1.Pierwociny myśli ekonomicznej:Twórca pojecia- Arystoteles. Etymologia: oikos – dom, nomos – prawo. Oikonomika – dziedzina zajmująca się prawami prowadzenia gosp.dom.
2.Etapy myśli Eko.: Staroż. i średniow. (od Grecji do XVw, margines rozważań prawno-filozoficznych); nowoż. (początek głębszych analiz, oderwanie ekonomii od rozważań Polit-filozof); współcz. (od 1776, pojawiają się metody naukowe w rozważaniach ekonomicznych).
3.Ekonomia jako nauka i jej podziały: bada decyzje podejmowane przez konsumenta, podmioty gosp. i kraje dot. zaspokojenia nieograniczonych potrzeb społecznych i indywidualnych. Podziały ekonomii:- mikro, marko i mezoekonomia; - e. pozytywna (jak jest) i e. normatywna (jak być powinno); -podażowa, popytowa.
4.Podst. Problemy ekonom: Co? (produkować,ile,kiedy); Jak? (przez kogo, z czego, z jakich materiałów); Dla kogo? (jak podzielić wytwory, kto ma je użytkować, kto korzyści)
5.Aparatura metodologiczna ekonomii: Kat. Ekonomiczne, Prawa ekonomiczne; teorie ekonom; metody badawcze; procedury badawcze.
6.Istota gosp narodowej: Gosp narodowa jest to całokształt działalności gospodarczej prowadzonej na terenie całego państwa.
7.Podział gospodarki narodowej: Podmiotowo (gosp domowe; przedsiębiorstwo; państwo); Kryterium właśności (sektor publiczny, sektor prywatny); Funkcjonalno-instytucjonalne (sekt. Przeds. Niefinansowych; instytucji finansowych i bankowych; inst rządowych i samorządowych; sekt gosp domowych; sekt inst niekomercyjnych; sektor zagranicy); Kryt. Produkcyjne (działy, gałęzie, branże gosp narodowej, asortymenty towarów i usług); Struktury zatrudnienia (sektorowa, działowa, gałęziowo-branżowa); kryt. Stosowanych technologii (zacofane i nowoczesne).
8.Gospodarka rynkowa (to gospodarka, w której zasadniczym regulatorem procesów
gospodarczych jest samoczynnie działający rynek czy też mechanizm rynkowy); (to taki typ organizacji człowieka w którym koordynatorem procesów jest rynek a własność czynników produkcji ma charakter prywatny).
Rodzaje: prosta towarowa; towarowo pieniężna; kapitalistyczna.
9.Elementy gospodarki rynkowej: Towar, cena pieniądz, rynek.
10.Podstawy funkcjonowania gosp rynkowej: 3 podmioty na rynku (gosp domowe, firmy,państwo); podmioty działają samodzielnie w myśl samofinansowania; swoboda prowadzenia działalności; transakcje prowadzone są przy użyciu pieniędzy; podmioty działają w warunkach konkurencji doskonałej; wszyscy maja ten sam dostęp do inf rynkowej; każdy sprzedawca i nabywca ma swobodę wyboru kontrahenta.
11.Rola rynku w gospodarce: rynek – całokształt transakcji kupna i sprzedaży; gosp funkcjonuje w warunkach kapitalizmu; gosp składa się z 2 podmiotów (gosp domowych i firm); rynek (dzieli się na rynek dóbr i rynek zasobów); wykres kołowy obrazuje współzależności między podmiotami.
12.Rola Państwa w gosp: Działania państwa korygujące pewne procesy rynkowe, co ma na celu interwencjonizm i kontrole pewnych procesów rynkowych. Funkcje państwa: alokacyjna; redystrybucyjna; stabilizacyjna (stabilizacja procesów koniunkturalnych).
13.Modele gosp rynkowej : anglosaski (mało interwencjonizmu, rynek gł. Regulatorem); nadreński (duży zakres świadczeń socjalnych); skandynawski (państwo opiekuńcze, duża redystrybucja dochodów przez budżet); japoński (silna alokacja czynników produkcji – państwo wyznacza cele gospodarcze).
14.Istota mikroekonomii – badanie zachowań indywidualnych konsumentów, firm i rynków w gospodarce. Podstawowe zagadnienia: teoria wyboru konsumenta, teoria postępowania producenta, konkurencja doskonała, niedoskonała, monopolistyczna, monopol, oligopol, ryzyko, rola rządu,równowaga,dobrobyt.
