadczeniem pieniężnym. W praktyce bankowej wyróżnia się wiele rodzajów kredytów, dla potrzeb zarządzania finansami wystarczy dokonać podziału na 3 grupy:

1. Kredyty obrotowe

2. Kredyty celowe

3. Kredyty inwestycyjne

Kredyty obrotowe są to kredyty, które przeznaczane są na finansowanie bieżącej działalności. Służą one zapobieganiu przejściowym kłopotom płatniczym. Udzielane są na krótki czas ( z reguły do 1 roku). Najczęściej spotykanym jest kredyt w rachunku bieżącym, którego zaletą jest możliwość szybkiego otrzymania, gdyż głównym kryterium akceptowalności są dotychczasowe obroty na koncie. Kredyt taki jest znacznie wyżej oprocentowany niż pozostałe kredyty. Nie powinien on być sposobem stałego finansowania działalności, a doraźnym.

Kredyty celowe są zaciągane pod zakup konkretnego środka trwałego. Oprocentowanie tego kredytu jest z reguły niższe niż obrotowego, a zabezpieczeniem jest zakupiony środek. Z ustanowieniem takiego zabezpieczenia związane są dodatkowe koszty (rejestracja w Rejestrze Zastawów). Przedmiotem umów tej grupy są najczęściej samochody i różnego rodzaju maszyny.

Kredyty inwestycyjne udzielane są pod realizację dużych przedsięwzięć. Otrzymanie tego kredytu uzależnione jest często od sporządzenia biznesplanu, czyli dokumentu opisującego całe przedsięwzięcie od strony organizacyjnej, prawnej i marketingowej i ekonomicznej. Przy tej formie kredytu wymagane są zabezpieczenia często znacznie przekraczające wartość kredytu. Kredyty zwłaszcza celowe i inwestycyjne mogą być zaciągane w walucie krajowej i w obcej. Kredytów obrotowych zasadniczo udziela się w walucie krajowej. z reguły oprocentowanie kredytu w walucie obcej jest niższe niż kredytów w walucie obcej. Istnieje jednak tzw. ryzyko kursowe, które może spowodować, że faktyczne koszty kredytu dewizowego są znacznie wyższe niż kredytu w walucie krajowej. Zaciągniecie kredytu jest związane z ponoszeniem kosztów jego otrzymania w postaci naliczonych i płaconych odsetek. Oprocentowanie może być stałe lub zmienne. Stopa oprocentowania pozwala dość precyzyjnie oszacować koszty kredytu. Jednakże przy kredytach długoterminowych banki nie zawierają umów na kredyty o stałym oprocentowaniu, a oprocentowaniu zmiennym. Wysokość oprocentowania zmiennego zależna jest od wielu czynników, a najważniejszym jest zmienne oprocentowanie lokat udzielanych sobie między bankami. W Polsce tzw. WIBOR.

Koszt kredytu

Na rzeczowy koszt kredytu wpływa nie tylko czas, na jaki został zaciągnięty oraz kwota kredytu. Nie bez znaczenia pozostają dodatkowe opłaty tj: prowizje i koszty zabezpieczeń. Oferta kredytowa banków daje kilka wariantów spłaty zaciągniętych kredytów:

1. spłata rat i odsetek równocześnie np. co miesiąc,

2. spłata rat jednorazowa (najczęściej w dniu zakończenia umowy) przy jednoczesnym płaceniu co miesiąc odsetek,

3. spłata z odroczeniem tzw. karencja – raty, odsetki lub całość

Poza obowiązkiem spłacenia rat i zapłaty odsetek kredytobiorca obowiązany jest dodatkowymi kosztami, zaliczyć do nich można wszystkie koszty związane z zaciągniętym kredytem, mogą do nich należeć: ubezpieczenie kredytu (gdy nie ma wystarczającego zabezpieczenia), koszty wyceny przedmiotu kredytu, koszty ustanowienia i zniesienia zastawu lub zabezpieczenia, dodatkowe koszty doradztwa i inne koszty.

