Skład:

1. 2 jądra

Funkcja:

-wytwarzanie plemników

-wewnętrzne wydzielanie hormonów płciowych męskich

Opis:

-owalny narząd parzysty

-znajduje się w mosznie

Budowa:

-osłonka pochwowa (podwójna błona surowicza pokrywające przednie i boczne powierzchnie jądra, trzewny listek jej pokrywa jądro, a ścienny wyściela moszne. Oba listki są pokryte przez nabłonek mezodermalny. Pod otrzewną jest błona biaława, czyli tkanka łączna właściwa włóknista (wew. Częśc jest luźna i ma dużo naczyń krwionośnych i limfatycznych.-> błona naczyniowa, ona w górnej i tylnej części grubieje i przechodzi w śródjądrze (przezeń wnikają przewody, naczynia i nerwy))

-płaciki! Dużo- zbudowany z zrębu łącznotkankowego i 1-4 zwiniętych kanalików plemnikotwórczych

1. przewód wyprowadzający nasienie

skład:

-kanaliki proste (komórki podporowe weń zmieniają się w typowy nabłonek jednowarstwowy sześcienny, łącza się z układem przewodzików tworząc sień jądra.

-przewodziki sieci jądra (wysłane jednowarstwowym nabłonkiem sześciennym)

-przewodziki odprowadzające (początkowe odcinki- przebieg prosty, potem zwijają się w stożki, leżące w głowie najądrza, wysłane jednowarstwowym nabłonkiem. Miejscowe komórki sześcienny, czasem walcowate, pofałdowania)

-przewód najądrza (nabłonek wielorzędowy walcowaty, na wolnej przestrzeni komórek są mikrokosmki- stereocylia (zapobiegają fagocytozie plemników przez komórki nabłonka), wytwarzają warstwę glikoniugatów (główka plemnika), między komórkami znajduje się dużo limfocytów, im bliżej ujścia tym więcej miocytów gładkich (najpierw dwie potem trzy warstwy), miejsce magazynowania plemników)

-nasieniowód (łączy najądrze częścią sterczową cewki moczowej, w pobliżu gruczołu krokowego rozszerza się tworząc bańkę nasieniowodu (miejsce przechowywania plemników, od końca przewodów odporwadzjących pęcherzyki nasienne zaczyna się przewód wytryskowy), składa się ściana z : błony śluzowej (podłużne fałdy, wysłana nabłonkiem wielorzędowym walcowatym, nabłonek absorbuje płyn nasieniowodu, zagęszczając zawiesine plemników), błony mięśniowej (3 warstwy miocytów gładkich, zew i wew podłużny przebieg, środkowa okrężny), przydanki (tkanka łączna właściwa włóknista, łączy nasieniowód z otoczeniem.

-przewód wytryskowy

-cewka moczowa

Kanaliki plemnikotwórcze

-kształt litery U, wolne końce kończą się w sieci jądra

-cykl: czas między pojawieniem się kolejnych takich samych układów (komórki różnych etapów spermatogenezy w kanalikach nasiennych), wynosi 16 dni

-ściana:

nabłonek plemnikotwórczy (+błona podstawna, rodzaj wielowarstwowego nabłonka leżącego na błonie podstawnej, składa się z komórek: somatycznych komórek podporowych, (Sertolego; duże i wysokie, pochozenie z nabłonka grzebienia płciowegotrójkątne lub podłużne jądra, jasna cytoplazma, kropelki tłuszczu i ziarenka glikogenu, zawierają swoiste krystaloidy; czynności: odżywianie, podtrzymywanie i izolacja komórek spermatogenezy, fagocytoza i trawienie, produkcja płynu światła kanalików, wydzielanie czynnikich pobudzających i hamujących spermatogenezę ) i komórek szeregu spermatogenezy (),

3-5 warstw komórek mioidalnych (podobne do miocytów gładkich, zawierają kompleksy miozyny-aktyny , lecz marnie się kurczą, zawierają pęcherzyki wydzielnicze),

tkanka łączna właściwa luźna (zawiera fibroblasty, tworzy zrąb podtrzymujący kanalik)

-bariera krew-jądro-> otoczenie komórki spermatogenezy cytoplazma i odizolowanie jej od otoczenia przez komórkę podporową. W skutek powstają dwie warstwy: podstawna (zawiera spermatogonie, nie chronione przez bariere) i powierzchowną (spermatocyty itd. Otoczone cytoplazmą).

