PRAWO I EKONOMIA W OCHRONIE ŚRODOWISKA

Ćw. 1 „Przegląd wybranych przepisów dotyczących ochrony i gospodarowania środowiskiem oraz zakresu ich obowiązywania. Podstawy prawa konstytucyjnego, cywilnego, karnego i administracyjnego ”

A : K O N S T Y T U C J A

1. Jakie jest znaczenie konstytucji i jak stosuje się jej przepisy?

- Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.

- Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.

1. Jakie rodzaje władzy wyróżnia konstytucja i kto tą władzę stanowi?

Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.

Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent

Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą

sądy i trybunały.

1. Co stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP?

Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności

prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych

stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.

1. Kiedy dopuszczalne jest wywłaszczenie?

Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele

publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

1. Kiedy dopuszczalne jest ograniczenie wolności działalności gospodarczej?

Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze

ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

1. Jak konstytucja określa wolności i prawa człowieka? Kiedy i jak można je ograniczać?

Wolność człowieka jest nienaruszalna a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych, wolność człowieka podlega ochronie prawnej. Każdy jest zobowiązany
do szanowania wolności i praw innych. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.

Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie. Ograniczenia te mogą być wprowadzone tylko wtedy,
gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób.

1. Kto podlega odpowiedzialności karnej?

Odpowiedzialności karnej podlega ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. Czyny popełniane przez osoby nieletnie, czyli osoby poniżej 17 lat, nie są przestępstwami. Nieletni nie podlegają odpowiedzialności karnej, natomiast stosuje się wobec nich środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich.

1. Kiedy może nastąpić przepadek rzeczy?

Przepadek rzeczy może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie
i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.

(Przepadek – środek karny o charakterze represyjno-prewencyjnym polegający na przejściu własności określonych przedmiotów powiązanych w pewien sposób z popełnionym przestępstwem na Skarb Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku)

1. Jak można ograniczyć prawo własności?

Ograniczenie prawa własności określają ustawy i klauzule generalne, takie jak zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa. W kodeksie cywilnym można znaleźć podstawowe przepisy, które informują o ciążących na właścicielu ograniczeniach, tj. art. 140 – 154 KC. Niezależnie od Kodeksu Cywilnego szereg ograniczeń prawa własności wynika z ustaw szczególnych, m. in. o zagospodarowaniu przestrzennym, prawo wodne, prawo budowlane i ustawa o gospodarce nieruchomościami.

(Prawo własności- jest podstawowym i najszerszym prawem rzeczowym o charakterze bezwzględnym i majątkowym przysługującym właścicielowi. Jest to prawo do korzystania
i rozporządzania rzeczą)

1. Kto jest obowiązany do zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska?

Władze publiczne są obowiązane do zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.

1. O czym mówi artykuł 74 konstytucji RP?

Artykuł 74 mówi o prowadzeniu przez Władze publiczne polityki zapewniającej bezpieczeństwo ekologiczne społeczeństwu zarówno obecnemu, jak i przyszłemu.

Określa, że ochrona środowiska jest obowiązkiem władzy, która musi wspierać działania
na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska podejmowane przez obywateli. Zaznacza również, że każdy ma prawo do uzyskania informacji o stanie i ochronie środowiska.

1. Jakie są konstytucyjne środki ochrony wolności i praw?

Każdy ma prawo by wynagrodzić jego szkodę, którą wyrządził mu organ władzy publicznej przez działanie niezgodne z prawem. Konstytucja mówi o tym, że ustawy nie mogą zabronić dochodzenia swoich praw i wolności na drodze sądowej. Może również wystąpić
do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolności
lub praw, które zostały naruszone przez organy władzy publicznej.

Każdy ma prawo do odwołań od orzeczeń i decyzji, które zostały wydane w pierwszej instancji, wyjątki określa ustawa.

Jeśli ktoś uważa, że jakaś ustawa lub inny akt normatywny narusza jego nadane w Konstytucji prawa czy wolności ma prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego. Sąd lub inny organ administracji publicznej orzeka czy dany akt jest zgodny z Konstytucją.

1. Jaki jest zakres obowiązków obywatela RP? Czy jest wśród nich jakiś obowiązek względem środowiska?

Jest wśród nich obowiązek względem środowiska.

Obowiązkami obywatela RP są:

- wierność Rzeczpospolitej Polskiej,

- dbanie o wspólne dobro

- przestrzegania prawa RP

- ponoszenie nakładanych obciążeń (np. świadczeń publicznych w tym podatków),

- obrona Ojczyzny,

- dbałość o stan środowiska,

- ponoszenie odpowiedzialności za spowodowanie jego pogorszenie własnymi działaniami.

1. Jakie są konstytucyjne zasady ratyfikacji umów międzynarodowych?

- zgoda wyrażona w ustawie, jeśli umowa dotyczy

a) pokoju, sojuszu, układów politycznych lub wojskowych,

b) konstytucyjnych wolności, praw lub obowiązków obywatelskich,

c) członkostwa RP w organizacji międzynarodowej,

d) znacznego obciążenia Państwa pod względem finansowym,

e) spraw określonych w ustawie lub takich, których Konstytucja wymaga w formie ustawy

- musi być uchwalona przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności przynajmniej połowy ustawowej liczby posłów i przez Senat również większością 2/3 głosów również
w obecności przynajmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Zgoda może być uchwalona w referendum ogólnokrajowym.

- w trybie wymaganym dla ustaw.

1. Jaką rolę pełni Marszałek Sejmu?

- przewodniczy obradom Sejmu,

- strzeże prawa Sejmu

- reprezentuje Sejm na zewnątrz,

- w przypadkach śmierci, zrzeczenia się urzędu, nieważności wyborów, uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczpospolitej do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, odwołania przez Trybunał Stanu Prezydenta, Marszałek tymczasowo do czasu wyboru nowego Prezydenta wykonuje jego obowiązki.

1. Czy posiedzenia sejmu mogą być tajne?

Posiedzenia Sejmu są jawne. Jeżeli wymaga tego dobro państwa, Sejm może bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów uchwalić tajność obrad.

1. Jaką rolę w RP pełni prezydent? Kto i kiedy może przejmować tymczasowo jego obowiązki?

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej. Czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

Marszałek Sejmu tymczasowo, do czasu wyboru nowego Prezydenta Rzeczypospolitej, wykonuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej w razie:

1) śmierci Prezydenta,

2) zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta,

3) stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta,

4) uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczypospolitej do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia,

5) odwołania Prezydenta Rzeczypospolitej przez Trybunał Stanu.

W razie gdy Marszałek Sejmu nie może objąć obowiązków Prezydenta obowiązki te przejmuje Marszałek Senatu.

1. Jakie funkcje pełni Rada Ministrów?

Funkcje rady ministrów:

• polityka wewnętrzna i zagraniczna

• kieruje administracją rządową

w tym: wykonywanie ustaw, rozporządzeń, koordynacja i kontrola organów administracji, chroni interesy Państwa, tworzy budżet, zapewnia bezpieczeństwo
i porządek publiczny, kieruje stosunkami międzynarodowymi, kieruje obronnością kraju (np. służba wojskowa), organizuje swoją pracę.

1. Kto pełni nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego?

Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes

Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne

izby obrachunkowe.

1. Jaki jest charakter orzeczeń TK? Czy można się od nich odwoływać?

Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą
i są ostateczne.

1. Kto może ponosić odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu?

Za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem

lub w zakresie swojego urzędowania, odpowiedzialność konstytucyjną
przed Trybunałem Stanu ponoszą:
Prezydent Rzeczypospolitej,
Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów,
Prezes Narodowego Banku Polskiego,

Prezes Najwyższej Izby Kontroli,
członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,

osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem,

oraz Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych.

Odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu ponoszą również posłowie

i senatorowie w określonym zakresie (art. 127)

1. Jak działa i komu podlega NIK?

Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym organem kontroli państwowej.

Najwyższa Izba Kontroli podlega Sejmowi.

Najwyższa Izba Kontroli działa na zasadach kolegialności (kontrola funkcjonowania działalności organów państwowych, z punktu widzenia m.in.: legalności)
(zespołowe rozpoznawaniu i rozstrzyganiu spraw przez sądy/ zasada organizacyjna
w procesie podejmowania decyzji przez zespoły w organizacjach społecznych lub wieloosobowych organach państwowych.)

B : K O D E K S C Y W I L N Y

1. Co to są dobra osobiste człowieka? Jak są one chronione?

Dobra osobiste człowieka to w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska.

Są chronione przepisami prawa cywilnego, jeżeli działanie szkodzące osobie jest niezgodne
z prawem może ona ubiegać się:

1. zaprzestania tego działania

2. czynności mających na celu usunięcie skutków tego działania

3. zadośćuczynienie pieniężnego lub przekazania pieniędzy na cele społeczne

1. Jaką rolę i kiedy w funkcjonowaniu osób prawnych pełni kurator?

Kurator powoływany jest kiedy osoba prawna nie może prowadzić swoich spraw ponieważ nie posiada odpowiednich do tego organów. Ma on za zadanie jak najszybciej powołać takie organy, lub je zlikwidować.

