Porównania międzylaboratoryjne, zasady organizacji

Porównania międzylaboratoryjne ILC – organizacja, przeprowadzanie oraz ocena pracy laboratoriów, z których każde ma za zadanie zanalizować próbkę tego samego nieznanego materiału, a otrzymane wyniki opracowywane są zgodnie z wcześniej ustalonymi kryteriami.

Testy Biegłości (PT) – pozwalają na ocenę sprawności laboratorium drogą porównania międzylaboratoryjnego.

ILC stosowane są do :

- wykazania kompetencji laboratorium lub oceny stopnia zgodności między wynikami laboratoriów uczestniczących w porównaniu,

- ustalenie wartości odniesienia w RMs,

- standaryzacji/ optymalizacji metod (poprzez wyznaczenie powtarzalności, odtwarzalności),

- szkolenia personelu.

Dlaczego powinno się uczestniczyć w ILC?

-aby udowodnić kompetencje: sobie (wewnątrz laboratorium), bezpośredniemu klientowi, stronie trzeciej (np. akredytacja),

- aby poprawić umiejętności pomiarowe (aspekt edukacyjny).

Organizacja PT/ ILC:

1. STRATEGIA:

-ustalenie celów/ potrzeb,

-wybór organizatora,

-wybór próbki/ matrycy i wartości pomiarowej/ analitu

- wybór dostawcy materiału,

-przygotowanie materiału testowego,

-zbadanie jednorodności i trwałości,

-wyznaczenie wartości przypisanej/ odniesienia,

- wybór uczestników.

2. WYKONANIE:

-przekazanie próbek testowych uczestnikom,

-analiza prowadzona przez uczestników (wykonanie pomiarów),

-przekazanie sprawozdań uczestników organizatorowi.

3. OCENA:

-opracowanie wyników,

-przekazanie sprawozdań uczestników organizatorowi,

-wyciąganie wniosków (działania korygujące).

Kryteria oceny wyników ustalane są przez :

-organizatora PT/ ILC,

-jednostki akredytujące,

-akta prawne,

-uczestniczące laboratoria.

Wartość odniesienia przypisuje się na podstawie:

-podstawowego roztworu wzorcowego,

-wartości pochodzących od:

wszystkich uczestników porównań ILC

wartości wybranych (po odrzuceniu wyników odbiegających)

-wartości odniesienia niezależnych od wyników uzyskanych prze uczestników o udowodnionej jakości metrologicznej: spójności pomiarowej i małej niepewności, powiązanych z międzynarodową infrastrukturą pomiarową.

Opracowanie statystyczne zależy od: rodzaju ILC i jest niezbędne do scharakteryzowania próbki, oceny i opracowania wyników, oceny kompetencji laboratorium.

Kryteria oceny wyników:

-błąd procentowy %E : %E= (x_lab-x_ref)/x_ref

-parametr Z : Z – (x_lab-x _ref)²

-liczba En: En=(x_lab-x_ref)(u²_lab-u²_ref)^1/2

Rodzaje materiałów odniesienia:

-pierwotne i wtórne CRM,

-laboratoryjne RM,

-wewnętrzne ,,in-house” RM,

-matrycowe RM (substancje ,,naturalne” typowe dla próbek oznaczanych w danym laboratorium, w którym zawartość jednego lub kilku pierwiastków lub związków chemicznych została oznaczona ze znana niepewnością).