Ad.3. KREDYT KUPIECKI

Jednym ze źródeł obcych kapitałów krótkoterminowych, z jakich może firma korzystać, to kredyty handlowe (kupieckie). Kredyt kupiecki występuje wówczas, gdy sprzedaż towaru lub usługi następuje z odroczonym terminem płatności. Kredyt kupiecki daje wiele możliwości sprzedającemu i kupującemu. Sprzedający przy ustanowieniu odpowiednich zabezpieczeń może zwiększyć sprzedaż a dla kupującego może być dodatkowym lub jedynym źródłem finansowej działalności. Ze względu na czas wymagalności środków pieniężnych na rzec sprzedającego (konieczność zapłaty) wyróżniamy rodzaje sprzedaży:

1. Przedpłata – płatność następuje przed przekazaniem towaru lub wykonaniem usługi

2. sprzedaż za gotówkę – płatność w momencie przekazywania towaru lub wykonania usługi

3. sprzedaż z odroczeniem terminu płatności gdzie płatność będzie wymagalna po ściśle określonym terminie(po 2 tyg., po miesiącu – odroczenie z góry określone)

4. Sprzedaż z odroczonym terminem płatności z możliwością dokonania wcześniejszej zapłaty jeżeli kupujący zapłaci za towar lub usługę w określonym terminie otrzyma z tego tytułu upust cenowy

Przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą może uczestniczyć w obrocie w podwójnej roli: jako dostawca wytworzonych produktów lub wytworzonej usługi i jako odbiorca surowców, materiałów i usług. Stwarza to również możliwość podwójnej roli w zakresie kredytów kupieckich . Przedsiębiorstwo może być stroną udzielającą kredytów kupieckich swoim odbiorcom i stroną korzystającą z kredytu kupieckiego oferowanego przez swoich dostawców. Jeżeli suma kredytów udzielonych przewyższa sumę kredytów udzielonych przez dostawców można powiedzieć ze przedsiębiorstwo jest w łącznym rachunku kredytodawca. Jeżeli suma kredytów wykorzystanych przewyższa sumę kredytów udzielonych swoim odbiorcom przedsiębiorstwo jest w rachunku finalnym kredytobiorcą. Obecnie coraz więcej firm korzysta z możliwości finansowania się kredytem kupieckim. Kredyt ten jest często droższy niż kredyt bankowy ale z pewnością łatwiej dostępny. Mają możliwość otrzymać go, przedsiębiorstwa, które nie maja zdolności kredytowej(czyli brak możliwości otrzymania kredytu bankowego). W ich sytuacji jest to często podstawowe źródło bieżącego zasilania środków pieniężnych. Kredyt bankowy bez problemu powinno uzyskać przedsiębiorstwo dokonujące zakupu regularnie i już znane dostawcom. Problem mogą mieć firmy dopiero wchodzące na rynek . Występuje bowiem u nich duży stopień ryzyka powstawania należności nieściągalnych. Przedsiębiorstwo prowadząc określona politykę w zakresie kredytu kupieckiego może realizować różne cele, wśród nic można wymienić:

1. wzrost sprzedaży,

2. zmniejszenie ryzyka niewypłacalności odbiorców ,

3. zachowanie płynności finansowej,

4. zmniejszenie kosztu finansowego bieżącej działalności,

5. minimalizacja poziomu należności,

Jedną z zalet kredytu kupieckiego jest możliwość odliczania podatku VAT już w miesiącu zakupu a zatem otrzymanie dodatkowych korzyści finansowych. Poza tym zawsze można z dostawca negocjować warunki i być może osiągnąć częściowe niepłacenie odsetek. Jeżeli firma chce korzystać z kredytu kupieckiego to musi pamiętać, ze nie wolno przekraczać okresu kredytowego, może to, bowiem doprowadzić do tego, ze dostawcy odmówią dalszego kredytowania i zaczną odmawiać płatności gotówka. Mogą też pogorszyć się warunki, na jakich odbywać się będą zakupy. W umowie kredytu bankowego określa się maksymalny okres kredytowania w dniach, wysokość stopy procentowej, upustu (z konta) oraz liczbę dni korzystania z upustu. Wysokość kredytu zależy od kondycji finansowej odbiorcy. Kosztem kredytu handlowego jest koszt nieskorzystania z rabatów dla odbiorców płacących wcześniej niż przyjęty termin płatności, a także termin dokonania zapłaty w pełnej wysokości w odroczonym terminie płatności.