1. Kto to jest przedsiębiorca? Jakie wymagania KC precyzuje odnośnie firmy przedsiębiorcy?

Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, prowadząca
we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Firma przedsiębiorcy musi odróżniać się od innych firm, które prowadzą działalność na tym samym rynku. Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.

1. Co to są nieruchomości?

Nieruchomość jest to fragment powierzchni ziemi który jest własnością danej osoby
a także znajdujące się w jej obrębie wszelkie naniesienia takie jak: wszelkie budynki, budowle i urządzenia techniczne (np. instalacja wodno-kanalizacyjna) trwale związane z gruntem. Istotą nieruchomości jest grunt który musi być uwarunkowany aktami prawnymi.

1. Co rozumiemy przez część składową rzeczy? Jakie przedmioty nie stanowią części składowej danej rzeczy?

Części składowe rzeczy stanowią jedną całość, a więc nie mogą być od siebie odłączone
bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości. Częścią składową są rzeczy które samodzielnie utraciły swój byt. Przedmioty które nie stanowi części składowej danej rzeczy są to części które nie są trwale z nią związane i które mogą samodzielnie funkcjonować.

1. Czy część składowa rzeczy może być odrębnym przedmiotem własności?

Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności.

1. Co należy do części składowych gruntu?

Częściami składowymi gruntu są budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane,
a także drzewa i rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

1. Jakie rodzaje pożytków wyróżnia KC?

Pożytek - to dochody prawnie udokumentowane.

Wyróżniamy pożytki:

-naturalne- są to płody i wszystkie części należące do nich.

-cywilne- to dochody, jakie rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego

1. Co to jest przedsiębiorstwo i co ono obejmuje?

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów
i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa
do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

1. W jakich okolicznościach za nieważne uznaje się oświadczenia woli?

- jeżeli zostało ono złożone przez osobę nieświadomą: choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych,

- złożone drugiej stronie, za jej zgodą dla pozoru w celu ukrycia innej czynności prawnej,

1. Kiedy można uchylić się od skutków prawnych oświadczenia woli?

- art. 84, w przypadku stwierdzenia błędów jeżeli nie były one celowe,

- art. 86, w przypadku stwierdzenia błędów jeżeli były podstępne,

-art. 87, w przypadku groźby lub nacisku osoby trzeciej,

1. Czym różni się przedstawicielstwo od pełnomocnictwa?

Przedstawicielstwo jest to umocowanie do działań prawnych dokonywanych przez przedstawiciela, które pociągają skutki dla reprezentowanego, może opierać się na ustawie lub na oświadczeniu.

Pełnomocnictwo szczególne wymaga określenia rodzaju czynności, pełnomocnictwo ogólne powinno być udzielone na piśmie. Wg Kodeksu Cywilnego pełnomocnictwo można w każdej chwili odwołać.

1. Na czym polega prokura? Czy osoba prawna może być prokurentem?

Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych
i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Prokurentem nie może być osoba prawna, ponieważ według definicji prawnej pełnomocnikiem spółki, dokonującym w jej imieniu czynności związanych ogólnie rzecz ujmując z prowadzonym przedsiębiorstwem.

1. Jakie rodzaje współwłasności wyróżnia KC? Jak dokonuje się czynności zwykłego zarządu?

- KC wyróżnia współwłasność w częściach ułamkowych i współwłasność łączną
- czynności zwykłego zarządu dokonuje się za zgodą wszystkich współwłaścicieli
albo na podstawie decyzji sądu

1. Wymień ograniczone prawa rzeczowe.

- użytkowanie, służebność (prawo do bezpłatnego, dożywotniego korzystania
z nieruchomości), zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka.

B : K O D E K S P O S T Ę P O W A N I A C Y W I L N E G O

1. Na czym polega zdolność sądowa i procesowa?

- każda osoba fizyczna, organizacja społeczna oraz jednostka organizacyjna nie będąca osobami prawnymi ma prawo występować jako strona w procesie (zdolność sądowa)
- zdolność procesową posiadają wyżej wymienione jednostki o ile posiadają pełną zdolność do czynności prawnych oraz osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych tylko w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie.

1. Kto może być pełnomocnikiem procesowym osoby prawnej lub przedsiębiorcy w sprawach cywilnych?

- pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy może być pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego lub adwokat lub radca prawny, który został do tego upoważniony.

1. Do jakich czynności upoważnia pełnomocnictwo procesowe?

Pełnomocnictwo procesowe upoważnia do:

- Wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy;
- wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenie i egzekucji;
- udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu;
- odbiory kosztów procesu od strony przeciwnej.

1. Co to są posiedzenia sądowe, w jakim trybie mogą się one odbywać i kto ma na nie wstęp?

Posiedzenia sądowe określane są w judykaturze jako zebrania sądu w celu dokonania czynności w toku postępowania rozpoznawczego lub przed jego wszczęciem. Wyróżnia się posiedzenia jawne i niejawne. Podmiotami uprawnionymi do wstępu na posiedzenia jawne są: uczestnicy postępowania (m.in. powód i pozwany, prokurator, interwenient uboczny, biegły, rzecznik konsumenta), strony, ich przedstawiciele, a nawet publiczność. Natomiast na posiedzenia niejawne mają wstęp tylko osoby wezwane, sąd i protokolant.

1. Kiedy posiedzenie sądowe odbywa się przy tzw. drzwiach zamkniętych?

- jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża porządkowi publicznemu lub moralności
albo gdy mogą być ujawnione okoliczności objęte tajemnicą państwową lub służbową.

- na wniosek strony, jeżeli podane przez nią przyczyny uzna za uzasadnione lub jeżeli roztrząsane być mają szczegóły życia rodzinnego.

1. Kiedy z przebiegu posiedzenia sądowego sporządza się protokół a kiedy notatkę urzędową?

-z przebiegu posiedzenia jawnego protokolant pod kierunkiem przewodniczącego spisuje protokół

-z posiedzenia niejawnego sporządza się notatkę urzędową, jeżeli nie wydano orzeczenia.

1. W jakiej kwocie wymierza się grzywnę, jeśli kodeks przewiduje ją bez określenia jej wielkości?

Jeżeli kodeks przewiduje grzywnę bez określenia jej wysokości, grzywnę wymierza się
w kwocie do jednego tysiąca złotych.

1. Podaj kilka przyczyn, dla których sąd może zawiesić postępowanie.

- w razie śmierci

- utraty przez stronę zdolności sądowej

-problemy komunikacyjne

1. Kiedy sąd może odrzucić pozew?

1) jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;

2) jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku
albo została już prawomocnie osądzona;

3) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie.

1. Jak zgodnie z KPC odbywa się rozprawa sądowa?

Rozprawa odbywa się w ten sposób, że po wywołaniu sprawy strony – najpierw powód,
a potem pozwany zgłaszają ustnie swe żądania i wnioski oraz przedstawiają twierdzenia
i dowody na ich poparcie. Strony mogą ponadto wskazywać podstawy prawne swych żądań
i wniosków. Na żądanie prokuratora sąd udziela mu głosu w każdym stanie rozprawy.

§ 2. Każda ze stron obowiązana jest do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej, dotyczących okoliczności faktycznych.

§ 3. Ponadto rozprawa obejmuje, stosownie do okoliczności, postępowanie dowodowe
i roztrząsanie jego wyników.

1. Co to jest sentencja wyroku?

Sentencja wyroku powinna zawierać wymienienie sądu, sędziów, protokolanta oraz prokuratora, jeżeli brał udział w sprawie, datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku, wymienienie stron i oznaczenie przedmiotu sprawy oraz rozstrzygnięcie sądu
o żądaniach stron. Jest to część wyroku.

1. Kiedy sąd wydaje w danej sprawie postanowienie a kiedy wyrok?

Jeżeli kodeks nie przewiduje wydania wyroku lub nakazu zapłaty, sąd wydaje postanowienie.

1. Co to jest apelacja i do którego sądu się ją wnosi?

Od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja do sądu drugiej instancji. Apelację od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd okręgowy, a od wyroku sądu wojewódzkiego jako pierwszej instancji – sąd apelacyjny.

Apelacja- odwołanie się od wydanego wyroku. W prawie procesowym apelacja jest środkiem

odwoławczym od wyroku sądu pierwszej instancji do sądu drugiej instancji.

1. Omów ogólne zasady wnoszenia skarg kasacyjnych. Kto i do kogo może wnieść taką skargę?

Skargę wnieść można od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku
lub postanowienia aby odrzucić pozew lub umorzyć postępowanie .
Skargę wnieść może Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw obywatelskich do Sądu Najwyższego. Skarga jest niedopuszczalna w np. sprawach majątkowych, o alimenty, rozwodowa, o separację, o czynsz lub najem, o dotyczących kar porządkowych.

