1. Definicje i cele fizjoterapii
- dział lecznictwa, w którym stosuje się występujące w przyrodzie naturalne czynniki fizyczne oraz czynniki wytworzone przez różnego rodzaju urządzenia
- dyscyplina klinicznej medycyny, posługująca się swoistymi metodami leczenia, opartymi na różnych formach energii fizycznej występującej w środowisku
- fizjoterapia wchodzi w zakres medycyny fizykalnej, która zajmuje się wykorzystaniem metod fizycznych w celach leczniczych, diagnostycznych, zapobiegawczych.
Cel fizjoterapii:
- usunięcie procesów chorobowych i ich następstw, zapobieganie im, usuwanie dolegliwości, możliwie jak najdalej idące odzyskiwanie zdrowia i jego utrwalenie.
Cele szczegółowe:
- zwalczanie bólu, zwalczanie stanów zapalnych, zwiększenie odporności ogólnej, poprawa wydolności fizycznej, przeciwdziałanie skutkom hipokinezji (bezruch), usprawnienie mechanizmów regulacyjnych ustroju oraz czynności narządów
2.Reakcja organizmu na bodźce ( Reguła Schultz- Arndta)
Prawo Arndta-Schultza - słabe bodźce pobudzają, silne hamują, a najsilniejsze niszczą tkankę,
Reakcja organizmu na bodźce jest podstawą fizjoterapii. Wykorzystuje się bodźce o małym i średnim natężeniu.
Zależy od:
- rodzaju bodźca,
- natężenia bodźca,
- długości działania,
- okolicy ciała,
- wielkości powierzchni, na którą działa,
- sposobu jego działania.
Pobudliwość - zdolność reagowania na bodźce zależy od właściwości osobniczych, wieku, płci, stanu układu nerwowego, wytworów biologicznych.
Adaptacja - przystosowanie się organizmu; jeżeli bodźce działają ciągle lub z przerwami
przez jakiś czas to dochodzi do zwiększenia odporności na nie, a nawet na
inne bodźce.
3. Czynniki fizyczne działania w fizjoterapii
- termiczny (energia cieplna przekazana drogą przewodzenia/ przenoszenia/ promieniowania wytwarzana w tkankach,
- fotochemiczny (reakcje w tkankach pod wpływem promieniowania UV),
- elektrokinetyczny (skurcze mięśni pod wpływem prądów impulsowych),
- elektrochemiczny (reakcje chemiczne w tkankach pod wpływem prądu),
- mechaniczny (ciśnienie wody, masaż, ultradźwięki),
- kinetyczny (ćwiczenia lecznicze).
4.Podział i metody fizjoterapii
Metody:
-mechanoterapia (masaż leczniczy i kinezyterapia),
- magnetoterapia (leczenie polem magnetycznym),
- elektroterapia (leczenie polem elektrycznym i prądem),
- termoterapia (leczenie temperaturą),
- fototerapia (leczenie światłem),
- ultrasonoterapia (leczenie ultradźwiękami),
- hydroterapia (leczenie wodą),
- aerozoloterapia (inhalacje/ wziewania),
- balneoterapia (leczenie tworzywami naturalnymi),
- klimatoterapia (leczenie klimatem),
- laseroterapia (leczenie laserem).
Podział:
- kinezyterapia
- masaż
- fizykoterapia
5.Co to jest odczyn, rodzaje odczynu
Występuje w tkankach, pokazuje jak one reagują.
Zależy od: ilości energii, czasu działania energii, właściwości tkanek.
Wartość progowa tolerancji tkanki - granica zdolności przystosowania się tkanki do bodźca fizycznego. Przekroczenie tej granicy powoduje niszczenie tkanek.
- odwracalny- ustępuje po upływie pewnego czasu; pożądany,
- nieodwracalny- powstały w wyniku uszkodzenia tkanek (upośledzenie czynności, zniszczenie struktury)
- normalny- tkanki wykazujące prawidłowe czynności reagują w sposób, który można przewidzieć,
- paradoksalny- tkanki zmienione chorobowo reagują w sposób odmienny od spodziewanego
- ogólny- odpowiedź całego ustroju lub niektórych układów na bodziec fizyczny
6. Przeciwwskazania ogólne do zabiegów fizjoterapii
- niewydolność krążenia,
- nowotwory,
- stany gorączkowe,
- stany wyniszczenia,
- ostre stany zapalne skóry i tkanek miękkich.
7.Wpływ kinezyterapii na narządy i układy człowieka
Kinezyterapia - leczenie ruchem, podstawą są ćwiczenia lecznicze.
Wpływ na:
- kości i stawy: lepsze ukrwienie i odżywienie, poprawa elastyczności torebek i więzadeł, zapobieganie przykurczom, mocniejsze kości,
- mięśnie: rozciąganie, wzmocnienie, dotlenienie, odżywienie, zapobieganie przykurczom,
- układ oddechowy: lepsza wydolność całego układu, dotlenienie organizmu, zwiększenie pojemności życiowej płuc, prawidłowe oddychanie,
- układ krążenia: lepszy transport tlenu i składników odżywczych do tkanek i narządów, poprawa pracy serca, normalizacja ciśnienia tętniczego,
- układ nerwowy: pobudzenie CUN, rozwój pamięci ruchowej, poprawa szybkości oddziaływania na bodźce zewnętrzne, poprawa koordynacji i równowagi
8.Odczyn ustroju na bodźce cieplne, miejscowe i ogólne
Odczyn na bodźce cieplne: rozszerzenie naczyń krwionośnych, poprawa krążenia, wydalanie elementów procesu zapalnego.
Odczyn miejscowy: rozszerzenie naczyń w miejscu działania energii, poprawa krążenia, wydalanie elementów procesu zapalnego,
Odczyn ogólny: rozszerzenie naczyń całego organizmu; jeżeli jest za dużo dostarczanego ciepła i utrudnione oddawanie - znaczne podniesienie temp czyli przegrzanie, reakcja naczyń głębiej położonych zgodnie z prawem Dastre-Morata.
