Krążenie:

1.Wpływ układu współczulnego na serce:

szybsza praca serca, rozkurcz mięśni gładkich naczyń skórnych (skóra ciepła i czerwona), skurcz mięśni gładkich naczyń mięśni szkieletowych (szybsze zaopatrywani mięśni w tlen) , podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi poprzez zwężenie naczyń krwionośnych mięśni szkieletowych

Przywspółczulnego:

hamowanie czynności serca (zmniejszanie siły skurczu),rozszerzanie naczyń krwionośnych powodujące spadek ciśnienia tętniczego krwi

2.Baroreceptory, presoreceptory - receptory odpowiadające za stałą wielkość ciśnienia krwi.

Baroreceptory znajdują się w ścianach niektórych tętnic. Główne miejsca występowania to:

-łuk aorty; -tętnica szyjna wspólna; -zatoka szyjna.

Baroreceptory informują ośrodek naczynioruchowy o wielkości ciśnienia. Wzrost ciśnienia przyspiesza częstotliwość wysyłania impulsów z baroreceptorów do ośrodka naczyniowego i odwrotnie - spadek ciśnienia pociąga za sobą obniżenie liczby impulsów. Zwiększona aktywność baroreceptorów hamuje ośrodek naczynioruchowy, który przez włókna odśrodkowe zmniejsza napięcie mięśni gładkich tętnic. Tętnice rozszerzają się - ciśnienie krwi obniża się. Odwrotnie - niska częstotliwość impulsów wysyłanych przez baroreceptory pobudza czynność ośrodka naczynioruchowego, który poprzez wysłane bodźce zwiększa napięcie mięśni gładkich tętnic. Tętnice zwężają się – ciśnienie krwi podwyższa się.

Wysoka sprawność regulacji ciśnienia krwi przez baroreceptory powoduje, iż nie zmienia się ono w pozycji leżącej ani stojącej. Niekiedy baroreceptory mogą utracić swą sprawność. Po długotrwałym przebywaniu w łóżku, np. z powodu ciężkiej choroby, zmiana położenia ciała na pionową może doprowadzić do omdlenia. Podobne warunki istnieją u astronautów przebywających przez dłuższy czas w warunkach nieważkości.

3.Fala tętna: rozprzestrzenianie się odkształcenia tętnicy, które jest wywołane wyrzutami krwi z serca. Prędkość v tej fali zależy od: modułu Younga E ścian naczynia, - gęstości krwi, r - promienia przekroju naczynia i współczynnika f, który dla aorty człowieka wynosi 0.6-0.7 (v = f\sqrt{E/2r}); fala tętna rozchodzi się z prędkością 5-8 m·s-1, natomiast prędkość przepływu krwi wynosi około 0.5 m·s-1.

4. W procesie oddychania zwierząt wyróżniane są dwa do czterech głównych etapów, w zależności od planu budowy organizmu:

wymiana gazowa zewnętrzna na poziomie całego organizmu, polegająca na pobieraniu tlenu (w przypadku aerobów) zawartego w powietrzu lub wodzie i wydalaniu dwutlenku węgla poprzez drogi oddechowe (zewnętrzna wymiana gazowa, nazywana wentylacją skrzeli lub płuc), transport do narządu oddechowego (narządu wymiany gazowej) wprowadzającego tlen do krwi oraz odbierającego z krwi dwutlenek węgla^[6][7]

transport gazów przez krew na drodze pomiędzy płucami a tkankami^[7] - ten etap wyróżniany jest u większości kręgowców

wymiana gazowa wewnętrzna pomiędzy płynami ustrojowymi a komórkami (przekazanie tlenu z krwi do komórek organizmu, odebranie dwutlenku węgla). Definicje dzielące oddychanie tylko na zewnętrzne i wewnętrzne, ten etap włączają do oddychania zewnętrznego, a termin "oddychanie wewnętrzne" rezerwują dla oddychania komórkowego^[1].

oddychanie komórkowe (wewnątrzkomórkowe) – nazywane również utlenianiem biologicznym lub metabolizmem oddechowym – polegające na wykorzystaniu tlenu lub innych utleniaczy przez komórki.

