METODY BADAŃ SPOŁECZNYCH

WYKŁAD 05.03.2011 r.

Wiedza potoczna

Wiedza naukowa

Pochodzi głównie z procesu socjalizacji. Wiedza potoczna jest dostępna z wielu źródeł. Czasem wiedza potoczna korzysta z badań naukowych. Jest subiektywna - ja uważam, że tak jest. Różnorodność poglądów potocznych wynika z różnych doświadczeń. Wiedza potoczna ma charakter praktyczny i utylitarny. Często dostosowujemy ją do konkretnej sytuacji. Operuje językiem potocznym, mało precyzyjnym. Język potoczny posiada komponenty emocjonalne. Wiedza potoczna społeczna jest wewnętrznie niespójna. Nie dba o to, by być weryfikowalna

Gdy środowisko akademickie uznaje prawdziwość tezy. W naukach przyrodniczych często w namacalny sposób zmierzyć konkretny problem badawczy, istnieją tu uniwersalne prawa, w naukach społecznych nie ma uniwersalnych praw, częściej korzysta się z teorii, które muszą mieć charakter sprawdzalny. Teorie te mają różny zasięg - średniego zasięgu dot. odcinka i uniwersalny zasięg. Teorie muszą mieć charakter empiryczny - najpierw mamy hipotezę, którą sprawdzamy poprzez różne badania, które mają na celu tą hipotezę obalić. Wiedza naukowa jest dostępna z wielu źródeł. Aby wiedza miała charakter naukowy musi spełniać określone warunki - powinna być powtarzalna, sprawdzalna, obiektywna lub zmierzać ku obiektywizacji. Jest wiedzą abstrakcyjną, nie musi mieć charakteru utylitarnego. Sądy wiedzy naukowej mają tendencję do uogólniania. Język naukowy jest ściśle sprecyzowany, operuje aparatem pojęciowym. Język naukowy jest wolny od ocen - badacz opisuje, a nie ocenia. Wiedza naukowa jest usystematyzowana, spójna i dąży do zniwelowania niespójności. Jest pozyskana empirycznie, potwierdzona badaniami, powtarzalna, uzasadniona intersubiektywnie. W niej określamy poziom ufności i możliwości estymowania wyników.

Socjologia jest nauką pluralistyczną, istnieje mnogość funkcjonujących teorii równoległych.

Badanie jest to proces podlegający jakieś regule. Badanie jest to pewne zorganizowane działanie mające na celu dostarczenie uzasadnionych twierdzeń.

Rodzaje badań:

1. Ze względu na cel:

a) weryfikacyjne - weryfikujemy określone doświadczenia;

b) eksploracyjne - mają na celu badanie nieznanego obszaru, dające pole do badań weryfikacyjnych;

c) badania diagnostyczne - zaklasyfikowanie zjawiska do już istniejących kategorii;

d) badania odkrywcze - odkrywanie nowych zjawisk;

e) badania opisowe - opisują zjawisko;

f) badania eksplikacyjne - wyjaśniają, dlaczego zjawisko miało miejsce.

2. Ze względu na charakter wnioskowania:

a) badania z intencją sprawozdawczą - wynikiem badań jest opis rzeczywistości, zjawiska, nie ma potrzeby uogólniania;

b) badania dążące do generalizacji - uogólnianie badanych próbek;

c) badania prognostyczne - przewidywanie, próba oceny tendencji;

d) badania nie wysuwające prognoz - opisują obecne zjawiska, bez oceny tendencji;

e) badania ewolucyjne - ocena zjawiska na zamówienie, opis stanu;

f) badania dyskryptywne - opis sympatii, np. politycznej na tu i teraz;

g) badania teoretyczne - mają za zadanie zweryfikowanie hipotezy;

h) badania aplikacyjne - mają dać się wykorzystać w jakimś działaniu.

Źródło - zjawisko, które chcemy badać.

Źródła wiedzy:

a) wywołane - badacz dokonuje- wprowadza jakiś bodziec;

b) niewywołane - nie wprowadza się bodźca, badanie niereaktywne;

c) utrwalone;

d) nieutrwalone - można tylko zapamiętać i potem odtworzyć z pamięci.

Eksperyment

Funkcje, cele badań:

- funkcja czysto naukowa;

- funkcja poznawcza;

- funkcja poznawcza;

- funkcja weryfikacyjna;

- funkcja dydaktyczna.