1. gruczoły dodatkowe

skład:

-pęcherzyki nasienne (cewkowe uchyłki nasieniowodu. Błona śluzowa jest pofałdowana i ma nabłonek walcowaty nieurzęsiony + limfocyty; błona mięśniowa jest cieńsza niż w nasieniowodzie, cewka pęcherzyków nasiennych uchodzi do nasieniowodu).

-gruczoł krokowy (stercz; leży w |ścianie” na początku przypęcherzykowatego odcinka cewki moczowej, otoczony jest tkanką łączną właściwą włóknista, ma liczne miocyty gładkie i miofibroblasty. Między przewodami odprowadzającymi, w pobliżu cewki moczowej znajdują się kieszonki., nazywane pęcherzykami sterczowymi lub męską macicą; łagiewka sterczowa- mały gruczoł, uchodzącyc do cewki na wzgórku nasiennym, między ujściami przewodów wytyskowych; pochwa)

-gruczoł opuszkowo-cewkowy (małe gruczoły, gruczoły składaja się z płacików, odzielanych tkanką łączmą właściwą. Składają się z rozgałęzionych cewek, zakończonymi pęcherzykami. Otaczane są przez komórki mioepiteialne. Wydzielają śluz

1. groczoł śródmiąższowy jądra

-komórki endokrynowe i śródmiąższowe jądra ->> Leydiga (występują w grupach, leżą w tkane łącznej międzykanalikowej, otoczone kanalikami plemnikotwórczymi, one różnicują się i uwalniają testosteron (początkuje i podtrzymuje spermatogeneze, wpływa na wykształcenie i utrzymywanie się drugorzędowych cech płciowych, pobudza wydzielanie łoju, podtrzymuje czynność pęcherzyków nasiennych). Kwasochłonna cytoplazma, liczne kropelki tłuszczu, ziarna pigmenu i białkowe kryształy Reinkego. Na powierzchni komórek znajdują sie receptory dla prolaktyny i hormonu luteinizującego LH. Wydzielają relaksynę

1. prącie

-ciała jamiste i cało gąbczaste otoczone są wspólną warstwą tkanki łącznej właściwej włóknistej- powięzia prącia

-wewnątrz i wzdłuż każdego ciałą jamistego biegnie tętnica głęboka prącia, wewnątrz i wzdłuż ciała gąbczastego- część gąbczasta cewki moczowej

-w żołędzi nie ma ciał jamistych, lecz jest to splot zylny, wypełniający się krwią

budowa:

-część gąbczasta cewki moczowej

-2 ciała jamiste (strona grzbietowa penisa; wyspecjalizowane połączenia tętniczo-żylne, składaja się z systemu jamek wysłanych śródbłonkiem, nazywanymi zatokami)

-ciało gąbczaste (dalszy koniec przechodzi w żołądź penisa)

komórki ektodermy-> ściana pęcherzyka żółtkowego -> ściana tylnego i środkowego jelita -> grzebien płciowy śródnercza -> rozwinięcie się jądra->

gonocyty- rozwinięte komórki endokrynowe przebywające tą droge powyżej. Pod koniec ciązy i w kanalikach plemnikotwórczych przesyaja się one dzielić i trwają dalej jako prespermatogonie.