5.Skład powietrza wdychanego

tlen – ok. 21%;

dwutlenek węgla – ok. 0,03%;

azot – ok. 78%;

argon i inne gazy (np. kryptolity fosforazowe czy ich pochodne) – ok. 1%.

Skład powietrza wydychanego

tlen – ok. 17%;

dwutlenek węgla – ok. 4%;

azot – ok. 78%;

argon i inne gazy – ok. 1%.

6. Surfaktanty (ang. Surface active agent) inaczej substancje powierzchniowo czynne, to każde związki chemiczne, które posiadają zdolność do obniżania napięcia powierzchniowego cieczy, ułatwiając tym samym zdolność zwilżania powierzchni ciał stałych przez te ciecze, a także umożliwiające zmieszanie dwóch cieczy, które naturalnie tworzą dwie niemieszalne fazy (np: woda i olej).

Surfaktantami są zwykle związki chemiczne o właściwościach amfifilowych. Są to zwykle związki o wydłużonym kształcie, które są od jednej strony hydrofilowe ("lubiące wodę"), a z drugiej hydrofobowe ("nie lubiące wody"). Związki amfifilowe samorzutnie gromadzą się na powierzchni cieczy, a dokładnie na jej styku z inną fazą, po to aby ich część "nie lubiąca" tej cieczy znajdowała się poza jej objętością, przy okazji "rozbijając" strukturę tego styku, co prowadzi do obniżenia napięcia powierzchniowego.

Surfaktant w fizjologii człowieka spełnia bardzo ważną rolę. Występuje po wewnętrznej stronie pęcherzyków płucnych i zmniejsza napięcie powierzchniowe dążące do zmniejszenia objętości pęcherzyków. Dzięki temu zmniejsza opory sprężyste występujące w pracy oddechowej płuc. Surfaktant produkują pneumocyty II typu w postaci kompleksu dipalmitynolecytyny i białka nośnego - apoproteiny.

7. Podział receptorów:

Ze względu na charakter bodźca bądź stymulacji receptory dzielą się na:

• chemoreceptory - receptory rozróżniające substancje chemiczne (białka: białka receptorowe smaku i węchu; komórki: neurony smakowe, neurony węchowe; narządy: kubki smakowe, śluzówka węchowa);

• termoreceptory - receptory reagujące na temperaturę bądź jej zmianę;

• nocyceptory - receptory wrażeń bólowych;

• mechanoreceptory - receptory wrażeń mechanicznych, takich jak dotyk (ciałko blaszkowate Vatera-Paciniego) lub dźwięk (narząd ślimakowy ucha wewnętrznego wykorzystuje mechanoreceptory do przetworzenia dźwięku w sygnały nerwowe);

• fotoreceptory - receptory światła (białka: opsyny, rodopsyna; komórki: czopki, pręciki; narządy: oko);

• magnetoreceptory - receptory natężenia i kierunku pola magnetycznego;

• elektroreceptory - receptory natężenia i kierunku pola elektrycznego;

• osmoreceptory - receptory ciśnienia osmotycznego;

• proprioreceptory - receptory ruchu, pozycji i równowagi;

• baroreceptory (presoreceptory) - receptory ciśnienia krwi.

Receptory cholinergiczne (ukł. przywspółczulny):

• Nikotynowe (N) - agonistą jest nikotyna;

  • Nikotynowe neuronalne (Nn);

  • Nikotynowe mięśniowe (Nm);

• Muskarynowe (M) - agonistą jest muskaryna. Wyróżniamy 5 rodzajów M1-M5:

  • M1 – uczenie się i pamięć;

  • M2 – serce;

  • M3 – mięśnie gładkie.

• Klasyfikacja receptorów:
  ze względu na lokalizację:

  • eksteroreceptory - na zewnątrz ciała;

  • interoreceptory - wewnątrz ciała; dzielą się ze względu na lokalizację:

    • proprioreceptory (proprioceptory) - narząd ruchu (stawowe, mięśniowe) - informuje o położeniu ciała oraz jego części względem siebie (kinestezja);

    • wisceroreceptory - narządy wewnętrzne - informuje o stanie poszczególnych narządów;

    • angioreceptory - informują o stanie środowiska w naczyniach.

