Rada Europejska
U podstaw dzisiejszych rozwiązań sytuujących Radę Europejską tkwi konferencja szefów państw i rządów państw członków EWG zorganizowana po raz pierwszy w Paryżu w 1961 r. Praktyka zwoływania takich konferencji została utrzymana, chociaż w okresie 1961-1969 były to spotkania (szczyty) dość nieregularne. Od 1969 r. następuje pewna formalizacja prac a od 1974 r. także od „szczytu” w Paryżu zdecydowano, że spotkania będą odbywały się sukcesywnie i regularnie. Na tym spotkaniu przyjęto nazwę organu „Rada Europejska”. Kolejnym krokiem w formalizacji spotkań na szczycie była Deklaracja Londyńska przyjęta podczas obrad Rady Europejskiej w 1977 roku. Określono wtedy m.in. liczebność delegacji towarzyszących głowom państw lub rządów, sposób wydawania oficjalnych komunikatów i przygotowywania porządku dziennego obrad.
Przyjęta w Stuttgarcie w 1983 r. przez głowy państw i szefów rządów Uroczysta Deklaracja w sprawie Unii Europejskiej określiła główny obszar zainteresowań Rady Europejskiej, a to:
określanie kierunków rozwojowych budowli europejskiej,
przygotowywanie dyrektyw w sprawie wspólnych akcji i kooperacji politycznej,
otwieranie nowych sektorów kooperacji,
wyrażanie wspólnego stanowiska w sprawach stosunków z zagranicą..
Po raz pierwszy, w sensie prawnym, pozycja Rady Europejskiej została ujęta w Jednolitym Akcie Europejskim przyjętym w 1986 r., w którym ustalony został skład i rytm spotkań (dwa razy w ciągu roku). Traktat z Maastricht konkretyzuje funkcje i pozycję instytucjonalną Rady Europejskiej.
Główne obszary działalności to polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, rozszerzenie oraz reformy instytucjonalne.
Polityka zagraniczna i bezpieczeństwo jest od 1990 r. jedną z głównych dziedzin zainteresowania Rady Europejskiej. Obejmuje takie kwestie jak: bezpieczeństwo wewnętrzne i rozbrojenie; stosunki transatlantyckie; stosunki z Rosją; stosunki a Ameryką Łacińską; Azją, państwami śródziemnomorskimi; rozwiązywanie konfliktów w byłej Jugosławii i na Bliskim Wschodzie.
Rada Europejska nadaje polityczny impuls dla każdej serii rozszerzania Unii. W 1992 r. na szczycie w Edynburgu postanowiono podjąć negocjacje dotyczące przyjęcia różnych państw EFTA, w Kopenhadze w 1993 r. przyjęto założenia do nowej fali rozszerzeń, które to założenia były rozwijane na kolejnych „szczytach”. W 1997 r. W Luksemburgu Rada Europejska podjęła decyzje umożliwiające zapoczątkowanie negocjacji adhezyjnych z państwami Europy Centralnej i Wschodniej oraz Cypru, a na szczycie w Helsinkach w grudniu 1999 r. dotyczące rozszerzenia grupy o państwa bałkańskie, (Bułgarię i Rumunię), nadbałtyckie i Maltę. W sumie, na początku 2000 r. negocjacje obejmowały: Bułgarię, Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Polskę, Rumunię, Słowację i Słowenię, Węgry, oraz Cypr, Maltę i Turcję.
Przyjęcie orientacji Unii Ekonomicznej i Monetarnej implikowało odpowiednie dostosowania zadań i struktur organów do nowych funkcji. Problem reform instytucjonalnych podejmowany był na „szczytach” w Madrycie (czerwiec 1989 r.), Strasburgu (grudzień 1989 r.), Dublinie (kwiecień 1990 r.) i Dublinie II (czerwiec 1990 r.). W ramach tej serii spotkań przygotowywano decyzje dotyczące Unii Europejskiej. Nowa fala rozpoczęła się nadzwyczajnym spotkaniem w marcu 1996 r. w Turynie, gdzie otwarto oficjalnie Konferencję Międzygubernamentalną, której efektem stał się przyjęty przez Radę Europejską w czerwcu 1997 r. Traktat Amsterdamski. W latach 2000-2003 głównym problemem jest dostosowanie składu i kompetencji organów Unii do wyzwań procesu rozszerzenia, wyzwanie to zostało podniesione a perspektywy nakreślone w Traktacie Nicejskim z grudnia 2000 r.