1. Czy działalność przedsiębiorcy zagrażająca środowisku należy do spraw gospodarczych?

Tak należy zgodnie z art. 279 §2, pkt 2 - przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przy-wrócenie do stanu poprzedniego lub naprawienie szkody z tym związanej oraz zakazanie lub ograniczenie działalności zagrażającej środowisku,

1. Na czym polega postępowanie nakazowe i jakie sądy się nim zajmują?

Postępowanie nakazowe należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych.

Polega na wydaniu przez sąd nakazu zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione dołączonym do pozwu dokumentem.

1. Jaki sąd i na czyj wniosek dokonuje wpisów do krajowego rejestru sądowego?

W sprawach rejestrowych wyłącznie właściwy jest sąd rejonowy (sąd gospodarczy)

właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu, którego wpis

dotyczy (sąd rejestrowy).

Wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego składa podmiot podlegający

wpisowi do tego rejestru, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

1. Jak zabezpiecza się roszczenia pieniężne?

Poprzez: zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;
2) obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;
3) ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;
4) obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską;
5) ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;

1. Co to jest wykonawczy tytuł egzekucyjny? Jakie rodzaje egzekucji przewiduje KPC?

Jest podstawą egzekucji, może nim być np. orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem, ugoda przed mediatorem, akt notarialny zależnie od toczącej się sprawy.
Rodzaje: egzekucja z nieruchomości, z ruchomości, z wynagrodzenia o pracę, z rachunków bankowych, z innych wierzytelności, z innych praw majątkowych, ze statków morskich.

B : K O D E K S K A R N Y I K O D E K S W Y K R O C Z E Ń

1. Czym różni się zbrodnia od występku?

Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie;

występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.

1. Wymień i scharakteryzuj kary przewidziane w ustawie KK

1) grzywna - wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki

2) ograniczenie wolności - trwa najkrócej miesiąc, najdłużej 12 miesięcy; wymierza się ją
w miesiącach. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany:1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, 2) jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd, 3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.
Sąd może oddać skazanego pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym

3) pozbawienie wolności - trwa najkrócej miesiąc, najdłużej 15 lat; wymierza się ją
w miesiącach i latach,

4) 25 lat pozbawienia wolności,

5) dożywotnie pozbawienie wolności

1. Wymień i scharakteryzuj środki karne przewidziane w ustawie KK

Środkami karnymi są:

1. Pozbawienie praw publicznych

Obejmuje utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego, utratę prawa do udziału
w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach

i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego/zawodowego, jak również utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego. Ponadto utrata: orderów, oznaczeń, tytułów honorowych - utrata zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.

Sąd może orzec w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy

od 3 lat za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.

1. Zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej

Sąd może orzec jeśli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub zawodu, albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. Orzeka się w latach, od roku do lat 10,

- Zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi

Sąd może orzec na zawsze w razie skazania na karę pozbawienia wolności
za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego. orzeka się w latach, od roku do lat 15,

1. Obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu

W razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności
na szkodę małoletniego oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej (może zostać połączony
wraz z obowiązkiem zgłaszania się co jakiś czas na Policję lub do innego wyznaczonego organu). Orzeka się w latach od roku do lat 15,

1. Zakaz wstępu na imprezę masową

jeżeli przy popełnieniu przestępstwa zachowanie sprawcy wskazuje, że jego udział
w imprezach masowych zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.

jest połączony z obowiązkiem osobistego stawiennictwa w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu określonym przez właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania osoby skazanej, komendanta powiatowego (rejonowego, miejskiego) Policji, w czasie

trwania imprezy masowej. Sąd, orzekając zakaz wstępu na imprezę masową, określa rodzaje imprez masowych, w tym nazwy dyscyplin sportowych, nazwy klubów sportowych oraz zakres terytorialny obowiązywania orzeczonego środka.

Zakaz wstępu na imprezę masową dotyczy również meczu piłki nożnej

rozgrywanego przez polską kadrę narodową i polski klub sportowy poza

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Orzeka się w latach od 2 do 6 lat,

1. Zakaz prowadzenia pojazdów

W razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu
w komunikacji. Jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia. Orzeka się w latach od roku do lat 10,

1. Przepadek

Przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa.
Przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa (może orzec).

1. Obowiązek naprawy szkody

W razie skazania za przestępstwo spowodowania śmierci, ciężkiego uszczerbku

na zdrowiu, naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia, przestępstwo

przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przestępstwo przeciwko

środowisku, mieniu lub obrotowi gospodarczemu lub przestępstwo przeciwko

prawom osób wykonujących pracę zarobkową, sąd, na wniosek pokrzywdzonego

lub innej osoby uprawnionej, orzeka obowiązek naprawienia wyrządzonej

szkody w całości albo w części.

1. Nawiązka

W razie skazania sprawcy za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub

zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest śmierć

człowieka, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, sąd może orzec nawiązkę na rzecz instytucji, stowarzyszenia,

fundacji lub organizacji społecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego

przez Ministra Sprawiedliwości, której podstawowym zadaniem lub celem statutowym

jest spełnianie świadczeń na cele bezpośrednio związane z ochroną

zdrowia, z przeznaczeniem na ten cel (w przypadku przestępstwa na środowisko – fundacja ochrony środowiska).

1. Świadczenie pieniężne

Odstępując od wymierzenia kary, a także w wypadkach wskazanych w ustawie,

sąd może orzec świadczenie pieniężne na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji
lub organizacji społecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, której podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest spełnianie świadczeń na określony cel społeczny, bezpośrednio związany z ochroną dobra naruszonego lub zagrożonego przestępstwem, za które skazano sprawcę,
z przeznaczeniem na ten cel. Świadczenie to nie może przekroczyć 20 000 złotych.

1. Podanie wyroku do publicznej wiadomości

Sąd może orzec podanie wyroku do publicznej wiadomości w określony sposób,

jeżeli uzna to za celowe, w szczególności ze względu na społeczne oddziaływanie

skazania, o ile nie narusza to interesu pokrzywdzonego.

1. Co rozumiemy przez mienie znacznej oraz wielkiej wartości?

Mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia

czynu zabronionego przekracza dwustukrotną wysokość najniższego miesięcznego

wynagrodzenia.

Mieniem wielkiej wartości jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia

czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną wysokość najniższego miesięcznego

wynagrodzenia.

1. Jakie kary za przestępstwa przeciwko środowisku przewiduje KK? Podaj 3 przykłady takich przestępstw.

- zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach (pozbawienie wolności 3 – 5 msc),

- niszczenie lub uszkadzanie rośliny lub zwierząt wbrew przepisom obowiązującym na terenie objętym ochroną lub pod ochroną gatunkową, powodując istotną szkodę, (grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia do 2 lat)

- zanieczyszczanie wody, powietrza, ziemi, substancją albo promieniowaniem jonizującym
w takiej ilości lub postaci, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu wielu osób lub spowodować zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach (kara pozbawienia wolności 3 – 5 msc).

- Kto wbrew przepisom składuje, usuwa, przetwarza, dokonuje odzysku, unieszkodliwia
albo transportuje odpady lub substancje w takich warunkach lub w taki sposób, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu wielu osób lub spowodować zniszczenie w świecie roślinnym
lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach (pozbawienie wolności 3 – 5 msc)

- Kto przewozi, gromadzi, składuje, porzuca lub pozostawia bez właściwego zabezpieczenia

materiał jądrowy albo inne źródło promieniowania jonizującego, jeżeli może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym
w znacznych rozmiarach (pozbawienie wolności 3 – 5 msc)

- Kto wbrew obowiązkowi nie utrzymuje w należytym stanie lub nie używa urządzeń zabezpieczających wodę, powietrze lub ziemię przed zanieczyszczeniem lub urządzeń zabezpieczających przed promieniowaniem radioaktywnym lub jonizującym, (grzywna, kara ograniczenia wolności, lub pozbawienia do lat 2)

- Kto niszczy, poważnie uszkadza lub istotnie zmniejsza wartość przyrodniczą prawnie chronionego terenu lub obiektu, powodując istotną szkodę (grzywna, kara ograniczenia wolności, lub pozbawienia do lat 2)

- Kto, na terenie objętym ochroną ze względów przyrodniczych lub krajobrazowych

albo w otulinie takiego terenu, wbrew przepisom, wznosi nowy lub powiększa istniejący

obiekt budowlany albo prowadzi działalność gospodarczą zagrażającą środowisku (grzywna, kara ograniczenia wolności, lub pozbawienia do lat 2

1. Kto wg KW podlega odpowiedzialności za wykroczenie?

Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5000 złotych lub nagany

1. Jak jest karane w myśl KW szkodnictwo leśne, polne i ogrodowe? Podaj 3 przykłady.

- dokonuje w nie należącym do niego lesie wyrębu gałęzi, korzeni lub krzewów, niszczy je
lub uszkadza albo karczuje pniaki (grzywna)

- zabiera z nie należącego do niego lasu wyrąbane gałęzie, korzenie lub krzewy albo wykarczowane pniaki (grzywna).