Metody badań społecznych w Polsce

Korzystamy z wiedzy w pewnych szczególnych często ekstremalnych sytuacjach. Wiedza sprawdzona, usystematyzowana, prawdziwa. Porównanie nauk przyrodniczych i społecznych, to różnice. Poznanie to poprzez doświadczalny sposób możemy zbadać przedmiot, opisać, zmierzyć, zbadać. Tu pojawiają się nowe uniwersalne i sprawdzone metody. W naukach społecznych jest to trudne. Badanie teorii musi być sprawdzalne empirycznie i musi mieć założenie. Sprawdzamy czy jest prawdziwa. Hipotezy SA po to by je obalić lub nie. Wiedza naukowa od wiedzy potocznej jest dostępna. Wiedza potoczna to moje subiektywna wiedza, bo mnie się tak wydaje. Jest taka jak ja uważam. Musi być dostępna, zbadana, obiektywizacyjna. Różne rzeczy widzimy bo mamy różne doświadczenie. Wypracowaliśmy sobie swoje poglądy. To wiedza abstrakcyjna. Sądy, które budujemy SA sądami ogólnymi. Tendencje uogólniania, takie są założenia naukowe. Nasza wiedzę dostosowujemy do sytuacji, wyjątek potwierdza regułę.

Język - wiedza potoczna operuje językiem potocznym. Posługujemy się językiem mało precyzyjnym - parafraza. Doprecyzowanie języka. Budowa narzędzia, gdzie wykorzystujemy do badania. Język naukowy jest bardzo ściśle doprecyzowany. Koncepcje badawcze - opis aparatu pojęciowego. Język potoczny posiada elementy emocjonalne, tzn. potoczne są nacechowane pejoratywnie, oceniająco. Naukowy język wolny jest od ocen. Badanie nie ocenia tylko opisuje - nie wartościuje.

Wiedza potoczna jest indywidualna i różna, więc jest niespójna wewnętrznie.

Platonistyczna wiedza socjologiczna - teorie się na siebie nakładają i funkcjonują jednocześnie. Ścierają się przez ocenę prawdziwości w paradygmacie funkcjonalnym czy strukturalnym. Buduje swoje teorie i sprawdza swoja prawdziwość.

Wiedza potoczna nie dba o to by być kwalifikowana, nie ma potrzeby udowadniać cokolwiek.

Wiedza naukowa- empiryczne pozyskana wiedza, potwierdzona i powtarzalna. Tzn., że zastosowana w podobnym przypadku pozwala uzyskać takie same wyniki - podstawa naukowości. Z założenia musi być sprawdzalna i musi być intersubiektywna. To nie tylko ja sprawdzam. Każdy kto będzie badać tą metodą, otrzyma takie same wyniki. Procedura jawna, powtarzalna. Niezależny poziom ufności.

Badania

Typy badań, metodologia, która jest sztuka, nauka.

Kryteria: weryfikacyjne i eksploracyjne.

1. Stawiamy hipotezy, które sprawdzamy i potwierdzamy.

2. Należy zbadać obszar, by sformułować , dokonać oceny, są prowadzone w celu - pomagają w sformułowaniu zakresu.

3. Diagnostyczne,

4. Odkrywcze.

Hipotezy potoczne, weryfikacyjne hipotezy.

Ad.3 - zaklasyfikować do już istniejących teorii, do warstwy już przyjętej, stworzonej. Badanie opisowe eksploracyjne - pozwala wyjaśnić dlaczego zjawisko miało miejsce.

Rodzaje ze względu na cel:

Podział ze względu na charakter. Co chcemy osiągnąć. Wnioskowanie - badanie z intencją sprawozdawczą, czyli produktem jest monografia, opis rzeczywistości - sprawozdania. Nie ma potrzeb uogólniania. Niektóre mają za cel budowę teorii, korzystanie z pewnych próbek. Budujemy generalizację całej populacji -

1. Prognostyczne. 2) Nie prognozujące (ze względu na wnioski).

1. Próba oceny tendencji przyszłości maja charakter prognostyczny, prognozujemy jaka będzie tendencja lub moda. Modele mogą być mieszane (dychotomia - dwubiegunowość).

Dychotomia - sposób prowadzenia typologii.

Ewolucyjna (oceniająca) i deskryptywne (opis sympatii, np. polityczne). Kryterium Jakościowe (opis) i ilościowe (liczby).

Badania przekrojowe -ilościowe. Monografie- badania jakościowe.