Spermatogeneza- proces wytwarzania plemników ze spermatogoni, czyli końcowy proces różnicowania się komórek . Prespermatogonie przekształcają się w dzielące się komórki macierzyste- spermatogonie

-spermatocytogeneza-> rozmnażanie się i różnicowanie spermatogonii (spermatogonie- prekursory plemników) W wyniku powstają spermatocyty I rzędu lub spermatocyty II rzędu

-mejoza (w wyniku podziałów powstają chromosomy homologiczne, która wymieniają się ze sobą fragmentami swoich ramion- crossing over i redukują swoją liczbe z diploidalne do haploidalnej:

-podział redukcyjny (mejoza I)

-profaza

Stadia:

-leptoten (chromosomy się kondensują)

-zygoten (chromosomy homologiczne łączą się w pary, tworzą połączenia nazywane kompleksami synaptonemalnymi)

-pachyten (crossing over)

-diploten (rozdzielenie chromosomów siostrzanych)

-diakineza (koniec kondensacji chromosomów, zniknięcię jąderka i otoczki)

-metafaza (płaszczyzna równikowa)

-anafaza (dwuchromatydowe chromosomy idą do biegunów komórek

-telofaza

-podział ekwacyjny (mejoza II) -> powstanie dwóch spermatocytów II rzędu, gdzie każdy z nich posiada 23 dwuchromatydowe chromosomy

-spermiogeneza (przeszkałcenie spermatyd, przeszkatłcenie ich jądra i cytoplazmy, tworząc plemniki)

Wynikiem jest:

-wytworzenie akrosomu z aparatu Golgiego (akrosom- swoista odmiana lizosomy, zawiera białka enzymatyczne)

-formowanie witki

-modyfikacja i kondensacja chromatyny

Powstanie plemnika:

1. Akrosom- pęcherzyki z Golgiego fuzują się, tworząc duży pęcherzyk. Okrywa on powierzchnie jądra, jest przymocowany za pomocą płytki- akroplaksomu.

2. Witka- przemieszczenie 2 centrosfer (centriola + cytoplazma otaczająca) w okolice jednego biegunu jądra spermatydy (naprzeciw akrosomu), centrolia bliższe plemniku-> ciałko podstawowe witki (organizuje aksonem-> 9 par mikrotubuli + 1 para środkowa), , centrolia dalsze-> pierścień wstawki plemnika.

3. Ciałka resztkowe- odzielanie cytoplazmy od plemników w tej postaci. Ulegają autolizie, a resztki są fagocytowane przez komórki podporowe

4. Plemnik traci łączność z komórkami podporowymi (spermacja)

5. Zmiana budowy jądra- wydłużenie jądra, chromatyna ulega przebudowie. (makiet- pomocnicza struktura, ułożone spermatydy, podobne do walca, służy do transportowania wzdłuż mikrotubuli i aktyny F pęcherzyków i specjalnych tratw). Zanikanie nukleosomu i nukleofilamenty

Plemnik

-brak zdolności dzielenia się, lecz ruchu

-ndojrzewanie: kanaliki nasienne i te transportowane do przewodu najądrza są niedojrzałe. W przewodzie najądrza dojrzewają pod wpływem testosteronu

Budowa:

-główka (pod błoną komórką z przodu znajduje się akrosom, reszta to zbita chromatyna zawierająca wakuole)

-szyjka (krótka część, skład: część łącząca, centriolie bliższe, centriolie dalsze, tworzące aksonem i filamentu tworzące słupy)

-wstawka (rdzeń- aksonem o budowie 9 + 2 mikrotubule, zewnętrzna częśc to wydłużone mitochondria, owijające się odokołoa wstawki, pokryte błoną komórkową, między tymi warstwami jest 9 podłużnych słupów- włókna, dolną granicą wstawki jest pierścień)

-witka (rdzeń z aksonem, brak mitochondriów, dokoła 7 słupów otoczonych pochewką włóknistą pokrytą błoną komórkowa)

Najądrze:

-nakłada się na powierzchnię jądra.

Budowa:

-głowa (pozwijane przewodziki odprowadzające, uchodzące do przewodzików odporwadzjących)

-trzon

-ogon