Slajd 1

Program zajęć

●

1) Wprowadzenie do zajęć

●

2) Podstawy metodologii nauk

społecznych

●

3) Projektowanie badań

●

4) Badania jakościowe

●

5) Badania ilościowe

●

6) Interpretacja i prezentacja danych

●

7) Test końcowy

Ćwiczenia do domu

●

Jesteś pracownikiem urzędu skarbowego

– jak sprawdzisz, czy agencja

pośrednictwa pracy nie oszukuje przy

opłacaniu podatków?

●

Wydział Zarządzania UW planuje

uruchomienie nowego kierunku studiów

podyplomowych, związanego z

zarządzaniem potencjałem społecznym.

Zaproponuj 3 możliwe (i odmienne)

problemy badawcze.

Prawda w filozofii

●

Tradycyjne nurty filozofii – słowa

odzwierciedlają świat zewnętrzny

●

Filozofia analityczna – relacje między

słowami

−

Tarski: poziomy języka (por. paradoks

kłamcy)

−

Wittgenstein: gry językowe (konwencje)

●

Postmodernizm – prawdy nie da się poznać

(albo nie istnieje?)

−

Rorty – prawda tworzona

intersubiektywnie, przez wspólnoty

ludzkie; filozofia jako lustro

−

Derrida - podważanie “obiektywizmu”

Pozytywizm i funkcjonalizm

●

Pozytywizm – związany z przekonaniem o

możliwości zgłębienia prawdy

−

Poszukiwanie uniwersalnych praw

rządzących światem

−

Typowy dla XIX-wiecznych nauk ścisłych

●

Funkcjonalizm – w socjologii i w teorii

organizacji

−

powiązany z pozytywizmem – również

poszukuje uniwersalnych zależności

−

„zwiększenie o 10% pensji w określonych

warunkach zwiększa średnio wydajność

pracy o 5%”

Problemy funkcjonalizmu

●

Rzeczywistość społeczna różni się od

przedmiotu badań nauk ścisłych

−

wola ludzka i świadome decyzje

−

nie tylko akcja i reakcja (jak w

behawioryzmie)

●

W naukach ścisłych też zwątpiono w metodę

pozytywistyczną

−

skąd pewność? może nie uwzględniam

wszystkich zmiennych? może inni widzą to

inaczej?

−

Karl Popper, Thomas Kuhn – podstawy

współczesnej filozofii nauk

Hipotezy i rozwój wiedzy

(Karl Popper)

●

Wiedzę gromadzimy przez falsyfikację

kolejnych hipotez

−

dziecko i kuchenka gazowa

−

dopóki nie udowodnię, że “~X”, mogę

twierdzić że “X”

●

Nauka zajmuje się falsyfikacją hipotez

−

wierzenia religijne nie mogą być

weryfikowane, więc nie są nauką

●

Wnioski następców Poppera: nie ma

ostatecznej prawdy, a jedynie stan

konsensusu do czasu nowych odkryć, nowych

sposobów falsyfikacji

Rozwój wiedzy

przez badania naukowe

●

Wiele badań ma na celu uszczegółowienie

wyników wcześniejszych studiów

−

por. rozwój teorii motywacji

−

np. zależności psychologiczne mogą być

różne w różnych warunkach kulturowych

−

ważna jest też weryfikacja wyników

(koreańskie badania chemiczne, klonowanie

prof. Hwanga)

●

Często badania wydają się mało oryginalne –

ale tak tworzona jest nauka!

●

Oryginalna tematyka badawcza – wizjonerzy,

którzy muszą przekonać innych do swojego

sposobu widzenia świata

Teoria paradygmatów

(Thomas Kuhn)

●

Rewolucja naukowa = przełom intelektualny,

jak za czasów Kopernika i Einsteina

●

Nowa teoria tworzy nowy paradygmat –

wzorzec do naśladowania dla innych badaczy,

sposób myślenia o badanych zjawiskach

●

Okres zamętu intelektualnego

−

zwolennicy i przeciwnicy

−

emocjonalne decyzje, utrata wartości dorobku

naukowego

●

Stopniowe upowszechnienie się nowego

paradygmatu i wymieranie zwolenników

starego

●

Postęp naukowy? Czy tylko zmiana?

