Literatura:

• Flis J., „Wstęp do geografii fizycznej”

• Kalesnik S., „Podstawy geografii fizycznej”, PWN, Warszawa, 1975.

• Pietkiewicz S., Żmuda S., „Słownik pojęć geograficznych”, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1973.

• Balon J., Desperak J., „Tablice geograficzne”, PARK, wydanie II.

Egzamin: 2 lutego 2011, 12:00

Geografia to nauka zajmująca się badaniem powłoki ziemskiej, czyli powierzchni Ziemi wraz z atmosferą, litosferą, hydrosferą, biosferą.

Geografia opisuje:

• Zróżnicowanie powłoki ziemskiej oraz związki pomiędzy jej składnikami

• Przestrzenne rozmieszczenie działalności człowieka

• Powiązania pomiędzy powłoką, a działalnością człowieka

Nazwa geografia pochodzi z greki i oznacza „opisanie Ziemi”; Ge to Ziemia, grapho to opisuje. Pierwszy tego słowa użył Eratostenes z Cyreny (około 2200 lat temu). Jego dzieło to „Geographica”, które zawierało podstawy geografii.

Znaczenie terminu geografia w przeszłości było znacznie węższe i oznaczało po prostu naukę o rozmieszczeniu poszczególnych elementów (np.: gór, rzek, mórz)

Dawni geografowie pytali gdzie, dzisiejsi pytają dlaczego.

Postawy współczesnej geografii:

• Alexander von Humboldt – autor syntezy wiedzy przyrodniczej o Ziemi, prekursor holistycznego podjęcia do geografii

• Karl Ritter – badacz związków człowieka i środowiska przyrodniczego

Geografia fizyczna – zajmuje się badaniem naturalnych składników powłoki ziemskiej

Powłoka ziemska – w znaczeniu szerszym cały glob ziemski, planeta. W znaczeniu węższym to powłoka planety o pewnej grubości i określonych cechach, inaczej tzw. przestrzeń geograficzna.

Górny zasięg powłoki ziemskiej według różnych autorów:

• Górna granica pola magnetycznego

• Górna granica atmosfery

• Zasięg życia biologicznego (pyłki, bakterie)

• Zasięg zjawisk pogodowych (tropopauza)

• Górny zasięg zwiększonej ilości pyłu (ląd) i soli (ocean) – PYŁKI NATURALNE

• Zasięg dobowych wahań temperatury

• Zasięg najwyższych roślin

Dolny zasięg powłoki ziemskiej według różnych autorów:

• Grubość gleby

• Górny zasięg wód gruntowych

• Dolny zasięg strefy wietrzenia skał

• Zasięg życia biologicznego

• Zasięg rocznych zmian temperatury powietrza

• Dolna granica wieloletniej marzłoci

• Zasięg strefy powstawania skał magmowych i osadowych

• Zasięg powstawania skał

• Powierzchnia (nieciągłość) Moho

Najczęściej zakres powłoki ziemskiej ograniczony jest przez oddziaływanie człowieka

Środowisko przyrodnicze – ogół przyrody nieożywionej i ożywionej tworzącej naturalne warunki bytowania człowieka. Termin międzynarodowy, z ang. natural environment.

Środowisko geograficzne:

1. Synonim środowiska przyrodniczego

2. Inaczej środowisko przyrodnicze rozpatrywane ze względu na jego wpływ na życie i działalność człowieka

Krajobraz – z ang. landscape, synonim środowiska przyrodniczego lub jego widzialna część (postrzegalna).

Sfery:

• Atmosfera

• Hydrosfera:

  • Kriosfera – sfera stałej wody

  • Chromosfera – sfera lodowca

• Litosfera

• Biosfera:

  • Fitosfera – sfera roślin

  • Zoosfera – sfera zwierząt

• Pedosfera

• Antroposfera:

  • Agrosfera – sfera upraw rolnych

  • Technosfera – sfera urządzeń technicznych