WYKŁAD 1, 16.10.2011

Prawo cywilne – jest to powszechnie uznana i skodyfikowana gałąź prawa. Stanowi ono podstawowy element prawa prywatnego. Przedmiotem jego uregulowań są stosunki cywilnoprawne.

Do działów kodeksowych zaliczamy:

1. Część ogólna

2. Prawo rzeczowe

3. Prawo zobowiązań

4. Prawo spadkowe

Do działów pozakodeksowych zaliczamy:

1. Prawo rodzinne i opiekuńcze

2. Prawo własności intelektulanej i przemysłowej

Źródła prawa

Konstytucja kodeks cywilny ustawy około-kodeksowe (akty prawne o randze ustawy – prawo wekslowe, czekowe, autorskie i pokrewne, własności przemysłowej, budowlane, spółdzielcze, przewozowe, ustawa o przedsiębiorstwach państwowych, kodeks morski, ustawa o własności lokali, ustawa mieszkaniowa) rozporządzenia wykonawcze.

Podstawowe zasady prawa cywilnego:

1. Ochrona osoby ludzkiej polegająca na przyznaniu każdemu człowiekowi zdolności prawnej oraz zapewnieniu gwarancji swobodnego korzystania przez niego z dóbr osobistych.

2. Zasada równości wobec prawa oznacza, że wszystkie podmioty występujące w stosunkach prawnych są w znaczeniu cywilnoprawnym równe i stoją na tej samej płaszczyźnie prawnej.

3. Zasada praw podmiotowych polega na tym, że podstawą korzystania przez jednostki ludzkie z różnorodnych dóbr są przysługujące im prawa o ustawowo zagwarantowanej treści.

4. Zasada autonomii stron polega na tym, że każdy podmiot cywilnoprawny może własną mocą kształtować swoje stosunki prawne w granicach określonych przez prawo zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.

5. Zasada ochrony dobrej wiary polegającej na ochronie podmiotu bądź uprzywilejowanego, który działa w mylnym, ale usprawiedliwionym przekonaniu poprawności swojego działania.

6. Zasada jednakowej ochrony każdej własności bez względu na jej podmiot i przedmiot.

7. Zasada cywilnej odpowiedzialności za długi oznacza, że dłużnik odpowiada za swoje zobowiązania całym majątkiem a jej ograniczenia mogą tylko wynikać że szczególnych uwarunkowań.

8. Zasada odpowiedzialności za szkody zgodnie z którą kto wyrządził szkodę drugiemu ze swej winy a w przypadku w ustawie przewidzianej także wyrządził winę jest zobowiązany do jej naprawienia.

9. Zasada pełnej ochrony rodziny oznacza, że przepisy prawa cywilnego powinny być tak interpretowane jak wymaga od tego interes małoletniego dziecka oraz rodziny jako podstawowej komórki społecznej.

10. Zasada dziedziczenia polega na tym, że majątek osoby zmarłej nie staje się majątkiem niczyim i przechodzi na spadkobierców testamentu lub ustawowych.

11. Zasada cywilnoprawnej ochrony praw na dobrach niematerialnych, która oznacza, że prawo cywilne chroni obok tradycyjnych przedmiotów ochrony, także tzw. zdobycze ludzkiego intelektu np. programy komputerowe, kasety wideo, płyty dvd oraz inne.

12. Zasada jedności prawa cywilnego oznacza, że do sfery prawa cywilnego należą zarówno stosunki pomiędzy osobami fizycznymi jak również osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nie posiadające zdolności do czynności prawnych, ale posiadające zdolności prawne zarówno między podmiotami….

13. Zasada ochrony praw cywilnych przez niezawisłe sądy.

14. Zasada łagodzenia rygoryzmu przepisów prawnych poprzez klauzule generalne (jest to taki przepis prawny, który przez użycie ogólnych pojęć podlegających ocenie organu stosującego prawo ma na celu osiągniecie elastyczności w stosowaniu prawa.

Najważniejsze klauzule to:

- klauzula zasad współżycia społecznego

- klauzula społeczno-gospodarcza przeznaczenia prawa

- klauzula niegodziwości celu świadczenia).

WYKŁAD 2, 22.10.2011

Osoba fizyczna – każdy człowiek w rozumieniu prawa cywilnego, czyli od momentu urodzenia do chwili śmierci.

Nasciturus – łacińska nazwa dziecka poczętego, lecz nienarodzonego – posiada zdolność prawna (warunkowa zdolność prawna), oznaczająca ze posiada ono ta zdolność od momentu poczęcia, pod warunkiem ze urodzi się żywe.