15.Rynek w wymiarze mikroekonomicznym to całokształt transakcji kupna sprzedaży dóbr i czynników produkcji przez gospodarstwa domowe,
16.Istota popytu mikroekonomicznego – popyt mikroekonomiczny jest to ilość dóbr, którą konsumenci są w stanie kupić po danej cenie w danej chwili. Popyt zależy od potrzeb, dochodów, cen. Elastyczność popytu jest to reakcja popytu na zmianę ceny dobra na rynku.
17.Istota i charakterystyka podaży – podaż to ilość dóbr, którą producenci są w stanie zaoferować na rynku po danej cenie w danej chwili. Determinanty podaży: cena dobra, cena czynników produkcji, technologia, ceny substytutów, cele firmy, liczba producentów na rynku, export i import, polityka państwa. Elastyczność cenowa podaży – reakcja podaży na zmianę ceny towaru.
18.Paradoxy popytu i podaży - Prawo popytu - Przy ceteris paribus, wraz ze wzrostem ceny danego dobra, zmaleje zapotrzebowanie na dobro, a wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie wzrośnie.
Prawo podaży - Przy ceteris paribus, podaż danego towaru się zwiększa, jeśli wzrasta jego cena, natomiast obniżaniu się ceny towarzyszy spadek wielkości podaży. Poziom podaży, tak jak poziom popytu nie zależy wyłącznie od ceny towaru. Paradoxy popytu: Veblena (luxusowe); Giffena (dobra tanie); spekulacyjny (gdy cena będzie rosnąć). Paradox podaży: indywidualnej podaży pracy - Ostateczna indywidualna decyzja o zwiększeniu nakładu pracy jest określona poprzez sumę satysfakcji, tj. użyteczności konsumpcji.
19.Istota konkurencji rynkowej – rywalizacja między podmiotami gospodarczymi o uzyskanie korzyści ekonomicznych z działalności firmy.
20.Gospodarstwo domowe – jeden z podmiotów gospodarczych, osoba lub grupa osób razem zamieszkujących i wspólnie utrzymujących się. Jednoosobowe gosp – osoby samotne, same się utrzymujące.
21.Przedsiębiorstwo – podmiot gospodarczy prowadzący zarobkową lub nie działalność gospodarczą. Jest odrębne ekonomiczne i ma osobowość prawną.
22.Cele działania jw↑: klasyczny (maxymalizacja zysku); biologiczny (przetrwanie i homeostaza); zarządcze (bezp. dążenie do wzrostu zysku, max. sprzedaży, użyteczności)
23.Istota racjonalnego gospodarowanie - podmiot dokonuje takiej alokacji ograniczonych zasobów, które optymalizują korzyści, jakie z tego czerpie. Zmusza do tego rzadkość zasobów i dóbr w gospodarce. Teoria racjonalnych oczekiwań – podmioty dokonują decyzji na podstawie wszystkich dostępnych informacji o uwarunkowaniach ekonomicznych i o potencjalnych skutkach decyzji. Rachunek ekonomiczny - porównanie nakładów związanych z podejmowanymi działaniami i efektów, jakie jednostka zamierza osiągnąć. Pozwala on wybrać wariant ułatwiający osiągnięcie danych korzyści:
a) wariant 1 - zasada największego efektu/największej wydajności; b) Wariant 2 - zasada najmniejszego nakładu/oszczędności środków. Cechy rachunku ekonom: wariantowość, kompleksowość, dualizm, wiarygodność.
24.Zasada racjonalnego gospodarowania - Maksymalizacja efektów, przy założonym poziomie nakładów lub Minimalizacja nakładów, przy założonym poziomie efektów. Racjonalność postępowania wymaga, aby podmiot zbierał i analizował przy pomocy rozumu wszystkie informacje niezbędne do podjęcia właściwej decyzji o alokacji zasobów.
25.Problemy praktyki mikroekonomicznej – to realne procesy decyzyjne konsumentów, producentów, państw ograniczających te decyzje oraz realne reakcje poszczególnych podmiotów gospodarczych.