Wykład 12 03.01.2011

Ad.4. LEASING

Leasing jest jedną z popularniejszych form finansowania szczególnie dla nowo powstałych podmiotów. Zgodnie z kodeksem cywilnym artykułu 709. Przez umowę leasingu finansujący czyli leasingodawca zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu – leasingobiorcy do użytkowania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu uzgodniony rabat- wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzenie z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Biorąc pod uwagę liczbę stron biorących udział w transakcji leasingowej wyróżnia się:

1. bezpośredni – gdy producent zawiera umowę bezpośrednio z użytkownikiem

2. pośredni – uczestniczą więcej niż 2 strony (producent – pośrednik – użytkownik)

Za użytkowanie obiektu leasingobiorca płaci w określonych terminach raty leasingowi, które składają się z części kapitałowej, która wynika z wartości obiektu i części odsetkowej, która jest procentem (dochodem), leasingodawcy.

Dwa rodzaje leasingu:

1. leasing operacyjny

2. leasing finansowy (kapitałowy)

ad.1. polega na czasowym przekazaniu w użytkowanie dobra inwestycyjnego, okres trwania jest z reguły krótszy niż okres normatywnego zużycia leasingowanej rzeczy. Raty leasingowi, które płaci korzystający są dla niego kosztem. Korzystający z przedmiotu leasingu może mieć zagwarantowane prawo zakupu przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy za określona z góry wartość końcową. Leasing operacyjny jest zbliżony w swej istocie do umowy najmu i dzierżawy.

Ad.2. Polega na oddaniu rzeczy w użytkowanie w zamian za raty leasingowi z tym, że korzystający ma prawo amortyzowania przedmiotu leasingu. Nie jest właścicielem, ale ma prawo amortyzacji. A mianowicie w umowie leasingu finansowego dość jednoznacznie wyodrębnia się 2 części opłat leasingowych:

-cześć kapitałowa

-część odsetkowa

Może być zawarte w umowie prawo zakupu rzeczy oddanej w leasingu przez korzystającego. Z reguły wartość końcowa przedmiotu leasingu jest symboliczna (przysłowiowa złotówka).

Przedmiotem umowy leasingowej mogą być tylko rzeczy oraz wartości niematerialne i prawne, zazwyczaj przedmioty umowy leasingu dzielą się na obiekty konsumpcyjne, inwestycyjne, nieruchomości i prawa majątkowe.

Wykład 12 03.01.11 r.

Wynik finansowy i jego podział

W gospodarce rynkowej podmioty prowadzące działalność gospodarczą mogą wyznaczać sobie do zrealizowania różnorodne cele. Jednym z nich może być osiąganie jak najlepszego rezultatu. Rezultat ten osiągnięty za dany okres i wyrażony w mierniku pieniężnym określa się mianem wyniku finansowego. Wynik finansowy ustala się drogą sporządzenia rachunku zysku i strat. Rachunek zysków i strat jest częścią sprawozdania finansowego stanowiącą zestawienie przychodów i zysków nadzwyczajnych z jednej strony i przeciwstawnych im kosztów i strat nadzwyczajnych z drugiej strony oraz obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego w postaci podatku dochodowego i innych obciążeń, które tworzą wynik finansowy ustalany metodą księgową jako rezultat działalności prowadzonej przez jednostkę gospodarczą. Właściwe ustalenie wyniku finansowego jest jednym z podstawowych celów prowadzenia księgowości rachunkowej w jednostce. Do ewidencji księgowej wyniku finansowego na dzień bilansowy służy konto – wynik finansowy. Ustalony wynik finansowy może przybierać postać:

1. Zysku – stanu w którym suma wszystkich przychodów i zysków nadzwyczajnych jest wyższa od sumy wszystkich kosztów i strat nadzwyczajnych za dany okres określanego również jako wynik dodatni, który odzwierciedla skalę przyrostu kapitału

2. Straty- stanu, w którym suma wszystkich przychodów i zysków nadzwyczajnych jest nizsza od sumy wszystkich kosztów i strat nadzwyczajnych za dany okres, określanej również jako wynik ujemny odzwierciedlający skalę zmniejszenia kapitału.

3. Wyniku zerowego- stanu, w którym suma wszystkich przychodów i zysków nadzwyczajnych równa się sumie wszystkich kosztów i strat nadzwyczajnych za dany okres

Ustalanie wyniku finansowego poprzez sporządzanie rachunku zysków i strat jest procedurą sformalizowaną przez ustawę o rachunkowości zgodnie z załącznikiem nr 1 rachunek zysków i strat (RZiS) można sporządzić w wariancie (układzie, postaci):

1.kalkulacyjnym

2. porównawczym

Wybór postaci RZIS należy do jednostki gospodarczej i powinien być potwierdzony decyzją kierownika jednostki. Jednakże wybór wariantu Rzis zalezy od systemu ewidencji kosztów w jednostce. Jeżeli prowadzona jest pełna ewidencja kosztów (na kontach zespołu 4 i jednocześnie na kontach zespołu 5) to istnieje możliwość wyboru określonego układu RZIS. Natomiast gdy prowadzona jest niepełna ( wycinkowa)ewidencja kosztów to nie ma możliwości wyboru.

