Wstęp do filozofii.

Prowadzący: prof. dr hab. Marek Szulakiewicz.

Temat: Filozofia a nauka i religia.

I – Filozofia w XXI w.:

• Franciszek Bacon: Powierzchowne zajęcie się filozofią może prowadzić do niewiary, lecz głębsze badanie musi przyprowadzić do religii. Czyli trochę nauki odwodzi od Boga, więcej zaś do Niego z powrotem sprowadza.

• Religia w XXI w. powraca do człowieka. W XX w. sądzono, że nauka pokona religię, usunie ją z życia człowieka.

II – Transcendencja – filozoficzna nazwa Boga:

• Transcendowanie – przekraczający (na zewnątrz, ponad czymś).

• Transcendentny – wymykający się zwykłemu doświadczeniu.

• Transcendentalny – odnoszący się do warunków poznania, medytacja transcendentalna.

• Filozofia transcendentalna – Immanuel Kant, warunki poznania, poszukiwanie ich.

• Wymóg Transcendowanie – wymóg podążania ku czemuś innemu.

Odyseusz	Wyrusza i wraca w to samo miejsce.
Mojżesz	Idzie do czegoś nieznanego: ziemi obiecanej.

G. Marcel: Wymóg transcendencji uzyskuje swoje najbardziej fundamentalne znaczenie jako brak satysfakcji. Doświadcza się jako niezadowolenia. W człowieku istnieje ambicja aby przekroczyć to, co zastane. Dlatego dla człowieka charakterystyczne nie jest sum (jestem) lecz sur sum (ponad).

III – Religia, sztuka, filozofia, nauka:

• Najpierw pojawiła się religia (człowiek jest z gruntu religijny dostrzegał tajemnicę), następnie sztuka (człowiek szukał piękna), potem filozofia, a na samym końcu nauka.

IV – Teorie form symbolicznych:

• Ernest Cassirer wskazuje pięć składników kultury: naukę, filozofię, język, mit i religię. Stanowią one formy symboliczne, za pomocą których konkretne doświadczenie uzyskuje określoną postać. Oznacza to, że doświadczenie jest zawsze już uporządkowane i zinterpretowane.

• Symboliczne spojrzenie na świat: żadne nie jest gorsze, nie należy doprowadzić do wojny między nimi. Gloryfikacja tylko jednego poglądu jest fałszem.

Nauka	Patrzy na świat za pomocą odkrytych prawd.
Religia	Widzi tajemnicę, przejaw Boga bądź bogów.
Filozofia	Czyste oglądanie świata.

V – Symbole religijne:

Nazwa religii	Symbol	Znaczenie
Chrześcijaństwo		Znak nie tylko męki i cierpienia ale i jednoczenia. Transcendencja (góra) + immanencja (dół).
Islam		Symbol stworzony sztucznie przez chrześcijan, na dworze francuskiego króla dla przedstawiciela islamskiego, który nie miał swojego sztandaru.
Hinduizm		Głoska om, pierwszy dźwięk, który zaistniał w rzeczywistości.
Buddyzm		Koło Dharmy – koło wcieleń. Religia jest największą konkurencją dla chrześcijaństwa.
Judaizm		Symbolem nie gwiazda Dawida (Franz Rosenzweig – Gwiazda Zbawienia), a siedmioramienny świecznik menora, który kazał stworzyć Bóg.
Taoizm		Przenikanie się dwóch sił: jin i jang. Zachowanie harmonii.
Sikhizm	Turban dla mężczyzn, kropka między brwiami na czole.	Religia tajemnicza, kusząca.

VI – Wiara w Boga:

1. Teizm – wiara w Boga, który jest transcendentny. Znajduje się na zewnątrz świata. Jest twórcą niższej rzeczywistości, którą kieruje i nad którą czuwa. Niekoniecznie jest osobą, a mocą.

   • Zło na świecie istnieje gdyż Bóg nie jest wszechmocny lub może ale nie chce go zniszczyć. Zatem nie jest dobry.

2. Ateizm – Negacja istnienia Boga, zaprzeczenie dla teizmu, żyje jego mocą.

3. Monoteizm – Wiara w jednego i jedynego Boga, nie istnieje żaden inny. Bóg zazdrosny: nie będziesz miał cudzych bogów obok mnie (…) ponieważ Ja Pan, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym (zazdrość cechą boską).

4. Politeizm – Wiara w wielu bogów. Niekonsekwentne stanowisko: pośród nich, jeden zawsze jest ważniejszy. Np.: Grecja – Zeus.

5. Panteizm – Utożsamienie Boga ze światem. Nie ma go na zewnątrz, bo ten świat jest Bogiem i nie ma innego. Bóg czyli przyroda. Bóg nie jest osobą, jest mocą, siłą, rzeczywistością. Wszystko jest elementem Boskości.

6. Panenteizm – Umiejscowienie Boga w świecie. Bóg jest w tej rzeczywistości, ale nie jest tą rzeczywistością. Nie jest ponad światem, ale wewnątrz.

7. Deizm – Wiara w Boga nie zaangażowanego. Bóg jest transcendencją na zewnątrz, przyczyną świata, którym się nie interesuje. Jeśli Bóg zostawił świat człowiekowi, tylko od niego zależy, jaki będzie: wolność, konieczność zmiany.

VII – Buddyzm: religia czy filozofia?

• Uznawana przez niektórych za filozofię, nie religię przez wzgląd, że nie ma w niej Boga.

• Jeśli spotkasz Buddę, zabij go. – Buddyzm nie chce dopuścić do ubóstwienia Buddy.

• Najpoważniejszy konkurent dla chrześcijaństwa. Daje również spokój życia, nie ma w niej Boga.

• Kościół katolicki poważnie traktuje Buddyzm.

VIII – Postrzeganie świata:

• Przestrzeń (3 wymiary).

• Czas.

• Duchowe patrzenie na świat. – 5 wymiar.