- Kto uszkadza nie należący do niego ogród warzywny, owocowy lub kwiatowy, drzewo owocowe lub krzew owocowy, (ograniczenie wolności lub grzywna do 1 500 zł)

- Kto pasie zwierzęta gospodarskie na nie należących do niego gruntach leśnych

lub rolnych albo przez takie grunty w miejscach, w których jest to zabronione,

przechodzi, przejeżdża lub przegania zwierzęta gospodarskie, (grzywna do 500 zł lub nagana)

- Kto w nie należącym do niego lesie:

1) wydobywa żywicę lub sok brzozowy, obrywa szyszki, zdziera korę, nacina drzewo
lub w inny sposób je uszkadza,

2) zbiera mech lub ściółkę,

3) zbiera gałęzie, korę, wióry, trawę, wrzos, szyszki lub zioła albo zdziera darń,

4) zbiera grzyby lub owoce leśne w miejscach, w których jest to zabronione,

albo sposobem niedozwolonym,

(grzywna do 250 zł lub nagana)

- kto na nie należącym do niego gruncie leśnym lub rolnym:

1) wydobywa piasek, margiel, żwir, glinę lub torf,

2) niszczy lub uszkadza urządzenia służące do utrzymania zwierząt lub ptaków,

4) kopie dół lub rów,

(grzywna do 1000 zł lub nagana)

- kto na gruncie leśnym lub rolnym niszczy lub uszkadza urządzenia melioracyjne (grzywna)

- kto na nie należącym do niego gruncie leśnym lub rolnym niszczy zasiewy, sadzonki lub trawę (grzywna do 500 zł lub nagana)

- kto wbrew żądaniu osoby uprawnionej nie opuszcza lasu, pola, ogrodu, pastwiska,

łąki lub grobli (grzywna do 500 zł lub nagana)

- Właściciel lub posiadacz lasu, który dokonuje wyrębu drzewa w należącym do niego lesie albo w inny sposób pozyskuje z tego lasu drewno niezgodnie z planem urządzenia lasu, uproszczonym planem urządzenia lasu lub decyzją określającą zadania z zakresu gospodarki leśnej albo bez wymaganego pozwolenia (grzywna)

- kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w zakresie ochrony lasów, nie wykonuje

zabiegów zapobiegających, wykrywających i zwalczających nadmiernie pojawiające
i rozprzestrzeniające się organizmy szkodliwe (grzywna)

- kto, działając bez wymaganego zezwolenia, zmienia las na uprawę rolną (grzywna)

- kto w lasach zanieczyszcza glebę lub wodę albo wyrzuca do lasu kamienie, śmieci, złom, padlinę lub inne nieczystości, albo w inny sposób zaśmieca las (grzywna lub nagana)

- kto w lesie rozgarnia ściółkę i niszczy grzyby lub grzybnię (grzywna lub nagana)

- kto wybiera jaja lub pisklęta, niszczy lęgowiska lub gniazda ptasie albo niszczy legowiska,

nory lub mrowiska znajdujące się w lesie albo na nie należącym do niego gruncie rolnym,

(grzywna lub nagana)

- kto w lesie, w sposób złośliwy, płoszy albo ściga, chwyta, rani lub zabija dziko żyjące

zwierzę, poza czynnościami związanymi z polowaniem lub ochroną lasów, jeżeli

czyn z mocy innego przepisu nie jest zagrożony karą surowszą (grzywna lub nagana)

- kto w lesie puszcza luzem psa, poza czynnościami związanymi z polowaniem (grzywna
lub nagana)

B : K O D E K S P O S T Ę P O W A N I A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

1. Przedstaw obowiązki organów administracji publicznej w myśl art. 9 i 10 KPA

- należyte i wyczerpujące informowanie stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego,

- czuwają nad tym, aby strona i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie ponosiły szkody z powodu nieznajomości prawa (udzielają niezbędnych wyjaśnień i wskazówek)

- zobowiązane są zapewnić czynny udział stronom w każdym stadium postępowania,
a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów
i materiałów oraz zgłoszonych żądań,

1. Czy sprawy z zakresu KPA mogą być załatwiane ustnie?

Sprawy mogą być załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie. Treść oraz istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.

1. Scharakteryzuj organy wyższego stopnia i organy naczelne w rozumieniu KPA.

1. Organami wyższego stopnia są:

1)  w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego — samorządowe kolegia odwoławcze (chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej)

2)  w stosunku do wojewodów — właściwi w sprawie ministrowie;

3)  w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt 1 i 2 — odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku — organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością;

4)  w stosunku do organów organizacji społecznych — odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a w razie ich braku — organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

b) Organami naczelnymi są:

1)  w stosunku do organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem samorządowych kolegiów odwoławczych, oraz organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych — Prezes Rady Ministrów
lub właściwi ministrowie;

2)  w stosunku do organów państwowych innych niż określone w pkt 1 — odpowiednie organy o ogólnokrajowym zasięgu działania;

3)  w stosunku do organów organizacji społecznych — naczelne organy tych organizacji,
a w razie braku takiego organu — Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie prawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością.

1. Kto rozstrzyga spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej?

Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.

1. Podaj co najmniej trzy przykłady sytuacji, w których pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie.

1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym,
że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki;

2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia;

3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;

4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron,
albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3;

5 )w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji;

6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne;

7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.

1. Podaj definicję strony postępowania wg KPA. Kto może być stroną postępowania?

Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie
albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Stronami mogą być

a) osoby fizyczne i osoby prawne

b) jednostki nieposiadające osobowości prawnej. (gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne).

1. Kiedy i jak przeprowadza się rozprawę administracyjną?

W każdym przypadku gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania
lub gdy wymaga tego przepis prawa.

Organ powinien przeprowadzić rozprawę, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz gdy jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.

W szczególności organ wzywa:

1) strony do złożenia przed rozprawą wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów
i do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez przedstawicieli albo pełnomocników,

2) świadków i biegłych do stawienia się na rozprawę.

W wezwaniu na rozprawę określa się termin, miejsce i przedmiot rozprawy.

Rozprawą kieruje wyznaczony do przeprowadzenia rozprawy pracownik tego organu administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie

Na rozprawie strony mogą składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty
oraz przedstawiać dowody na ich poparcie.

1. W jakich okolicznościach postępowanie administracyjne ulega zawieszeniu?

Przesłankami obligatoryjnego zawieszenia postępowania przez organ administracji publicznej są:

1. Śmierć strony, gdy wezwanie jej spadkobierców nie jest możliwe a postępowanie nie ulega umorzeniu jako bezprzedmiotowe

2. Śmierć przedstawiciela ustawowego strony

3. Utrata przez stronę lub jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych

4. W przypadku gdy rozpatrzenie i rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniego zagadnienia wstępnego

Zaistnienie choćby jednej z w/w przesłanek, uprawnia organ admin. publ. do zawieszenia postępowania administracyjnego.

1. Z wnioskiem o to wystąpi strona na której żądanie postępowanie zostało wszczęte

2. Wnioskowi temu nie sprzeciwiają się inne strony

3. Zawieszenie nie zagraża interesowi społecznemu

W tym przypadku muszą wystąpić wszystkie przesłanki aby organ admin. publ. mógł zawiesić postępowanie.

1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji – scharakteryzuj jej istotę. Kiedy można odstąpić od uzasadnienia decyzji?

Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis
z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji lub, jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.

Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony;
nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych
na skutek odwołania.

Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których
z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.

1. Co to jest postanowienie organu administracji publicznej i czym różni się ono od decyzji?

Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania,
lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.

1. Odwołania i zażalenia – na czym polegają i czym się różnią?

ODWOŁANIA

Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji.

Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia.

Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji.

Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie,
a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie.

ZAŻALENIA

Na wydane w toku postępowania postanowienia służy stronie zażalenie, gdy kodeks tak stanowi.

Zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie,
a gdy postanowienie zostało ogłoszonej ustnie - od dnia jego ogłoszenia stronie.

Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia.

1. Kiedy i w jakim terminie organy administracji publicznej wydają zaświadczenia?

Zaświadczenie wydaje się w sytuacji:

- przepis prawa wymaga urzędowego potwierdzenia faktów lub stanu prawnego

- osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu danych faktów lub stanu prawnego.

Zaświadczenie wydaje się niezwłocznie, nie później niż w terminie siedmiu dni.

1. Wymień organy właściwe do rozpatrywania skarg dotyczących zadań lub działalności organów administracji publicznej.

Organy państwowe, organy samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe
oraz organy organizacji społecznych zobowiązane są do przyjmowania stron w sprawach skarg i wniosków w ustalonych przez siebie dniach i godzinach.