Uznanie za zmarłego – uznać za zmarłego można osobę, które zaginęła, po upływie przewidzianego w przepisach prawnych okresu czasu (w prawie polskim standardowo termin ten to 10 lat).

Osoba zaginiona – jest nią osoba, o której niewiadomo czy żyje.

Wyjątki od zasady 10 lat:

1. 5 lat, jeżeli w chwili uznania za zmarłego, zaginiony ukończyłby 70 lat,

2. niedopuszczalne jest uznanie za zmarłego, przed końcem roku, w którym zaginiony ukończyłby 23 lata,

3. tylko 6 miesięcy dla osób, które zaginęły w czasie podroży powietrznej lub morskiej w związku z katastrofa statku, okrętu lub innym szczególnym zdarzeniem, i termin ten liczy się od dnia katastrofy albo tego innego szczególnego zdarzenia. Jeżeli nie można stwierdzić katastrofy statku lub okrętu, bieg terminu 6-miesiecznego rozpoczyna się z upływem roku od dnia, w którym statek lub okręt miał przybyć do portu przeznaczenia. Jeżeli statek lub okręt nie miał portu przeznaczenia, bieg terminu 6-miesiecznego rozpoczyna się z upływem 2 lat, od dnia, w którym była ostatnia o nim wiadomość,

4. 1 rok, w przypadku, jeżeli osoba fizyczna zaginęła w związku z bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia, i termin ten liczy się od dnia, w którym niebezpieczeństwo ustało lub wg okoliczności powinno było ustać,

Z uznania za zmarłego wynikają pewne domniemania prawne:

1. zaginiony zmarł w chwili oznaczonej w orzeczeniu,

2. zaginiony żył do chwili określonej w orzeczeniu,

3. jeżeli zaginęło kilka osób w takich samych okolicznościach, to ze zmarły jednocześnie,

Jako chwile domniemanej śmierci, przyjmuje się chwile najbardziej prawdopodobna. Jeżeli nie jesteśmy w stanie ustalić chwili najbardziej prawdopodobnej, to wówczas w orzeczeniu w uznaniu za zmarłego, piszemy tylko i wyłącznie datę śmierci i wówczas zachodzi domniemanie ze zaginiony zmarł z końcem dnia oznaczonym w orzeczeniu (godz. 24:00).

Zdolność prawna – jest to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków.

Zdolność do czynności prawnych – jest to zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą własnych czynności prawnych.

Wyróżniamy 3 rodzaje zdolności do czynności prawnych:

1. pełna zdolność - maja osoby pełnoletnie tj. osoby, które ukończyły 18 rok życia. Wyjątek: Pełnoletniość a tym samym pełna zdolność do CZP, uzyskuje kobieta, która ukończyła 16 rok życia i zawarła związek małżeński. Taka kobieta nie traci pełnej zdolności do CZP nawet, jeżeli rozwiedzie się przed 18 rokiem życia i tez nawet, jeśli związek zostanie unieważniony.

2. ograniczona zdolność - osoby, które ukończyły 13 rok życia, a nie ukończyły 18 roku życia, (małoletni) oraz ubezwłasnowolnieni częściowo oraz osoby, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego. Osoby, które posiadaj ograniczona zdolność do CZP, dokonują czynności prawnych za zgoda przedstawiciela ustawowego. Taka zgoda może być dokonana również po czynności prawnej, i do momentu jej wyrażenia czynność prawna jest czynnością kulejącą, lub zwana niezupełna. Jeżeli przedstawiciel ustawowy wyrazi na tak czynność zgodę, czynność kulejącą staje się czynnością ważna. Jeśli nie wyrazi on zgody, czynność staje się nieważna (również od samego początku). Samodzielnie taka osoba może:

   1. rozporządzać swoim zarobkiem,

   2. rozporządzać rzeczami oddanymi jej do swobodnego użytku,

   3. dokonywać drobnych, bieżących czynności życia codziennego,

3. brak zdolności - są to osoby poniżej 13 roku życia lub osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. Wszelkie czynności prawne, tych osób, mogą być dokonywane za pośrednictwem przedstawiciela ustawowego. Te osoby samodzielnie mogą dokonywać tylko i wyłącznie drobnych czynności życia codziennego, pod warunkiem ze czynności takie nie zostały podjęte ze szkoda dla osoby, która nie posiada zdolności do CZP.

Ubezwłasnowolnienie całkowite polega na tym, ze osoba wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Ubezwłasnowolnienie całkowite orzeka sad i tylko i wyłącznie w stosunku do osób, które ukończyły 13 rok życia. Dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie sad wyznacza opiekuna.