9.Wpływ ciepła na organizm człowieka
- przeciwzapalne,
- przeciwbólowe,
- zmniejszenie napięcia mięśniowego,
- rozszerzenie naczyń krwionośnych,
- poprawa krążenia.
10. Prawo Dastre-Morata
Bodźce termiczne (zimno lub ciepło) działające na duże powierzchnie skóry, powodują przeciwne do naczyń skóry zachowanie się dużych naczyń klatki piersiowej i jamy brzusznej. Naczynia nerek, śledziony i mózgu wykazują odczyn taki jak naczynia skóry.
11.Regulacja cieplna organizmu
- regulacja chemiczna - sterowanie przemianą materii. Jej intensywność decyduje o ilości ciepła wytwarzanego przez tkanki. Towarzyszy wytwarzanie ciepła.
- regulacja fizyczna - kontrola oddawanego ciepła drogą przewodzenia i promieniowania. Decydują tu 2 podstawowe procesy: wydalanie potu oraz zmiany stanu czynnościowego sieci naczyń krwionośnych skóry. Naczynia się rozszerzają - wydzielanie ciepła.
Regulacja fizyczna zależy od:
- stosunku powierzchni ciał do objętości: im większa powierzchnia tym
lepsze oddawanie ciepła,
- warstwa powietrza między skórą a odzieżą- rola izolująca,
- izolujący wpływ skóry i tk. tłuszczowej,
- stopień unaczynienia skóry,
- wartość przewodnictwa cieplnego otoczenia,
- warunki fizyczne do parowania potu,
- ruch powietrza ułatwiający oddawanie ciepła.
12.Wpływ zimna na organizm człowieka
- I faza: skurcz naczyń krwionośnych (najsilniej w kończynach, najsłabiej w głowie), zwolnienie oddechu, skurcze mięśni, wzmożenie czynności nerek, zmniejszenie wydzielania potu. Dłuższe zabiegi zimnem powodują zmniejszenie napięcia mięśni i pobudliwości włókien nerwowych. Zabiegi krótkotrwałe- odwrotnie.
- II faza: wzmożony przepływ krwi, dostarczenie ciepła do oziębionej okolicy, zmniejszenie napięcia mięśni, pobudliwość włókien nerwowych
13. Krioterapia miejscowa w kosmetologii
Krioterapia miejscowa polega na przyłożeniu przy pomocy specjalnego aplikatora bardzo niskiej temperatury, która dostarczana jest do miejsca zmienionego chorobowo. Zabieg zamrażania i rozmrażania powtarza się w jednym cyklu kilkakrotnie. Doprowadza to do zamarzania zawartości komórek, pękania błon biologicznych i w konsekwencji destrukcji tkanki. Działanie lecznicze krioterapii:
- przeciwbólowe,
- przeciwzapalne,
- przeciwobrzękowe,
- zmniejszenie napięcia mięśni.
- poprawienie drenażu limfatycznego i żylnego
- spadanie napięcia mięśniowego
- wzrastanie stężenia ACTH, adrenaliny i noradrenaliny
- zwalnianie przewodnictwa nerwów
Krioterapia miejscowa stosowana jest do:
- leczenia zmian skórnych łagodnych i złośliwych (np. brodawki skórne)
- zmniejszenia odczuwania bólu podczas zabiegów kosmetologicznych,
- zmniejszenia obrzęków spowodowanych innymi zabiegami kosmetologicznymi, np. depilacją woskiem,
- usuwania znamion, rumieni i zmian skórnych.
- leczenia trądziku pospolitego i różowatego
14.Czynniki oddziaływania wody (termiczny i mechaniczny)
*termiczny: działanie temp. wody na organizm
Woda ciepła:
- rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry,
- obniżenie ciśnienia krwi,
- przyspieszenie akcji serca, oddechu,
- zwiększenie wydzielania nerek,
- zmniejszenie napięcia mięśni,
- działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Woda gorąca:
- krótkotrwały skurcz naczyń, potem ich rozszerzenie,
- obniżenie ciśnienia krwi,
- przyspieszenie akcji serca, oddechu,
- zmniejszenie wydzielania nerek,
- zmniejszenie napięcia mięśni,
- działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Woda zimna:
- krótkotrwały skurcz naczyń, potem ich rozszerzenie,
- podwyższenie ciśnienia krwi,
- zwolnienie akcji serca, oddechu,
- wzmożenie wydzielania nerek,
- wzmożenie napięcia mięśni.
i gęstością wody. Występuje najwyraźniej w pozycji stojącej, powoduje przesunięcie się krwi z żył skóry i jamy brzusznej do klatki piersiowej, na którą oddziałuje słabiej ze względu na obecność w niej powietrza.
15. Działanie prądu stałego na organizm człowieka
- powstawanie ciepła w tkankach:
- ciepło powstaje w tkankach na skutek tarcia między poruszającymi się jonami a środowiskiem.
- ilość ciepła jest niewielka.
- istotniejszy wpływ wywiera podniesienie ciepłoty wskutek rozszerzenia naczyń krwionośnych pod wpływem prądu.
- rozszerzenie naczyń krwionośnych:
- odczyn ten wyraża się zaczerwienieniem skóry,
- występuje najwyraźniej pod elektrodami,
- pod katodą (-) jest intensywniejszy, pod anodą (+) słabszy.
3 okresy rozszerzenia naczyń:
I) rozszerzenie naczyń skóry, zaczerwienienie (w trakcie lub tuż po zabiegu),
II) po 30 min rozszerzenie naczyń słabnie lub ustępuje,
III) głębokie przekrwienie tkanek utrzymujące się do kilku godz.