Ćwiczenie 2: Przegląd wybranych przepisów nt. ochrony i gospodarowania środowiskiem.

Zad. 1. Bazując na treści ustawy ogólnej POŚ, ustaw szczegółowych (oraz - w miarę potrzeb - dodatkowych źródeł o charakterze branżowym) zapoznaj się z poniższymi pojęciami i w zwięzły, przystępny sposób wyjaśnij je:

1. Instalacja (co to jest, jak należy zgodnie z POŚ eksploatować instalacje?)

Instalacja – rozumie się przez to:

1. Stacjonarne urządzenie techniczne

2. Zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu,

3. Budowle nie będące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję.

Instalacje należy eksploatować w taki sposób by nie powodowała przekroczenia standardów emisyjnych (instalacja powodująca wprowadzanie gazów lub pyłów
do powietrza, emisję hałasu oraz wytwarzanie pól elektromagnetycznych nie powinna powodować przekroczenia standardów jakości środowiska poza terenem, do którego prowadzący instalację ma tytuł prawny) oraz nie powodowała pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagrożenia życia lub zdrowia ludzi.

Art. 76.

1. Nowo zbudowany lub przebudowany obiekt budowlany, zespół obiektów lub instalacja nie mogą być oddane do użytkowania, jeżeli nie spełniają wymagań ochrony środowiska, o których mowa w ust. 2.

2. Wymaganiami ochrony środowiska dla nowo zbudowanego lub przebudowanego obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji są:

1. wykonanie wymaganych przepisami lub określonych w decyzjach administracyjnych środków technicznych chroniących środowisko;

2. zastosowanie odpowiednich rozwiązań technologicznych, wynikających z ustaw lub decyzji;

3. uzyskanie wymaganych decyzji określających zakres i warunki korzystania ze środowiska;

4. dotrzymywanie na etapie wymaganych prawem badań i sprawdzeń, wynikających z mocy prawa standardów emisyjnych oraz określonych w pozwoleniu warunków emisji.

1. Nowo zbudowany lub przebudowany obiekt budowlany, zespół obiektów lub instalacja nie mogą być eksploatowane, jeżeli w okresie 30 dni od zakończenia rozruchu nie są dotrzymywane wynikające z mocy prawa standardy emisyjne albo określone w pozwoleniu warunki emisji, ustalone dla fazy po zakończeniu rozruchu.

2. Na 30 dni przed terminem oddania do użytkowania nowo zbudowanego lub przebudowanego obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji realizowanych jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, inwestor jest obowiązany poinformować wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o planowanym terminie:

1. oddania do użytkowania nowo zbudowanego lub przebudowanego obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji;

2. zakończenia rozruchu instalacji, jeżeli jest on przewidywany.

1. Obszar Natura 2000 (co to jest, jak i dlaczego powstaje, jakie są konsekwencje prawne powstania takiego obszaru?)

Obszar Natura 2000 jest to siec obszarów obejmująca:

• obszary specjalnej ochrony ptaków;

• specjalne obszary ochrony siedlisk;

• obszary mające znaczenie dla Wspólnoty.

Natura 2000 powstaje jako obszar specjalnej ochrony ptaków, mając na uwadze zachowanie poszczególnych cennych lub zagrożonych składników różnorodności biologicznej.

Powstawanie obszaru natura 2000:

1. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska opracowuje projekt listy obszarów Natura 2000, zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej.

2. Projekt, o którym mowa w ust. 1, wymaga zasięgnięcia opinii właściwych miejscowo rad gmin. Niezłożenie opinii w terminie 30 dni od dnia otrzymania projektu uznaje się za brak uwag.

3. Minister właściwy do spraw środowiska, po uzyskaniu zgody Rady Ministrów, przekazuje Komisji Europejskiej:

1. listę proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty;

2. szacunek dotyczący współfinansowania przez Wspólnotę ochrony obszarów wyznaczonych ze względu na typy siedlisk przyrodniczych oraz gatunki roślin i zwierząt o znaczeniu priorytetowym;

3. listę obszarów specjalnej ochrony ptaków.

Wyznaczenie obszaru specjalnej ochrony

ptaków lub specjalnego obszaru ochrony siedlisk, zmiana jego granic lub likwidacja następuje w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa, ministrem właściwym do spraw rozwoju wsi, ministrem właściwym do spraw rybołówstwa i z ministrem właściwym do

spraw gospodarki wodnej, w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw środowiska, które określa nazwę, położenie administracyjne, obszar i mapę obszaru, cel i przedmiot ochrony. Minister właściwy do spraw środowiska, wydając rozporządzenie, kieruje się stanem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt oraz koniecznością

zachowania szczególnie cennych lub zagrożonych składników różnorodności biologicznej.

Konsekwencje prawne powstania obszaru natura 2000:

Na obszarze Natura 2000 obowiązuje zakaz podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności:

1. pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000

2. wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000

3. pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami

Szczegółowe zasady postępowania (w tym gospodarowania) na obszarach Natura 2000 ustalane są indywidualnie dla każdego obszarów poprzez postanowienia planu ochrony lub planu zadań ochronnych.

Jeżeli ktokolwiek podejmie na obszarze Natura 2000 jakiekolwiek działania niezgodne z ustaleniami ustanowionego planu, to Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, jako organ sprawujący nadzór nad tym obszarem, będzie obowiązany – na podstawie art. 37 ust 2 Ustawy o ochronie przyrody – do nakazania natychmiastowego ich wstrzymania i podjęcia w wyznaczonym terminie czynności niezbędnych do przywrócenia poprzedniego stanu danego obszaru, jego części lub chronionych na nim gatunków.

KONTROLA
Poprzez sprawozdania z realizacji planu gospodarki odpadami, obejmujące okres dwóch lat kalendarzowych, według stanu na dzień 31 grudnia roku kończącego ten okres, przygotowują:

1) minister właściwy do spraw środowiska – z realizacji planu krajowego,

2) zarząd województwa – z realizacji planu wojewódzkiego,

3) zarząd powiatu – z realizacji planu powiatowego,

4) organ wykonawczy gminy – z realizacji planu gminnego.

3.Odpady (ustawowa definicja, ogólne zasady gospodarowania odpadami, na czym polega ich odzysk i recykling, jakie podmioty i w jakim celu opracowują plany gospodarki odpadami, jak przebiega kontrola realizacji tych planów?)

Odpady – każda substancja lub przedmiot należący do jednej z kategorii, których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia jest obowiązany.

Zasady gospodarowania odpadami:

- zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użytkowania

-zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapobiec powstawaniu odpadów

-zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi

Recykling polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu.

Odzysk – wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania.

Plany są opracowywane na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym przez ministra właściwego do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej w celu osiągnięcia celów założonych w polityce ekologicznej państwa oraz stworzenia w kraju zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów.

Rada ministrów uchwala krajowy plan gospodarki odpadami. Projekt wojewódzkiego, powiatowego lub gminnego planu gospodarki odpadami opracowują organy wykonawcze województwa, powiatu lub gminy.

Projekty planów podlegają zaopiniowaniu:

Projekt planu krajowego – przez zarządy województw

Projekt planu wojewódzkiego – przez ministra właściwego do spraw środowiska, organy wykonawcze powiatów i gmin z obszaru województwa, wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, a w zakresie związanym z ochroną wód - przez właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej oraz w zakresie związanym z portami i wodami morskimi – przez dyrektora właściwego urzędu morskiego.

Projekt planu powiatowego – przez zarząd województwa oraz przez organy wykonawcze gmin z terenu powiatu

Projekt planu gminnego – przez zarząd województwa oraz zarząd powiatu

Kontrola realizacji planu gospodarowania odpadami polega na sporządzaniu sprawozdań obejmujących okres dwóch lat kalendarzowych przez:

ministra właściwego do spraw środowiska – z realizacji planu krajowego

zarząd województwa – z realizacji planu wojewódzkiego

zarząd powiatu – z realizacji planu powiatowego

organ wykonawczy gminy – z realizacji planu gminnego

1. Ochrona środowiska (definicja wg POŚ, do jakich przepisów ustawa POŚ odwołuje nas w kwestiach ochrony poszczególnych zasobów środowiska?)

Def. wg POŚ- ochrona środowiska rozumie się przez to podjęcie lub zaniechanie działań, uniemożliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej, ochrona ta polega na: racjonalnym kształtowaniu środowiska, gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju; przeciwdziałaniu zanieczyszczenia i przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego.

Ochrona poszczególnych zasobów środowiska:

-ochrona wód- Prawo wodne

-gospodarowanie złożem kopalin i związane z eksploatacją złoża- Prawo geologiczne i górnicze

- ochrony obszarów i obiektów o wartościach przyrodniczych, krajobrazu, zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem oraz drzew, krzewów i zieleni –Ustawa o ochronie przyrody

-ochrona lasów- Ustawa o lasach

-ochrona dziko występujących zwierząt- m.in. Prawo łowieckie, Ustawa o ochronie przyrody,

-ochrona zwierząt gospodarskich i domowych – Ustawa o ochronie zwierząt

-ochrona gruntów rolnych i leśnych- Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych

5.Organ ochrony środowiska (co rozumiemy przez to pojęcie, wymień organy ochrony środowiska zgodnie z tyt. VII, dz. I ustawy POŚ)

Organami ochrony środowiska są organy administracji publicznej powołane do wykonywania zadań z zakresu ochrony środowiska.