26.problemy polityki mikroekonomicznej – wzrost poziomu konsumpcji, pełne i stabilne zatrudnienie, odpowiedni poziom produkcji, rozsądna stabilność cen, wysokie i coraz wyższe zarobki, racjonalność postępowania, poprawne relacje koszt – efekt.
27.Teoria wyboru konsumenta - opisuje zachowania indywidualnych konsumentów na rynku oraz wyjaśniania działanie mechanizmu rynkowego w zakresie dystrybucji dóbr i kształtowania cen. Przedmiotem zainteresowania teorii wyboru konsumenta jest konsumpcja dóbr przez ludzi, rozpatrywana w kontekście wyborów, jakich w związku z tym dokonują. Teoria ta nie rozważa konsumpcji w ujęciu biologicznym, nie zastanawia się co dzieje się z dobrem w momencie jego spożytkowania. Założenia odnośnie konsumenta (suwerennośc decyzji, racjonalność decyzji, nieograniczone potrzeby). Środki pieniężne w dyspozycji konsumenta, które może on spożytkować na zakup różnych kombinacji dóbr. Założenia odnośnie preferencji – pełna informacja, jednoznaczność preferencji, przechodniość preferencji. Użyteczność jest miarą subiektywnej satysfakcji jaką konsument czerpie z konsumpcji określonego koszyka (kombinacji) dóbr.
28.Zasady i uwarunkowania zachowań nabywczych konsumenta- wpływ maja systemy. W gosp. Rynk. bogata oferta rynkowa i konkurencja prod.pozwala na wybór zgodny z preferencjami czy gustami , tylko ograniczenia budżetu wyznaczają ramy wyboru poziomu i struktury konsumpcji. W gosp. Cent-plan. dochody są konieczne, ale nie wystarczające kształtowaniu konsumpcji nabywcy. Niedobór dóbr konsump. spowodował kształt. się tzw. alternatywnych sposobów alokacji dóbr konsumpcyjnych(racjonowanie i reglamentacja). Pogłębianie się niedoborów, racjonowanie szerszego asortymentu(kartki na mieso,alkohol,buty itp.) wymuszały zmianę struktury konsumpcji tzw. zjawisko substytucji wymuszonej lub wręcz uniemożliwiały dokonanie wydatków tzw. zjawisko wymuszonych oszczędności, które to kumulując się z okresu na okres, tworzyły tzw. nawias inflacyjny- miara niedopasowania możliwości nabywczych społeczeństwa do możliwości podaż. gospodarki. Innym czynnikiem warunkującym zachowanie konsumenta są jego gusta ,preferencje, subiektywizm
29.Problem obojętności - Dobra obojętne - Zbiór takich kombinacji dóbr i usług, które sprawiają konsumentowi jednakowe zadowolenie, czyli dostarczają mu takiej samej użyteczności całkowitej.
30.Problem preferencji konsumenta - Preferencje konsumenta odzwierciedlają i formalizują gusty konsumenta i nie zależą w żaden sposób od cen dóbr lub budżetu konsumenta, lecz wyłącznie od zadowolenia, satysfakcji, szczęścia lub użyteczności jakie mu zapewniają. Preferencje pozwalają konsumentowi dokonywać wyborów w obliczu rozmaitych alternatyw.
32.Krańcowa stopa substytucji - Stosunek wymiany, przy którym konsument skłonny jest dokonać wymiany dobra X na dobro Y i na odwrót. Zależy od krzywych użyteczności osiąganych z konsumpcji danych dóbr i stanu posiadania. Innymi słowy krańcowa stopa substytucji jest to stosunek przyrostu konsumpcji jednego dobra do ubytku konsumpcji innego (innych) – taki, że konsument nie zmienia
osiąganej użyteczności i przy założeniu, że jego krzywa obojętności pozostaje niezmieniona.
33.Budżet konsumenta - Ograniczenie budżetowe określa które koszyki dóbr są dostępne dla konsumenta, a które nie. Ograniczenie budżetowe zależy od dwóch czynników: dochodu konsumenta oraz ceny. Linia budżetowa jest graficznym odwzorowaniem ograniczenia budżetowego konsumenta. Łączy punkty odpowiadające dostępnym konsumentowi kombinacjom dóbr A i B, przy założeniu wydatkowania na nie całości dochodu.