- reakcja nerwów i mięśni na prąd stały:
zmiana pobudliwości nerwów i mięśni pod wpływem prądu stałego,
pobudliwość pod katodą wzrasta, pod anodą maleje,
anoda ma działanie przeciwbólowe.
- zjawiska elektrochemiczne- powstawanie zasadowego odczynu wokół katody i
kwaśnego wokół anody,
- zjawiska elektrokinetyczne- przesunięcie się względem siebie faz koloidu
tkankowego pod wpływem pola elektrycznego.
16.Rodzaje i oddziaływanie prądów małej częstotliwości
Prądy małej częstotliwości są to prądy złożone z impulsów elektrycznych o różnym przebiegu i częstotliwości od 0,5 do 500Hz.
3 grupy prądów:
- prądy złożone z impulsów o prostokątnym przebiegu,
- prądy złożone z impulsów o trójkątnym przebiegu; ich odmianą jest prąd o impulsie w kształcie trapezu,
- prądy składające się z impulsów stanowiących połówkę sinusoidy.
Cele terapii prądami impulsowymi:
- impulsy prostokątne- elektrostymulacja mięśni zdrowych i nerwów,
- impulsy trójkątne- elektrostymulacja mięsni odnerwionych i mięśni gładkich, działanie przeciwbólowe (nie działa na mięśnie zdrowe, gdyż mają one zdolność akomodacji, czyli przystosowania się do wolno narastającego natężenia).
17.Prawo Du bois-Reymonda
Przyczyną powstawania bodźca elektrycznego jest nie sam prąd, lecz dostatecznie szybka zmiana jego natężenia w czasie.
18.Rodzaje prądów diadynamicznych
DF - powstaje w wyniku prostowania dwupołówkowego,
MF - jest to jednopołówkowo wyprostowany prąd sinusoidalnie zmienny,
CP - prąd ten powstaje w wyniku okresowej zmiany prądów DF i MF,
LP - prąd ten uzyskuje się przez nałożenie na prąd MF analogicznego prądu modulowanego w amplitudzie i przesuniętego w fazie o 180°,
RS - jest to przerywany prąd MF,
MM - jest to prąd MF modulowany w amplitudzie.
19.Działanie prądów diadynamicznych na organizm człowieka
- przeciwbólowe,
- rozszerzenie naczyń krwionośnych (najsilniej przy elektrodzie połączonej z ujemnym biegunem), jest silniej wyrażone niż w przypadku prądu stałego,
- wpływ na mięśnie szkieletowe:
a) MF- wzmożenie napięcia mięśni,
b) DF- obniżenie,
c) stosowanie naprzemiennie CP i LP powoduje gimnastykę mięśnia, co daje efekt obniżenia napięcia.
20.Prawo Grotthusa-Drapera
Przemiany fotochemiczne układu regenerującego wywołuje promieniowanie pochłonięte; na przebieg reakcji fotochemicznej nie ma wpływu promieniowanie odbite, przepuszczone lub rozproszone.
21.Promieniowanie podczerwone
Promieniowanie niewidzialne, emitowane przez rozgrzanie ciała (IR- infra red).
Podział:
IR A: 770-1500nm, krótkofalowe,
IR B: 1500-300nm, średniofalowe,
IR C: 3000-1500nm, długofalowe.
22.Działanie biologiczne promieni podczerwonych
- rozszerzenie naczyń włosowatych skóry, a w związku z tym zwiększony przepływ przez tkanki krwi tętniczej,
- reakcje ze strony naczyń głębiej położonych, zgodnie z prawem Dastre´a-Morata,
- zmniejszenie napięcia mięśni, kojące ciepło dające efekt relaksu,
- podwyższenie progu odczuwania bólu,
- wzmożenie przemiany materii,
- pobudzenie receptorów cieplnych skóry, a w następstwie tego, na drodze odruchowej narządów głębiej położonych.
- IR A - poprawia ukrwienie, gojenie się po urazach, procesy naprawcze skóry,
- IR C - przeciwbólowo
Odczyny:
miejscowy - rumień cieplny (rozszerzenie naczyń): występuje w trakcie naświetlania, wzrasta im dłużej się naświetla, ustępuje niedługo po zabiegu,
ogólny - rozszerzenie naczyń całego organizmu; jeśli jest za dużo dostarczonego ciepła i utrudnione oddawanie- znaczne podniesienie temp czyli przegrzanie
23.Promieniowanie UV
Niewidzialne promieniowanie elektromagnetyczne UV (z ang. ultra violet)
Podział:
UV A: 400-315nm,
UV B: 315-280nm,
UV C: 280-200nm.
24.Działanie promieni UV na organizm ludzki
- rumień fotochemiczny,
- reakcja barwnikowa- tworzenie pigmentu,
- tworzenie związków przeciwkrzywiczych,
- działanie bakteriobójcze – UV C
25.Porównaj rumień cieplny i fotochemiczny
- cieplny - występuje w czasie napromieniowania, plamisty, niewyraźne granice,
- fotochemiczny - ewolucja rumienia (okres utajony 1-6h,okres narastania 6-24h, okres ustępowania- kilka h do kilku dni), jednolity, wyraźne granice
26.Istota światła spolaryzowanego liniowo
Światło, w którym drgania zachodzą tylko w jednej określonej płaszczyźnie (a sprzężone zaś
z nimi drgania magnetyczne – w płaszczyźnie prostopadłej) nazywa się światłem spolaryzowanym liniowo.
27.Działanie światła spolaryzowanego
- przeciwbólowe,
- przeciwzapalne,
- regenerujące – bardzo silne gojenie tkanek powierzchownych i głęboko leżących
- uwalnianie tlenku azotu z tkanek – osłabienie skurczów naczyniowych
- poprawa odporności w stanach osłabienia i w gojeniu ran, hamuje zbyt silną reakcję odpornościową
28.Cechy promieniowania laserowego
- monochromatyczność – zawiera fale o takiej samej długości (szerokość linii widmowej jest bardzo mała),
- kolimacja (równoległość) – wiązka promieniowania może być transmitowana na bardzo duże odległości,
- koherentność (spójność) – czasowa (promieniowanie charakteryzuje się jednakową w czasie różnicą faz) i przestrzenna (każda wiązka promieniowania ma taki sam kierunek),
- polaryzacja – drgania kwantów promieniowania są całkowicie uporządkowane.
