1. Budowa cząsteczki alkoholu

Zastępując atomy wodoru grupami –OH (hydroksylowymi) w cząsteczkach alkanów lub grupach alkilowych alkenów, alkinów i węglowodorów aromatycznych, otrzymujemy wzory alkoholi.

Patrząc na budowę szkieletu węglowego alkoholi można podzielić je na trzy grupy:

- alkohole nasycone, będące pochodnymi alkanów

- alkohole nienasycone, będące pochodnymi alkenów i alkinów;

- alkohole aromatyczne, będące pochodnymi homologów benzenu i innych związków aromatycznych.

Co do nazewnictwa alkoholi w tym wypadku dopisuje się na końcówkę „-ol”, która oznacza obecność grupy hydroksylowej i podając w razie potrzeby położenie tej grupy w cząsteczce.

1. Szereg homologiczny alkoholi ( pojęcie grupy funkcyjnej)

Szereg homologiczny alkoholi jest analogiczny do prostego szeregu homologicznego alkanów.

Szereg homologiczny alkanów to: C_nH_{2n +2}

Szereg homologiczny alkoholi to C_nH_2n+1OH

Jestem atom wodoru jest zastąpiony grupą hydroksylową OH

W tym punkcie pojawia się zjawisko izomerii. Izomery to związki o takim samym wzorze sumarycznym, ale zupełnie innej budowie strukturalnej. Np. propanotriol i propanodiol

Grupa funkcyjna (podstawnik) – szczególnie aktywna część cząsteczki, która jest odpowiedzialna za jej sposób reagowania w danej reakcji.

1. Rzędowość alkoholi

Grupa hydroksylowa -OH może być związana z pierwszorzędowym, drugorzędowym i trzeciorzędowym atomem węgla. Oznacza to, że może ona leżeć na końcach łańcucha węglowego, w jego środku lub też na rozgałęzieniach łańcucha. Mówimy wtedy o alkoholach odpowiednio I-rzędowych, II-rzędowych i III-rzędowych. Podział alkoholi według rzędowości uzasadniony jest ich właściwościami. Jednym słowem mówiąc alkohole tej samej rzędności mają podobne właściwości chemiczne, odmienne od właściwości alkoholi o innej rzędności. Najszybciej reagują alkohole III-rzędowe, najwolniej I-rzędowe.

1. Otrzymywanie alkoholi monohydroksylowych

• Hydroliza fluorowcopochodnych węglowodorów:

CH₃-CH₂Br + H₂O → CH₃-CH₂OH + HBr

• Addycja wody do alkenów

CH₂=CH₂ + H₂O → CH₃-CH₂OH

• Redukcja ketonów i aldehydów:

CH₃-CHO + H₂ → CH₃-CH₂OH

CH₃-CO-CH₃ + H₂ → CH₃-CHOH-CH

• Hydroliza estrów

HCOOCH₂CH₃ + H₂O → CH₃-CH₂OH + HCOOH

1. Najważniejsze reakcje alkoholi monohydroksylowych

• Reakcja estryfikacji, czyli tworzenia estrów z kwasami karboksylowymi oraz kwasami nieorganicznymi:

CH₃OH + HCOOH → HCOOCH₃ + H₂O

• Reakcje eliminacji wody, prowadzące do otrzymania alkenów (Katalizatorem tej reakcji jest tlenek glinu III Al₂O₃)

CH₃-CH₂OH  CH₂=CH₂ + H₂O

• Reakcje z aktywnymi metalami (berylowcami i litowcami)

2 CH3OH + 2 Na → 2 CH3ONa + H2↑

• Reakcję substytucji kwasami fluorowodorowymi (dehydratacja – eliminacja wody)

CH₃-CH₂OH + HBr → CH₃-CH₂Br + H₂O

• Reakcje utleniania prowadzące do powstania aldehydów z alkoholi monohydroksylowych oraz ketonów z alkoholi polihydroksylowych.

CH₃-CH₂OH + CuO → CH₃COH + Cu + H₂O

1. Alkohole polihydroksylowe (glicerol i gliceryna)

Otrzymywanie glikolu etylowego

Otrzymywanie gliceryny