Przykład zmiany paradygmatu

Paradygmat 2

terminologia

metody

teorie

założenia

Paradygmat 1

terminologia

metody

teorie

założenia

Teoria A

termninologia

metody

założenia

Teoria B

terminologia

metody

założenia

Teoria C

terminologia

metody

założenia

badacze akceptują

wspólny paradygmat

krytyka dawnego

paradygmatu

specjalizacja

badaczy

(“rozwiązywanie

zagadek”)

Problemy

nie rozwiązane

przez

paradygmat 1

oł

Dojrzała

dyscyplina

naukowa

badacze akceptują

wspólny paradygmat

specjalizacja

badaczy

(“rozwiązywanie

zagadek”)

Problemy

nie rozwiązane

przez

paradygmat 2

Rozwią-

zania

Niedojrzała

dyscyplina

naukowa

Paradygmaty w nauce

●

Kuhn: każda dyscyplina nauk ścisłych opiera

się na określonym paradygmacie, który w

przyszłości może się zmienić

●

Nauki społeczne – równocześnie wiele

różnych paradygmatów, których nie da się

porównywać: każdy opisuje inny aspekt

rzeczywistości społecznej

●

Burrell, Morgan - paradygmaty w teorii

organizacji

−

Funkcjonalizm – poszukiwanie reguł,

przewidywanie i zmiana rzeczywistości

−

Interpretatywizm – poszukiwanie znaczeń,

rozumienie rzeczywistości

Funkcjonalizm i

interpretatywizm

●

Funkcjonalizm

−

Przykład: klasyczne teorie motywacji

−

Wiedza ma bezpośrednie zastosowanie, jest

“narzędziem”

−

cel: PRZEWIDYWANIE

●

Interpretatywizm

−

Przykład: teorie kultury organizacyjnej

(rozumienie kultury i świadomość, że nie

da się jej tak łatwo zmienić)

−

Wiedza nie ma bezpośredniego zastosowania

- ale może się przydać, dostarcza wglądu

−

cel: WYJAŚNIANIE

Wnioski dla nauk o zarządzaniu

●

Nie da się znaleźć ogólnych “praw”

zarządzania

●

Ale można poszukiwać “lokalnych teorii”,

dotyczących efektywnego działania firm

danej branży lub kraju (funkcjonalizm),

●

Albo opisywać pojedyncze firmy dla lepszego

zrozumienia rzeczywistości organizacyjnej

(interpretatywizm)

Testowanie hipotez

(statystyka + filozofia Poppera)

●

Hipoteza zerowa

−

brak związku między X a Y

●

Hipoteza alternatywna

−

(statystycznie istotny) związek

●

Odrzucenie hipotezy zerowej = przyjęcie

hipotezy alternatywnej

−

H0: wykładowca nie obrazi się, jeśli

spóźnię się na zajęcia

−

Ha: wykładowca obrazi się, jeśli spóźnię

się na zajęcia

−

testuję H0...

Błędy w testowaniu hipotez

●

Błąd typu 1

−

Błędny wniosek, że istnieje związek

−

przyjąłem pracownika sądząc, że posiada

cechy, które sprawią że sprawdzi się na

stanowisku – a nie sprawdził się (KOSZTY)

●

Błąd typu 2

−

Wniosek, że nie istnieje związek, podczas

gdy istnieje

−

nie przyjąłem pracownika, który mógł się

sprawdzić na stanowisku (UTRACONE

KORZYŚCI)

Współzależność i przyczynowość

●

Korelacja – dwa zjawiska występują

równocześnie, ale nie muszą być przyczyną i

skutkiem

●

Przyczynowość – jedno zjawisko wywołuje

drugie w określonych okolicznościach

●

Typowe badania zmiennych – tylko korelacje,

brak dowodu wpływu jednej zmiennej na drugą

−

sprzedaż lodów i deszcz; ankiety, dane

ekonomiczne

−

Wnioski w pracach magisterskich – zwykle

nadużywa się relacji przyczynowo-

skutkowych

Badania eksperymentalne

●

“Silne” dowody przyczynowości w sztucznie

wytworzonej sytuacji

−

grupa eksperymentalna, na którą

oddziałuje analizowany czynnik

−

grupa kontrolna, bez wpływu czynnika

●

Problem: badań eksperymentalnych nie da się

zwykle prowadzić dla zjawisk

organizacyjnych

−

a nawet jeśli – warunki eksperymentu

różnią się od rzeczywistych, wiele

istotnych zmiennych nie będzie

uwzględnionych

Metodologia(e?)