29.Biostymulacja laserowa
- to pozytywna odpowiedź żywych tkanek na naświetlanie wiązką laserową o niskiej energii,
- polega na zewnętrznym naświetlaniu leczonego miejsca światłem lasera niskoenergetycznego w zakresie widma od 630 nm do 1100 nm,
- właściwości absorpcyjne tkanek skóry są niewielkie („okno optyczne skóry”) – światło wnika głęboko, do kilku cm,
- przy biostymulacji nie następuje wyższy wzrost temperatury tkanek niż 0,5-1°C,
- cechą naświetleń biostymulacyjnych jest mała gęstość mocy i energii wiązki laserowej oraz stosunkowo długi czas naświetlania.
30.Efekty oddziaływania lasera
- efekty pierwotne – na poziomie reakcji biochemicznych, bioelektrycznych, bioenergetycznych,
- efekty wtórne –
- przeciwbólowe (wzmożenie wydzielania endorfin, wzrost stężenia histaminy i serotoniny, stymulowanie regeneracji włókien nerwowych, wpływ na czynność błon komórek i włókien nerwowych, zmiana stężenia transmiterów w synapsach),
- przeciwzapalne (przyspieszenie resorpcji obrzęków i wysięków, poprawa mikrokrążenia, rozszerzenie naczyń krwionośnych, stymulacja odporności, ułatwienie krążenia obocznego),
- biostymulacyjne (poprawa krążenia, odżywienia i regeneracji komórek, stymulacja syntezy białka, regeneracja naczyń krwionośnych, wzrost fibroblastów i włókien kolagenowych, przyspieszenie gojenia, poprawa właściwości mechanicznych nowego kolagenu, regeneracja komórek nerwowych, stymulacja osteoblastów, zwiększenie średnicy naczyń limfatycznych, wpływ na układ odpornościowy, wpływ na poziom hormonów, regeneracja mięśni poprzecznie prążkowanych).
31.Balneoterapia
Leczenie naturalnymi tworzywami występującymi w przyrodzie (np. wody mineralne, peloidy, gazy).
32. Wpływ krenoterapii na organizm człowieka
Zasady kuracji pitnej:
- wolne popijanie (nie obciąża u. krążenia),
- picie przez rurkę,
- dawka dobrana do masy ciała, na początku 100ml/dzień,
- woda dobrana do schorzenia,
- dzienna racja podzielona na kilka dawek.
Działanie kuracji pitnej:
a) miejscowe- przewód pokarmowy, związane z objętością wody, temp, ilością i jakością chemicznych i biologicznie czynnych składników oraz oddychaniem,
b) ogólne- cały organizm, działanie farmakologiczne, wpływ na przemianę materii, zwiększone wydalanie wody- przepłukanie nerek.
33.Skład i cechy borowiny
Zawierają one nierozłożone składniki roślin (lignina, celuloza, pektyny i inne) oraz bituminy (zawierają substancje hormonalne o charakterze estrogenów), kwasy humusowe, huminowe. Zawartość wody w masie torfowej może sięgać do 90%.
Cechy borowiny:
- duża pojemność cieplna,
- złe przewodnictwo cieplne (wolno traci ciepło),
- chłonność wody,
- zdolność sedymentacji
34.Lecznicze oddziaływanie borowiny
- oddziaływanie cieplne,
- mechaniczne,
- wpływ związków chemicznych.
Podstawowe działanie borowiny na organizm przy stosowaniu zewnętrznym to działanie rozgrzewające, powodujące wydzielanie potu przez organizm i przyspieszenie metabolizmu. Działanie borowiny pozytywnie wpływa na skórę i mięśnie powodując lepsze ukrwienie i rozluźnienie, potwierdzone jest również działanie przeciwzapalne i bakteriostatyczne. Borowina poprawia też poziom hormonów w organizmie, m.in. estradiolu i progesteronu co jest wykorzystywane w leczeniu chorób kobiecych oraz jako przygotowanie do zabiegów zapłodnienia in vitro.