Teoretyczna i aplikacyjne:

1. Potwierdzić mają hipotezę,

2. Dać się wykorzystać w jakimś działaniu,

3. Dać się zaaplikować.

Zdobywamy wiedze o rzeczywistości wykorzystując źródła. Źródła wiedzy mogą być różne:

1. Wywołane lub nie wywołane,

2. To te by uzyskać reakcję i informację,

3. Np. sondaż, ankieta -oparte na reaktywnych, analiza treści gazet.

Eksperyment - ważny, ale rzadko wykorzystywany w psychologii, to technika standaryzowania się do porównań - reaktywna do grupy eksperymentalnej, do grupy kontrolnej i na tej podstawie wyciągamy wnioski.

Funkcja dla celu - cel założony - funkcja użytkowa, poznawcza, praktyczno-naukowa, obywatelska, dydaktyczna, użyteczna społecznie. Równe lub różne traktowania. Badanie reaktywne.

Wpływ badania na badanego - problem etyczny. Czy respondent pozostanie z dylematem.

Metody badań społecznych - ćwiczenia. 05.03.2011r.

Techniki i opisy tych technik, obserwacje i zanotowanie wniosków. Przykład badań eksploracyjnych. Trzeba najpierw wiedzieć co się chce badać. Standaryzacja narzędzia - wysoki stopień standaryzacji - obserwacja kontrolowana. Szczegółowe instrukcje Karty obserwacji. Np. Czy wyposażenie zaobserwowanej sali wykładowej jest porównywalne do innych sal na uczelni. Jak poziom wyposażenia wpłynie na poziom nauczania.

HISTORIA BADAŃ SPOŁECZNYCH 19.03.2011 r.

Od XVIII w. do I wojny światowej nastąpił czas przemian wiązanych z kapitalizmem, nastąpiła nowa filozofia państwowości. Pojawiły się nowe problemy związane z bytowaniem, jakością życia i jego patologiami. Badania społeczne nie były wtedy dziedziną nauki. Socjologia dopiero wchodziła do świata akademickiego. Następował rozwój świadomości obywatelskiej. Opinia publiczna stała się formą kontroli społecznej. Zaczęła budzić się świadomość, że problemy społeczne powinny być odkrywane i należy o nich rozmawiać. Instytucje publiczne zaczęły narzucać takie badania społeczeństwu. Pojawił się dominujący nurt związany z potrzebami informacyjnymi państwa - spisy powszechne, diagnoza społeczeństwa. Pojawił się nurt krajoznawczy - monografie, opisy miast. Nurt surveyowy - sondaże i ankiety. Laplay - twórca socjologii rodzinnej - poprzez opis rodziny tworzył opis społeczeństwa. Booth - głównie zajmował się miastem, opisywał Londyn. Stworzył metodę badawczą - opis wielkich miast; twórca monografii, zbierał materiały jakościowe i ilościowe.

W okresie międzywojennym badania społeczne wkraczają na grunt akademicki, gdzie zostają przejęte metody wypracowane w ruchu surveyowym. Socjologia przestała być tylko filozofią społeczną, a zaczęła korzystać z badań empirycznych. Thomas - Amerykanin. Znaniecki - Analiza dokumentów osobistych, „Chłop polski”, pamiętniki, listy. Krzywicki - temat bezrobotnych. Pojawiają się instytucje zajmujące się społeczeństwem. Pojawił się pierwszy podręcznik dotyczący badań społecznych.

Po II wojnie światowej do współczesności. Socjografia - opis większej całości na podstawie empirii, opisówka. Pojawia się komercja. Pojawiają się coraz większe potrzeby wykorzystywania badań. Pojawiają się badania nad armią - cele praktyczne, komercyjne. Badania w dziedzinie przemysłu, stosunków politycznych. Zaczęto coraz więcej pieniędzy przeznaczać na badania. Pojawili się zleceniodawcy. Nastąpił rozwój ośrodków badawczych. Ośrodki zaczęły ze sobą rywalizować w trafności badań komercyjnych. Krytyka pozytywizmu i naturalizmu.

Okres PRL-u - do 1956 r. socjologia była wstrzymana. Z przyczyn politycznych odpowiedzi respondentów były tendencyjne i nieprawdziwe. Po transformacji próby były realizowane.

Socjologia dot. badań grupowych. Psychologia zajmuje się badaniem jednostki- analiza osobowości. Mogą tez dotyczyć mikrosocjologii. Dawne badania dot. Raczej dużych grup np. Ewidencja niewolników w Egipcie, czy spis ludności. (Aleksander Wlk.)