Ubezwłasnowolnienie częściowe polega na tym, ze osoba fizyczna wskutek tych samych przyczyn jak w/w, wymaga jedynie pomocy do pokierowania swoim postępowaniem. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo sad wyznacza kuratora. Ubezwłasnowolnić częściowo można jedynie osobę pełnoletnią.

Osoba prawna jest wyodrębniona strukturalnie i majątkowo, powstała w celu realizacji określonych żądań gospodarczych lub społecznych, jednostka organizacyjna, której ustawodawca nadal kwalifikacje podmiotowości cywilno-prawnej.

Do najważniejszych cech osób prawnych należą:

1. Wyodrębnienie organizacyjne,

2. Wyodrębnienie majątkowe,

3. Określenie organów, do których należą uprawnieni,

4. Osobowość prawna przyznana przez przepis szczególny.

Wyróżniamy następujące systemy powstawania osoby prawnej:

1. system aktów organów państwa (kreatorem osoby prawnej jest organ państwa, który w drodze aktu normatywnego (ustawy lub rozporządzenia) lub aktu administracyjnego tzw. aktu elekcyjnego, powołuje do istnienia jednostkę organizacyjna mająca osobowość prawna).

2. system koncesyjny (w tym systemie jednostka organizacyjna tworzona jest przez inicjatorów, którymi mogą być osoby fizyczne lub osoby prawne, jednakże do powstania osoby prawnej wymagana jest zgoda właściwego organu).

3. system normatywny (w tym systemie w akcie normatywnym określone są w sposób generalny, dla konkretnego rodzaju jednostek organizacyjnych, przesłanki od zaistnienia, których zależy uzyskanie osobowości prawnej. Spełnienie przez organizacje warunków normatywnych prowadzi do powstania osoby prawnej bez konieczności uzyskiwania odrębnego zezwolenia organu państwowego).

Podział osób prawnych typu:

Korporacyjny	Fundacyjny
Substratem korporacji są ludzie	Substratem korporacji jest wyodrębniona masa majątkowa
Korporacje stanowi zbiorowość osób związanych z osoba prawna stosunkiem członkowstwa i realizujących wspólny im cel gospodarczy lub inny	Z działalności fundacji korzystają osoby niebędące członkami tej osoby prawnej tzw. destynatariusze
Liczba członków korporacji jest możliwa do określenia	Fundacja służy nieokreślonej liczbie osób
Zadania i cele działania korporacji określane są przez jej członków	Zadania i cele działania fundacji określa fundator (założyciel), który decyduje zazwyczaj również o powoływaniu organów
Majątek korporacji tworzony jest w większości przez jej członków	Pierwotny majątek fundacji wnoszony jest przez fundatora
Przykłady: - spółki prawa handlowego - spółdzielnie - stowarzyszenia - partie polityczne itp.	Przykłady: - państwowe osoby prawne - fundacje

Do osób prawnych należą:

1. Skarb Państwa

2. Kapitałowe spółki handlowe (spółka z o.o., spółka akcyjna – na podstawie kodeksu spółek handlowych)

3. Spółdzielnia (prawo spółdzielcze)

4. Przedsiębiorstwa państwowe (ustawa o przedsiębiorstwa państwowe)

5. Jednostki samorządu terytorialnego (gmina – ustawa o samorządzie gminnym, powiat – ustawa o sam. powiatowym, województwo – ustawa o sam. Wojewódzkim)

6. Kościół i poszczególne jego jednostki organizacyjne (diecezja, parafia, organizacje kościelne)

7. Wyższa uczelnia (ustawa: prawo o szkolnictwie wyższym)

8. Fundacja (ustawa o fundacjach)

9. Partia polityczna ( ustawa o partiach politycznych)

10. Stowarzyszenie rejestrowe ( ustawa: prawo o stowarzyszeniach)

11. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (ustawa o zakładach opieki zdrowotnej)

12. Związek zawodowy (ustawa o związkach zawodowych).

Ułomne osoby prawne – jednostka organizacyjna stanowiąca pewne wyodrębnione i samodzielne struktury, posiadające zdolność prawna, którym jednakże żaden przepis prawny nie nadaje osobowości prawnej.