W skład Rady Europejskiej wchodzą głowy państw lub szefowie rządów Państw Członkowskich i Przewodniczący Komisji. Towarzyszą im ministrowie spraw zagranicznych Państw Członkowskich i jeden członek Komisji.
Rada Europejska zbiera się co najmniej dwa razy w roku, pod przewodnictwem głowy państwa lub szefa rządu Państwa Członkowskiego, które sprawuje przewodnictwo w Radzie, a decyzje są podejmowane jednomyślnie.
Rada Europejska podejmuje swoje decyzje całkowicie niezależnie od innych organów Unii. Istnieje jednak pewne powiązanie Rady z Komisją Europejską, jako, że w składzie Rady Europejskiej znajduje się Przewodniczący Komisji i jeden jej członek. W miarę potrzeby Komisja przygotowuje i przedstawia Radzie Europejskiej informacje na zadany temat.
Rada Europejska składa Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie po każdym swoim posiedzeniu i roczne, pisemne sprawozdanie o postępie osiągniętym przez Unię. Parlament Europejski może mieć wpływ nieformalny na stanowisko Rady Europejskiej poprzez zwyczajowe uczestnictwo Przewodniczącego Parlamentu w obradach Rady, jak też przez stanowisko dotyczące sprawozdania Rady Europejskiej przedkładanego na forum Parlamentu.
Rada Europejska - to organ Unii Europejskiej mający za zadanie wyznaczenie ogólnych kierunków rozwoju Unii. Rada Europejska pozostaje poza kontrolą Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Po każdym szczycie przewodniczący Rady składa sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu, a raz w roku przedkłada raport na temat postępów w integracji.
Rada Europejska zbiera się średnio 3-4 (co najmniej 2) razy w roku, na krótkich, zwykle dwudniowych spotkaniach. Zgodnie z Traktatem nicejskim, od momentu rozszerzenia Unii 1 maja 2004 roku wszystkie spotkania Rady odbywają się w Brukseli. Wcześniej szefowie państw i rządów spotykali się w różnych miastach państwa, które akurat przewodniczyło Unii Europejskiej.
Skład
Mianem Rady Europejskiej określa się spotkania głów państw lub szefów rządów państw członkowskich (w przypadku Francji i Finlandii) są to prezydenci. W obradach biorą też udział ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, a także jeden z członków Komisji.
Przewodniczącym Rady jest przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii, który zmienia się co pół roku. Konstytucja dla Europy podpisana 29 października 2004 r. przewiduje, że przewodniczący Rady ma być wybierany przez wszystkie państwa członkowskie na 2,5 roku.
Zadania:
określenie politycznych wytycznych dla rozwoju Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa,
stworzenie linii kierunkowych w polityce społecznej i kwestiach gospodarczych,
zajmowanie oficjalnego stanowiska w sytuacjach kryzysowych (np. w przypadku ataków terrorystycznych),
podczas spotkań Rady m.in. są opracowywane i podpisywane ostateczne teksty unijnych traktatów
Rada jest zobowiązana do przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu szczegółowy raport z jej obrad.
“Zgodnie z traktatem z Maastricht Rada Europejska ma planować kierunki rozwoju Unii i koordynować współpracę w jej ramach”.
Rada Europejska spełnia również funkcje instancji apelacyjnej, czyli sądu polubownego stosowanego w przypadku weta w procedurze ścisłej współpracy lub przy rozstrzygnięciach większościowych w zakresie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Podejmuje też ostateczne decyzje o rozszerzeniu Unii.
Spotkania RE odbywają się w Brukseli co najmniej 2 razy w roku pod przewodnictwem szefa państwa lub rządu państwa członkowskiego, które przewodniczy Radzie. Spotkania przygotowują:
organy krajowe państwa przewodniczącego
Rada UE
COREPER
KE
Sekretariat Rady
Komitet Polityczny
RE obraduje w dwóch gremiach:
w składzie szefów państw lub rządów państw członkowskich oraz przewodniczącego KE
w składzie ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich i członka KE
Dodatkowo w obradach RE biorą udział: Sekretarz Generalny Rady, urzędnicy Sekretariatu Rady, sekretarz Generalny KE, przedstawiciele państw członkowskich akredytowani przy siedzibie wspólnot, przedstawiciele krajowych ministerstw spraw zagranicznych, gospodarki i finansów.