Podział na 3 okresy:

1. Od XVIII w. do I wojny św. - czas przemian związany z kapitalizmem. Pojawiły się charakterystyczne dla okresu kapitalizmu problemy związane z bytowaniem, egzystencją, włóczęgostwem. Pierwsze pomysły to badanie rzeczywistości wielkomiejskiej dla celów utylitarnych. Badania dot. obszarów wiejskich wystąpiły w okresie późniejszym po opracowaniu metod badawczych.

2. Socjologia Az do tego czasu nie miała charakteru dyscypliny naukowej. W XVIII wieku socjologia wkracza na grunt akademicki. Badanie rzeczywistości, ale potrzeba wiedzy obywatelskiej. Było to nowatorskie. To doprowadziło do rozwinięcia świadomości obywatelskiej. Nadanie charakteru naukowości daje możliwość rozwiązywania problemów. Daje szanse na rzetelne postrzeganie świata. Pojawiło się twierdzenie, że problemy społeczne muszą być upublicznione, po to by dać sobie z nimi radę.

Wyodrębniły się 3 nurty:

1. W tym czasie dominujący - związany z potrzebami informacyjnymi państwa - spisy częściowe i powszechne, diagnoza społeczna, rzeczywistość społ.

2. Krajoznawczy - opisy, monografie miast - socjologia miast.

3. Ruch surveyowy - potrzeba diagnozowania rzeczywistości - rodzina jest źródłem informacji o społeczeństwie.(La Play) - techniki badań, były mieszane, jakościowe i ilościowe. Booth - opisywanie Londynu, opracowana metoda badawczą. Pracował na danych zastanych, które podzielił zależnie od składu na : warunki życia, fotografie miejsca - 17 tomów pracy z mapami. Sięgał po informacje o policji i nauczycielach. Tam ukształtowały się wzorce badania, sposoby pozyskiwania respondentów. Metodologia jako nowa dziedzina nauki. Związana była z uniwersytetem, ale jeszcze nie z socjologią. Obecne metody oparte są na postawie ruchu surveyowego. W okresie międzywojennym badania wkraczają na grunt akademicki. Po II wojnie św. przejęcie warsztatu badawczego.

Warsztat badawczy

Amerykanie - oni zaczynali na gruncie akademickim. Szkoła Chicagowska -Park. Czas rozbudowy warsztatu i utrwalania. Empiria - wiedza pozyskana stała się bardzo istotnym elementem. Badacz musi korzystać z wiedzy empirycznej.

Polska - Znaniecki, Thomas - metoda analizy dokumentów badawczych socjologicznych.. Ważna praca -„Chłop polski” - n podstawie listów i pamiętników. Wielotomowa praca badawcza. Miała charakter empiryczne, ale też teoretyczny - wnioskowanie z materiału otrzymanego. Socjologia w Polsce wybuchła gwałtownie od końca XVIII wieku. Ważna postać - Krzywicki, pisał o bezrobotnych. Powstał Państwowy Instytut Kultury wsi, Instytut Spraw Społecznych. Pojawił się ⁶ podręcznik Reglińskiego do badań społecznych.

Francja, Anglia, Niemcy - filozofia badaczy z poprzedniego okresu. Durkheim - ruch surveyowy, odróżnienie socjologii od socjografii. Znaniecki przedstawił nowy sposób zbierania danych i badania grup. Celem stało się budowanie teorii, uogólnianie, tworzenie takich projektów, które dały możliwość wnioskowania poprzez uogólnienia.

Socjografia - opis większej całości na bazie empirii. Z czego nic nie wynika, nie ma Interpretacji. Statystyka dla celów rządowych.

II Wojna Światowa i do współczesności.

Pojawienie się komercji. Wykorzystanie istniejących metod dla realizacji coraz większego zapotrzebowania. Badania nad armią były przyczynkiem dla celów praktycznych. Badanie w dziedzinie przemysłu, przeciwdziałanie konfliktom w pracy, przedwyborcze. Pojawili się zleceniodawcy. Rządy, agendy, przedsiębiorstwa. Struktura komercyjna ośrodków badawczych. Trafność badania najważniejsza. Prześciganie się w najbardziej trafnych metodach, sondaże.

Ostatnia krytyka pozytywizmu i realizmu - ilościowa metoda badań do niedawna była najbardziej popularna. Są to badania mniej ilościowe raczej jako jakościowe. Nurty i paradygmaty różne równolegle występują obok siebie.

