ZDOLNOŚĆ PRAWNA
A ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH.

Zdolność prawna – jest to zdolność do tego, aby być podmiotem praw i obowiązków (głównie z zakresu prawa cywilnego)

osobie przysługują prawa – do wolności, do życia, do nietykalności cielesnej

osoba ma obowiązek – np. gdy osoba jest właścicielem domu, to ma obowiązek płacenia podatku od nieruchomości

Zdolność prawna przysługuje osobie fizycznej

• rozpoczyna się w chwili narodzin

• przysługuje każdemu w takim samym zakresie

• nie można się jej zrzec

• nie może być ograniczona przez czynności prawne

• ustaje w chwili śmierci danej osoby

  • wygasają prawa i obowiązki niemajątkowe (prawo do wolności)

  • prawa i obowiązki majątkowe (prawo do własności domu) przechodzą na spadkobierców osoby fizycznej

Nasciturus – dziecko nienarodzone, płód ludzki od chwili poczęcia do urodzenia – ma zdolność prawna w zakresie dziedziczenia, pod warunkiem, że urodzi się żywy.

Zdolność prawna osób prawnych

Z mocy prawa osoba prawna wyposażona jest w osobowość prawną, która wyraża się w zdolności prawnej. Osoba ;prawna posiada osobowość prawną od chwili jej powstania do momentu jej likwidacji.

Zdolność do czynności prawnych – zdolność do tego, aby za pomocą własnych działań nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. Osoba mająca zdolność do czynności prawnych może np. zawierać umowy, sporządzać testament.

Pełna zdolność do czynności prawnych

• przysługuje osobie, która ukończyła 18 lat [oraz kobiecie, od 16 lat, jeżeli zawarła związek małżeński (za zgodą sądu). Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa] o ile nie została ubezwłasnowolniona

• może dokonywać wszystkich czynności prawnych z wyjątkiem zastrzeżonych przez prawo

Ograniczona zdolność do czynności prawnych

• przysługuje osobom w wieku od 13 do 18 lat

• przysługuje osobie ubezwłasnowolnionej częściowo

• umożliwia samodzielne wykonywanie następujących czynności prawnych:

  • drobne umowy powszechnie zawierane w sprawach życia codziennego

  • przyjecie darowizny bez obciążeń

  • możliwość rozporządzania swoim zarobkiem

  • może zarządzać przedmiotami oddanymi jej do swobodnego użytku

• ważność pozostałych czynności prawnych zależą od potwierdzenia przez ustawowego opiekun osoby nieletniej (rodzica) lub opiekuna osoby ubezwłasnowolnionej częściowo wskazanej przez sąd w orzeczeniu i ubezwłasnowolnieniu.

Brak zdolności prawnych

• osoby które nie ukończyły 13 lat

• osoby całkowicie ubezwłasnowolnione

• osoba taka nie może samodzielnie wykonywać czynności prawnych. W jej imieniu czynności prawnych dokonuje przedstawiciel ustawowy (rodzic dziecka) lub kurator w przypadku osób całkowicie ubezwłasnowolnionych

Kurator – jest najczęściej osobą z rodziny wskazaną przez sąd w orzeczeniu o ubezwłasnowolnieniu całkowitym.

Ubezwłasnowolnić można osobę, u której występują zaburzenia psychiczne.

Jeżeli zaburzenie psychiczne

• uniemożliwiają kierowanie postępowaniem – to sąd ubezwłasnowolnia całkowicie

• powodują to, że osobie potrzebna jest tylko pomoc do prowadzenia spraw to sąd ubezwłasnowolnia częściowo

Ubezwłasnowolnienie zawsze powinno służyć niesieniu pomocy osobie, która ma zostać ubezwłasnowolniona.
Jego celem jest ochrona takiej osoby.

Skutkiem ubezwłasnowolnienia jest pozbawienie (przy ubezwłasnowolnieniu całkowitym) lub ograniczenie (przy ubezwłasnowolnieniu częściowym) zdolności do czynności prawnych.

Ubezwłasnowolnia sąd po przeprowadzeniu postępowania i dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo wyznacza opiekuna, a dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie - kuratora.