35.Rodzaje masażu leczniczego
masaż klasyczny
masaże specjalistyczne
masaż w środowisku wodnym
masaż przy użyciu aparatów
36.Zasady metodyczne masażu leczniczego
Formy masażu leczniczego:
masaż krótkobodźcowy: ok. 10-20 min (codziennie)
masaż średniobodźcowy: ok. 20-30 min (codziennie, co 2 dzień)
masaż długobodźcowy: ok. 30-45 min
Formy masażu leczniczego: częściowy, ogólny
Metody masażu leczniczego:
masaż wykonywany ręcznie
masaż wykonywany aparatem
metody łączone
- przed wykonaniem masażu – wywiad z pacjentem
- masaż wykonujemy na rozebranym ciele
- odpowiednie pozycje złożeniowe (maksymalnie rozluźnione tkanki)
- kierunek masażu zgodny z przebiegiem naczyń limfatycznych (do węzłów chłonnych), naczyń krwionośnych (dosercowo), włókien mięśniowych
- nie masujemy węzłów chłonnych
- każdy chwyt powtarzamy kilkakrotnie
- przerwany ruch powtarzamy od miejsca początkowego
- przerwany zabieg na krótszy czas zaczynamy od początku
- czas masażu zależy od: jednostki chorobowej, okolicy masowanej, aktualnego stanu zdrowia pacjenta, objętości masowanej
- nie wykonujemy masażu bezpośrednio po posiłku
- siła masażu narasta wraz ze wzrostem liczby wykonywanych zabiegów
- siła masażu zależy od: wieku pacjenta, płci, stanu fizycznego organizmu, budowy ciała, stanu zdrowia
- po masażu zalecany jest odpoczynek, tym dłuższy im obszerniejszy masaż (15-20min)
- po pierwszych zabiegach może ustąpić pozorne pogorszenie stanu zdrowia
- masaż wykonujemy w seriach 10-12 masaży
- im większy jest obszar masowania tym krótszy czas trwania każdego odcinka
37.Techniki masażu klasycznego
Głaskanie
Stosowane najczęściej
Każdy masaż rozpoczyna się i kończy głaskaniem
Wykonuje się od obwodu w kierunku dosercowym
Rodzaje głaskania:
Głaskanie powierzchowne: nacisk delikatny; działa na skórę i na receptory w skórze
Głaskanie głębokie: mocniejszy nacisk, z wyraźnym fałdem pod palcami, działa na skórę i receptory w skórze, na naczynia żylne i chłonne powierzchowne
Cele głaskania:
Złuszczanie naskórka
Podniesienie temperatury masowanej okolicy
Poprawa napięcia skóry
Lepsza elastyczność i sprężystość skóry
Lepsze odżywienie skóry
Udrożnienie gruczołów łojowych i potowych
Przyspieszenie gojenia się ogniska zapalnego
Obniżenie pobudliwości zakończeń nerwowych czuciowych skóry
Przepchnięcie krwi żylnej i chłonki w kierunku dosercowym
Rozcieranie
Działa na tkankę łączną
Rodzaje: powierzchowne i głębokie
Stosowane głównie na okolice stawów, w leczeniu przykurczy, blizn, zrostów pourazowych i po zabiegach operacyjnych, zgrubień torebki stawowej
Kierunki rozcierania:
Spiralne prostolinijne (o małej amplitudzie) – aby nie dopuścić do zrostów tkanki
Podłużne skokami (od przyczepu mięśnia do brzuśca) – oddziaływanie na receptory ścięgniste
Poprzeczne (zygzakiem) – przemieszczenie tkanki łącznej w stosunku do tkanek leżących obok
Koliste – w drenażu limfatycznym i masażu segmentalnym
Cele rozcierania:
Poprawa ukrwienia
Przebudowa tkanki łącznej kolagenowej (blizny)
Poprawa elastyczności ścięgien i więzadeł
Przyspieszenie wchłaniania obrzęków, krwiaków, wysięków
Uaktywniony przepływ limfy w przestrzeniach międzykomórkowych
Likwidacja zrostów tkankowych
Przeciwwskazania do rozcierania:
Okolice obrzęków w stanach zapalnych
Choroba Bürgera
Skaza naczyniowa
Po przebytym zakrzepowym zapaleniu żył
Ugniatanie
Dotyczy mięśni
Wykonujemy najczęściej oburącz; na małych mięśniach można jednorącz
Ręce płynnie przesuwają się po masowanym mięśniu
Tempo: 40-50 ruchów/min
Rodzaje ugniatania:
Ugniatanie szczypczykowe: chwyt mięśnia między kciuk a palec wskazujący
Ugniatanie poprzeczne: działa pobudzająco, wyciska substancje z tkanek
Ugniatanie podłużne: wzdłuż włókien mięśniowych, przepycha krew i chłonkę z naczyń leżących obwodowo do centralnych; działa rozluźniająco
Cele ugniatania:
Duże przekrwienie masowanego obszaru
Zwiększony przepływ krwi
Poprawa odżywienia mięśni
Pobudzenie (ug.poprzeczne) lub rozluźnienie (ug.podłużne) mięśni
Poprawa wymiany tkankowej
Szybsza regeneracja po wysiłku
Utrzymanie napięcia oraz elastyczności mięśni i ścięgien
Oddziaływanie na CUN poprzez receptory (proprioreceptory)
Oklepywanie
Uderzanie rękami masażysty w masowane tkanki
Jest to silny bodziec mechaniczny
Powinno być sprężyste i krótkie, aby nie wywołało bólu
Tempo: wolne 100-120 uderzeń/min lub szybkie 250-300 uderzeń/min
Rodzaje oklepywania:
Lekkie: miotełkowe
Średnie: łóżeczkowe, energiczne miotełkowe
Mocne: siekące
Działanie oklepywania:
Poprawa stanów troficznych mięśni
Zmniejszenie się pobudliwości nerwowej w nerwicach (okl.lekkie)
Zmniejszenie się bólów neuralgicznych
Okl. średnie: pobudzanie tkanki nerwowej i mięśniowej, podniesienie napięcia tych tkanek
Okl. silne: hamuje czynność tkanki nerwowej i mięśniowej
Okl. silne i średnie: rozbijanie tkanki tłuszczowej, przyspieszenie przemiany materii
Wskazania do oklepywania:
Nerwice wegetatywne
Neuralgie
Porażenia wiotkie
Zaniki mięśni
Obniżenie napięcia mięśni
Przeciwskazania do oklepywania:
Skaza naczyniowa
Obrzęki
Choroby Bürgera i Raynauda
Żylaki
Porażenie spastyczne
