Biomedyczne podstawy rozwoju i zachowania - zagadnienia do egzaminu

1. Definicje rozwoju, wzrastania, różnicowania, morfogenezy.

1. Rozwój – następstwo zmian ilościowych lub jakościowych prowadzących od pierwotnie niezróżnicowanego do wysoce zorganizowanego i dojrzałego stanu
   - seria progresywnych, uporządkowanych i spójnych zmian w wyniku, których kształtuje się organizm
   - zintegrowany, w wyniku powstania nowych składników większych jednostek i przemieszczenia ich w przestrzeni, prowadzi do powstania uporządkowanego i ściśle określonego typu organizacji

2. Proces determinacji – możliwości rozwoju komórki lub części zarodka zostają ograniczone do określonego kierunku

3. Proces różnicowania – pojawienie się nowych właściwości biochemicznych lub strukturalnych, łańcuch zmian uczestniczących w progresywnym narastaniu odrębności w strukturze i funkcji komórek

4. Proces wzrostu – stały przyrost , powiększenie sięogólnej masy towarzyszące rozwojowi

5. Proces morfogenezy – oznacza wykształcenie formy, przyjmowanie nowego kształtu, formy

1. Komórka zwierzęca jako elementarna jednostka życia.

2. Fazy rozwoju ontogenetycznego:

   1. zapłodnienie

   2. główne zdarzenia rozwojowe okresu prenatalnego (wewnątrzmacicznego)

   3. czynniki warunkujące prawidłowy stan rozwoju noworodka

   4. krótka charakterystyka okresu niemowlęcego i dzieciństwa.

• Okres niemowlęcy od odpadnięcia i zagojenia blizny po odciętej pępowinie do uzyskania spionizowanej postawy ciała (najczęściej 1 r.ż.):

- bardzo duża dynamika rozwoju: podwojenie długości urodzeniowej, potrojenie urodzeniowej masy ciała dostrajanie funkcjonowania organizmu do rytmu dobowego, rozwój psychomotoryczny

• Młodsze dzieciństwo 1/2 – 7 lat

- okres naturalny pod względem cech płciowych

- spowolnienie tempa wzrastania

- bardzo duża sprawność fizyczna

- kształtowanie się laktacji ciała

- formowanie stopy

- wyrzynanie zębów mlecznych i początek wymiany uzębienia

• Starsze dzieciństwo 7/16 lat

- bardzo duże tempo rozwoju

- zmiana uzębienia mlecznego na stałe

- pokwitanie: dojrzałość morfologiczna – skok pokwitaniowy; dojrzałość płciowa – rozwój drugorzędowych cech płciowych

1. Charakterystyka okresu pokwitania:

   1. charakterystyka zmian fizycznych u chłopców i dziewcząt:

      1. chłopcy:

- zmiany wielkości jąder, dojrzałość ich funkcji

- rozwój genitaliów

- owłosienie łonowe

- owłosienie ciała i twarzy

- zmiany głosu – mutacja

- skok pokwitaniowy wysokości ciała

- rozwój muskulatury i zmiana sylwetki ciała

- zmiany na skórze, trądzik młodzieńczy

- pokwitaniowa ginekomastia

1. dziewczęta:

- rozwój piersi

- owłosienie łonowe

- rozwój pochwy, jajników

- menstruacja i płodność

- zmiany sylwetki ciała, rozwój okolicy miednicznej, rozkład tkanki tłuszczowej

- zmiana w składzie ciała

- zmiany na skórze, trądzik młodzieńczy

1. działanie osi podwzgórze-przysadka-gonady w okresie pokwitania u dziewcząt i chłopców

2. następstwo zmian rozwojowych w okresie pokwitania u dziewcząt i chłopców

1. Biologiczne przejawy starzenia się człowieka.

2. Czynniki odpowiedzialne za zmienność cech u człowieka w różnych fazach ontogenezy (genetyczne i środowiskowe).

3. Nieprawidłowości genetyczne (choroby dziedziczne, wrodzone wady w oparciu o przykłady podane na wykładzie).

4. Układ nerwowy: kontrola i regulacja zachowań człowieka.

Wiadomości z wykładu proszę uzupełnić lekturą:

Rozwój biologiczny człowieka. N.Wolański Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa od wydania pierwszego po wydanie siódme.