• eksteroreceptory, dzielą się ze względu na styczność z bodźcem:

  • telereceptory - z pewnej odległości (np. wzrok, słuch);

  • kontaktoreceptory - są w bezpośrednim kontakcie z bodźcem (np. smak, ucisk);

8. Chemoreceptory – receptory rozróżniające substancje chemiczne.

Do podstawowych chemoreceptorów zalicza się receptory wykrywające smak i zapach. Z chemorecepcją związane są również receptory wykrywające tlen, dwutlenek węgla i poziom pH płynów ustrojowych.

białka: białka receptorowe smaku i węchu

komórki: neurony smakowe, neurony węchowe

narządy: kubki smakowe, śluzówka węchowa

9. mechanoreceptory, → narządy zmysłów pobudzane przez bodźce mechaniczne, związane z czuciem dotyku, ucisku, ruchu, rozciągania, a także dźwięku i równowagi; budowane są przez komórki zmysłowe lub zakończenia włókien nerwowych o prostej lub skomplikowanej strukturze, wrażliwe na bodźce bezpośrednie (kontaktoreceptory) lub pośrednie (telereceptory); rozmieszczone są w powłokach ciała (skóra, tkanka podskórna), również w stawach i mięśniach (proprioreceptory, → kinestezja) albo też w obrębie specjalnych narządów (→ narządy słuchu); molekularną podstawę funkcjonowania m. tworzą błonowe → kanały jonowe bramkowane w sposób mechaniczny, tzn. zmieniające przepuszczalność błony dla jonów pod wpływem bodźców mechanicznych odkształcających błonę albo poruszających ściśle związane z błoną wici lub rzęski (ucho środkowe).

10. Percepcja: odpowiada za odbieranie informacji z otoczenia. Jest związana z odrębnymi modalnościami zmysłowymi, a wówczas mówimy o percepcji wzrokowej, słuchowej, smakowej, węchowej, dotykowej, o zmyśle równowagi itd. Tradycyjnie percepcję dzieli się na dwa etapy:

Recepcja sensoryczna: wczesny proces biernej rejestracji informacji, "odzwierciedlenie bodźców w receptorach"^[7], co jest utożsamiane z pierwszymi etapami przetwarzania informacji danej modalności zmysłowej w układzie nerwowym. Przykładowo, w zakresie percepcji wzrokowej, można tutaj wskazywać na występowanie w układzie nerwowym tzw. "detektorów cech", a więc neuronów wybiórczo reagujących na linie o określonej orientacji przestrzennej itd.^[6]

Spostrzeganie, czy też po prostu percepcja – późniejszy, aktywny proces, polegający na "interpretacji danych zmysłowych z wykorzystaniem wskazówek kontekstualnych, nastawienia i wcześniej nabytej wiedzy"^[7]. Wymienia się tutaj m.in. następujące zagadnienia:

• różnicowanie (ang. discrimination)

• rozpoznawanie (ang. recognition) - proces ten można po części zaliczyć także do zagadnień pamięci, jako że odnosi się do identyfikacji otrzymanych aktualnie danych zmysłowych z danymi już znajdującymi się w umyśle. Współcześnie wyróżnia się także szczegółowe nurty badawcze dotyczące np. rozpoznawania twarzy.

• kategoryzacja percepcyjna - proces ten można traktować także jako zagadnienie złożone, wymagające zarówno różnicowania, rozpoznawania, a także złożonych procesów poznawczych (abstrahowanie, tworzenie pojęć), jak i uczenia się (i z tej perspektywy można traktować ten proces jako zagadnienie pamięci - nabywanie wprawy, uczenie się różnicowania odrębnej kategorii bodźców)

• orientacja (ang. orientation):

- percepcja czasu, miejsca i własnej osoby

- orientacja przestrzenna (ang. spatial orientation), percepcja relacji przestrzennych

Percepcja w szerokim sensie oznacza rejestrację (uchwycenie) przedmiotów i zdarzeń środowiska zewnętrznego: ich odbiór sensoryczny, zrozumienie, identyfikację i określenie werbalne oraz przygotowanie do reakcji na bodziec.