Badania w Polsce w PRL

Do 56 roku w ogóle socjologia nie mogła istnieć (Kulpińska). Badania i ankieter kojarzony był z przedstawicielem rządowym.

Metodologia badań społecznych - Ćwiczenia mgr Piekarska 19.03.2011r.

Przedmioty - Lutyński - tematy - program.

Dookreślić, pogłębić i wysycić, wygenerowana kategoria.

Doprowadzić do stworzenia zintegrowanego wewnętrznie zestawu ugruntowanych empirycznie twierdzeń teoretycznych. Obserwacja omawiana jest niekontrolowana.

Próba niestandaryzowana.

Standaryzacja polega na powtarzalności

Stopień standaryzacji.

Kontinuum - zmniejszający się stopień standaryzacji.

Projekt badawczy - to jest całość. Ludzi trzeba zwerbować, przeszkolić, komuś zlecić (logistyka), przygotować narzędzia. Aż do publikacji wyników. - To jest projekt.

Koncepcja badawcza - to to, co badacz chciał zbadać i czy to zrobił. Narzędzia i wyniki to mało, trzeba udowodnić, że moja metoda i koncepcja jest prawidłowa.

Założenie, to takie rozumowanie, po co zadaje takie pytania w narzędziu. Problematyka badawcza musi zawierać coś co pozwoli postawić wstępne hipotezy badawcze. Cały rozum zbiera się w procesie rozbijania problemu, aż do rozwinięcia i potem dobranie narzędzi.

Część koncepcyjna jest największa 80%.. Ważny jest aparat pojęciowy - pytania problemowe, operacjonalizacja, konkretyzacja pojęć. Przekładany język empirii na język potoczny.

Pytania bogate w treść lub ubogie w treść.

ETAPY PROCESU BADAWCZEGO 02.04.2011 r.

Kolejność może się zmieniać w zależności od rodzaju badania, ale w każdym rodzaju muszą się znaleźć wszystkie elementy. Koncepcja badawcza ma na celu utwierdzić nas w przekonaniu, że zrobiliśmy dobrze badanie.

1. Przygotowanie koncepcji badawczej

Metoda jest ogółem wszystkich technik, jest powtarzalna.
Problematyka badań - ogół pytań problemowych, na które chce badacz znaleźć odpowiedź poprzez badanie. Zawsze konstruowane są w pewnej hierarchii - pytania naczelne. Określenie pytań ułatwia tworzenie narzędzi. Pytania naczelne uszczegóławiamy i konkretyzujemy aparat pojęciowy. Doprecyzowanie pojęć pomaga w utworzeniu pytań szczegółowych. Odpowiedzi na pytania szczegółowe pozwalają odpowiedzieć na pytanie naczelne. W tym samym czasie poszukujemy określonych sytuacji (wskaźnika), w której problematyczne sytuacje zachodzą, poszukiwanie zjawiska.

2. Przedmiot badań - określenie przedmiotu badań w czasie, w przestrzeni

Wybór narzędzi, technik. Techniki mogą być różne i mieszane, np. najpierw ankieta, a potem wywiad swobodny. Często robi się badanie pilotażowe, celem sprawdzenia narzędzia, jego trafności, czy pytania są zrozumiałe, czy są odpowiedzi, których badacz nie przewidział. Ważnym elementem jest sama osoba ankietera, którą trzeba poinstruować, na co ma zwracać uwag ę, czy narzędzie spełnia swoją rolę. Badacz z respondentem musi mówić językiem respondenta. Można tez zrobić badanie próbne, które nie sprawdza narzędzia tylko koncepcję i czy to badanie odpowie na koncepcję. Pilotaż przeprowadza się w ekstremalnie różnych grupach na małej próbie. Badanie szersze przeprowadza się w szerszej grupie. Badanie pilotażowe i próbne weryfikują naszą koncepcję badawczą i problematykę.

3. Realizowanie badania

Zazwyczaj przeprowadzają je zespoły osób w terenie - nie sam badacz. Ankieterów trzeba przeszkolić wg określonej instrukcji. Praca terenowa musi być poprzedzona doborem próby, jak najbardziej reprezentatywnej. Po zamknięciu próby następuje krytyka materiału. Tworzymy klucz kodowy, obliczenia na określonym oprogramowaniu. Częściej ilościowe, jakościowe rzadziej, ale też istnieją programy wspomagające analizę materiału badawczego.
Przed terenem możemy dokonać kontroli ankieterów, poprzez np. wysłanie kolejnego ankietera, który ma zweryfikować pracę pierwszego ankietera. Po stworzeniu klucza kodowego - wstępnym opracowaniu materiału, możemy przejść do analizy.