Organami ochrony środowiska, z zastrzeżeniem art. 377, są

1) wójt, burmistrz lub prezydent miasta;

2) starosta;

2a) sejmik województwa;

2b) marszałek województwa;

3) wojewoda;

4) minister właściwy do spraw środowiska;

5) Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska;

6) regionalny dyrektor ochrony środowisk

6.Podmiot korzystający ze środowiska (kto to jest w myśl ustawy POŚ, jakie obowiązki ciążą na podmiotach korzystających ze środowiska?)

Podmiot korzystający ze środowiska – podmiot, który w prowadzonej przez siebie działalności korzysta z zasobów środowiska, wpływa na środowisko, lub może na nie wpływać, w szczególności poprzez emisje. Ustawa Prawo ochrony środowiska kategorię podmiotów korzystających ze środowiska określa bardzo szeroko.

Należą do nich:

1) przedsiębiorcy

2) osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,

3) osoby wykonujące zawód medyczny

4) jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcą (np. szkoły, szpitale i inne państwowe lub komunalne jednostki organizacyjne korzystające ze środowiska w związku ze świadczeniem usług publicznych),

5) osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcą, korzystające ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia (np. decyzji środowiskowej, pozwolenia wodnoprawnego, itp.).

Każdy podmiot korzystający ze środowiska ponosi indywidualną odpowiedzialność za spowodowane w związku z prowadzoną działalnością bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkodę w środowisku. W ramach tej odpowiedzialności podmiot korzystający ze środowiska jest zobowiązany podejmować działania zapobiegawcze lub naprawcze, niezwłocznie po stwierdzeniu bezpośredniego zagrożenia szkodą lub szkody w środowisku, z własnej inicjatywy, bez wzywania ze strony organu administracji i na własny koszt.

7.Równowaga przyrodnicza (definicja wg POŚ)

równowaga przyrodnicza to stan, w którym na określonym obszarze istnieje równowaga we wzajemnym oddziaływaniu: człowieka, składników przyrody żywej i układu warunków siedliskowych tworzonych przez składniki przyrody nieożywionej. ruchy masowe Ziemi równoważny poziom hałasu ryzyko to prawdopodobieństwo wystąpienia konkretnego skutku w określonym czasie lub w określonej sytuacji;

8.Ścieki (definicja wg POŚ, jakie są główne rodzaje ścieków, od czego zależy wysokość opłat i kar za wprowadzanie ścieków do środowiska) to wprowadzane do wód lub ziemi :
zużyte wody, ciekłe odchody zwierzęce, wody opadowe lub roztopowe, wody odciekowe ze składowisk odpadów i miejsc ich magazynowania, wody pochodzące z odwodnienia zakładów górniczych, wody wykorzystane, odprowadzane z obiektów chowu lub hodowli ryb łososiowatych i innych niż łososiowate,

Rodzaje ścieków: Bytowe, komunalne, przemysłowe.

Wysokość opłat zależy od: -Wielkości, rodzaju i sposobu zagospodarowania terenu z którego są odprowadzane. -rodzaju substancji zawartych w ściekach i ich ilości albo od wielkości produkcji ryb innych niż łososiowate lub innych organizmów wodnych wyprodukowanych w obiektach chowu.

Wysokość kar zależy od:

- ilości, stanu i składu ścieków, procentowej redukcji stężeń substancji w ściekach oraz masy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.

- ilości i rodzaju składowanych lub magazynowanych odpadów, oraz czasu ich składowania lub magazynowania.

- pory doby i wielkości przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu.

9. Środowisko (definicja wg POŚ)

Środowisko (def. wg POŚ)- rozumie się przez to ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnię ziemi, kopaliny, wody, powietrza, krajobraz, klimat oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej, a także wzajemnie oddziaływanie pomiędzy tymi elementami.

9. Opłaty za korzystanie ze środowiska (za jakie formy korzystania ze środowiska ustawa ogólna POŚ przewiduje opłaty?)

Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego.

-wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi;

-wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza;

-odprowadzanie ścieków pochodzących z chowu lub hodowli ryb innych ni ż łososiowate lub innych organizmów wodnych;

- wprowadzanie wód chłodniczych;

- pobór wody powierzchniowej;

- pobór wód podziemnych;

- za umieszczenie odpadów na składowisku;

Zwolnione z opłat jest wprowadzanie:

1) do ziemi – ś cieków w celu rolniczego wykorzystania, w przypadku posiadania pozwolenia wodno-prawnego na takie ich wykorzystanie;

2) do wód lub do ziemi – wód chłodniczych i wód pochodzących z obiegów chłodzących, jeżeli ich temperatura nie przekracza +26 °C albo naturalnej temperatury wody, w przypadku gdy jest ona wy ż sza ni ż +26 °C;

3) do wód lub do ziemi – wód zasolonych, jeżeli wartość sumy jonów chlorków i siarczanów w tych wodach nie przekracza 500 mg/l;

4) do wód lub do ziemi – wód wykorzystanych na potrzeby chowu i hodowli ryb łososiowatych, pod warunkiem że ilość i rodzaj substancji w nich zawartych nie przekroczy wartości określonych w warunkach wprowadzania ścieków do wód;

5) do wód lub do ziemi – wód wykorzystanych, odprowadzanych z obiektów chowu i hodowli ryb innych ni ż łososiowate lub innych organizmów wodnych, o ile produkcja tych ryb lub tych organizmów, rozumiana jako średnioroczny przyrost masy tych ryb lub tych organizmów w poszczególnych latach cyklu produkcyjnego, nie przekracza 1500 kg z jednego ha po- wierzchni użytkowej stawów rybnych tego obiektu w jednym roku danego cyklu.

9. Zanieczyszczenie (definicja wg POŚ, jak należy przeciwdziałać zanieczyszczeniom, jakie obowiązki w tym zakresie ciążą na podmiotach korzystających ze środowiska?)

ODP: Zanieczyszczenie- emisja, która może być szkodliwa dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska, może powodować szkodę w dobrach materialnych, może pogarszać walory estetyczne środowiska lub może kolidować z innymi, uzasadnionymi sposobami korzystania ze środowiska.

Jak należy przeciwdziałać zanieczyszczeniom?

- Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom polega na zapobieganiu lub ograniczaniu wprowadzania do środowiska substancji lub energii.

Jakie obowiązki w tym zakresie ciążą na podmiotach korzystających ze środowiska:

• Eksploatacja instalacji i urządzeń zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska

• Podmiot korzystający ze środowiska jest obowiązany zapewnić przestrzeganie wymagań ochrony środowiska, w szczególności przez:
  1) odpowiednią organizację pracy;
  2) powierzanie funkcji związanych z zapewnieniem ochrony środowiska osobom wykwalifikowanym;
  3) zapoznanie pracowników, których zakres czynności wiąże się z kwestiami ochrony środowiska, z wymaganiami w tym zakresie;
  4) podejmowanie działań w celu wyeliminowania lub ograniczenia szkód w środowisku (teraz i w przyszłości) wynikających z nieprzestrzegania wymagań ochrony środowiska przez pracowników.

• Pracownicy są obowiązani postępować w sposób zapewniający ochronę środowiska.

• Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia, rodzaje czynności, instalacje lub urządzenia, których wykonywanie lub obsługa wymaga szczególnych kwalifikacji i przeszkolenia, ze względu na możliwe skutki tych działań dla środowiska.

9. Zrównoważony rozwój (definicja wg POŚ, w jakich przepisach oprócz POŚ pojawia się pojęcie zrównoważonego rozwoju?)

Wg POŚ: Zrównoważony rozwój- taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych.

W jakich przepisach oprócz POŚ pojawia się pojęcie zrównoważonego rozwoju?

1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej stanowi, iż Rzeczpospolita Polska (…) zapewnia ochronę środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

2. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym– przyjmuje rozwój zrównoważony za podstawę działań;

3. Konwencja o dostępie do informacji- przepisy Wspólnoty mają przyczynić się do zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska i ochrony zdrowia ludzkiego przyczyniając się w ten sposób do zachowania zasady zrównoważonego rozwoju ;

4. Ustawa z dnia 12 maja 2000 r. O zasadach wspierania rozwoju regionalnego.

5. Prawo wodne- ZR powinien być postrzegany jako istotny element łączący prawo wodne z prawem ochrony środowiska.

6. Ustaw z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym rozwój zrównoważony (wymieniony w art. 1, ust. 1 ustawy), który jest podstawą postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy

7. Konwencja o różnorodności biologicznej z dn. 5 czerwca 1992- państwa są odpowiedzialne za ochronę swojej różnorodności biologicznej oraz za zrównoważone użytkowanie własnych zasobów biologicznych.