34.Budżetowe ograniczenie zachowań nabywczych – zachowania nabywcze są uzależnione od budżetu konsumenta, źródło – dochody płacowe; 2-ga strona budżetu – wydatki; Zmiana dochodu konsumenta ma wpływ na to, które koszyki dóbr są dla niego dostępne, a które nie. Wzrost dochodu przy nie zmienionych cenach powoduje zwiększenie siły nabywczej, a więc powiększenie zbioru dostępnych koszyków dóbr. Analog. odwrotnie.
35.Dostosowani do zmian cen + cenowe ograniczenia zachowań- zadowolenie konsumenta -kiedy każde nabywane dobro dostarcza użyteczności krańcowej proporcjonalnej do jego ceny. Strata dochodu na zakup (koszt) rekompensowana przyrostem użyt. z dodatkowych dóbr. Zmiana ceny wywołuje zmiany w popycie konsumentów. Musi dostosować się do sytuacji-efekt substytucyjny (zastęp. dobra droższego tańszym, które zaspokaja potrzebę) i dochodowy (wzrost cen dóbr, powoduje spadek dochodu realnego).
36.Nadwyżka konsumenta- jest sumą uzyskanych użyte. nad poniesionymi kosztami(wykres)
37.Alternatywne teorie wyborów konsumenckich- Teoria ujawnionych preferencji-obok dochodu i cen za determinanty wyboru nabywanych dóbr uznano także gusta konsumentów, gdyż nie da się dokładnie wyznaczyć krzywych obojętności. Analiza preferencji ujawnionych polega na zgadywaniu efektu substytucyjnego i dochodowego nie posługując się krzywymi obojętności.Teoria psychologiczna Katony-Pomimo swobody w wydatkowaniu dochodu decyzje, które podejmuje gosp. dom. w sprawie zakupu towaru i usług nie są przypadkowe lecz racjonalne, proste do przewidzenia i kontrolii.Obok cen i dochodu ważna krańcowa skłonność do konsumpcji, oczekiwania i przewidywania przyszłej sytuacji gosp.kraju oraz zmienne interwencyjne (nawyki, motywy, postawy konsum.)
38. podstawy i istota teorii decyzji producenta-Teoria produkcji-analiza wyznacz. zmian wielkości prod. oraz związków między nakładami a rozmiarami wytworz. produktu. Dot. celów, zadań, funkcji tego procesu, a także zachowań przedsiębiorstwa w realizacji produkcji oraz reakcji na zachowania konkurencji. Teoria funkcjonowania przedsiębiorstwa-Dot. problematyki organizacji przedsiębiorstw, kosztów oraz konkurencji. Jednym z elementów tej teorii- przedsiębiorstwo (ekonomiczne i prawne) którego celem jest przynoszenie zysków w wyniku sprzedaży własnych produktów i usług.Innym ważnym elementem-Koszt jako kategoria ekonomiczna- celowe i uzasadnione wydatki poniesione w określonym czasie na opłacenie elementów procesu gospodarczego, dalej do uzyskania przychodu. Koszty podzielimy na koszty społeczne i własne funkcjonowania podmiotu gospodarczego. Najbardziej istotne są koszty własne. Z pojęciem kosztu są ściśle związane dwie inne kategorie ekon.: wydatek i nakład. Koszty funk. przeds. stanowi suma wydatków przedsieb.Teoria konkurencji-przedmiotowo wyróżniamy przedsiębiorstwa stosujące konkurencję cenową i konkurencję niecenową. Z/w/n char. konkurencji oraz char. rynku: przedsię. doskonale konkurencyjne i przedsię. niedoskonałej konkurencyjności.
39.Decyzje konsumenta i warunki ich podejmowania-Ważną stroną teorii produkcji są problemy decyzyjne produkcji, które podejmują i rozwiązują pod względem efektywnego zastos. czynników prod.. Wiąże się to z podziałem czynników prod. na stałe i zmienne oraz rozpatrywaniem funkcji prod. w krótkim i długim okresie. Zaznaczyć trzeba, iż długość okresu w analizach produkcji mierzymy nie tyle jego jednostkami (dniami, miesiącami, latami), ile czasem zmiany czynnika produkcyjnego, a ten jest dalece zróżnicowany w poszczególnych gałęziach przemysłu. Pomocne jest odwołanie się do analizy prawa malejących przychodów opierającej się na krzywej oraz krańcowej produktywności.