Rzis w wariancie kalkulacyjnym wyróżnia się tym, ze prezentuje się w nim koszty operacyjne w układzie kalkulacyjnym wyodrębniając:

1. koszt wytworzenia sprzedanych produktów

2. wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenach nabycia lub kosztów wytworzenia

3. koszt sprzedaży w tym koszty handlowe

4. koszty ogólnego zarządu

Sporządzenie Rzis w wariancie kalkulacyjnym jest możliwe jeżeli jednostka grupuje i rozlicza koszty działalności operacyjnej w księgach rachunkowych w układzie funkcjonalnym (konta zespołu 5)

Rzis w wariancie porównawczym charakteryzuje się tym, że przedstawia się w nim koszty działalności operacyjnej wg poszczególnych rodzajów. W ośmiu rodzajowo odmiennych grupach, natomiast przychody netto ze sprzedaży koryguje się uwzględniając zmianę stanu produktów. Przyrost zapasów powiększa przychody, a zmniejszenie stanu zapasów pomniejsza przychody. Sporządzenie RZiS w wariancie porównawczym jest możliwe jeżeli jednostka grupuje i rozlicza koszty działalności operacyjnej w księgach rachunkowych w układzie rodzajowym (koniecznie na kontach zespołu 4).

RZiS zarówno w wariancie kalkulacyjnym jak i porównawczym sporządza się w walucie polskiej ze szczegółowością określoną w załączniku 1 do ustawy o rachunkowości, z podziałem na transakcje z jednostkami powiązanymi i pozostałymi. Dane liczbowe można wykazywać w zaokrągleniu do tysięcy złotych, jeżeli nie zniekształca to obrazu jednostki.

Podział wyniku finansowego

Ustalony wynik finansowy (np. zysk brutto) po uwzględnieniu naliczonego podatku dochodowego oraz innych ewentualnych obciążeń przekształca się w zysk netto, który podlega podziałowi. W większych jednostkach podział zysku może nastąpić dopiero po zweryfikowaniu i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez uprawniony podmiot (biegły rewident). Uprawnienie do podziału do podziału wyniku finansowego przysługuje właściwemu organowi. W zależności od formy prawnej i własnościowej są to:

1. w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością (z o.o.) zgromadzenie wspólników

2. spółki akcyjne – walne zgromadzenie akcjonariuszy

3. spółki osobowe - wspólnicy

4. firmy prywatne – właściciel

Biorąc pod uwagę przepisy prawne i własne preferencje spółki kapitałowe, spółki z o.o. i akcyjne mogą przeznaczyć wypracowany zysk na:

1. pokrycie straty bilansowej z lat ubiegłych

2. zgromadzenie lub powiększenie kapitału zapasowego

3. zgromadzenie lub powiększenie kapitału rezerwowego

4. zwiększenie kapitału podstawowego

5. pokrycie umorzenia własnych udziałów

6. zasilenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

7. Dywidendy dla akcjonariuszy i udziałowców

8. tantiemy dla organów stanowiących w spółkach kapitałowych

9. nagrody dla pracowników

10. inne cele np. darowizny

W przypadku gdy wynik finansowy jest klapą to powstaje problem jej pokrycia. Może ona być pokryta:

