Formy pieniądza. Geneza i ewolucja pieniądza.

Monika: Witamy wszystkich serdecznie. Na początku naszej prezentacji przedstawimy Wam jak ewoluował pieniądz, którego pojęcie poznaliśmy już na poprzednich zajęciach, kolejno przedstawimy Wam formy pieniądza, później zaprosimy Was na krótki filmik i zachęcimy do aktywności w przygotowanej przez nas grze.

Monika: A więc krok po kroku… Pieniądz nie został przez nikogo wynaleziony: tak naprawdę wyłonił się sam, w miarę wzrostu skali produkcji i wymiany towarów. Przeszedł przy tym poważną ewolucję: od pieniądza towarowego, poprzez pieniądz bity, aż po stosowany dziś powszechnie pieniądz elektroniczny. Na początku odpowiedzmy sobie na pytanie czym był pieniądz towarowy? Ludzie wymieniali się towarami głównie: zboża (Egipt, Chiny), bydło (Babilon) oraz skóry, ale i bryły solne, narzędzia, bursztyn, nieco później: bryłki metalu przeważnie złota w różnych postaciach. Jednak trudno było znaleźć osobę, która w tym samym czasie dysponowała tym, na co było zapotrzebowanie a jednocześnie, była zainteresowana tym, co myśmy posiadali. Dlatego gospodarka towarowa nie była aż tak wygodna dla ludzi.

Agata: Dlatego też wprowadzono tzw. pieniądz kruszcowy, którego rolę pieniądza początkowo pełniły metale nieszlachetne, takie jak żelazo, miedź oraz brąz, później zastąpiły je metale szlachetne: złoto i srebro, a także platyna. Ze względu na ich zalety, które szczególnie predestynowały je do spełniania roli środka wymiany. Są trwałe, łatwe w utrzymaniu, transporcie, podzielne materialnie, rzadko występują w przyrodzie, a ponadto są powszechnie pożądane. Posługiwanie się tymi metalami początkowo w formie sztabek - nie było wygodne. Wymagało ważenia i ich sprawdzania pod względem czystości metalu; pojawiły się bowiem próby fałszowania poprzez dodawanie cyny do srebra i miedzi do złota. Kolejnymi wadami były także: wysoki koszt wytworzenia, był uciążliwy do transportu (szczególnie w krajach, gdzie dominującym kruszcem była miedź) oraz co najważniejsze występowała ograniczona ilość metali.

Natalia: Ze względu na niewygodę stosowania kruszców jako pieniądza udoskonalono funkcję złota i srebra w obrocie towarowym wprowadzając do obiegu monety , które były kawałkami kruszcu o określonym kształcie i miały oznakowanie informujące o ich wadze i próbie. Jako ciekawostkę można wspomnieć o monecie zw. półkopek – pierwsza moneta systemu złotowego. Przez długi okres złoty polski miał wartość 30 groszy. Była to moneta srebrna. Po raz pierwszy realnie wybity za panowania Zygmunta II Augusta (1564). Przy pieniądzu kruszcowym warto wspomnieć o dwóch pojęciach, zjawiskach: bimetalizmie i monometalizmie. Czy może ktoś z Was słyszał już o tych pojęciach?

Monika: Bimetalizm to kruszcowy system monetarny zbudowany w oparciu o dwa metale szlachetne: srebro i złoto; opierał się na ustalonej relacji srebra do złota; obydwa kruszce na równi uczestniczyły w obiegu pieniężnym; jeśli jednak relacja rynkowa złota i srebra różniła się od ustawowej relacji monet złotych i srebrnych, wówczas pieniądz relatywnie droższy ("lepszy") był tezauryzowany (oszczędzany, odkładany), a w obiegu pozostawał pieniądz relatywnie tańszy ("gorszy") – mowa o PRAWIE KOPERNIKA. Z kolei monometalizm to przeciwieństwo bimetalizmu; system monetarny, w którym jeden metal (złoto lub srebro) jest prawnym środkiem obiegowym, pośrednikiem wymiany i miernikiem wartości; konieczne spełnienie warunku: cena danego dobra jako towaru musi się równać jego cenie jako środka obiegowego; monometalizm złoty głownie w Europie, srebrny - w krajach Wschodu.

Agata: Kolejnym krokiem w ewolucji pieniądza był tzw. pieniądz papierowy. Jest to niewymienialna na złoto postać pieniądza, która po raz pierwszy wystąpiła w Chinach około X w, w Europie dopiero w XVII w. Jak wiadomo wartość nominalna nie zależy od wartości materiału, z którego został zrobiony, ponieważ jest on wykonany z zwykłego papieru, a wiemy doskonale, że nie jest on wart tyle ile wynosi jego nominał. Występuję o wiele więcej zalet niż wad takiego rodzaju pieniądza, być może dlatego właśnie przetrwał on do dziś. Zaletami są: łatwy do transportu, pieniądz umożliwił rozwój bankowości, umożliwił uniezależnienie ilości pieniądza od ilości kruszców, jednak dużą wadą i tak naprawdę jedyną jest to, iż niekontrolowane drukowanie pieniędzy prowadzi do inflacji.

Natalia: Bardzo nowoczesną formą pieniądza jest pieniądz elektroniczny. Nie jest on nową formą pieniądza bezgotówkowego, lecz jedynie nową formą jego obrotu, wynikającą z ogólnego procesu komputeryzacji procesów finansowych; ma on walory usprawniające, szybkość, pewność i niskie koszty ( w przypadku powszechnego zastosowania). Pieniądz elektroniczny - to pieniądz w formie zapisu księgowego na specjalnych nośnikach nie na papierze, służy do tych samych operacji co zwykły pieniądz papierowy. Podsumowując formami pieniądza są: pieniądz gotówkowy – banknoty i monety emitowane przez bank centralny będące w posiadaniu gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, pieniądz bezgotówkowy oraz pieniądz elektroniczny.

Kończąc naszą prezentację zapraszamy na krótki filmik pt. „Historia pieniądza w pigułce”, a następnie na krótką grę dotyczącą ewolucji pieniądza.

Filmik, Gra i jej reguły: Dzielimy się na ok 5 grup, będą dwa zadania na kartce ułożyć chronologicznie wydarzenia z genezy pieniądza (do każdego wydarzenia będzie przyporządkowana litera, po ułożeniu otrzymamy hasło) drugie zadania będzie przyporządkować do danych pojęć związanych z pieniądzem definicji tego pojęcia i znów będą przyporządkowane im litery i znów powstanie hasło grupa, która najszybciej rozwiąże oraz oczywiście poprawnie otrzyma nagrodę (czekoladę lub coś innego) .

Dziękujemy za uwagę!!!!