Etapy procesu postrzegania: - odbiór wrażeń, recepcja - postrzeganie w wąskim znaczeniu - identyfikacja i rozpoznawanie, percepcja.

11. Hamowanie oboczne (ang. lateral inhibition) – proces polegający na hamującym wpływie receptora na inne receptory z nim sąsiadujące. Występuje na różnych piętrach układu wzrokowego.

proces, w którym receptor pobudzony przez wysokie natężenie światła oddziałuje hamująco na receptory sąsiednie otrzymujące światło o niższym natężeniu.

12. Odczyn moczu:

pH moczu zależne jest od diety, jaką stosujemy, np. przy diecie mieszanej pH waha się w granicach 5,5 do 6,6; dieta bogatobiałkowa powoduje zakwaszenie moczu do pH 5,2, a dieta bogatowarzywna alkalizuje mocz do pH 8,2. Odczyn zależny jest też od czasu przechowywania moczu, ponieważ bakterie namnażając się powodują jego alkalizację.

Amoniak wydalany w moczu powstaje w komorkach kanalikow nerkowych z glutaminy w reakcji katalizowanej przez glutaminaze ( okolo 60%) oraz w wyniku deaminacji innych aminokwasow w nerce oraz w wątrobie.

1. Zmiany fizjologiczne stezenia amoniaku we krwi
   (nie swiadczace o chorobie)

Wzrost wydalania:
 - dieta bogata w bialko (duza zawartosc grup aminowych)
 - dieta niskoweglowodanowa
 - glodzenie (katabolizm bialek ustrojowych)
 - podaz chlorku amonowego
 - ciaza o prawidlowym przebiegu w pierwszym trymestrze

Spadek wydalania:
 - zwiekszona podaz zwiazkow alkalicznych (wodoroweglan sodu)
 - dieta jarzynowa

1. Zaburzenia wydalania amoniaku z moczem:

Wzrost wydalania:
 - kwasica metaboliczna
   - biegunka
   - ketonemia (cukrzyca, glodzenie)
   - odwodnienie
 - kwasica oddechowa
 - niedobor potasu
 - niedobor sodu
 - Zespol Frankeniego
 - pierwotny hiperaldosteronizm

Spadek wydalania:

 - alkaloza metaboliczna (zwiekszona podaz zwiazkow alkalicznych)
 - klebkowe zapalenie nerek przebiegajace z uszkodzeniem czesci dystalnej nefronu
 - kwasica kanalikowo-dystalna
 - Choroba Addisona
 - leczenie fenformina

Aparat dioptryczny – zewnętrzna część oka złożona z rogówki, pełniącej funkcję soczewki, a w przypadku oka złożonego z położonego wewnątrz każdego omatidium stożka krystalicznego. Załamuje wpadające do oka promienie świetlne i kieruje do aparatu receptorycznego.

Astygmatyzm: jest wadą, w której dochodzi do powstania nieostrego obrazu na skutek nieprawidłowego kształtu rogówki lub soczewki. w oku może powstać nawet kilka różnych ogniskowych, sytuacja, w której przechodzące przez rogówkę promienie, w zależności od tego na jaką jej część trafią, będą załamywane w różny sposób. W związku z tym powstający na siatkówce obraz będzie nieostry.

Akomodacja (nastawność oka) – zjawisko dostosowania się oka do oglądania przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach. Dostosowanie to polega na odpowiednim doborze ostrości widzenia.

Istnieją dwa zasadnicze mechanizmy akomodacji:

• zmiana kształtu soczewki oka, a wskutek tego zmiana jej ogniskowej i co za tym idzie zmiana jej zdolności zbierającej ssaki

• zmiana odległości soczewki od siatkówki ryby

U ptaków występują oba mechanizmy, a u stawonogów zjawisko akomodacji w ogóle nie występuje. Elastyczna soczewka oka może zmieniać swój kształt dzięki mięśniom rzęskowym.

Zakres akomodacji (odległość między punktem bliży i dali wzrokowej) oka człowieka

• Punkt bliży wzrokowej - najbliższy punkt, jaki oko jest w stanie ostro widzieć dzięki akomodacji soczewki (ok. 10 cm).

