Metodyka praca opiekuńczo-wychowawczej

Mail do Mikołajewicza: [e-mail]

Wykład 1, 07.11.2012r.

Zaliczenie: egzamin pisemny, dwie części: 1. Pytania otwarte, 2. Stworzenie programu i konspektu aktywności (szczegółowy, na egzaminie dostaniemy temat, wymagający uszczegółowienia).

Metody wychowania

1. Opieka

2. Wychowanie

Metodyka – własny indywidulany wkład w pracę (doświadczenia), umiejętność posługiwania się metodami i technikami pracy.

Metoda –wg Sergiusza Hessena, odwołującego się do praźródła greckiego; jest to droga, drogowskaz, wg którego powinno pójść wszelkie poznania i działanie. Opanowanie tej metody dokonuje się tylko w trakcie stosowania jej do np.: rozwiązywania konkretnych zagadnień. Dla niego była życiodajną regułą, zasadą, wszelakiego poznania, działania, która w życiu codziennym często nie jest uświadamiana.

Wg słownika wyrazów obcych- świadomie i konsekwentnie stosowany sposób postępowania, dla osiągnięcia określonego celu.

Wg W. Okonia- na dany sposób postępowania składają się czynności myślowe i praktyczne odpowiednio dobrane i realizowane w ustalonej kolejności.

Praca- działalność świadoma, celowa, zorganizowana działalność człowieka zmierzająca do wytworzenia określonych dóbr materialnych lub kulturalnych, będąca postawą i warunkiem istnienia i rozwoju społeczeństwa. Praca przybiera formę.

Program – wykład pewnych założeń i wytycznych działania, mającego te założenia realizować; jest to układ zamierzonych czynności, prac. Wykład musi być uporządkowany sensownie i logicznie, każdy element musi być uzasadniony.

Jak wygląda program?

• Tytuł

• Spis treści

• Charakter i przeznaczenie (to dostaniemy na egzaminie, na przeznaczenie musimy zareagować).

• Wprowadzenie: adresat, uzasadnienie, cele (bardzo ważne!), sposób realizacji, odpowiedzialni za realizację (ew. inni specjaliści), czas realizacji (bardzo ważne, aby dokładnie i w przemyślany sposób określić czas), metody, techniki, formy pracy, wskazówki dla prowadzącego, zasady obowiązujące uczestników zajęć.

• Kilka lub kilkanaście zajęć

Wykład 09.01.2013r.

Burza mózgów

• Znajduje zastosowanie głownie w zetknięciu się z nowymi problemami, zagadnieniami.

• Pobudza aktywność uczestników

Cele burzy mózgów

- stymulowanie procesu tworzenia pomysłów (idei)- każdy temat

- poszukiwanie nowych rozwiązań, nowych wyjść z sytuacji

- uświadomienie funkcjonujących stereotypów i uwolnienie się od nich

- wzbudzanie motywacji poznawczej i zainteresowań danym tematem

Fazy i zasady obowiązujące w stosowaniu burzy mózgów

1. Zdefiniowanie w sposób jasny i precyzyjny przedmiotu poszukiwań i przedstawienie go grupie

2. Przytoczenie pięciu zasad burzy mózgów

I Postępować w sposób swobodny (wolny, nieskrępowany), czyli mówić wszystko co przyjdzie do głowy, nawet myśli, które wydają się dziwaczne. To właśnie one przez swoją śmieszność i dziwaczność mogą prowadzić do dobrych rozwiązań.

II Nigdy nie krytykować idei prezentowanych przez kogoś z grupy. Obawa przed nieprzychylną, nieprzyjazną oceną może powstrzymać innych od wyrażania swoich poglądów i myśli.

III Poszukiwać ilości a nie jakości. Klasyfikacja pomysłów nastąpi w kolejnej fazie.

IV Powielać pomysły, myśli wyrażone przez innych, tzn. podejmować idee już określone, rozwijając warianty, przeciwności, analogie.

V Notować (na planszach, tablicach) wszystkie wyrażane myśli, uważając, aby niczego nie pominąć.

1. Podawanie pomysłów- faza ujawniona, odkrywanie idei.

2. Wykorzystanie listy pomysłów:

- uczynić jasnymi (klarownymi) niektóre słowa, wyrażenia, sprecyzować, uzupełnić niektóre pomysły

- odrzucić pomysły, idee wykraczające poza temat

- „przefiltrować” (ocenić) pomysły uwzględniając takie kryteria jak: np. trwałość zastosowania, koszt, zakres, synonimy itp.

- ocenić i rozwinąć idee, które wydają się być szczególnie interesujące

Rodzaje burzy mózgów

• „Burza pytań” – nieskrępowane zadawanie pytań, których zakres może być ogólny lub też ściśle określony

• „Kruszenie” – zwana również „odwrotną burzą mózgów”, polega na wyróżnianiu wad i formułowaniu wątpliwości dotyczących danego problemu, teorii itp.

Dyskusja

• daje możliwość rozwiania wielu umiejętności, min.

