Renesansowa mapa Europy

• Włochy
  
  

  • Kolebka renesansu. Włosi startują pierwsi, jeszcze w XIV w.

  • Tu działa:

    • Dante,

    • Boccaccio,

    • Petrarka,

    • Machiavelli,

    • Lodowico Ariosto.

  • Malarze: Leonardo da Vinci, Rafael, Michał Anioł.

  • Kwitną miasta: Florencja, Rzym, Padwa, Wenecja.

  • Ważne ośrodki naukowe: uniwersytety w Bolonii, Padwie, Rzymie, Florencji i Pizie.

• Francja
  
  

  • Ośrodkiem jest Paryż i dwór królewski. Niestety, tu będzie miała miejsce straszna noc św. Bartłomieja – mord wyznawców kalwinizmu z rozkazu Katarzyny Medycejskiej.

  • Piszą

    •  Michał Montaigne – autor Essais (Próby – pierwsze eseje),

    •  Rabelais – twórca Gargantui i Pantagruela (ludowa kultura śmiechu)

    •  Pierre Ronsard – poeta, twórca grupy poetyckiej Plejady.

• Anglia
  
  

  •  Od czasów Henryka VIII mamy anglikanizm – król jest głową Kościoła.

  •  Od połowy wieku XVI – epoka elżbietańska, czyli czasy panującej królowej Elżbiety I, córki Henryka VIII. Londyn największym miastem Europy i najważniejszym światowym portem. Tu powstaje pierwszy angielski teatr stały – The Globe.

  • Tu tworzy i wystawia sztuki William Szekspir.

  • Inni ważni pisarze:

  • – Christopher Marlowe (pierwszy, długo przed Goethem pisze dzieje Fausta),

  • – Tomasz Morus pisze Utopię.

  • Ośrodkami myśli są uniwersytety w Cambridge i Oksfordzie.

  • Holandia

  • Tu działa Erazm z Rotterdamu, jeden z czołowych myślicieli epoki. Autor słynnej Pochwały głupoty, rzecznik irenizmu – czyli przeciwnik kłótni, waśni i wojen. 

• Portugalia
  
  

  • Stąd wyrusza na podbój świata Kolumb – chce znaleźć krótszą drogę do Indii. Znajdzie – nowy kontynent – Amerykę. 

• Niemcy
  
  

  • Tu w 1450 r. Gutenberg zakłada pierwszą drukarnię.

  • To w Niemczech tworzą mistrzowie: Dürer, Bosch.

  • Źródło reformacji. Tu Marcin Luter przybija na drzwiach kościoła 95 tez ulepszenia Kościoła i zaczyna nieodwracalny ruch reformatorski.

• Polska
  

  • Renesansowa Polska jest mocarstwem europejskim.

  • Stolica: Kraków Jagiellonów. Tu rozwija się prężnie Akademia Krakowska.

  • Kopernik ogłasza w 1543 r. rewolucyjne dzieło O obrotach sfer niebieskich.

  • Tworzy pierwszy wieszcz – Jan Kochanowski, działa Towarzystwo Nadwiślańskie skupiające pisarzy epoki, rzeźbi Wit Stwosz, do reform nawołuje Andrzej Frycz-Modrzewski.

Myśl epoki

• Erazm z Rotterdamu
  myśliciel holenderski
  
  Miłośnik myśli klasycznej, uczonych dysput i znakomitego jadła był duchownym. Wiele podróżował. Pochłaniał księgi. Sam napisał wiele, m.in. Pochwałę głupoty i Dialogi. Nie interesował się sztuką. Głosił irenizm, czyli pochwałę zgody, pokoju, a potępienie kłótni, waśni i wojen.

• Niccoló Machiavelli
  Włochy
  
  Autor słynnego i kontrowersyjnego Księcia.
  Makiawelizm jest doktryną pouczającą rządzących co do sposobu sprawowania władzy w imię dobra publicznego i racji stanu. Otóż głosi on zasadę „cel uświęca środki” oraz dopuszcza podstęp, zdradę, przebiegłość, użycie siły, podporządkowanie jednostki, a nawet okrucieństwo – jeśli tylko potrzebne są państwu. Dlatego wielu późniejszych myślicieli uznawało makiawelizm za nieetyczny. 

• Tomasz Morus
  Anglia
  
  „Utopia” to nazwa wyspy, którą wymyślił Morus, na której to umieścił „ustrój doskonały”. Stworzenie fikcyjnej doskonałości pozwoliło mu gruntownie skrytykować rzeczywistość. Głosił: egalitaryzm (równość ludzi i ich równe prawa), a nawet zniesienie prawa własności, także równoprawność różnych wyznań. Morus został ścięty, gdy nie uznał Henryka VIII za zwierzchnika Kościoła. Termin utopia, utopijny – do dziś oznacza nierealny, nieosiągalny ideał.