W szczególności:

1. handlowe spółki osobowe (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowo – akcyjna)

2. spółki kapitałowe w organizacji

3. wspólnoty mieszkaniowe

Ustanie osoby prawnej

Do najczęściej spotykanych przyczyn należą:

1. wystąpienie okoliczności przewidzianych w akcie na podstawie, którego powstała dana organizacja (np. w umowie spółki)

2. akt właściwego organu państwowego

3. wola organów osoby prawnej

4. inkorporacja osoby prawnej

5. polaczenie osób prawnych

6. podział osoby prawnej

WYKŁAD 3, 04.12.2011

Przedmiotem stosunku cywilno-prawnego jest zachowanie się podmiotów a także obiekty materialne lub niematerialne, na które skierowane jest zachowanie się osób.

Rzeczy są to przedmioty materialne, które w skutek ich wyodrębnienia z natury mogą mieć charakter dóbr samoistnych. Muszą one zostać wydzielone z przyrody w takim stopniu by mogły, jako samoistne dobra występować w obrocie będąc przedmiotem stosunków prawno rzeczowych lub zobowiązaniowych.

W szczególności nie będą rzeczami w rozumieniu cywilnoprawnym złoża materiałów znajdujące się w ziemi, woda, powietrze, dzikie zwierzęta żyjące na wolności. W tym kontekście natomiast będą rzeczami wydobyty węgiel, woda w butli itp.

Nie będą rzeczami dobra niematerialne np. różne postacie energii, dobra osobiste, dzieła literackie. Ze względów moralnych nie będą rzeczami zwłoki człowieka a żadne z jego członków, narządów. Rzeczami będą z kolei zwierzęta, jednakże normy prawne, które ich dotyczą uwzględniają naturę zwierzęcia, jako istoty żywej.

Klasyfikacja rzeczy:

RUCHOMOŚĆ - jest wszystko, czego nie można zakwalifikować do kategorii nieruchomości.	NIERUCHOMOŚCI - są to części powierzchni ziemi stanowiące odrębny przedział własności: Grunty jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności Nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej nie wyłączając produkcji sadowniczej, rybnej i ogrodniczej.
RZECZY W OBROCIE - to przedmioty materialne dopuszczone przez ustawodawcę do cywilnoprawnej wymiany oraz ustanowienia na nich praw.	RZECZY WYŁĄCZONE Z OBROTU - to rzeczy, które ze względów moralnych zostały wyjęte z obrotu i poddane odrębnej regulacji. Nie mogą one stanowić przedmiotu praw rzeczowych ani być elementem stosunków zobowiązaniowych.
RZECZY OZNACZONE CO DO TOŻSAMOŚCI - to rzeczy określone poprze wyeksponowanie cech indywidualnych tylko im właściwych.	RZECZY OZNACZONE CO DO GATUNKU - to rzeczy określone poprzez wskazanie jedynie ich cech rodzajowych.
RZECZY PODZIELNE - rzeczy, które w obrocie da się podzielić bez istotnej zmiany samego przedmiotu lub jego wartości.	RZECZY NIEPODZIELNE - nie da się ich podzielić bez istotnej zmiany samego przedmiotu lub jego wartości.

Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od nieodłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości lub bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu. Części składową stanowi element większej całości i pozostaje z nim w związku fizycznym lub funkcjonalnym.

Związek fizyczny części składowej z rzeczą polega na tym, że cześć składowa rzeczy będąc składnikiem większej całości jest trwale związana z rzeczą złożoną, co powoduje, że nie może być ona oddzielona od rzeczy bez istotnego przekształcenia całości lub przedmiotu odłączonego.

Związek funkcjonalny części składowej z całością rzeczy przejawia się tym, że cześć składowa jest jednym z elementów kreujących rzecz złożoną. Bez tego elementu rzecz ta nie mogłaby spełniać przypisanej jej funkcji np. niektóre części samochodu można odłączyć bez szkody.

Części składowe gruntu

Do części składowych gruntu należą w szczególności:

1. budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

2. własność nieruchomości rozciąga się na rzecz ruchomą, która została połączona z nieruchomością w taki sposób, że stałą się jej częścią składową.

3. za części składowe nieruchomości uważa się też prawa związane z jej własnością.

Przedmioty niebędące częściami składowymi rzeczy (niebędące związane trwale z gruntem):

1. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku.

2. Nieruchomości budynkowe, jeżeli na mocy szczególnego przepisu stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

3. Nieruchomości lokalne – stanowiące odrębny od budynku i gruntu przedmiot własności (prawo odrębnej własności)

4. Drzewa i inne rośliny, gdy ustawa przewiduję, że są one odrębnymi rzeczami ruchomymi.

5. Urządzenia służące do doprowadzania wody, gazu, prądu, itp. oraz inne narzędzia podobne do nich, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu.