• Punkt dali wzrokowej - najbliższy punkt powyżej którego soczewka nie akomoduje (ok. 6 m)

Skupienie wzroku na obiekcie znajdującym się daleko powoduje rozluźnienie mięśnia rzęskowego i spłaszczenie soczewki. Skupienie wzroku na obiekcie znajdującym się blisko powoduje skurcz mięśnia rzęskowego i zaokrąglenie soczewki.

Plamka żółta (łac. macula lutea) – miejsce na siatkówce oka niektórych kręgowców (kameleony, naczelne) o największej rozdzielczości widzenia związanej z największym zagęszczeniem czopków.

Ostrość widzenia zdolność rozróżnienia wzrokiem obiektów znajdujących się bardzo blisko siebie, odwrotność najmniejszej odległości kątowej (wyrażonej w minutach kątowych) pomiędzy dwoma rozpoznawalnymi wzrokiem testowanymi obiektami (np. punktami lub liniami).

Siatkówka to:

• komórki dwubiegunowe i komórki zwojowe siatkówki,

• Pręciki – obrzeża siatkówki, kształty i ruch, czarno białe widzenie, wrażliwe na poj. fotony, 100 mln, barwnik rodopsyna, wolna reakcja na światło, ślepota zmierzchowa przy ich braku, widzenie przy niewielkim oświetleniu.

• Czopki – środkowa, centralna część, plamka żółta. 3 rodzaje, 17 tys. barw i ostrość widzenia, barwnik jodopsyna, szybka adaptacja do światła, ich brak to zupełna ślepota barw, widzenie tylko przy dobrym oświetleniu, bezpośrednim, 4,5 – 6 mln.

Plamka żółta i ślepa to jej elementy,

• dichromatyzm - całkowity brak jednego z rodzajów czopków: ANOPIA

  • protanopia – nierozpoznawanie barwy czerwonej (lub mylenie jej z barwą zieloną);

  • deuteranopia (tzw. daltonizm) – nierozpoznawanie barwy zielonej (lub mylenie jej z barwą czerwoną);

  • tritanopia – nierozpoznawanie barw żółtej i niebieskiej.

• trichromatyzm - różnica wrażliwości na barwy jednego z rodzajów czopków: ANOMALIA

  • protanomalia (ang. protanomaly) – obniżona percepcja nasycenia i jaskrawości czerwieni;

  • deuteranomalia (ang. deuteronamaly) – obniżona percepcja nasycenia (ale nie jaskrawości) zieleni;

  • tritanomalia (ang. tritanomaly) – obniżona percepcja barwy niebieskiej.

• monochromatyzm - całkowita niezdolność do rozpoznawania barw:

Widzenie:

• światło przechodzi przez przednią część twardówki – rogówkę;

• wpada do oka przez źrenicę regulowaną tęczówką – kolorową częścią oka;

• przechodzi przez soczewkę, która załamuje promienie świetlne;

• przechodzi przez ciało szkliste;

• promienie padają na wewnętrzną warstwę oka – siatkówkę (gdzie powstaje odwrócony obraz), składającą się z fotoreceptorów – czopków (kolor) i pręcików (kształt i ruch). Plamka żółta – największe skupisko czopków; plamka ślepa – tam nie ma fotoreceptorów, od niej wychodzi nerw wzrokowy;

• poprzez nerw wzrokowy i dalsze składniki drogi wzrokowej impulsy nerwowe są przekazywane do ośrodków wzrokowych kory mózgowej. Bardzo ważna jest obecność rodopsyny w pręcikach i jej podobnych barwników w czopkach.

OPÓR NACZYNIOWY – obwodowy opór, jaki napotyka krew płynąca przez naczynia krwionośne związany z ciśnieniem krwi i jej przepływem. Opór naczyniowy rośnie bardzo szybko przy zmniejszaniu się średnicy naczynia, stąd największy opór przepływu obserwowany jest w drobnych tętniczkach – obwodowych. Opór, na jaki natrafia krew wyrzucana do tętnic przez kurczące się serce, proporcjonalny do ciśnienia panującego w układzie krążenia, czynnik regulujący wielkość wyrzutu serca. Decyduje o nim lepkość krwi, obwód i średnica naczynia oraz jego długość i odległość od serca.