ROZWÓJ- jest to proces ukierunkowanych zmian, w których można wyróżnić następujące po sobie etapy przemiany (fazy rozwojowe) danego obiektu pod określonym względem. Rozwój ma charakter progresywny jeżeli w jego wyniku powstaje nowa wyższa jakość.

ASPEKTY ROZWOJU:
Aspekty jakościowe : to wzrastanie, różnicowanie dojrzewanie i postęp.
Wzrastanie-powiększanie się ciała
a) Rozrost- zwiększanie się wymiarów i masy tkanek
b) Rozplem – mnożenie się liczby komórek na drodze podziału komórek i powielania się kwasów dezyksorybonukleinowych.
Różnicowanie – doskonalenie struktury (budowy), obejmuje następujące rodzaje zjawisk rozwojowych:
a)Cytogenezę i histogenezę – przebudowa struktur komórek i tkanek
b) Organogenezę – grupowanie się tkanek w określone układy i narządy
c)Typogenezę-dostrajanie się poszczególnych układów i narządów do pozostałych i formowanie się poszczególnych kształtów i proporcji organizmu
Dojrzewanie – doskonalenie się funkcji
a) specjalizacja – kształtowanie się funkcji narządów i układów
b) integracja – dostrajanie się funkcji w ramach całego organizmu
Postęp-doskonalenie organizacji organizmy jako systemu
Aspekty ilościowe:
a)Kinetyka rozwoju – jest to poziom na jakim przebiega rozwój danego osobnika np. niższy normalny wyższy
b)Dynamika rozwoju – wielkość przyrostów danej dechy w jednostce czasu, inaczej tempo rozwoju
c)Rozmach- wielkość zmian względem wyjściowej urodzeniowej lub maksymalnej wielkości cechy
d)Rytmiczność – różne tempo rozwoju w poszczególnych okresach ontogenezy
Aspekty Energetyczno-informacyjne
a)Energetyka – wykorzystywanie źródeł energii i koszt energetyczny procesów rozwojowych
b)Informatyka – źródła, charakter i mechanizmy przekazywania informacji
c) Metabolika mechanizmy stymulacji i charakter przemiany materii. Zjawiska przemiany materii:
*Anabolizm- przyswajanie pokarmów ich przekształcenia na składniki własnych tkanek czy odkładanie substancji zapasowych
*Katabolizm zużywanie związków chemicznych organizmy na potrzeby energetyczne ustroju
d) Dystrybucja – sposób wykorzystywania energii i przemiany materii przez ustrój , jest ona różna w zależności od fazy ontogenezy.
Ontogeneza – proces rozwoju organizmy od momentu zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik aż do kresu życia osobnika. Właściwością ontogenezy są stałe nieodwracalne zmiany kierunkowe w kształtowaniu się cech morfologicznych i funkcjonalnych organizmu. Istotą ontogenezy jest doskonalenie ustroju prowadzące do jego optymalnej samodzielności i możliwości przedłużenia istnienia gatunku.
Akceleracja w biologii oznacza międzypokoleniowe przyśpieszenie rozwoju i dojrzewania, a więc wcześniejsze osiąganie kolejnych etapów rozwoju lub wcześniejsze (w porównaniu z innymi narządami) wykształcenie się jakiegoś narządu w rozwoju zarodka.
Periodyzacja ontogenezy wg, przemian biochemicznych:
1. Anaplasis (ewolucja rozwoju progresywnego) trwa od zapłodnienia do wieku dorosłego. Okres ten cechuje przewaga procesów anabolicznych nad katabolicznymi, przyswajania przez plazmę komórek związków chemicznych. Prowadzi to do zwiększania się liczby i wielkości komórek ustroju do wzrastania i zróżnicowania się tej struktury.
2. Metaplasis (tranwolucji)jest to okres replikacji trwający od okresu dojrzewania do okresy starzenia. Organizm cechuje pewien stan równowagi morfologicznej i fizjologicznej, a nasilenie się procesów anabolicznych i katabolicznych jest mniej więcej jednakowe. W tym czasie największe jest nasilenie sił życiowych organizmu oraz zdolności rozrodczych.
3. Kataplasis (inwolucji) okres rozwoju regresywnego, trwa w wieku starości. W tym czasie nasilają się procesy kataboliczne, które przeważają nad procesami anabolicznymi, co prowadzi do zmian wstecznych, zahamowania funkcji i śmierci osobnika.
Periodyzacja ontogenezy wg, W.Jasiński

Okres płodowy 10 miesiecy księżycowych

Okres noworodka około 15 dni

Okres niemowlęcy do końca 1

Okres wczesnego dzieciństwa do 4

Okres przedszkolnydo7

Okres szkolny do 14

Okres dojrzewania płciowego do 17

Okres młodzieńczy do 20

Dojrzałość

Biologiczna

Psychiczna

Społeczna

Seksualna

Rozszczepienie dojrzewania-spowodowane przypieszeniem r. fizycznego oraz opoznieniem dojrzewania społecznego, związanego z wydłuzeniem okresu edukacji i przygotowania do pracy w zawodzie

Etapy w rozwoju osobniczym

Z punktu widzenia narodzin dziecka 1.Prenatalny 2.Postnatalny

Każda prawidłowa komórka somatyczna w organizmie człowieka posiada 46 chromosomów tworzących 23 pary