Przynależnością są rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innych rzeczy, tak zwane rzeczy głównej, zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu te celowi.

Najważniejsze cechy przynależności:

1. Przynależność jest samoistną rzeczą odrębną od rzeczy głównej.

2. Przynależnością może być wyłącznie rzecz ruchoma. Rzeczą główna może być zarówno ruchomość jak i nieruchomość.

3. Własność rzeczy głównej i rzeczy przynależnej musi przysługiwać tej samej osobie.

4. Przynależność – musi być potrzeba do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem.

5. Przynależność i rzecz główna pozostają ze sobą w faktycznym związku, który ma na celu właściwe korzystanie z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem. (np. kluczyki do samochodu, koło zapasowe)

Pożytki - są to przychody z rzeczy lub praw.

Wyróżniamy pożytki:

1. Z rzeczy - są to przychody, jakie rzecz przynosi w toku jej normalnej i zgodnej z przeznaczeniem eksploatacji lub w skutek uczynienia tej rzeczy przedmiotem stosunku prawnego, które dzielimy na:

   1. Naturalne - rzeczy są to jej płody i inne odłączone od niej części składowe o ile wg. zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy.

   2. Cywilne - są to dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego.

2. Z prawa - są to pożytki, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.

Pożytki naturalne przypadają uprawnionemu, jeżeli zostały odłączone od rzeczy w czasie trwania jego uprawnienia. Własność pożytków naturalnych nabywa się przez jej odłączenie od rzeczy np. owoce z drzewa.

Pożytki cywilne należą się uprawnionemu w stosunku do czasu trwania tego uprawnienia. Nabywa się je dopiero z chwilą ich wydania. Np. najem lokalu

Czynności prawne jest to zdarzenie w skład, którego wchodzi co najmniej jedno oświadczenie woli złożone przez osobę posiadającą zdolności do czynności prawnych zmierzające do wywołania skutku prawnego w postaci powstania zmian lub ustania stosunku cywilno-pranych.

Zdarzenie cywilno-prawne - jest to każde zdarzenie, które prowadzi do powstania zmiany lub ustania stosunków cywilno-prawnych.

Skutki czynności prawnej

1. Wyrażone w samej czynności prawnej

2. Wynikające z ustawy

3. Wynikające z zasad życia społecznego

4. Wynikające z ustalonych zwyczajów

Oświadczenie woli jest to proces psychofizyczny składający się z dwóch podstawowych elementów:

1. Wewnętrznego aktu woli (który jest elementem przebiegającym w świadomości podmiotu działającego – więc zasadniczo niewywołujący samodzielnie skutków prawnych).

2. Uzewnętrznienie aktu woli czyli zakomunikowanie aktu woli skierowanego do adresata w określonej formie przez jakiekolwiek zrozumiale dla tego adresata zachowanie się osoby składającej oświadczenie woli.

Wyróżniamy następujące rodzaje oświadczeń woli:

1. Wyraźne – to takie które są składane w praktyce społecznego komunikowania się w formach skonwencjonalizowanych

2. Dorozumiane – to oświadczenie woli komunikujące pośrednio wywołanie skutku prawnego, przez osobę dokonującą określone czynności prawne.

Klasyfikacja czynności prawnych:

1. jednostronne (testament, pełnomocnictwo), dwustronne (umowa), wielostronne (porozumienie stron)

2. jednostronnie zobowiązujące (umowa darowizny), dwustronnie zobowiązujące

3. odpłatne, nieodpłatne

4. konsensualne – to takie, które do swojej ważności i wywołania określonych skutków wymagają jedynie oświadczenia woli.

realne – to takie, które do swojej ważności i wywołania skutków prawnych wymagają oprócz złożenia oświadczenia woli również dodatkowych elementów charakterystycznych dla danej czynności prawnej. Najczęściej w postaci wydania rzeczy. (np. przechowanie)

1. przyczynowe – (kauzalne) czynności które dla swej ważności i wywołania skutków prawnych wymagają prawidłowe (cauzy) czyli prawidłowej przyczyny.

oderwane (abstrakcyjne) – nie badamy prawidłowości causy np. sporządzanie weksla

1. Zobowiązujące:

Zobowiązujące do dokonywania określonej czynności prawnej

-rozporządzające – czynności mortis causa (na wypadek śmierci)

-zobowiązująco rozporządzające – czynności inter vivos – między żyjącymi (skutki prawne za życia stron).

Zawarcie umowy

Umowa jest to czynność prawna zawierająca co najmniej dwa zgodne oświadczenia woli zmierzające do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego.