- umiejętność pracy zespołowej

- dzielenia się wiedzą i doświadczeniami

- argumentowania i obrony własnego zdania

• jest skutecznym instrumentem zachęcania uczestników do konfrontowania własnych pomysłów, przekonań i postaw

• jest skutecznym sposobem oddziaływania na pomysły, przekonania i postawy

Cele

• cel bezpośredni: rozwiązanie określonego problemu (i podjęcie decyzji)

• cele pośrednie:

- zainteresowanie problemem

- zdobycie nowej wiedzy

- uporządkowanie i utrwalenie wiedzy posiadanej

- zdopingowanie uczestników do aktywnego udziału poprzez wzbudzenie emocji

Rodzaje dyskusji

1. „Za i przeciw” – stosujemy gdy chcemy aby uczestnicy:

– spojrzeli na ten sam problem z dwóch punktów widzenia

- przeanalizowali go, a następnie

- podjęli decyzję

2. Debata Oksfordzka – biorą udział dwa kilkuosobowe zespoły, które reprezentują przeciwstawne poglądy na dyskutowane zagadnienie, uczestnicy zabierają głos na przemian, rozpoczyna przedstawiciel zespołu broniącego tezę. Najważniejszym momentem dyskusji jest głosowanie – słuchacze decydują wówczas, która teza była bardziej uzasadniona i ich przekonała.

3. Dyskusja panelowa - temat jest publicznie dyskutowany przez wyznaczoną, niewielka grupę, czyli „panel”, którą reprezentuje osoba zwana moderatorem. Grupa dyskutantów wcześniej przygotowuje się do dyskusji i ustala dokładnie, co ma być powiedziane. Pierwsza część spotkania jest przygotowana. Prowadzący ją moderator na ogół wie co panelista ma do powiedzenia i kieruje wypowiedziami. Druga część spotkania jest otwarta dla pozostałych uczestników, mogą oni zadawać pytania, komentować ich wypowiedzi i prezentować indywidualny punkt widzenia.

4. Dyskusja plenarna – swobodna dyskusja w grupie od kilkunastu do kilkudziesięciu osób.

5. Dyskusja wielokrotna – zadaniowa – opiera się na pracy w podgrupach, które pracują nad rozwiązaniem jakiegoś konkretnego problemu, może to być ten sam problem w każdej podgrupie, lub inny. Po tej fazie zawsze następuje podsumowanie, omówienie efektów pracy podgrup.

6. Dyskusja sokratejska – intelektualna rozmowa, koncertująca się na wybranym problemie, szczególnie na krytycznym myśleniu i otwartych pytaniach. Zmierza do tego, aby to co było niejasna znalazło uzasadnienie. Jest dochodzeniem do prawdy, promuje twórcze myślenie, rozwija tolerancje wobec dwuznaczności.

7. Akwarium – kilka osób siedzi w kręgu i prowadzi dyskusję na wybrany temat, pozostałe osoby siedzą wokół nich i są obserwatorami, ich obowiązkiem jest analizowanie pod kątem doboru i przedstawiania argumentów, później sytuację można odwrócić.

Odgrywanie ról

Zalety:

- zdobywanie wiedzy i umiejętności przez poszczególnych członków grupy

- daje możliwość wejścia w nieznane role

- daje możliwość przezwyciężenia trudności wynikających z nowych sytuacji

- uczenie się ról potrzebnych w kontaktach społecznych, rodzinnych, zawodowych etc.

- stwarza możliwość poznawania ról osób, z którymi się spotykamy

- rozwija empatię

- pozwala zrozumieć pełnione przez siebie błędy (ma szczególne znaczenie w sytuacji konfliktowych, trudnych, wywołujących poczucie bezsilności), w których odgrywanie ról wydaje się być niezastąpione.

Fazy ogrywania ról

1. Wprowadzenie w sytuacje, która ma być odegrana

2. Interakcja właściwa, czyli odegranie roli/ról

3. Dyskusja podsumowująca (rozpocząć od pytań do osoby odgrywającej rolę a później ro jego rozmówcy) np. Co według Ciebie zostało osiągnięte? Co się nie udało?

Rodzaje :

- granie ról na odstawie analizy przypadków z życia wziętych, ról „skonstruowanych” przez prowadzącego zajęcia. Najczęściej stosowana w praz z osobami nie mającymi jeszcze własnych doświadczeń. Wszyscy otrzymują czas na przestudiowanie swojej roli.

- granie ról odwołujących się realnego problemu zaprezentowanego przez jednego z uczestników, „właściciel problemu” ogrywa rolę np. osoby z którą ma problem w kontakcie interpersonalnym. Druga osoba zawsze zostaje zapoznana z rolą którą będzie odgrywała.

- Odwrócone odgrywanie ról,, po odegraniu osoby, z którą zaangażowany jest w problem, po jakimś czasie następuje zamiana aby samodzielnie spróbować sobie poradzić z daną sytuacją.

- podwójne granie ról , właściciel problemu zaprasza osobę i z nią ogrywa trudną sytuację, tym samym pokazując swój sposób radzenia sobie z problemem. Obserwatorzy w każdej chwili mogą się włączyć i przejąć rolę „właściciela problemu”

- jednoosobowe: właściciel problemu gra z wyobrażoną przez siebie osobą