4. Prezentacja wyników i interpretacji badawczej.

5. Wnioski i sugestie do dalszych badań.

Techniki badawcze

Stopień standaryzacji. Oparte na obserwacji (kontrolowanej i niekontrolowanej), oparte na komunikacji (bezpośredniej i pośredniej).
Bezpośrednie to wywiady z różnym stopniem standaryzacji, kwestionariusze i wywiad swobodny. Pośrednie to wysoko standaryzowane np. ankiety i formy niestandaryzowane, bp. dokumenty osobiste.

Dobór próby:

Racjonalne:
- losowe oparte na aparatach losowania, które spełniają podstawowe kryteria i kompletność populacji - każda jednostka, która spełnia kryteria musi znaleźć się w grupie aparatu, z odpowiednim przedziałem ufności;
- dobór celowy, np. ekspertów, najlepiej poinformowanych - dobór wg ekstremalnych cech, wg pary cech;

- dobór kwotowy - wg określonych cech, budowa próby, która będzie odzwierciedleniem grupy badanej (wykształcenie, płeć, wiek, miejsce zamieszkania) - znając rozkład tych cech w społeczeństwie możemy zbudować minigrupę z określonymi cechami, nie ma tu doboru losowego;

- dobór lawinowy (śnieżnej kuli) - respondent, do którego trafiliśmy informuje o kolejnych respondentach;

- dobór jednostek krańcowych - dobór jednostek o skrajnych cechach, badając min. i max. wiemy, co się dzieje pośrodku;

- dobór jednostek o cechach przeciętnych.
Dobry dobór pozwala najczęściej na estymację populacji, ale nie zawsze - np. przy doborze lawinowym nie ma mowy o estymacji.

- obór kwotowo-losowy - losowanie w ramach określonej kategorii.

Nieracjonalne - nie pozwalają na racjonalne uogólnianie:

- dobór samorzutny - respondenci sami się zgłaszają;

- dobór przypadkowy - ankieta uliczna.

STANDARYZACJA WYWIADU 16.04.2011 r.

Standaryzacja daje nam możliwość powtarzania badania.

Wywiad standaryzowany:

1. Wywiad swobodny:

- niestrukturalizowany

- z poszukiwaną lista informacji

2. Wywiad kwestionariuszowy

- słabo zestandaryzowany

- silnie zestandaryzowany.

Wywiady swobodne służą do badań jakościowych. Nie posiadają pytań (stałych). Wywiad swobodny ma przypominać zwykła rozmowę (nieformalną).

Narzędzia: Plan wywiadu, dyspozycje, lista poszukiwanych informacji.

Kodowanie: analiza rozpoczyna się od odsłuchania wszelkich zebranych materiałów. Prowadzący wywiad musi się dostosować do osoby, miejsca oraz okoliczności.

Dyspozycje określają kiedy, jak i gdzie.

Przyporządkowuje respondenta do określonej kategorii. Trzeba podążać za informacją, kolejność pytań ma znaczenie, do badania wprowadzamy tylko pożądane informacje.

Techniki rejestracji: dyktafon, zapis papierowy, zapis wideo.

Przygotowanie wywiadu:

1. Wyjaśnienie - musi paść informacja o zbieraniu danych, celem uzyskania zgody na nagranie tego badania, dane nie są udostępniane, pytania są zależne od wywiadu, pytania otwarte. Najpierw pytamy o fakty, potem o oceny. Mówimy językiem zrozumiałym dla respondenta. Należy podsumować rozmowę, pytamy, czy ma coś do dodania, ma to na celu skorygowanie błędów. Możemy mieć do czynienia z wywiadem mentalnym (pozytywnie nastawiony respondent, chętny do współpracy) i wywiadem niementalnym (respondent małomówny, niechętny badaniu).

2. Techniki przełamywania niechęci - zachowywanie się tak, aby respondent czuł przyjaźń ankietera. Drugi typ przełamywania niechęci - „twardy”, udajemy zainteresowanie wszystkim, co mówi respondent, nie wykazujemy sprzeczności w tym co mówi respondent i nie wypowiadamy swoich poglądów.

Przeczytać Babbie (161-169), 165, rozdział 5.

ĆWICZENIA

Plan wywiadu:

Nawiązanie kontaktu

Wyjaśnienie

Wywiad właściwy

Podsumowanie

Aparat pojęciowy

---