Zad. 2. Wyjaśnij pojęcie „korzystanie ze środowiska”. Jakie formy korzystania ze środowiska przewiduje ustawa POŚ. Jakie formy korzystania z wód przewiduje ustawa Prawo Wodne?

Korzystanie ze środowiska jest to wykorzystanie w sposób racjonalny ogółu elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka ( powierzchnia ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat, elementy różnorodności biologicznej), nie wpływając znacząco na zmianę środowiska.

Formy korzystania ze środowiska wg ustawy POŚ:

1. Powszechne korzystanie ze środowiska- przysługuje z mocy ustawy każdemu i obejmuje korzystanie ze środowiska, bez użycia instalacji, w celu zaspokojenia potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku oraz uprawiania sportu.
   2. Korzystanie ze środowiska wykraczające poza ramy korzystania powszechnego, w którym obowiązkowe jest uzyskanie pozwolenia. Pozwolenie takie ustala zwłaszcza s zakres i warunki takiego korzystania i wydawane jest przez właściwy organ ochrony środowiska.
   3. Zwykłe korzystanie ze środowiska polega ono na korzystaniu wykraczającym poza cel określony dla korzystania powszechnego, na które nie jest wymagane żadne pozwolenie; jest to także zwykłe korzystanie z wody.

Można też wspomnieć o takich formach korzystanie ze środowiska:

1) wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza;

2) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi;

3) pobór wód;

4. składowanie odpadów.

Zad. 3. Co to jest polityka ekologiczna oraz program ochrony środowiska, jakie organy, na jaki okres i w jakim celu opracowują te dokumenty? Czy polityka ekologiczna państwa ma wpływ na gminne plany gospodarki odpadami?

Polityka ekologiczna – to świadoma i celowa działalność państwa polegająca na racjonalnym korzystaniu z zasobów i walorów środowiska przyrodniczego, jego właściwej ochronie i umiejętnym kształtowaniu. Ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska.

Politykę ekologiczną państwa przyjmuje się na 4 lata - przewidziane w niej działania w perspektywie obejmują kolejne 4 lata. Ustala ją Sejm na wniosek Rady Ministrów. Minister właściwy do spraw środowiska, opracowuje projekt polityki ekologicznej państwa.

Rada Ministrów przedkłada Sejmowi co 4 lata raport z realizacji polityki ekologicznej państwa.

Program ochrony środowiska – W celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza się wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska.

Zakres programu jest zgodny z art. 14 Ustawy Prawo ochrony środowiska i określa: cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno – ekonomiczne i środki finansowe.

Organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy jest odpowiedzialny za sporządzenie odpowiedniego programu ochrony środowiska. Programy ustala odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu albo rada gminy.

Z wykonania programów organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub gminy.

Czy polityka ekologiczna państwa ma wpływ na gminne plany gospodarki odpadami?

Tak, ponieważ zgodnie z ustawą o odpadach – plany gospodarki odpadami powinny być opracowywane zgodnie z polityką ekologiczną państwa.

Zad 4. Na czym polega odpowiedzialność cywilna, karna i administracyjna w ochronie środowiska?

Odpowiedzialność cywilna- Podlega jej każdy, kto swoim działaniem negatywnie wpłynie na środowisko i zmieni jego aktualny stan.

Podmiot, który wyrządza szkody jest zobowiązany do minimalizacji negatywnego ich wpływu na środowisko naturalne. Jeżeli ograniczenie negatywnej działalności podmiotu jest niemożliwe lub utrudnione, to wdg ustawy działalność ta powinna byc zakończona.

Podmiotowi, który naprawił szkodę w środowisku, przysługuje względem sprawcy szkody roszczenie o zwrot nakładów poczynionych na ten cel.

W przypadku roszczenia o wyrządzone szkody w środowisku może wystąpić Skarb Państwa, Organizacja samorządu terytorialnego i organizacja ekologiczna.

Odpowiedzialność administracyjna- jeżeli podmiot negatywnie oddziaływuje na środowisko, to organ ochrony środowiska może w drodze decyzji nałożyć obowiązek ograniczenia oddziaływania na środowisko lub przywrócenia mu właściwego stanu, wraz z terminem wykonania.

Jeżeli nie możliwe jest wykonanie wyżej wymienionych czynności, organ ochrony środowiska może zobowiązać podmiot do uiszczenia kwoty pieniężnej odpowiadającej wysokości szkód wynikłych z naruszenia stanu środowiska, na rzecz właściwego gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Jeżeli działalność powoduje pogorszenie stanu środowiska w znacznym stopniu, Wojewódzki Inspektor OS wyda decyzje o wstrzymaniu tej działalności w zakresie jakim jest to niezbędne dla zapobiegania pogarszaniu stanu środowiska.

Odpowiedzialność karna w ochronie środowiska – przewiduje się kary w postaci:

~ grzywny, jeżeli nie gromadzi się danych pomiarowych i informacji o środowisku, osoba nie przekazuje informacji o zagrożeniach i stanie środowiska organom administracji, osoba nie przestrzega nakazów i zakazów zawartych w ustawach, nie rekultywuje terenu i nie doprowadza do odtworzenia pierwotnego stanu, zanieczyszcza środowisko przekraczając normy, eksploatuje instalacje

~kara aresztu albo ograniczenie wolności albo kara grzywny: wprowadzanie substancji zagrażających środowisku, nie oczyszczanie tych substancji lub nie unieszkodliwienie instalacji lub urządzeń, nielegalna (bez pozwolenia) eksploatacja, nie wykonywanie obowiązków, naruszanie warunków decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu.

Kodeks Karny precyzuje dokładniej czas odbywania kary w przypadku pozbawienia wolności to czas od 3 miesięcy do 2 lat lub 5 lat. Możliwa jest również kara wyższa: 8 lub 12 lat w przypadku cięższych przestępstw (przywozu odpadów niebezpiecznych z zagranicy, śmierci człowieka lub uszczerbku na zdrowiu).

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA- Do odpowiedzialności za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Głównym celem ustawy jest możliwość dochodzenie roszczeń od podmiotów wyrządzających szkody środowisku. Odpowiedzialność ta ma zazwyczaj charakter odszkodowawczy i ma na celu kompensacje szkody a rzadziej prewencje czy represje.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA- określa zasady odpowiedzialności z tytułu przestępstw oraz wykroczeń przeciwko środowisku. Jej celem jest ukaranie sprawcy. Jej podstawową funkcją jest represja oraz zapobieganie powstawaniu szkód. Ponadto KK wyróżnia „przestępstwa przeciwko środowisku” (rozdział XXII) i przewiduje kary w zależności od rangi przestępstwa – od grzywny do ograniczenia lub pozbawienia wolności.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ADMINISTRACYJNA- umożliwia organom ochrony środowiska nakładanie na podmiot korzystający ze środowiska i negatywnie na niego oddziałujący obowiązek ograniczenia tego negatywnego oddziaływania bądź przywrócenia środowiska do stanu właściwego.

Zad. 5. Poszukaj właściwych przepisów i wyjaśnij wymienione zasady prawa ochrony środowiska:

• Zasada korzystania ze środowiska (powszechnego i zwykłego)

Wyróżniamy dwa rodzaje korzystania ze środowiska:

1. Powszechne korzystanie ze środowiska - polega na korzystaniu w celu zaspokojenia potrzeb osobistych i potrzeb gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku i sportu jednak bez użycia instalacji. Ten rodzaj korzystania przysługuje każdemu.

2. Zwykłe korzystanie ze środowiska Dzielimy je na:

- zwykłe korzystanie ze środowiska, które nie wymaga uzyskania pozwolenia;

- zwykłe korzystanie ze środowiska, które wymaga uzyskania pozwolenia – jest to najbardziej kwalifikowany sposób korzystania ze środowiska ale obowiązek uzyskania pozwolenia wynika z ustawy

• Zasada „zanieczyszczający płaci”

Zasada zanieczyszczający płaci oznacza, że pełne koszty działań mających na celu likwidację zanieczyszczenia powinien ponosić zanieczyszczający (sprawca, który spowodował szkodę w środowisku lub zagrożenie powstania szkody) chyba, że nie można zidentyfikować podmiotu odpowiedzialnego za zanieczyszczenia lub nie można go pociągnąć do odpowiedzialności. Zasada ta jest jedną z podstawowych zasad, na których opiera się polityka UE w dziedzinie środowiska

• Zasada prewencji i przezorności

Art. 6 ust. 1 ustawy prawo ochrony środowiska „kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu” Zasada prewencji dotyczy każdej działalności nie tylko gospodarczej. Podejmowanie czynności prewencyjnych powinno nastąpić z własnej inicjatywy podmiotu, niezależnie od tego, czy został do tego zobowiązany przez organy administracji publicznej Art. 6 ust.2 „kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze”

• Zasada kompleksowości

Zasada kompleksowości, zakłada konieczność realizowania ochrony jednego lub kilku elementów przyrodniczych środowiska z uwzględnieniem ochrony pozostałych komponentów środowiska. Kompleksowe podejście oznacza, że na środowisko składają się wszystkie elementy przyrodnicze w ich wzajemnym powiązaniu. Środowisko bowiem jest pewną całością, kompleksem powiązanych oddziałujących na siebie wzajemnie elementów. Zasada ta dotyczy wszystkich podmiotów korzystających ze środowiska, jak i wszystkich trzech rodzajów korzystania ze środowiska. Naruszenie równowagi ochrony między tymi elementami może wywołać bezpośrednio negatywne skutki dla środowiska jako całości. Nadmierna ochrona (wykorzystanie) jednego elementu środowiska może zagrozić pozostałym jego składnikom, prowadząc do naruszenia równowagi przyrodniczej.