Wyróżniamy 3 podstawowe sposoby zawarcia umowy:

1. Tryb ofertowy – polega na tym że oferent składa propozycję zawarcia umowy a oblat ją przyjmuję. Co do zasady nie można przyjąć oferty w sposób milczący.

WYJĄTEK: W przypadku kiedy oferta zostanie skierowana do podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą i oferent pozostaje z nim w stałych stosunkach gospodarczych a oferta jest złożona w ramach prowadzonej przez ten podmiot działalności gospodarczą wówczas brak odpowiedzi na ofertę jest przyjęciem.

Oferent jest związany swoją ofertą z zasady przez czas oznaczony w ofercie. W przypadku jeżeli nie ma terminu podanego w ofercie wówczas czas jej obowiązywania jest uzależniony od sposobu jej złożenia. Jeżeli oferta została złożona w sposób bezpośredni np. w toku rozmowy bezpośredniej lub rozmowy telefonicznej czas obowiązywania takiej oferty jest do momentu zakończenia takiej rozmowy.

Jeżeli oferta została zgłoszona za pośrednictwem określonych środków przekazu (list, mail) wówczas oblat powinien odpowiedzieć na ofertę niezwłocznie.

Jeżeli oblat nie wypowiedział się w określonym przez oferenta terminie lub jeżeli nie było określonego w ofercie terminu, uważa się że nie przyjął oferty

Jeżeli dokonał modyfikacji w złożonej ofercie uważa się że oferty nie przyjął, lecz wystąpił z kontrofertą.

Oferta może być odwołana bez zgody drugiej strony jeżeli odwołanie oferty dotarła do oblata przed ofertą. (oferta wysłana listownie może być telefonicznie odwołana)

W pozostałych przypadkach można odwołać ofertę tylko za zgodą oblata.

1. Przetargi i aukcje.

Aukcja polega na bezpośrednim składaniu ofert i wyborze najkorzystniejszej przez organizatora. A zawarcie umowy w wyniku aukcji występuję z chwilą udzielenia przebicia.

Przetarg nie wymaga osobistego uczestnictwa oferentów. Organizator przetargu wybiera jedną z wcześniej złożonych ofert, a następnie zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru.

W ogłoszeniu o aukcji i przetargu należy określić czas, miejsce, przedmiot oraz warunki aukcji albo przetargu, albo wskazać sposób udostępnienia tych warunków

1. Negocjacje czyli rokowania – są jednym z ogólnych sposobów zawierania umów. Polegają na wzajemnej wymianie propozycji dotyczących treści planowanego stosunku prawnego. Przy czym do zawarcia umowy zachodzi dopiero jeżeli strony negocjacji dojdą do porozumienia we wszystkich sprawach będących przedmiotem negocjacji.

WYKŁAD 4, 8.01.2012

Formy dokonywania czynności prawnych

Stopień trudności:

Łatwy

1. Forma poprzez dokonanie czynności faktycznych (tzw. forma dorozumiana) – poprzez czynności dochodzi do zawarcia umowy, np. na targowisku.

2. Forma ustna

3. Forma pisemna (wystarczy jeśli umowa jest stworzona własnoręcznie, wystarczy podpis, aby była forma pisemna) = g) forma elektroniczna

4. Forma pisemna z datą pewną

5. Forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym

6. Forma aktu notarialnego

Trudny

Rygory niezachowania odpowiedniej formy czynności prawnej:

1. Ad probationem (dla celów dowodowych, czynność jest ważna ale powoduje trudności dowodowe)

2. Ad eventum (dla wywołania określonych skutków prawnych, jeżeli nie zawrzemy danej umowy to czynność jest ważna, ale dokonuje innych skutków niż ta którą chcemy)

3. Ad solemnitatem (rygor nieważności, niezawarcie umowy pod rygorem powoduje nieważność danej umowy)

WYJĄTEK! od tego że w przypadku niezachowania formy zastrzeżonej dla celów dowodowych w postępowaniu sądowym nie można skorzystać z dowodu w postaci zeznań świadków i wyjaśnień stron, za wyjątkiem następujących sytuacji:

1. jeżeli obydwie strony wyraża na to zgodę,

2. sąd uzna że zaszły nadzwyczajne okoliczności i dopuści taki dowód,

3. zostanie dana sytuacja uprawdopodobniona za pomocą pisma,

4. jeżeli jest to czynność prawda dokonana przez konsumenta, w stosunkach prawnych z przedsiębiorcą.