1. funduszem lub kapitałem zapasowym

2. zyskiem z lat następnych

3. kapitałem zakładowym poprzez jego obniżenie

Wykład 13 Finanse 10.01.2011

Ad.5. FAKTORING

Jest krótkoterminowym finansowaniem transakcji przez firmę kredytującą, rozliczającą i zabezpieczającą wypłacalność odbiorcy, także przejęcie na siebie przez współodpowiedzialną za ściąganie wierzytelności innej spółki w zamian za kilkuprocentową opłatą odliczoną od natychmiast wypłaconej sumy przyjętych rachunków. Firmy chcąc być z jednej strony konkurencyjnymi i utrzymywać dotychczasowych klientów oferują lepsze niż dotychczas warunki sprzedaży wydłużając terminy płatności. Z drugiej zaś strony większość przedsiębiorstw jako główną przyczynę utraty płynności finansowej , tj. zdolności do terminowego regulowania własnych zobowiązań bieżących, a tym samym jako przeszkodę w zwiększeniu sprzedaży, wskazuje właśnie wydłużające terminy regulowania należności i trudności z ich późniejszym inkasowaniem. Posiadanie należności w przedsiębiorstwie jest faktem oczywistym, ponieważ sprzedaż gotówkowa w obrocie gospodarczym występuje bardzo rzadko. Sprzedaż z odroczonym terminem płatności oznacza kredytowanie odbiorców a stosowana nierozważnie może prowadzić do utraty płynności finansowej czyli niemożliwości płacenia własnych zobowiązań.

Faktoring jest dwustronną umową zawartą między dostawcą (faktorantem) a faktorem zgodnie, z którą dostawca przenosi na faktora własność wierzytelności wynikających z umowy sprzedaży dóbr klientom. W ramach takiej umowy faktor wykonuje co najmniej dwie z następujących usług:

1. finansowanie dostawcy

2. prowadzenie rozliczeń związanych z wierzytelnościami

3. inkasowanie i windykacja należności

4. przyjęcie ryzyka wypłacalności dłużników

Przedmiotem umowy faktoringu mogą być nieprzedawnione wierzytelności

1. których istnienie wynika z wyraźnie oznaczonego stosunku zobowiązaniowego, bezsporne jeśli chodzi o ich istnienie, wysokość i termin płatności

2. z terminem zapłaty zazwyczaj nie dłuższym niż 180 dni

3. Odpowiednio udokumentowane przez faktora faktury, umowy

Biorąc pod uwagę ryzyko otrzymania należności (ryzyko wypłacalności dłużnika) wyróżni się:

1. faktoring pełny (właściwy), który charakteryzuje się tym, iż ryzyko niewypłacalności dłużnika przyjmuje na siebie w całości firma faktoringowa

2. faktoring niepełny (niewłaściwy) charakteryzuje się tym, iż ryzyko niewypłacalności dłużnika nie przechodzi na firmę faktoringową, oznacza to, że w przypadku wystąpienia niewypłacalności dłużnika wierzytelność wraca do przedsiębiorstwa.

3. Faktoring mieszany – jest kompromisem dwóch poprzednich, ryzyko podzielone jest miedzy faktora i faktoranta.

W umowach faktoringowych występują różne metody finansowania faktoranta. Najczęściej spotykane są 2 rodzaje umów:

1. faktoring dyskontowy polega na tym, że po przedstawieniu faktury, firma faktoringowa wypłaca kwotę pieniężną pomniejszoną o pobrane z góry opłaty, prowizje i odsetki za cały okres od dnia tych umów do daty płatności faktury

2. faktoring zaliczkowy polegający na tym, że po przedstawieniu faktury firma faktoringowa wypłaca zaliczkę zwykle w wysokości od 50-90%, która jest rozliczana w momencie spłaty wierzytelności przez odbiorcę. W tym przypadku odsetki naliczane są za rzeczywisty okres finansowania.

Na kwotę płaconych na rzecz faktora prowizji i opłat składają się:

1. koszty finansowania liczone od dnia przelania środków na rzecz przedsiębiorstwa do dnia zapłaty przez dłużnika.

2. opłaty dodatkowe np. z tytułu windykacji lub doradztwa

Faktoring jako finansowania działalności charakteryzuje się określonymi zaletami i wadami. Do zalet zalicza się:

1. poprawienie płynności finansowej

2. przyspieszenie obiegu środków pieniężnych zamrożonych w należnościach

3. wzrost konkurencyjności z racji możliwości oferowania odbiorcom długich terminów płatności

4. możliwość szybszego zwiększenia sprzedaży m.in. poprzez udzielanie dłuższych terminów płatności oraz negocjowanie korzystniejszych warunków zakupu

5. szybszy wpływ środków pieniężnych za dostarczone towary, powoduje szybsze regulowanie własnych zasobów

6. możliwość finansowania, gdy firma nie ma szans na uzyskanie kredytu

7. ułatwienie procesu planowania i przewidywania przepływów pieniężnych

8. korzystanie z profesjonalnego działu windykacji firmy faktoringowej

9. współpraca z faktorem pomaga w selekcjonowaniu odbiorców

10. przekazanie wierzytelności faktorowi znacznie bardziej mobilizuje dłużników

11. zmniejszenie stanu należności przeterminowanych

12. możliwość zaliczenia opłat faktoringowych do kosztów działalności firmy.