Kariotyp- typowy dla siebie zestaw chromosomów

Kobieta 46XX Facet 46XY

Etapy okresy i fazy	Czas trwania
Rozwój progresywny
Okres prenatalny Faza zarodka Faza płodu	Ok. 9 miesięcy Od zapłodnienia do końca 8 tyg rozwoju Od 9 do 40 tyg rozwoju
Okres postnatalny Noworodkowy Niemowlęcy Poniemowlęcy Przedszkolny Młodszy wiek szkolny Dojrzewania płciowego mlodzienczy	Od urodzenia do ok.20/22 Od ur do 28 tyg. Od 29 dnia do 1 2-3 4-6 7-10/12 U dz. 10-15 Ch 12-17 Dz. 15-19 Ch 17-20/22
Równowaga
Wczesna dorosłość Dorosłość	Od 20 do 30 Do ok.50
Rozwój regresywny
Wiek przedstarczy Wczesna starość Pozna starość długowiczność	45-59 60-74 75-89 90 i więcej

WADY POSTAWY I BUDOWY CIAŁA

Postawa ciała- sposób trzymania się, nawyk ruchowy

Czynniki decydujące o postawie ciała:

-typ budowy ciała

- uwarunkowania genetyczne

- aparat ruchu

- stopień zmineralizowania kości

- rodzaj wykonywanej pracy

- nadwaga/ niedowaga

- wiek, płeć-

- styl życia (np. aktywność ruchowa)

- nasze samopoczucie( postawa czynna bądź bierna)

Najważniejszy element kształtujący budowę ciała to kręgosłup.

Podstawowe płaszczyzny ciała:

- płaszczyzna czołowa (przednia i tylnia)

- płaszczyzna strzałkowa (bokiem lewo- prawo)

- płaszczyzna poprzeczna (część górna i dolna ciała)

Kręgosłup: 33-34 kręgi

- odcinek szyjny (8 kręgów)

- odcinek piersiowy (12 kręgów)

- odcinek lędźwiowy (5 kręgów)

- odcinek krzyżowy (5 kręgów)

- odcinek guziczny ( 3- 4 kręgi szczątkowe)

Funkcje kręgosłupa:

- statyczna- stanowi oś ciała i jego główną podporę

- dynamiczna- dzięki przyczepom mięśni możemy wykonywać ruchy

- ochronna- dla rdzenia kręgowego

- amortyzująca- minimalizuje mikrourazy powstałe na skutek chodzenia, biegania itp.

Fizjologiczne krzywizny kręgosłupa:

-lordoza szyjna- wygięcie odcinka szyjnego ku przodowi ( ok. 2 m-c życia)

- kifoza piersiowa- wygięcie odcinka piersiowego ku tyłowi ( ok. 6 m-c życia)

- lordoza lędźwiowa- wygięcie odcinka lędźwiowego ku przodowi ( ok. 1 roku życia)

- kifoza krzyżowa- wygięcie odcinka krzyżowego ku tyłowi ( z tą krzywizną się rodzimy)

Rola krzywizn:

- zwiększają wytrzymałość kręgosłupa na obciążenie

Etapy posturogenezy:

Przejście z okresu niemowlęcego do okresu poniemowlęcego i związana z tym pionizacja postawy ciała

Przejście z okresu przedszkolnego do okresu i związana z tym zmiana dotychczasowego trybu życia.

Okres dojrzewania- definitywna/ ostateczna stabilizacja postawy ciała

Wady postawy

Okresy krytyczne dla posturogenezy:

- wiek między 7 a 8 rokiem życia

- skok pokwitaniowy (dojrzewanie)

Wady postawy dzielimy na:

- wrodzone (kości, mięśni podłoże genetyczne albo działanie czynnika zewnętrznego w okresie prenatalnym)

- nabyte:

* rozwojowe- powstają najczęściej w konsekwencji chorób rozwojowych np. krzywica, gruźlica kości/ stawów

* nawykowe- powstają na skutek nawyku nieprawidłowej postawy ciała, ograniczenie aktywności fizycznej, niewłaściwe obuwie, niewłaściwe miejsce pracy, jego oświetlenie)

Wady w pozycji czołowej- boczne skrzywienie kręgosłupa to skolioza.

Wady w pozycji strzałkowej to:

- plecy okrągłe- hiperkifoza piersiowa

- plecy wklęsłe- hiperlordoza lędźwiowa

- plecy okrągło- wklęsłe

- plecy płaskie

Profilaktyka: uczenie nawyku prawidłowej postawy ciała.

ETAPY PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU CHWYTU

Od 2 do 4 miesiąca życia trwa okres przejściowy w rozwoju chwytu. Odruch chwytny już zanika, a chwytanie polegające na ruchach dowolnych nie jest jeszcze wykształcone.

Między 4 - 5 miesiącem życia, swój początek ma chwytanie dłoniowe

W wieku 5 – 6 miesięcy dziecko zaczyna posługiwać się chwytem dłoniowym, z udziałem II i IV palca, kciuk jest przywiedziony do trzymanego przedmiotu. W tym okresie rozwija się również chwyt promieniowo – dłoniowy, który polega na tym, że przy zgiętym nadal dłoniowo nadgarstku, palce od II do V pchają trzymany przedmiot w kierunku opozycji kciuka i promieniowej strony dłoni.

W 7 – 8 miesiącu życia, dziecko zaczyna już posługiwać się przy chwytaniu także kciukiem. Chwyt ten określany jest jako nożycowy, W wieku 10 miesięcy, dzięki wykształceniu się ruchów w dalszych odcinkach palców niemowlę opanowuje chwyt opuszkowy, zwany też pęsetowym.