40.Zasoby a czynniki produkcji-Zasoby – elem.przyr. mające znaczenie dla bytu i gosp. człowieka. Są to gleby, surowce, wody, lasy, zwierzęta. Zasoby przyr. dzielimy na niewyczerpalne i wyczerpalne, a te natomiast na odnawialne (rośliny i zwierzęta) i nieodnawialne (surowce mineralne, gleby). Czynniki produkcji - materialne lub niematerialne zasoby niezbędne do wytwarzania towarów i usług. W klasycznym ujęciu wyróżnia się następujące czynniki produkcji:: 1.ziemia oraz naturalne surowce posiadane przez ludzi. Ceną ziemi jest czynsz; 2.praca to wysiłek ludzki włożony w wytworzenie danego dobra, ceną pracy jest płaca; 3.kapitał to dobra wytworzone uprzednio przez ludzi używane do produkcji innych dóbr. Są to budynki, narzędzia i maszyny. Ceną kapitału są odsetki; Zasób staje się czynnikiem produkcji po włączeniu do procesu produkcyjnego.
41.Funkcja produkcji-Dot zależności między wielkością poniesionych nakładów na produkcję dóbr a osiągniętymi wynikami. Przy założeniu dwóch czynników produkcji: pracy – L i kapitału – K, -f.produkcji: X=f(L, K), inne czynniki produkcji.Funkcja produkcji wskazuje technicznie możliwą wielkość produkcji.
42.Produkcja całkowita,krańcowa,przecietna -Produkcja całkowita- Dot. ilości dóbr produkowanych w danym okresie przez daną liczbę ludzi.Produkcja krańcowa-miara przyrostu prod. całk. spowodowana wzrostem jednego czynnika o 1 osobę.Produkcja przeciętna-stos. prod. całkowitej do licz. zatrudnionych. Założenie-zwiększamy tylko jeden czynnik produkcji.Etap I-wzrost produkcji całkowitej, krańcowej przeciętnej(wzrasta wydajność)Etap II-produkcja całkowita stabilizuje się, spada produkcja krańcowa. Etap III-spadek produkcji całkowitej. Prawo malejących przychodów –zwiększając nakłady czynnika o kolejne jednostki ,utrzymując pozostałe czynniki bez zmian, osiągamy punkt, począwszy od którego dalsze zwiększanie ilości tego czynnika powoduje zmniejszanie krańcowych przyrostów całk. prod.
43.Izokwanta-jest to zbiór wszystkich kombinacji ilościowych kapitału i pracy, które pozwalają wytworzyć tę samą wartość produkcji. Inaczej krzywe równego produktu.
44.Postęp techniczny - proces zmian rozwojowych techniki wyrażający się przez wprowadzenie do procesu produkcji nowych, udoskonalonych maszyn, urządzeń, narzędzi i nowych technologii oraz przez wykorzystanie w sposób doskonalszy istniejących zasobów.
45.Granica możliwości produkcyjnych - Wskazuje na alternatywne kombinacje dwóch grup produktów, które społeczeństwo jest zdolne wytworzyć w ciągu danego okresu czasu wykorzystując do tego w całości i w jak najlepszy sposób posiadane zasoby oraz technologie produkcji.
46.Koszt jako kategoria ekonomiczna. Istota-pieniężny wymiar pomiaru zużycia środków w działalności gospodarczej prowadzonej w warunkach gospodarki rynkowej, oraz celowe i uzasadnione wydatki poniesione w celu podniesienia przychodów.Zadania i funkcje-1.Miernik oceny funkcjonowania przedsiębiorstwa 2.Instrument realizacji procesów gospodarowania 3.Pomoc przy problemach decyzyjnych 4.Informacja pozwalająca na kontrolowanie przedsiębiorstwa 5.Równowartość zużycia czynników prod. Relacje do nakładu i wydatku-a)Każdy koszt jest wydatkiem, ale nie każdy wydatek kosztem b)Każdy nakład wyrażony wartościowo( $, £,E) jest kosztem ilościowo – nie
47.Koszty w układzie rodzajowym- a)Ubezpieczenia społeczne b)Amortyzacja c)Zużycie materiałów i energii d)Podatki i opłaty e)Wynagrodzenia f)Usługi obce g)Inne koszty
Układ ten ma charakter uniwersalny, nie pokazuje, jakich jednostkach org. Przedsię. powstają koszty.
