Zatrucia ostre

Są najczęściej spotykanym rodzajem zatruć. Zdarzają się u osób narażonych zawodowo na insektycydy oraz niekiedy w gospodarstwach domowych przez przypadkowe spożycie lub polanie się nimi. Zatrucie rozwija sie szybko od 0,5 do 1h, a przy wniknięciu przez skórę - od 2 do 3 godzin.

Objawy zatrucia ostrego:

• objawy wynikające z pobudzenia receptorów muskarynowych - występują w zatruciu lekkim, średnim i ciężkim. W zatruciu lekkim nieaktywne jest 60% acetylocholinoesterazy (AChE) i objawy utrzymują się przez okres 1-3 dni.

  • osłabienie, niepokój

  • ból i zawroty głowy

  • zaburzenia widzenia

  • ślinienie, łzawienie

  • nudności, wymioty, brak łaknienia

  • zwężenie źrenic

• objawy wynikające z pobudzenia receptorów nikotynowych - występują w zatruciu średnim i ciężkim. W zatruciu średnim nieaktywne jest 60-90% acetylocholinoesterazy i objawy (jeśli nie doprowadzą do śmierci) utrzymują się przez okres 1-2 tygodni.

  • narastające zaburzenia widzenia

  • wymioty, biegunka

  • hipertonia (nadmierne napięcie mięśni)

  • drżenie mięśni twarzy, rąk i głowy

  • ogólne pobudzenie, uczucie lęku

  • trudności w oddychaniu, rzężenie

  • sinica

• objawy ze strony OUN - występują w zatruciu ciężkim, gdy nieaktywne jest 90-100% acetylocholinoesterazy. Najczęściej prowadzą do zgonu.

  • drgawki

  • zaburzenia psychiczne

  • sinica

  • obrzęk płuc

  • porażenie ośrodka oddechowego

Niektóre tioestry kwasu fosforowego wykazują opóźnione działanie neurotoksyczne. Polega ono na postępowaniu neuropatii obwodowej objawiającej się porażeniem kończyn dolnych, niezbornością ruchów oraz zaburzeniami czucia. Objawy te pojawiają się po 8-14 dniach od zatrucia. Mechanizm powstawania tych zmian jest prawdopodobnie niezależny od działania insektycydów na AChE.

Odtrutki

Przywrócenie aktywności zablokowanej acetylocholinoesterazy jest możliwe po samoistnym oddysocjowaniu trucizny z kompleksu z enzymem, co następuje bardzo powoli. Można też wymusić uwolnienie enzymu przez zastosowaniem odtrutek. Odtrutkami w zatruciu organofosforanami są oksymy np. obidoksym, azoksym i pralidoksym. Oksymy należą do grupy odtrutek zwanej reaktywatorami.

W leczeniu zatruć pomocne jest podawanie atropiny (do momentu ustania wydzielania z gruczołów: ślinienia, łzawienia), która jako antagonista acetylocholiny łagodzi objawy.