Wzmożone napięcie mięśni ostre nerwobóle i zapalenia nerwów
Wibracja
Przekazywanie tkankom drgań o małej amplitudzie i dużej częstotliwości
Może być ręką masażysty lub za pomocą aparatów wibracyjnych
Rzadko stosowana pojedynczo
Rodzaje wibracji:
Labilna: wzdłuż przebiegu mięśni, nerwów i naczyń; drgania przekazywane przez kciuk i palec trzeci
Stabilna: na punkty bolesne; 5-15 sekund i 5 sekund przerwy (głaskanie)
Cele wibracji:
Obniżenie pobudliwości nerwowej
Działanie przeciwbólowe
Zmniejszanie obrzęków
Przyspiesza tworzenie kostniny (stabilna)
Wstrząsanie
Przekazywanie tkankom drgań o dużej amplitudzie i małej częstotliwości
Najczęściej stosujemy wstrząsanie kończyny dolnej lub górnej
Rzadziej stosujemy wstrząsanie klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy
Działanie wstrząsania:
Obniżenie napięcia mięśni
Rozluźnienie aparatu więzadłowego
Poprawa krążenia obwodowego i chłonki
Wyciskanie
Jest to drenaż limfy
Rodzaje: oburącz, jednorącz
Cele wyciskania:
Przepchnięcie krwi w naczyniach żylnych i chłonki w naczyniach chłonnych w kierunku serca
Zwiększenie przepływu krwi i limfy
Szybsze odprowadzanie produktów przemiany materii
Ułatwienie dopływu do tkanek krwi utlenionej
Pobudzanie CUN
Wałkowanie
Stosowane na ramieniu i udzie
Jest to odmiana ugniatania połączonego z głaskaniem
Działanie delikatniejsze niż ugniatanie
Wskazania do wałkowania:
Mięśnie osłabione
Po urazach
Kruchość naczyń włosowatych
Patologiczne stany naczyń obwodowych
38.Wpływa masażu na tkanki, narządy i układy człowieka
Wpływ masażu na tkankę łączną
Tkanka wiotka: poprawa odżywienia, ukrwienia, uelastycznienia tkanki (poprawa sprężystości włókien), zapobieganie degeneracji
Tkanka zbita (w zależności od techniki): rozluźnienie, pobudzenie, uelastycznienie, przyrost i rozrost
Wpływ masażu na tkankę chrzęstną
Wpływ pośredni poprzez uk. nerwowy, naczynia krwionośne i limfatyczne, skórę – poprawa odżywienia, co zapobiega zwyrodnieniom.
Wpływ masażu na tkankę kostną
Wpływ pośredni: lepsze ukrwienie, odżywienie, przyrost procesów kostnych
Po złamaniach: mechaniczne uszkodzenie okostnej, co utrudnia zrost kostny i dlatego masaż w miejscu świeżego kostnienia jest niewskazany
Wpływ masażu na tkankę tłuszczową
Rozdrobnienie nadmiaru tłuszczu
Zmniejszenie tkanki pod wpływem intensywnego masażu
Przyspieszenie przemiany materii
Wpływ masażu na skórę (poszczególne warstwy)
Naskórek
Techniki: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie
Działanie złuszczające
Usuwanie obumarłych komórek naskórka
Skóra lepiej oddycha
Otwarcie porów skóry
Uelastycznienie i odmłodzenie naskórka
Lepsze odżywienie warstwy podstawnej
Skóra właściwa
Techniki: głaskanie głębokie, rozcieranie, ugniatanie
Wyciśnięcie wydzieliny gruczołów potowych i łojowych
Ułatwione wydzielanie wydzieliny
Udrożnienie gruczołów i kanałów łojowych i potowych
Oczyszczenie skóry
Poprawa krążenia w naczyniach włosowatych
Przepchnięcie krwi żylnej w kierunku dosercowym
Wzrost temperatury o 1-30C – rozszerzenie naczyń, przyspieszenie przemiany materii, obiegu i przepływu chłonki
Tkanka podskórna
Rozluźnienie lub pobudzenie (zależnie od techniki)
Uelastycznienie
Odżywienie
Usunięcie obumarłych komórek
Poprawa procesu przemiany materii
Naczynia krwionośne
Wspomożenie przepływu krwi
Rozszerzenie naczyń
Wzrost przepływu w kapilarach
Unerwienie skóry
Uspokajanie lub pobudzenie
Wpływ masażu na tkankę mięśniową
Działanie miejscowe
Usprawnia pracę mięśni
Poprawa zdolności do skurczu i rozkurczu
Podnosi lub obniża napięcie mięśni
Usuwa metabolity np. kwas mlekowy
Ułatwia i przyspiesza procesy przemiany materii
Poprawa ukrwienia
Poprawa odżywienia
Działanie rozgrzewające (rozszerzenie naczyń krwionośnych)
Poprawa dotlenienia
Poprawa jędrności i elastyczności
Działanie pośrednie
Wpływ drogą unerwienia segmentarnego, drogą układu krążenia, także na mięśnie gładkie i mięsień sercowy
Wpływ masażu na układ krążenia
Wzrost objętości wyrzutowej i pojemności minutowej serca
Przyspieszenie procesów dyfuzyjnych w płucach
Podczas ugniatania skurcz, a potem rozkurcz naczyń krwionośnych
Dostarczanie większej ilości krwi do płuc i naczyń obwodowych, przyspieszenie krążenia
Poprawa pracy mięśni gładkich w naczyniach (skurcz i rozkurcz)
Wpływ masażu na układ chłonny
Szybsze odprowadzenie chłonki
Usprawnienie pracy układu chłonnego
Wpływ masażu na układ nerwowy
Lekki masaż działa uspokajająco
Masaż o średniej mocy pobudza
Masaż bardzo mocny hamuje czynność
Masując mięśnie działamy bezpośrednio na nerwy je unerwiające
Masując tkanki działamy na zakończenia nerwów
Lepsze ukrwienie, odżywienie i utlenienie tkanki nerwowej
Regulacja przewodzenia bodźców i reagowania na bodźce
Regulacja proporcji współdziałania układu współczulnego i przywspółczulnego
Wpływ masażu na układ oddechowy
Przyspieszenie wymiany gazowej w płucach
Wzrost zapotrzebowania na tlen (dobra wentylacja gabinetu)
Usprawnienie mięśni oddechowych (przepona i mięśnie międzyżebrowe)
Pełniejszy wdech i wydech
Pobudzenie czynności wydzielniczej drzewa oskrzelowego
Udrożnienie dróg oddechowych
Wpływ masażu na układ pokarmowy