Pod koniec obrad RE spotyka się na posiedzeniu plenarnym, na którym się przyjmuje konkluzje dotyczące dalszego rozwoju i współpracy europejskiej i różnego rodzaju deklaracje. Następnie przedstawia to do publicznej wiadomości na konferencji prasowej. Po każdym spotkaniu RE musi zdać sprawozdanie PE. Rada także składa roczne sprawozdanie o postępach dokonanych przez UE.
Przedmiotem obrad są kwestie, które wykraczają po za zakres I filaru i obejmują II i III filar. Decyzje RE mają charakter ogólnych decyzji politycznych. Nie zabrania się działać RE w charakterze RUE. Zawierać też może umowy międzynarodowe jako gremium międzynarodowe.
RE jest najważniejszym organem decyzyjnym UE, wyznacza podstawowe kierunki działalności UE i jej rozwoju. Kompetencje RE wynikają z TWE i TUE (art.4). Do uprawnień RE zaliczamy między innymi:
określenie zasad i ogólnych wytycznych WPZiB
decyduje o wspólnych strategiach w dziedzinach, w których państwa członkowskie mają ważne interesy
decydowanie o przyjęciu wspólnej polityki obronnej
podejmowanie na wniosek członków RUE decyzji w sprawie ustanowienia wzmocnionej współpracy
prowadzenie dyskusji nad ogólnymi kierunkami polityk gospodarczych państw członkowskich i Wspólnoty oraz nad stanem zatrudnienia we Wspólnocie i przyjmowanie konkluzji w tych dziedzinach
przyjmowanie rocznych sprawozdań EBC z działalności ESBC i w sprawie polityki pieniężnej za rok ubiegły i rok bieżący
rozstrzyganie kwestii spornych
podejmowanie politycznych decyzji w sprawie rozszerzenia UE
inicjowanie zwołania konferencji międzyrządowej, mającej na celu rewizję traktatów
Podstawa prawna JAE
od Maastricht do Lizbony jedyny organ
nie podlega w praktyce pod ETS
najważniejszym zadaniem jest nadawanie impulsów do integracji
ogólne wytyczne w polityce zagranicznej
debatuje o sprawach gospodarczych ale nie podejmuje decyzji
ustalanie priorytetów politycznych
forum konsultacji i rozwiązywania sporów
podejmuje decyzje niewiążące prawnie ale polityczne
Decyzje ze spotkań zawarte są w konkluzjach
kompetencje szczegółowe:
organ odwoławczy w procedurze wzmocnionej współpracy
może wskazywać na stanowisko Wysokiego przedstawiciela ds. PZiB
szczyty zazwyczaj 4 razy do roku
Składa się szefów rządów i szefów państw
mogą im towarzyszyć ministrowie spraw zagranicznych na sali jest też przewodniczący i członek KE (ogółem 56 osób z przewodniczącym 57)
najczęściej szczyty obywają się Brukseli
Wcześniej w mieście gdzie decydowała prezydencja
Program szczytu
Lunch w sobotę lub niedzielę
obrady plenarne - za drzwiami zamkniętymi
Przewodniczące PE wygłasza expose i wychodzi albo zostaje bez prawagłosu
W sumie przygotowanych jest 58 miejsc są też obecni tłumacze - muszą dochowac tajemnicy
są protokolanci - robią notatki - na ich podstawie są spisywane konkluzje
po obradach kolacja przy kominku dla szefów rządów i państw
ministrowie idą się odstresować - cytat dosłowny nie bardzo wiem o co chodzi ;)
rano robią sobie zdjęcie wspólne
spotkanie w sprawie konkluzji - weryfikacja konkluzji
lunch
przewodniczący KE i RE ogłaszają konkluzje
po każdym posiedzeniu przewodniczący zdaje sprawozdanie w PE. Co roku sprawozdanie roczne
RE pomaga rada ds ogólnych - złożona z ministrów spraw zagranicznych i będąca częścią Rady. Radzie ds. ogólnych pomaga Komitet ds. Polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Zgadnij w jakich sprawach działa ;). Komitet - działający w dawnym III filarze. oraz COREPER o którym później.