48.Koszty w układzie kalkulacyjnym -Wyodrębnienie według związków z nośnikami A) Bezpośrednie – możliwe do przypisania konkretnemu dobru na podstawie pomiaru, dokumentacji etc. B)Pośrednie – wymagające rozliczenia za pomocą specjalnych algorytmów wyznaczających np. skalę zużycia. Układ ten jest trudny do wyodrębnienia(ciężko oddzielić jedne od drugich)
49.Koszty w układzie funkcjonalnym-Koszty zakupu( takie jak transport,ubezpieczenie, załadunek,przeładunek,zabezpieczenie);Kosztu produkcji(wszystkie powiązane z wytwarzaniem wyrobów i usług-wynagrodzenia etc);Koszty sprzedaży (koszty opakowań, wysyłki, transportu, ubezpieczenia)
49.Rodzaje i istota kosztów produkcji Istota Producent wydatkuje środki tak by uzyskać możliwie największe przychody przy niskim nakładzie kosztów,by różnica między nakładami i przychodami była dodatnia. Koszty prywatne i społeczne –indywidualne produkcji-prywatne; Gdy produkcja źle wpływa na otoczenie-społeczne. Koszty alternatywne- producent ponosi także koszty związane z utratą korzyści zastosowania danych zasobów w innej działalności. Koszty rachunkowe i ekonomiczne -zapisane w rachunkowości przedsiębiorstwa dane ilości zakupów pomnożone przez ich ceny-koszty rachunkowe. Koszty ekonomiczne to wartość wszystkich zasobów,czynników użytych do produkcji.
50.Przedsiębiorstwo w warunkach konkurencji doskonałej: 1.podmiot ma bardzo mały udział w globalnym popycie lub globalnej podaży-brak wpływu na rynek 2.sprzedający posiadają pełną informację o produkcie(teraz i później).3.nie istnieją żadne bariery wejścia ani wyjścia z branży; 4.nie mają także bodźców do tego, by zmieniać swoją ofertę cenową. Podwyższenie-strata, obniżenie-strata5. wielkością produkcji na rynku, jest taka dla której koszt krańcowy jest równy cenie (osiąga zysk maksymalnie - co wcale nie znaczy, iż przeciętny zysk jest maksymalny).
51.Monopol-a)występowanie na rynku tylko jednego dostawcy danego towaru, który kontroluje podaż i ceny, oraz wielu odbiorców;b)występowanie barier uniemożliwiających innym firmom wejście na rynek (np. ustawodawstwo, patenty, koszty itp.);Monopol może mieć charakter: państwowy-kiedy państwo pozwalana jednemu producentowi(np. monopol spirytusowy);wymuszony -jeden góruje powodując bankructwo reszty; naturalny-wynikający z natury dostarczanego towaru, (względu techniczne dostawy,komunikacji itp. nie pozwalające innym konkurować)
52.Nieinstytucjonalne formy organizacji monopolu-Umowa dżentelmeńska – ustna by kształtować ceny i rynek zbytu.Bez konsekwencji prawnych dla rezygnujących. Zakazana w polsce. Pool - umowa dżentelmeńska w formie pisemnej. Ma charakter tajny, bez konsekwencji. Zakazana w Polsce. Przywództwo cenowe – milcząca ugoda podmiotów rynku na podążanie za liderem cenowym.