Masaż brzucha usprawniający pracę narządów jamy brzusznej (żołądek, j. cienkie, j. grube)
Poprawa ukrwienia
Poprawa czynności wydzielniczej gruczołów
Poprawa trawienia
Przyspieszenie wydalania produktów niewykorzystanych
Usprawnienie mięśni brzucha
Wpływ masażu na układ moczowy
Poprawa ukrwienia i odżywienia nerek
Wzrost czynności filtracyjnej nerek
Przyspieszenie wydalania moczu (masaż okolicy nerek, podbrzusza i pęcherza moczowego)
Masując okolicę lędźwiowo-krzyżową usprawniamy zwieracze
Wpływ masażu na przemianę materii
Przyspieszenie procesów biochemicznych zachodzących w organizmie
Przyspieszenie usuwania produktów zużytych
Poprawa zaopatrzenia tkanek w tlen i substancje odżywcze
Usuwanie kwaśnych metabolitów przemiany materii
Ułatwienie spalania tłuszczów i usuwanie ich z organizmu
39.Wskazania i przeciwwskazania do masażu klasycznego
Przeciwskazania do stosowania masażu:
Stany podgorączkowe i gorączka
Ostre stany zapalne
Świeży zawał
Tętniaki
Nieuregulowane nadciśnienie
Niewyrównane wady serca
Proces nowotworowy w okolicy masowanej
Stany zapalne i alergiczne skóry
Zapalenia węzłów chłonnych
Zapalenia żył, zakrzepy żylne
Krwotoki
Żylaki, owrzodzenia podudzi
Łamliwość kości
Choroby narządów wewnętrznych -> masaż powłok brzusznych
Wskazania do masażu:
Wzmożone napięcie mięśni
Bóle w obrębie układu ruchu
Ograniczenie ruchomości w stawach
Zaniki mięśni
Wskazania szczegółowe:
Układ krążenia:
Obniżone ciśnienie krwi
Otłuszczenie serca nieznacznego stopnia
Choroby obwodowych naczyń krwionośnych
Skóra:
Zaburzenia odżywcze w chorobach naczyń krwionośnych i chłonnych
Przewlekłe i nawracające odmrożenia
Blizny
Cele kosmetyczne
Narząd ruchu – mięśnie szkieletowe:
Zaniki mięśni z bezczynności lub niedoczynności ruchowej
Porażenia i niedowłady wiotkie
Stany pourazowe mięśni
Przewlekłe stany zapalne
Zmęczenie mięśni (masaż sportowy)
Stany pourazowe: stłuczenia, skręcenia, zwichnięcia po ustąpieniu ostrego odczynu zapalnego
Choroby z przeciążenia
Przykurcze w stawach
Zesztywnienie po unieruchomieniu
Stany pooperacyjne narządu ruchu
Choroby reumatyczne
Mięśnie gładkie:
Niedowłady żołądka, jelit
Nawykowe zaparcia
Opadnięcia trzewi
Układ nerwowy:
Przewlekłe zapalenie nerwów
Nerwobóle
Zespół wypadnięcia krążka międzykręgowego
Stany po urazach CUN
40.Wskazania do drenażu limfatycznego
Drenaż limfatyczny jest to jedno z działań fizjoterapeutycznych. Terapeuta poprzez powolny masaż usprawnia krążenie limfy. Zabieg ten pozwala zapobiegać chorobom wynikającym z obrzęków będących wynikiem zaburzeń przepływu krwi i limfy. W wyniku tego tworzą się obrzęki i zastoje chłonki w których gromadzą się toksyny z przemiany materii. Drenaż limfatyczny ma szczególne zastosowanie w usuwaniu obrzęków po przebytych chorobach.
- wszystkie wskazania do wykonywania masażu klasycznego, którym towarzyszą wysięki, obrzęki, zastoje żylne
- okres po chorobach zakaźnych, nowotworowych, kuracjach sterydowych
- dla wzmocnienia układu odpornościowego
- pomoc w szybszym i dokładniejszym rozprowadzeniu leku
- poprawa elastyczności tkanki podskórnej
- przy skłonnościach do obrzęków (worki pod oczami, opuchnięte kostki)
- rozstępy
- cellulit
- trądzik różowaty
- przedwczesne starzenie się skóry
41.Zasady drenażu limfatycznego
Techniki drenażu limfatycznego
Głaskanie
Rozcieranie spiralne
Rozcieranie koliste
Wyciskanie
Ugniatanie
Zasady drenażu limfatycznego
Podwójne opracowanie stawów
Drenaż kończyn wykonujemy w kierunku dosercowym, od części bliższych do dalszych
Drenaż tułowia wykonujemy w kierunku głównych węzłów chłonnych
Przeciwskazania jak przy masażu klasycznym
Czas trwania drenażu:
Czas trwania drenażu jednej kończyny wynosi ok. 10 min
Czas trwania drenażu całego ciała wynosi ok. 70 minut (kończyny, głowa i szyja, grzbiet, klatka piersiowa, brzuch)
42.Cele i zadania lecznictwa uzdrowiskowego
Cele lecznictwa uzdrowiskowego
Leczenie chorób przewlekłych, skracanie okresu zdrowienia po wielu chorobach
Rehabilitacja
Utrwalenie poprzednio uzyskanych wyników leczniczych
Profilaktyka chorób
Utrzymanie zdolności do pracy (w przypadku chorób zawodowych)
Zadania (cele szczegółowe) lecznictwa uzdrowiskowego:
Zmiana nawyków zdrowotnych w zakresie żywienia i aktywności fizycznej
Uwolnienie się od nałogów
Poprawa kondycji biologicznej organizmu
Zwiększenie sił obronnych organizmu
43.Kierunki lecznictwa uzdrowiskowego
Leczenie balneologiczne
Leczenie fizykalne
Leczenie klimatyczne
Leczenie ruchem
Leczenie dietetyczne
Wychowanie zdrowotne
Metody specjalne (psychoterapia, trening relaksacyjny, biblioterapia, muzykoterapia, choreoterapia)
Leczenie farmakologiczne tylko w przypadkach koniecznych
44.Odczyn uzdrowiskowy
Przejściowe pogorszenie się stanu zdrowia pacjenta, może pojawić się na początku pobytu i kuracji w uzdrowisku
Cechują go takie objawy jak:
Objawy subiektywne: Bezsenność lub nadmierna senność, uczucie rozbicia, apatyczny lub depresyjny nastrój, niepokój, drażliwość, bóle głowy, brak łaknienia, nudności, mocniejsze bicie serca, uczucie kłucia lub ucisku w klatce piersiowej, zaparcia, biegunka, itp.