Istotną wadą faktoringu jest wysoki koszt zdobywania środków finansowych a także wprowadzenie dodatkowego ogniwa, czyli faktora w relacjach miedzy kontrahentami co przyczyniać się może do nieufności między nimi.

Faktoring jest stosowany zarówno przez małe podmioty mające trudności z utrzymaniem bieżącej płynności finansowej jak i przez duże podmioty jako alternatywa innych źródeł finansowania

Ad.6. EMISJA AKCJI

W celu pozyskania kapitału przedsiębiorstwa mogą dokonywać emisji akcji. Nastąpi w ten sposób powiększenie kapitału własnego zwanego kapitałem akcyjnym. Taka forma pozyskiwania środków finansowych dotyczy tylko firm posiadających prawny status spółki akcyjnej. Spółki Akcyjne emitują akcje w celu pozyskania środków na sfinansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych. Koszty pozyskiwania kapitałów poprzez emisję akcji są z reguły niewielkie : koszty wydrukowania akcji, obsługi bankowej, promocji itp. Natomiast w późniejszym okresie firma musi brać pod uwagę konieczność wypłaty dywidend dla akcjonariuszy co spowoduje pomniejszenie zasobów finansowych spółki.

Ad.7. EMISJA OBLIGACJI

Podmioty gospodarcze prowadzące działalność gospodarczą i mające osobowość prawną np. S.A., Sp. z o.o., spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, przedsiębiorstwa komunalne mogą pozyskiwać kapitał finansowy z rynku kapitałowego w drodze emisji obligacji.

Obligacja jest instrumentem finansowym będącym z reguły długoterminowym instrumentem wierzycielskim. Emitent obligacji zaciąga kredyt u nabywcy obligacji, kredyt ten jest zwracany przez emitenta w ustalonym terminie wykupu obligacji, ponadto w większości przypadków emitent płaci posiadaczowi obligacji odsetki. Wyemitowane obligacje mogą być wymieniane na akcje tego przedsiębiorstwa jako tzw. Obligacje zamienne. Posiadacz obligacji czyli nabywca może w ustalonym terminie przedłożyc obligacje emitentowi do wykupu albo zażądać w zamian wydania akcji z nowej emisji, Wielkość zgromadzonego kapitału w drodze emisji obligacji zależna jest od obiecanego oprocentowania jak i zaufania potencjalnych nabywców do emitenta . Największym zaufaniem cieszą się obligacje skarbowe, bankowe oraz obligacje przedsiębiorstw o publicznym charakterze.

Ad.8. INWESTOR FINANSOWY

Jedną z nowych form finansowania działalności jest pozyskiwanie kapitału od inwestora finansowego. Akcje lub udziały przedsiębiorstwa kupuje firma z dużym kapitałem np. bank, której celem jest inwestowanie w szybko rozwijające się firmy. Ta forma finansowania dostępna jest zarówno dla nowych podmiotów jak i dla dłużej działających na rynku. Główną cechą inwestora finansowego jest swoboda kształtowania bieżącego funkcjonowania firmy w dłuższej perspektywie czasu.

Ad.9. FRANCHISING

Franchising jest sposobem współpracy podmiotów gospodarczych, z których jeden posiada kapitał – franczyzobiorca, drugi zaś dysponuje sprawdzonymi metodami działania – franczyzodawca.

Określone przedsiębiorstwo udostępnia swoją wiedzę, technologię, znak firmowy i pomoc w zastosowaniach innemu przedsiębiorstwu, które otrzymuje od dawcy sposób na przedsiębiorczość. Zobowiązując się do działania zgodnego z ustalonymi i zapisanymi w umowie zasadami. Biorąc pod uwagę kryterium przedmiotu działalności gospodarczej wyróżnić można:

1. franchising przemysłowy (produkcyjny) polegający na tym, ze franczyzobiorca sam wytwarza określone towary wg. Udostępnionej mu przez franczyzodawcę technologii, Ma on znikomy udział w polskim rynku.

2. franchising handlowy (dystrybucyjny) polegający na sprzedaży towarów przez całodziennych franczyzobiorców w punkcie oznaczonym logo franczyzodawcy, który wskazuje bądź narzuca standardy wyglądu placówki, wyposażenia i obsług klienta, często sam jest dostawcą towaru. Dominujący w Polsce, ponieważ obejmuje od 2/3 – ¾ tego typu podmiotów.