Wady oświadczenia woli polega bądź na nieprawidłowym funkcjonowaniu mechanizmu woli bądź na niezgodności między powzięciem woli a jej przejawem. Wyróżniamy następujące wady oświadczenia woli:

1. brak świadomości lub swobody

2. pozorność

3. błąd

4. groźba

Brak świadomości lub swobody – to nieprawidłowość funkcjonowania psychiki podmiotu w chwili podejmowania decyzji lub wyrażania woli co w konsekwencji prowadzi do całkowitego wyłączenia świadomości lub swobody w składaniu oświadczeń woli. Złożenie oświadczenia woli pod wpływem tej wady powoduje nieważność bezwzględną tego oświadczenia woli.

Pozorność – to sprzeczność pomiędzy zamiarem wywołania określonego skutku prawnego a przejawem tego zamiaru komunikowanym osobom trzecim. Czynność pozorna dotknięta jest nieważnością bezwzględną.

Sytuacja 1

czynność właściwa czynność pozorna

Sytuacja 2

Czynność pozorna

Błąd – jest to mylne wyobrażenie składającego oświadczenie woli o rzeczywistym stanie rzeczy. Błąd musi być istotny i dotyczyć treści czynności prawnej. Rodzajami błędu to podstęp oraz zniekształcenie oświadczenia woli przez posłańca.

Podstęp to wynik świadomego wprowadzenia w błąd w celu uzyskania oświadczenia określonej treści.

Drugi model tj. zniekształcenie oświadczenia woli – to mylne wyobrażenie składającego oświadczenie woli o rzeczywistym stanie rzeczy będące następstwem zniekształcenia tego oświadczenia przez osobę użytą do jego przesłania.

Błąd oraz jego kwalifikowane postacie powodują nieważność względną. Oznacza to, że można uchylić się od skutków błędu w przeciągu roku od momentu dokonania czynności prawnej.

Groźba – jest to przymus psychiczny prowadzący do wymuszenia określonego oświadczenia. Groźba również powoduje nieważność względną co oznacza że można uchylić się od złożonego oświadczenia woli w przeciągu roku od momentu ustania stanu zagrożenia.

Przedstawicielstwo – jest to instytucja cywilno-prawna służąca do dokonywania czynności prawnych w imieniu innego podmiotu gdy nie może on lub nie chce działać sam. Przedstawicielstwo polega na dokonaniu przez jedną osobę tzw. Przedstawiciela w imieniu innej osoby tzw. Reprezentowanego czynności prawnej. Przy czym czynność ta wywołuje skutki prawne bezpośrednio dla reprezentowanego. Wyróżniamy dwa rodzaje przedstawicielstwa:

1. Przedstawicielstwo ustawowe które występuje wtedy gdy źródłem umocowania jest ustawa lub wydane na jej podstawie orzeczenie.

2. Pełnomocnictwo występuje wtedy, gdy umocowanie do działania w cudzym imieniu wynika z oświadczenia woli reprezentowanego tzw. Mocodawcy.

Wyróżniamy 3 rodzaje pełnomocnictwa:

1. ogólne – upoważnia do działania w imieniu mocodawcy w ramach zwykłego zarządu. Jest to umocowanie do wszelkiego rodzaju czynności.

2. rodzajowe – jest to umocowanie do wielokrotnego wykonywania czynności tego samego rodzaju.

3. szczególne – jest to umocowanie do dokonania określonej czynności.

Ze względu na sposób reprezentacji wyróżniamy pełnomocnictwo:

1. rozłączne jest, jeżeli każdy z pełnomocników ma możliwość samodzielnego działania.

2. łączne jest, jeżeli w treści pełnomocnictwa zastrzeżono wymóg łącznego działania pełnomocników.

Substytucja

W wyjątkowych przypadkach możliwe jest ustanawianie dalszych pełnomocników, którzy nazywani są substytutami.

Kompetencja taka może wynikać z

1. treści pełnomocnictwa ,

2. z ustawy,

3. ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa

Ustanawianie pełnomocnictwa

Udzielenie pełnomocnictwa jest to jednostronna czynność prawna (w związku z tym wystarczy poinformowanie pełnomocnika, że zostaje pełnomocnikiem). Przy pełnomocnictwie ogólnym konieczne jest dokonanie tego w formie pisemnej, zastrzeżonej pod rygorem nieważności. Ponadto, jeżeli do dokonania określonej czynności prawnej konieczna jest odpowiednia forma wówczas udzielenie pełnomocnictwa musi być dokonane w takiej samej formie.