Objawy obiektywne: spadek czy wzrost ciśnienia, wzrost poziomu OB., wzrost temp. ciała itp.
Trwa zazwyczaj od 1-7 dni
45.Fazy kuracji uzdrowiskowej
Faza pierwsza (adaptacyjna)
Obejmuje pierwsze 2-3 dni pobytu w uzdrowisku
Chory adaptuje się do zmienionego środowiska, zmienia tryb życia, zachowania, zmieniają się otaczający ludzie, w tym pacjenci i personel
Pacjent jest wyłączony z życia zawodowego i domowego
Mogą wystąpić przejściowe objawy jak bóle głowy, niepokój, drażliwość, itp. Zabiegi powinny być dawkowane ostrożnie
Faza druga
Od dnia 4 do 16-19
Zaostrzenie dolegliwości (wahania ciśnienia u nadciśnieniowców, bóle wieńcowe u sercowców, bóle stawów u reumatyków) lub pojawienie się nowych objawów. Jest to odczyn uzdrowiskowy. Jego nasilenie świadczy o zbyt intensywnym leczeniu.
Należy zredukować dawkowanie zabiegów
Objawy odczynu występują u ok. 50% pacjentów
Faza trzecia
Faza najefektywniejsza, od 16-19 dnia
Zmniejszają się dolegliwości (bóle, duszności, itp.), poprawia się sprawność i wydolność fizyczna, usprawnia się uk. krążenia i oddychania, zwiększają się zdolności obronne organizmu
Człowiek staje się odporniejszy na infekcje i stresy przez długi okres po wyjeździe
46.Charakterystyka klimatu nizinnego
Klimat nizinny
Obejmuje największy obszar Polski
Jego cechą jest duża zmienność pogody
Występuje dość znaczne zróżnicowanie w skrajnych regionach np. na Suwalszczyźnie występują dłuższe i bardziej mroźne zimy, na Ziemi Lubuskiej – łagodna i wczesna wiosna oraz dłuższa i cieplejsza jesień
Zima mało słoneczna i niezbyt śnieżna
W rejonach bogatych w lasy można wyróżnić tzw. klimat nizinno-leśny
Cechuje go słabe oddziaływanie bodźcowe
Klimat nizinno-leśny
Łagodność w zmianach temperatury
Wilgotność powietrza
Ograniczenie nasłonecznienia
Szczególnie korzystny dla ustroju jest wpływ zieleni leśnej, polegający na filtrowaniu zapylenia i pochłanianiu zanieczyszczeń gazowych powietrza
Wskazania do leczenia w klimacie nizinnym:
Osoby w wieku podeszłym i starczym
Dzieci cierpiące na schorzenia reumatyczne
Chorzy, u których występują przeciwskazania do bodźcowego wpływu klimatu
Rekonwalescencja po przebytych chorobach i zabiegach operacyjnych
47.Charakterystyka klimatu nadmorskiego
Klimat nadmorski
Chłodna, zwykle słoneczna wiosna
Umiarkowanie ciepłe, o zmiennej pogodzie i dość obfitych opadach lato
Ciepła i słoneczna wczesna jesień
Zima wietrzna i umiarkowanie zimna
Walorem leczniczym jest obecność powietrzu aerozolu morskiego
Duże nasłonecznienie oraz czyste powietrze napływające znad morza
Jest to klimat bodźcowy
Wskazania do leczenia w klimacie nadmorskim:
Przewlekłe choroby układu oddechowego
Niedoczynność gruczołu tarczowego
Choroby alergiczne
Niektóre choroby skóry (łuszczyca, trądzik młodzieńczy)
Krzywica
Profilaktyka chorób dzieci i chorób cywilizacyjnych
48.Charakterystyka klimatu górskiego
Klimat górski
Zmniejszające się w miarę wzrostu wysokości ciśnienie atmosferyczne (ok.1,1kPa/100m)
Obniżanie temperatury (ok. 0,60C/100m)
Wzrastające wraz z wzniesieniem natężenie promieniowania słonecznego
Chłodniejsze lato i dłuższa, śnieżna zima
Koniec zimy i początek wiosny jest słoneczny
Jesień zazwyczaj słoneczna i piękna
Ciepły i porywisty wiatr, zwany wiatrem halnym
Jest to klimat wybitnie bodźcowy
Korzystną cechą jest czyste powietrze
Wskazania do leczenia w klimacie górskim:
Leczenie i profilaktyka przewlekłych chorób uk. oddechowego
Leczenie i profilaktyka chorób alergicznych
Rekonwalescencje
49.Działanie biologiczne ultradźwięków
zmiany miejscowe (pierwotne)
- działanie mechaniczne (mikromasaż tkanek),
- działanie cieplne (w tkankach wytwarza się ciepło),
- działanie fizykochemiczne (zmiany fizykalne i chemiczne w tkankach, np. przyspieszenie rozpadu białek, utlenianie).
zmiany ogólne (wtórne)
- przez nadźwiękawianie okolic korzeni, splotów czy zwojów nerwowych można uzyskać drogą odruchową zmiany w odległych narządach i układach.