3. franchising usługowy to świadczenie usług wg ściśle określonych procedur i standardów przy użyciu najnowszych rozwiązań technicznych i wszelkich oznaczeń handlowych. Sektor usług skupia od ¼ do 1/3 wszystkich jednostek.

4. franchising mieszany (kompilacja najczęściej handlowo – usługowego)

Kierując się kryterium sposobu powoływania do ???? stosunków franchisingu można wyodrębnić franchising: bezpośredni, pośredni, indywidualny, podporządkowany, wielokrotny i subgranchising.

System franczyzowy zapewnia korzyści obu stronom. Nabywca licencji minimalizuje ryzyko porażki bo idzie utartym śladem, korzysta ze sprawdzonych wzorów i zwykle popularnej już na rynku marki. Działanie w grupie przynosi tez inne korzyści. Bo franczyzodawca opracowuje nowe towary lub usługi, prowadzi szkolenia, organizuje sieciowe, a więc tańsze, zaopatrzenie a także inwestuje w reklamę, czyli robi to, czego sam przedsiębiorca nie byłby w stanie zrobić. Także dla franczyzodawcy system ma wiele zalet. Poza wpływami z tytułu sprzedaży licencji pozwala na szybką rynkową ekspansję, bez konieczności ponoszenia dużych kosztów.

Wadą może być utrata samodzielności, swobody działania franczyzobiorcy.

Ad.10. DOTOWANIE

Dotowanie jest formą bezzwrotnego darmowego finansowania z budżetu. Przedsiębiorstwa za korzystanie z dotacji nie ponoszą żadnych kosztów, nie dbają więc o rzeczywistąpoprawę swojej działalności a jedynie koncentrują się na staraniach o przyznanie dotacji. Dzięki dotacjom utrzymuje się więc na koszt społeczeństwa nieefektywną działalność przedsiębiorstw (kopalnie, górnictwo, koleje), z tego względu ta forma finansowania jest bardzo krytykowana i powinna być wyeliminowana.

Wykład 14 17.01.11r.

Inwentaryzacja na dzień bilansowy

Inwentaryzacja to ogół czynności zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu aktywów i pasywów danej jednostki na określony dzień, porównanie tego stanu ze stanem księgowym, ustalenia i wyjaśnienia podczas tego porównania różnic, rozliczenia osób odpowiedzialnych z powierzonego im mienia oraz oceny przydatności inwentaryzowanych składników majątku.

W wyniku porównania stanu rzeczywistego ze stanem ewidencyjnym mogą wystąpić 2 sytuacje:

1. zachodzi zgodność między stanem ewidencyjnym i stanem rzeczywistym – nie ma żadnego problemu

2. może wystąpić niezgodność stanu rzeczywistego ze stanem ewidencyjnym. Istotny jest stan rzeczywisty (to co jest, a nie to co zapisane). Jeżeli występuje niezgodność różnice inwentaryzacyjne – stan rzeczywisty <> stan ewidencyjny:

   • stan rzeczywisty > stan ewidencyjny – stan nadwyżki inwentaryzacyjnej

   • stan rzeczywisty < stan ewidencyjny – niedobory inwentaryzacyjne

W sytuacji gdy występują różnice inwentaryzacyjne podejmowane działania mają na celu doprowadzenie stanu ewidencyjnego do zgodności ze stanem rzeczywistym.

Procedura rozliczania różnic inwentaryzacyjnych.

Rozliczanie niedoborów – stwierdzony niedobór inwentaryzacyjny podlega określonym procedurom:

1. w pierwszej kolejności należy ustalić czy niedoborowi pierwszego składnika majątkowego nie towarzyszy nadwyżka innego podobnego składnika. Sytuacja taka może być spowodowana pomyłką. W przypadku kiedy stwierdzi się niedobór składnika i nadwyżkę podobnego należy dokonać kompensaty do ilości mniejszej.

2. jeżeli po dokonaniu kompensaty występuje nadal niedobór należy ustalić, czy nie wynika on z cech fizycznych lub chemicznych tego składnika np. benzyna w zbiorniku –po miesiącu ilość nie będzie taka sama, w takim przypadku jest to niedobór w granicach norm i zalicza się do kosztów zużycia materiałów.

3. Jeżeli wciąż występuje niedobór to należy ustalić, czy nie wynika on z przyczyn niezależnych i nie spowodowanych przez człowieka – niedobór z tytułu zawalenia się półki w sklepie. Taki niedobór zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych. Niedobór niezawiniony ponadnormatywny.

