Zagadnienia na egzamin z Biomedycznych podstaw rozwoju i wychowania
dla EWiP z nauczaniem języka angielskiego 2011/2012
Aspekty rozwoju
Wymienić aspekty jakościowe - na czym polega wzrastanie, różnicowanie i dojrzewania organizmu,
wymienić aspekty ilościowe - co to jest kinetyka rozwoju, dynamika rozwoju, rozmach i rytmiczność.
Ontogeneza - definicja
wymienić etapy rozwoju z zaznaczeniem wieku i cech charakterystycznych początku i końca danego okresu.
charakterystyka poszczególnych okresów - dokładnie przebieg i cechy charakterystyczne dla danej fazy - ponadto:
w okresie noworodkowym porównanie okresu prenatalnego z postnatalnym, podział i znaczenie odruchów u noworodkowym,
w okresie niemowlęcym - tempo rozwoju (jakie przyrosty masy i długości ciała), rozwój motoryki małej, rozwój motoryki dużej (proces posturogenezy), kierunki rozwoju motorycznego (proces mielinizacji włókien nerwowych, innerwacji mięśni, rozwój ośrodków ruchowych w korze mózgowej),
w okresie młodszego dzieciństwa - różnice między dzieckiem w wieku poniemowlęcym a przedszkolnym (rozwój intelektualny i społeczny), rozwój motoryczny - kiedy występuje i na czym polega złoty wiek motoryczności, tempo wzrastania, zmiana proporcji ciała, rozwój umysłowy,
w okresie starszego dzieciństwa - co to jest okres przedpokwitaniowy (dojrzewanie utajone), pierwsze oznaki dojrzewania płciowego u dziewcząt i chłopców, kolejność i przebieg (w tym wiek) wystąpienia kolejnych cech dojrzewania płciowego u dziewcząt i chłopców, skok pokwitaniowy,
w okresie młodzieńczym - co się dzieje - zakończenie procesów wzrastania i dojrzewania somatycznego,
w okresie dorosłości - jakie są główne cech tego okresu - czy jest to okres równowagi?????
W okresie dojrzałości - zjawisko menopauzy,
W okresie starzenia - podział starości na okresy, przejawy starzenia się, porównanie początków starzenia się z wiekiem sędziwym.
Umiejętnośc wskazania w ontogenezie okresów przyspieszonego rozwoju i stabilizacji rozwoju - rytmiczność
Czynniki rozwoju człowieka
Podział czynników - czynniki endogenne - genetyczne;
- czynniki endogenne - paragenatyczne (wpływ matki na rozwój płodu),
- czynniki egzogenne - środowiskowe (środowisko naturalne czynniki biogeograficzne i środowisko kulturowe inaczej społeczno-ekonomiczne),
czynniki genetyczne:
rozumienie podstawowych pojęć z genetyki człowieka: genom, kariotyp, genotyp, fenotyp, chromosomy (ile i jakie człowiek posiada), gen, allel, heterozygota, homozygota, nukleotyd,
proces mitozy i mejozy - porównanie przebiegu i znaczenia dla życia i rozwoju człowieka,
proces spermatogenezy i oogenezy - podobieństwa i różnice między nimi,
budowa DNA (budowa przestrzenna i skład nukleotydów), pełna nazwa, rola,
reguły kodu genetycznego - wymienić i krótko wytłumaczyć każdą z nich,
co to jest replikacja, czemu służy, co to jest biosynteza białek (tylko wyjaśnić co to jest bez przebiegu),
krótko jaka jest relacja między genem a cechą.
Czynniki egzogenne: podział i rola czynników społeczno-ekonomicznych w rozwoju dzieci i młodzieży (różnice w poziomie rozwoju dzieci w zależności od miejsca zamieszkania i sytuacji społeczno-ekonomicznej rodziny) - gradienty społeczne rozwoju biologicznego dzieci i młodzieży.
Trendy sekularne (tendencja przemian, trendy czasowe) procesu wzrastania i dojrzewania: pojęcie trendów, przejawy i przyczyny trendów, przykłady.
Dymorfizm płciowy - definicja. Pojęcia płci - rodzaje i mechanizmy rozwoju danej płci. Przykłady zaburzeń w formowaniu się danego etapy rozwoju płci u człowieka.
Pojecie wieku rozwojowego - definicja.
Postawa ciała -
Proces posturogenezy - ze szczególnym uwzględnieniem formowania się krzywizn kręgosłupa, stopy marszowej, budowy kończyn dolnych,
Cechy prawidłowej postawy ciała,
Najważniejsze wady postawy ciała w obrębie tułowia (kręgosłup, klatka piersiowa, ustawienie łopatek),
Najczęstsze wady kończyn dolnych i stóp.
Pojęcie zdrowia, czynniki zdrowia i mierniki zdrowia.
Pojęcia aktywności fizycznej i jej znaczenia dla rozwoju i zdrowia człowieka.
Pojęcie sprawności fizycznej i poszczególnych zdolności motorycznych.