Populacja- grupa osobników jednego gatunku zamieszkujących dany teren (def. ekologiczna); zbiór osobników, w których w każdym pokoleniu dochodzi do przetasowania puli genowej (def. genetyczna)Sposoby określania zagęszczenia populacji: - metody bezwzględne – pozwalają ocenić liczbę osobników (rośliny lub zwierzęta) przypadających na jednostkę powierzchni czyli zagęszczenia - metody względne – pozwalają jedynie na wyliczenie różnorodności wskaźników, które są związane z zagęszczeniem, a w najlepszym przypadku do niego proporcjonalne, są jednak z reguły znacznie szybsze i tańsze. Niekiedy istnieje możliwość ich wyskalowania. Rozmieszczenie populacji: - losowe/normalne – osobniki są rozlokowane w przestrzeni w sposób przypadkowy. Jest ono rzadko spotykane w przyrodzie i trudne do uchwycenia. Powstaje wtedy, gdy środowisko jest względnie jednorodne, a osobniki danego gatunku, nie wpływają na siebie (ani odpychająco, a ni przyciągająco) - skupiskowe- występujaca konstelacja osobników w pewnych fragmentach przestrzeni (jest najczęściej spotykanym sposobem rozmieszczenia osobnikóa na danym terenie) np. bizony- równomierne – osobniki w przestrzeni sa od siebie mniej więcej jednakowo oddalone (przeważnie powstaje ono w sposów sztuczny) np.sady Przeżywalność jest odwrotnością śmiertelności: - typ A- mięczaki, ryby, drzewa, pasożyty; małe prawdopodobieństwo przeżycia młodych - typ B- duże ssaki, człowiek – wysokie prawdopodobieństwo przeżycia młodych i dorosłych - typ C- wiele gatunków ptaków – stałe prawdopodobieństwo przeżycia czas Pojemność środowiska – max liczebność osobników środowiska danej populacji, jaką środowisko jest w stanie utrzymać przez nieskończenie długi czas (limitują ją zasady środowiska).Gdy liczebność populacji zbliża się do pojemności środowiska, zasoby przestają być w nadmiarze to przekroczeni pojemności zaczynają działaś czynniki ograniczające i tempo wzrostu populacji maleje. Krach populacji - gwałtowny spadek liczebności populacji do bardzo niskiego poziomu. Populacja bez wewnętrznego mechanizmu regulującego nie reaguje na wyczerpywanie się zasobów i mnożą się w tempie krzywej wykładniczej. Jeżeli zabraknie regulującego działania biocenozy, populacja taka mnoży się do liczby przekraczającej wielokroć pojemność środowiska, niszczy jego zasoby całkowicie, niszczy jego możliwości produkcyjne i sama ginie z głodu. Po takiej klęsce pojemność zniszczonego środowiska jest wielokrotnie niższa. Przyczyny śmiertelności organizmów a)Środowiskowe:-brak lub wyczerpanie pokarmu- kataklizmy-substancje toksyczne-zmiany klimatu b)Biocenotyczne:-wpływ innych populacji-starzenie się biocenozy-zakłócenie równowagi w układzie-działalność drapieżników, pasożytów organizmów chorobotwórczych c)Populacyjne-konkurencja między osobnikami-kanibalizm-przegęszczenie-stres ekologiczny-antybioza-nadmierna eksploatacja d) Osobnicze-choroby-starzenie się i śmierć ‘-zaburzenia rozrodu i wady organizmów-niska tolerancja na zmiany warunków -śmierć samic podczas rozrodu-specyficzne wymagania-brak zapłodnienia-anomalie chromosomowe Interakcje między grupami zwierząt Neutralizm (0,0) – ani jedna ani druga populacja nie wpływa na siebie Amensalizm (0,-) – populacja I działa niekorzystnie na II. Sama zaś nie doświadcza działania II. Może się to odbywać np. poprzez wydzielanie do podłoża toksycznych substancji. Konkurencja (-,-) – obie populacje działają na siebie nie korzystnie. Może to objawiać się konkurencją o pokarm, miejsce do schronienia itd. Lub poprzez zabijanie młodych konkurencyjnej populacji. Końcowym efektem może być wyginięcie lub wyparcie jednego z gatunków. Drapieżnictwo ( +,-) – Populacja I zdjada populacje II. Pasozytnictwo ( +,-) – Populacja I żyje kosztem II. Pasozyt osłabia gospodarza, ale z reguły go nie zabija. Komensalizm (+,0) – Populacja I kozysta z II, ale nie wyrządza jej szkody Protokooperacja (+,+) – Populacja I i II współżyją ze sobą, odnoszą korzyści, ale mogą też żyć odzielnie. Mutualizm (+,+) – Populacja I i II współżyją ze sobą i nie mogą się bez siebie obejść. Biocenoza – zespół wszystkich żywych organizmów zamieszkujących dany obszar, powiązany zależnościami troficznymi i innymi interakcjami międzygatunkowymi, który wraz z elementami środowiska abiotycznego (biotopem) stanowi lokalny ekosystem. Właściwości: -Formy wzrostu i struktura – np. drzewa, krzewy, roślinność zielna, mszaki oraz dalszy podział na węższe kategorie: liściaste, iglaste. Formy wzrostu określają warstwowość czyli piętrowość. -Zróżnicowanie- lista taksonomiczna zwierząt i roślin, która jest miarą bogactwa gatunkowego -Dominacja – zazwyczaj nie wszystkie gat. są sobie równe w kształtowaniu natury biocenozy, gat. Dominujące (które odniosły „sukces ekologiczny”) wywierają znaczący wpływ na jej funkcjonowanie dzieki swoim rozmiarom, liczebności lub działaniu -Względna liczebność – możemy wykazać liczebność względną dla różnych gatunków - Struktura troficzna – stosunki pokarmowe gatunków określają przepływ energii i obieg materii do roślin poprzez roślinożerców do drapieżników i determinują organizacje biocenozy. Zbiorowisko/ zgrupowanie – Grupa osobników należących do różnych gat. Zamieszkujących współbyt teren Zespół – jakikolwiek zestaw organizmów aktualnie zyjących w pobliżu na które warto zwrócić uwagę. Ogólny termin określający socjologiczne jednostki wszystkich stopni od najprostszych po najbardziej złożone biocenozy. Czasem traktowany jako synonim biocenozy czy ekosystemu. Gildia – grupa gatunków wykorzystujących w podobny sposób wspólną pulę zasobów w ekosystemie przez to narażonych na silną konkurencję