Ustanie pełnomocnictwa

Może ono nastąpić w następujących przypadkach:

1. upływ czasu, na jaki ustanowiono pełnomocnictwo

2. dokonanie czynności prawnej objętej treścią pełnomocnictwa

3. wygaśnięcie stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa, jeżeli pełnomocnictwo służyło wykonywaniu obowiązków wynikających z tego stosunku

4. śmierć mocodawcy lub pełnomocnika chyba, że w pełnomocnictwie inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa

5. zrzeczenie się pełnomocnictwa przez pełnomocnika

6. odwołanie pełnomocnictwa przez mocodawcę

7. utrata przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnych.

Przedawnienie – polega na tym, że po upływie określonego w ustawie okresu czasu dłużnik może uchylić się od spełnienia swojego zobowiązania. Przedawnieniu ulegają wyłącznie roszczenia majątkowego za wyjątkiem roszczeń, które zostały od tego wyłączone.

Uchylenie od zaspokojenia roszczenia może nastąpić przez oświadczenie dłużnika złożone wierzycielowi. Może ono przybrać postać odmowy spełnienia świadczenia po wezwaniu przez wierzyciela. Zobowiązany może zrzec się zarzutu przedawnienia jednakże takie oświadczenie przed upływem terminu przedawnienia jest bezwzględnie nieważne. Roszczenie przedawnione nie wygasa, chociaż wierzyciel może zostać niezaspokojony, gdy dłużnik podniesie zarzut przedawnienia.

Klasycznym terminem przedawnienia jest 10 lat a w przypadku świadczeń powtarzających się oraz ze stosunków między przedsiębiorcami 3 lata. Inne terminu przedawnienia są określone przy konkretnych czynnościach prawnych w aktach prawnych rangi ustawowej i najczęściej są to terminy krótsze np. roszczenia z tytułu sprzedaży po 2 latach.

Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Roszczenia stwierdzone prawomocnych orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznania spraw danego rodzaju albo stwierdzone orzeczeniem sądu polubownego jak również stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawniają się z upływem 10 lat.

Zawieszenie biegu przedawnienia.

Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się a rozpoczęty ulega zawieszenia w następujących przypadkach:

1. co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom przez czas trwania władzy rodzicielskiej

2. co do roszczeń, które przysługują osobom niemającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli

3. co do roszczeń, które przysługują przeciwko jednemu z małżonków przeciwko drugiemu przez czas trwania małżeństwa

4. co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw danego rodzaju przez czas trwania przeszkody.

Przerwani biegu terminu przedawnienia może wystąpić w następujących przypadkach:

1. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia

2. przez uznanie roszczenia przez osobę zobowiązaną

3. przez wszczęcie mediacji

(przedawnienie, przemilczenie, zasiedzenie, terminy zawite: pewne sprawy po upływie wygasają)

PRAWO RZECZOWE

Własność – stanowi zbywalne i podlegające dziedziczeniu prawo podmiotowe bezwzględne dotyczące wyłącznie rzeczy. Uprawnia nas ono do dysponowania daną rzeczą w tym również do jej utraty. Wyróżnia się pozytywną i negatywną treść prawa własności

Na pozytywną treść własności składają się uprawnienia do korzystania z rzeczy tj. do jej posiadania, używania, pobierania pożytków i dokonywania dyspozycji faktycznych, jej zużycia, przetworzenia, zniszczenia.

Treść negatywna prawa własności realizuje się poprzez powszechny obowiązek nienaruszania sfery dozwolonego zachowania właściciela obciążający wszystkich poza uprawnionych. W granicach określonej przez ustawy i zasady współżycia społecznego, właściciel może korzystać z rzeczy z wyłączeniem innych osób.

Wykonywanie prawa własności

Granicami wykonywania prawa własności są

- obowiązujące przepisy prawa

- zasady współżycia społecznego

- społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa

Immisja – są takie działania, które realizowane są na własnym gruncie, ale których skutki przenoszone są na grunt sąsiedni. Wyróżniamy:

1. Immisje bezpośrednie polegają na skierowaniu określonych substancji na grunt sąsiedni za pomocą określonych urządzeń. Immisje bezpośrednie są bezwzględnie zakazane.

2. Immisje pośrednie polegają na pośrednim oddziaływaniu na grunt sąsiada. Pośrednie zaś dzielimy na :

1. immisje materialne – polegają na emisji określonych cząstek materii lub energii

2. immisje niematerialne – polegają na oddziaływaniu jedyna na sferę psychiczną właściciela nieruchomości sąsiedniej, czyli stanowią zagrożenie estetyczne lub stan zagrożenia.

Zakres poszczególnym immisji pośrednich określony jest ustawowo i polega on na tym, że właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.