Zapisy z traktatu z lizbony:
Rada Europejska przyjmuje jednomyślnie, z inicjatywy Parlamentu Europejskiego i po uzyskaniu jego zgody, decyzję określającą skład Parlamentu Europejskiego, z poszanowaniem zasad, o których mowa w akapicie pierwszym.
1. Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety polityczne. Rada Europejska nie pełni funkcji prawodawczej.
2. W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw lub rządów Państw Członkowskich, jak również jej przewodniczący oraz przewodniczący Komisji. W jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
3. Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza, zwoływana przez jej przewodniczącego. Jeżeli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady Europejskiej mogą podjąć decyzję, aby każdemu z nich towarzyszył minister, a w przypadku przewodniczącego Komisji – członek Komisji. Jeżeli sytuacja tego wymaga, przewodniczący zwołuje nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej.
4. O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada Europejska podejmuje decyzje w drodze konsensusu.
5. Rada Europejska wybiera swojego przewodniczącego większością kwalifikowaną na okres dwóch i pół roku; mandat przewodniczącego jest jednokrotnie odnawialny. W przypadku przeszkody lub poważnego uchybienia Rada Europejska może pozbawić przewodniczącego mandatu zgodnie z tą samą procedurą.
6. Przewodniczący Rady Europejskiej:
a) przewodniczy Radzie Europejskiej i prowadzi jej prace;
b) zapewnia przygotowanie i ciągłość prac Rady Europejskiej, we współpracy z przewodniczącym
Komisji i na podstawie prac Rady do Spraw Ogólnych;
c) wspomaga osiąganie spójności i konsensusu w Radzie Europejskiej;
d) przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej.
Przewodniczący Rady Europejskiej zapewnia na swoim poziomie oraz w zakresie swojej właściwości reprezentację Unii na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, bez uszczerbku dla uprawnień wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Przewodniczący Rady Europejskiej nie może sprawować krajowej funkcji publicznej. Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną, przedstawia Parlamentowi Europejskiemu kandydata na funkcję przewodniczącego Komisji. Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną, za zgodą przewodniczącego Komisji, mianuje wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Rada Europejska może zakończyć jego kadencję zgodnie z tą samą procedurą.
Rada Europejska określa strategiczne interesy i cele Unii. Decyzje Rady Europejskiej w sprawie strategicznych interesów i celów Unii dotyczą wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz innych dziedzin dotyczących działań zewnętrznych Unii. Decyzje te mogą dotyczyć stosunków Unii z określonym krajem lub regionem lub określonego tematu. Określają one ich czas trwania oraz środki, które mają zostać udostępnione przez Unię i Państwa Członkowskie. Rada Europejska stanowi jednomyślnie na zalecenie Rady przyjmowane przez nią na warunkach przewidzianych dla każdej dziedziny. Decyzje Rady Europejskiej są wprowadzane w życie zgodnie z procedurami przewidzianymi w Traktatach.
2. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, oraz Komisja, w innych dziedzinach działań zewnętrznych, mogą przedkładać Radzie wspólne wnioski.
RADA EUROPEJSKA
Artykuł 235
1. W przypadku głosowania każdy członek Rady Europejskiej może otrzymać pełnomocnictwo tylko od jednego z pozostałych członków. Gdy Rada Europejska wypowiada się w drodze głosowania, jej przewodniczący oraz przewodniczący Komisji nie biorą udziału w głosowaniu. Wstrzymanie się od głosu przez członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowi przeszkody w przyjęciu uchwały Rady Europejskiej wymagającej jednomyślności.
2. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego może zostać zaproszony przez Radę Europejską w celu jego wysłuchania.
3. Rada Europejska stanowi zwykłą większością w kwestiach proceduralnych oraz w sprawie przyjęcia swojego regulaminu wewnętrznego.
4. Radę Europejską wspomaga Sekretariat Generalny Rady.
Artykuł 236
Rada Europejska przyjmuje większością kwalifikowaną:
a) decyzję ustanawiającą wykaz składów Rady innych niż Rady do Spraw Ogólnych i Rady do Spraw
Zagranicznych, zgodnie z artykułem 16 ustęp 6 Traktatu o Unii Europejskiej;
b) decyzję dotyczącą prezydencji składów Rady, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych, zgodnie z artykułem 16 ustęp 9 Traktatu o Unii Europejskiej.