53.Zinstytucjonalizowane formy monopolu
Holding-organizacja grupująca samodzielne pod względem prawnym podmioty, przy czym jeden w tym ma pozycję domin, i podporządkowuje sobie pozostałe regulując wszystkie działania. Kumulacja kapitału. Konglomerat-jest to koncern, który grupuje przedsiębiorstwa o najróżniejszym profilu produkcji bez żadnej trwałej zasady doboru. W tym przypadku liczy się rentowność zainwestowanego kapitału. Syndykat-jest to trwałe porozumienie przedsiębiorstw o porównywalnej wielkości, z tej samej branży mających podobny st.rozwoju. Ekonomicznie i prawnie są niezależne. Firmy w niektórych aspektach robia wspolnie interesy. Osiągnięte zyski i dochody zostają następnie podzielone. Trust-jest to monopol, w którym wystepuje zależność ekono-prawna. Właściciele stają się udziałowcami nowego trustu, na czele stoi zarząd kierujący prod. ,cenami,zyskami. Koncern- to ekonomiczna forma organizacji skupiającej przedsiębiorstwa należące do jednego właściciela; koncern powstaje w wyniku fuzji firm, dokonywanej zazwyczaj w drodze zakupu akcji. Firmy wchodzące w skład koncernu mają wspólny zarząd, lecz oddzielną osobowość prawną.. Jest to forma funkcjonowania będącego zmową producentów; zespół o odrębnie działającym przedsiębiorstwie należącym do jednego właściciela mogący mieć wpływ na sytuacje gosp. państwa.(koncern pionowy i poziomy)Kartel(np. OPEC)-zmowa państw lub przedsiębiorstw posiadających decydujący wpływ w tej samej gałęzi gospodarki, mająca na celu całkowitą kontrolę nad rynkiem i jego regulację. Nielegalne.
54.Przedsiębiorstwa typowo monopolistyczne-Duopol-sytuacja w której dany rynek opanowany jest przez dwóch niezależnych od siebie producentów. Oba zapoatr. znacznie ale żaden nie góruje. Oligopol - forma struktury rynkowej, w której występuje kilku dużych producentów danego dobra. Brak konkurencji cenowej. Rywalizacja na płaszczyznach (jakość, reklama, usługi dodatkowe.Bariery.
55.Istota regulacji antymonopolowych-Zjawisko monopolu na rynku dóbr komercyjnych jest postrzegane negatywnie, ponieważ ogranicza swobodę zachowania nabywców toteż państwa najczęściej decydują się na wprowadzanie regulacji antymonopolowych i wspierają konkurencję. Są państwa w których struktura monopolistyczna w określonych branżach jest specjalnie utrzymywana ze względów społecznych.
56.Istota czynników produkcji-Dla rynku istotne są zagadnienia związane z ustalaniem cen na czynniki produkcji ,popytu,podazy. Czynniki produkcji, podobne jak dobra, są przedmiotem transakcji. Transakcja czynników produkcji odbywa się na rynku czynników produkcji.
57.Określ istotę i zasady kształtowania popytu na rynku czynników produkcji.
Popyt na czynniki jest wynikiem decyzji producentów. Decyzję te dążą do maks.zysków i uwzględniają przynajmniej dwa elementy 1-kształtowanie się kosztów produkcji związanych z wykorzystywaniem czynników w ramach danej technologii 2-przychody ze sprzedaży wytworzonych produktów ,które zależą od wielkości produkcji oraz cen rynkowych. Do rozpatrzenia popytu na czynniki produkcji jest niezbędne odwołanie się do wybranych pojęć i zależności miedzy nimi, a zwłaszcza do produktu końcowego utargów-całkowitego i krańcowego oraz kosztu końcowego.
58.Określ istotę i zasady kształtowania podaży na rynku czynników produkcji-Ta strona rynku zajmuje się ilościowym dostępem czynników produkcji po różnych cenach. Ujawnia ona ograniczenia i warunki, po jakich właściciele oferują dane czynniki do sprzedaży. Ponieważ jednak zasoby, czynniki produkcji , są w całości zasobami ograniczonymi, przeto podstawowe problemem rynku czynników 59 Renta ekonomiczna i płatności transferowe-Płatnością transferową nazywa się sumę, którą czynnik musi zarabiać w danym zastosowaniu, aby zapobiec przeniesieniu go do innego zastos. Renta ekonomiczna-dodatkowa wypłata, jaką otrzymuje dany czynnik produkcji ponad dochód transferowy konieczny do skłonienia go do świadczenia swych usług właśnie w tym zastosowaniu.
60.Istota indywidualnej podaży pracy-Czyli pracujemy dotąd dokąd nasz czas wolny nie stanie się cenniejszy niż czas pracy.
61.Istota rynkowej podaży pracy-Jeżeli przyjmiemy, że istnieje możliwość swobodnego przepływu pracowników pomiędzy poszczególnymi podmiotami gospodarczymi to równowaga na rynku pracy będzie kształtowana poprzez model wolnego rynku (prawo popytu i podaży).