●

Poprawne określenia w języku polskim:

−

Metoda badawcza i technika badawcza

−

Metodyka (ang.

methodology

) – powtarzalne

podejście do rozwiązywania podobnych

problemów

(np. metodyka wdrażania systemów IT,

metodyka zarządzania projektami, metodyka

wprowadzania zmian)

−

Metodologia (ang.

methodology

) – nauka o

metodach badawczych i metodykach

Strukturalizowanie problemów

Ethan M. Rasiel, Paul N. Friga (2002)

The

McKinsey Mind

, McGraw-Hill, New York

●

Struktura niezwykle ważna przy

rozwiązywaniu problemów

−

rama pojęciowa – w badaniach naukowych

−

model (

framework

) – w doradztwie

●

Dobrze sformułowany problem warto rozpisać

na “czynniki pierwsze”

Model w zarządzaniu a teoria

●

W zarządzaniu funkcjonuje wiele modeli i
schematów decyzyjnych (

framework

)

−

np. model łańcucha wartości Portera,
macierz BCG, model kultury Scheina

−

to nie teorie – a sposoby uporządkowania
danych, ułatwiające ich gromadzenie

−

nie zawierają twierdzeń ani wniosków

●

Zamęt pojęciowy – bo w niektórych
dyscyplinach nauk społecznych pojęcie
„model” jest stosowane w inny sposób

Tworzenie ramy pojęciowej

●

Stworzenie RAMY POJĘCIOWEJ

−

Określa badane zjawisko

−

Identyfikuje aktorów

−

Wskazuje co mnie interesuje, a co nie

−

Wskazuje badaną próbę

●

W ten sposób opisuję PROBLEM BADAWCZY

−

Rama uwzględnia konstrukty teoretyczne i

graficznie symbolizuje zależności między

nimi

−

Te zależności BĘDĄ WERYFIKOWANE w

badaniach, na razie są tylko POSTULOWANE

Przygotowywanie ram

pojęciowych - przykład

plagiat

kopiowanie

z Internetu

prac zaliczeniowych

prac dyplomowych

literatury popularnej

literatury naukowej

“usługodawcy"

kompilacje

książek

oryginalność

przez imitację

wykrywalność

sposoby

wykrywania

"rynek"

zasady prawne

Przygotowywanie ram

pojęciowych - przykład

plagiat

kopiowanie

z Internetu

prac zaliczeniowych

prac dyplomowych

literatury popularnej

literatury naukowej

“usługodawcy"

kompilacje

książek

oryginalność

przez imitację

wykrywalność

sposoby

wykrywania

"rynek"

zasady prawne

Rama pojęciowa

Plagiat

pracy

dyplomowej

Źródła

kontaktu

Analiza

zawartości

Analiza

procesu

tworzenia

Strony www

Listy dyskusyjne

Ogłoszenia

Marketing

szeptany

Technologie

Instytucje

Interakcje

Sposoby

wykrywania

Zakres ramy pojęciowej

Plagiat

pracy

dyplomowej

Źródła

kontaktu

Analiza

zawartości

Analiza

procesu

tworzenia

Strony www

Listy dyskusyjne

Ogłoszenia

Marketing

szeptany

Technologie

Instytucje

Interakcje

Sposoby

wykrywania

Aktorzy

Student

“Usługodawca"

Promotor

Recenzent

Uczelnia

Inni:

np. serwis Plagiat.pl,

specjalistyczne firmy

Plagiat

pracy

dyplomowej

Prokuratura i

organy ścigania

Wybór aktorów

Student

“Usługodawca"

Promotor

Recenzent

Uczelnia

Inni:

np. serwis Plagiat.pl,

specjalistyczne firmy

Plagiat

pracy

dyplomowej

Prokuratura i

organy ścigania

Dobór próby badawczej

Student

Promotor

Recenzent

Uczelnia

Plagiat

pracy

dyplomowej

na przykładzie

Wydziału

Zarządzania

Uniwersytetu

Warszawskiego

wywiady z X pracownikami centrali, Y

promotorami, Z recenzentami

Budowa ram pojęciowych

●

Na kolejnym wykładzie – budowa złożonych
ram

−

analiza związków:

np. czy częsty kontakt

promotora pracy magisterskiej z magistrantem
zwiększa prawdopodobieństwo wykrycia plagiatu

−

konstrukty teoretyczne i pytania badawcze

−

rama dla problemu biznesowego

●

Do domu: dla opisanego na zajęciach 1
przypadku firmy biotechnologicznej
przygotuj graficzną prezentację problemu
(ramę pojęciową)