Adaptacja organizmu do wysiłku fizycznego; proces przystosowania się organizmu do zmieniających się warunków środowiska wewnętrznego lub zewnętrznego, umożliwiający – dzięki zmianom funkcjonalnym bądź morfologicznym – organizmowi zachowanie równowagi wewnętrznej (homeostazę). Podczas pracy fizycznej w początkowym okresie obserwuje się opóźnienie w przystosowaniu czynności fizjologicznych organizmu do wymagań wykonywanej pracy. Zużycie tlenu w tym okresie nie nadąża za całkowitym zapotrzebowaniem na niego, podobnie jak opóźnione jest wydalanie dwutlenku węgla. Prowadzi to w efekcie do takich zaburzeń w organizmie, jak: gorsze ogólne samopoczucie, uczucie silnego zmęczenia, bóle mięśni czy zmniejszona zdolność spostrzegania zjawisk zewnętrznych. Obiektywnymi objawami są: pogorszenie wydolności fizycznej, szybszy rytm oddechowy, gorsze wykorzystanie tlenu z powietrza wdychanego oraz intensywne wydalanie dwutlenku węgla. Kontynuowanie pracy, mimo pojawienia się przejściowego okresu zaburzeń występujących na skutek opóźnionej adaptacji fizjologicznej organizmu do wysiłku, prowadzi do uruchomienia mechanizmów przystosowawczych organizmu, zwiększenia wydolności i ustąpienia zaburzeń. Okres ten nosi nazwę „drugiego oddechu”, w którym następuje stabilizacja funkcjonalna, charakteryzująca się równowagą między zapotrzebowaniem a zużyciem tlenu, biochemicznymi procesami rozpadu oraz produkcją dwutlenku węgla i jego wydalaniem. Równowaga funkcjonalna jest wyrazem przystosowania się organizmu do wysiłku fizycznego. Zastosowanie masażu klasycznego wpływa korzystnie na wszystkie tkanki, narządy i układy ustroju człowieka oraz przyspiesza procesy adaptacyjne organizmu do wysiłku.
Zmiany adaptacyjne do wysiłku
Zakres i rodzaj zmian zależą od czasu wykonywania wysiłku jego intensywności, rodzaju skurczów mięśni i wielkości zaangażowanych grup mięśniowych
Obserwowane zmiany przystosowawcze dotyczą wielu układów ale szczególnie układu krążenia i oddychania, mięśniowego, hormonalnego oraz nerwowego.
Adaptacja układu krążenia do wysiłku fizycznego
Istotą adaptacji jest utrzymanie dużych wartości przepływu krwi przez pracujące mięśnie.
Może być on uzyskany przez:
rozkurcz mięśni gładkich naczyń
wzrost średniego ciśnienia tętniczego
Wzrost objętości wyrzutowej serca
Wzrost częstości skurczów serca
Mechanizmy adaptacyjne układu krążenia do wysiłku
Pobudzenie układu współczulnego i zahamowanie aktywności przywspółczulnej serca
Zwiększenie powrotu żylnego na skutek działania pompy oddechowej i mięśniowej
Zmniejszenie oporu w łożysku naczyniowym pracujących mięśni na skutek działania czynników lokalnych
Zmiany adaptacyjne zachodzące we krwi w czasie wysiłku dotyczą:
Elementów morfotycznych
Zmian pH
Poziomu kwasu mlekowego
Poziomu glukozy
Poziomu kwasów tłuszczowych
Poziomu hormonów ( np.kortyzolu, adrenaliny, aldosteronu)