4. W sytuacji kiedy dalej mamy niedobór, należy przyjąć, że jest to niedobór spowodowany przez człowieka – niedobór zawiniony. Warunek ???? osobę materialnie odpowiedzialną ????. W tym przypadku pracownik może uznać swoją winę, wówczas ta wartość niedoboru jest potrącana z wynagrodzenia. Może też nie zgodzić się i odmówić wyrównać szkodę. W takim przypadku kierownik jednostki może zgodzić się z pracownikiem i niedobór ten zaliczyć do pozostałych kosztów operacyjnych jako niedobór niezawiniony, może też skierować sprawę na drogę sądową i zasądzenie wyrównania niedoboru. W bilingu postępowania sądowego, sąd może:

• uwolnić pracownika od odpowiedzialności i wówczas taki niedobór księgowany jest w pozycji koszty operacyjne

• zobowiązać pracownika do wyrównania niedoboru. Jego wartość traktowana jest jako należność pracownika/ Wn/ inne rozrachunki z pracownikami

Rozliczanie nadwyżek inwentaryzacyjnych

Stwierdzone nadwyżki inwetaryzacyjne najczęściej zalicza się do pozostałych przychodów operacyjnych.

Nieco inaczej rozlicza się różnice inwentaryzacyjne spowodowane zdarzeniami losowymi:

• niedobór spowodowany zdarzeniami losowymi – pożar – do strat nadzwyczajnych

• nadwyżka spowodowana zdarzeniami losowymi - zalicza się do zysków nadzwyczajnych

Sposoby inwentaryzacji:

1. Drogą spisu ilości z natury, wyceny tych ilości,

porównania wartości z danymi w księgach rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic . tym sposobem inwentaryzuje się wszystkie aktywa pieniężne z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych, akcji, obligacji, bonów i innych obligacji wartościowych, rzeczowych składników majątku obrotowego, środków trwałych z wyjątkiem gruntów i trudnodostępnych oglądowi budowli oraz maszyn i urządzeń objętych inwentaryzacją rozpoczętą.

1. Drogą uzyskania od banków i kontrahentów potwierdzeń prawidłowości wykazanych w księgach rachunkowych jednostek stanów aktywów i pasywów oraz wyjaśnienia ewentualnych różnic. Tym sposobem inwentaryzuje się: środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych, należności, pożyczki, zobowiązania handlowe w tym zobowiązania z tytułu kredytów.

2. Drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji realnej wartości aktywów i pasywów. Tym sposobem inwentaryzuje się grunty, trudnodostępne oglądowi środki trwałe, należności sporne i wątpliwe, rozrachunki z pracownikami, rozrachunki z tytułu publiczno-prawnych, a także nie wymienione wcześniej składniki aktywów i pasywów.

Terminy inwentaryzacji: Ustawa o rachunkowości generalnie zobowiązuje jednostki do przeprowadzenia inwentaryzacji na ostatni dzień każdego roku obrotowego

Na ostatni dzień roku obrotowego inwentaryzuje się:

Aktywa pieniężne – krajowe środki płatnicze, waluty obce , dewizy z wyjątkiem prowadzonych na rachunkach bankowych, papiery wartościowe, rzeczowe składniki aktywów obrotowych zaliczane w koszty w momencie ich zakupu (w celu skorygowania kosztów)

Odstępstwa

Ostatni kwartał roku obrotowego do 15 dnia następnego roku inwentaryzuje się:

1. znajdujące się na terenie niestrzeżonym rzeczowe składniki aktywów obrotowych

2. znajdujące się na terenie niestrzeżonym środki trwałe z wyjątkiem środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony i grunty

3. znajdujące się na terenie niestrzeżonym maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie

4. składniki aktywów będące własnością innych jednostek – zapasy obce

Raz do roku w dowolnym terminie inwentaryzuje się:

1. zapasy towarów i materiałów objętych ewidencją wartości w punktach obrotu błyskawicznego jednostki o rozbudowanej sieci detalicznej

2. zapasy drewna w jednostkach prowadzących jednostkę leśną

Raz na dwa lata inwentaryzuje się:

1. znajdujące się w strzeżonych składowiskach zapasy materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów

Raz na cztery lata inwentaryzuje się:

1. środki trwałe ora maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie, znajdujące się na terenie strzeżonym.