Art. 5.

Ochrona jednego lub kilku elementów przyrodniczych powinna być realizowana z uwzględnieniem ochrony pozostałych elementów.

• Zasada prawa do informacji o środowisku (jego stanie i ochronie)

Art. 81. Zasady ochrony zasobów środowiska

-Ochrona zasobów środowiska realizowana jest na podstawie ustawy oraz przepisów szczególnych.
-Szczegółowe zasady ochrony wód określają przepisy ustawy – Prawo wodne.
-Szczegółowe zasady gospodarowania złożem kopaliny i związanej z eksploatacją złoża ochrony środowiska określają przepisy ustawy – Prawo geologiczne i górnicze.
Szczegółowe zasady:
-ochrony obszarów i obiektów o wartościach przyrodniczych, krajobrazu, zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem oraz drzew, krzewów i zieleni – określają przepisy ustawy o ochronie przyrody;
-ochrony lasów – określają przepisy ustawy o lasach;
-ochrony dziko występujących zwierząt- określają przepisy ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o -rybactwie śródlądowym(, ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody), ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie, a także ustawy z dnia 6 września 2001 r. o rybołówstwie morskim-ochrony zwierząt gospodarskich i domowych- określają przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o --ochronie zwierząt
-ochrony gruntów rolnych i leśnych- określają przepisy ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych.

1. (Organy administracji obowiązane do wykonywania badań monitoringowych mają obowiązek wzajemnego, nieodpłatnego udostępniania informacji o środowisku.

1a. Organy Inspekcji Ochrony Środowiska udostępniają nieodpłatnie organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej, gromadzone w ramach państwowego monitoringu środowiska, dane zawierające wyniki pomiarów, o których mowa w art. 90 ust. 1.

2. Inne organy administracji, dysponujące informacjami, które mogą być wykorzystane na potrzeby państwowego monitoringu środowiska, są obowiązane do ich nieodpłatnego udostępniania organom, o których mowa w ust. 1)

Ćwiczenie 4: Jakość życia a środowisko – krzywa Kuznetsa.

Syntetyczna ocena stanu środowiska i rozwoju społeczno-gospodarczego.

O jakości życia człowieka decyduje szereg licznych powiązanych ze sobą czynników ekonomicznych, społecznych i środowiskowych. Jakość naszego życia wiąże się z możliwością zaspokojenia różnorodnych potrzeb, w tym również tych wyższego rzędu (np. samorealizacji bądź obcowania z czystym i nie zdegradowanym środowiskiem). Zwykło się uważać, że w najbogatszych krajach świata jakość życia stoi na najwyższym poziomie. Ich mieszkańcy mają statystycznie lepszy dostęp do oświaty, opieki socjalnej i zdrowotnej. W bogatych krajach środowisko może podlegać mniejszej presji i skuteczniejszej ochronie ze względu na wyższą świadomość ekologiczną obywateli i stosowanie nowszych, mniej uciążliwych technologii. Jednak to najbogatsi zużywają najwięcej energii, konsumują najwięcej dóbr (i najwięcej ich po zużyciu wyrzucają). Niniejsze ćwiczenie poprzez analizę danych statystycznych oraz samodzielne utworzenie wskaźnika jakości środowiska pozwoli zweryfikować ten pogląd i odpowiedzieć na pytanie: czy zgodnie z poglądami Kuznetsa odpowiednio wysokiemu poziomowi dobrobytu towarzyszy mniejsza presja na środowisko? W ramach ćwiczenia zostaną omówione następujące zagadnienia:

1. Pomiar i ocena stanu środowiska

2. Krzywa Kuznetsa w teorii i praktyce

3. Wskaźnik Rozwoju Człowieka (ang. Human Development Index - HDI)

Ad. 1. Syntetyczna ocena stanu środowiska jest zadaniem trudnym i zwykle obciążonym znaczną dozą subiektywizmu. Należy bowiem zauważyć, że o stanie środowiska świadczyć może wiele cech (np. stan wód powierzchniowych i lasów, odczyn gleb, natężenie hałasu i promieniowania elektromagnetycznego, poziom zanieczyszczeń powietrza, stopień zachowania bioróżnorodności, występowanie rzadkich i ekologicznie cennych gatunków fauny i flory itp.). Przy tym niektóre z owych cech będą miały charakter powierzchniowy, inne zaś punktowy, jeszcze inne liniowy. Powstaje więc problem doboru odpowiednich zmiennych, za pomocą których można by ocenić presję na środowisko, kondycję i cenność ekosystemów na danym obszarze (np. gminy, powiatu, województwa, regionu czy kraju). Nie jest to jednak problem jedyny. Ważne jest aby wskaźniki miały charakter względny, tzn. aby miały one odniesienie do powierzchni lub ludności. W tym kontekście poprawnym wskaźnikiem są np. odpady na mieszkańca, lub udział obszarów chronionych w pow. ogółem (a nie odpady ogółem czy pow. obszarów chronionych). Równie ważny jest problem oceny zbiorczej wybranych wskaźników. Jak zagregować cechy występujące z różnym natężeniem i przyjmujące różne skale wielkości? Jak np. połączyć w jeden wskaźnik takie cechy obszaru jak konsumpcja energii/mieszkańca i średnioroczne stężenie pyłów? Jednym z rozwiązań jest metoda Perkala. Aby ją zastosować należy najpierw poddać zgromadzone dane standaryzacji przez rozstęp, w wyniku czego wartości przyjmowane przez każdą zmienną zawierać się będą w przedziale od 0,00 (dla obiektu o najgorszym stanie cechy) do 1,00 (dla obiektu o najlepszym stanie cechy). Formuła standaryzacji jest następująca:

XS = (X_i - X_min)/(X_max - X_min) gdzie: XS – wartość zestandaryzowana cechy „i”

X_i – wartość obserwowana cechy „i”

X_max, X_min – wartości skrajne cechy „i”

Pamiętajmy: w przypadku destymulant (ich przykład stanowi m.in. natężenie hałasu lub poziom zanieczyszczeń powietrza: im wyższe przyjmują one wartości tym gorszy jest stan środowiska) standaryzację poprzedzamy operacją zmiany znaku (pomnożenia wszystkich wartości takiej zmiennej przez -1).

Po zabiegu standaryzacji różnoimienne dane stają się porównywalne i można je sumować. Zgodnie z metodologią syntetycznego wskaźnika Perkala możliwe jest wagowanie zestandaryzowanych cech (np. gdy stwierdzimy, że w ogólnej ocenie stanu środowiska czystość wód jest ważniejsza niż występujące punktowo i sporadycznie emitory promieniowania elektromagnetycznego).

Wskaźnik Perkala obliczamy wówczas następująco:

W_p = (XS₁*w₁ + XS₂*w₂ +…+ XS_i*w_i)/( w₁ + w₂ +… + w_i)

gdzie: XS₁, XS₂, … – wartości zestandaryzowane cech przyjętych do zbiorczej oceny stanu środowiska

w₁, w₂ – wagi cech przyjętych do zbiorczej oceny stanu środowiska (suma wszystkich wag jest równa 1)

Można też przyjąć założenie, że zmienne tworzące wskaźnik agregatowy są równoważne. Wówczas:

W_p = (XS₁+ XS₂+…+ XS_i)/n gdzie: n – liczba cech składających się na tworzony wskaźnik oceny stanu środowiska

Stosując metodologię Perkala można obliczyć syntetyczne wskaźniki oceny nie tylko stanu środowiska, ale i rozwoju gospodarczego oraz społecznego. Łatwo jest wówczas badać ich proporcje dla poszczególnych jednostek i porównywać je ze sobą.

Ad. 2. Krzywa Kuznetsa opisuje tendencję do wzrostu zanieczyszczeń środowiska wraz ze wzrostem dobrobytu. Kuznets stwierdził, że od pewnego poziomu dochodów obciążenie środowiska maleje. Dzieje się tak ze względu na rosnącą świadomość ekologiczną bogatych społeczeństw i zwiększającą się dbałość o ochronę środowiska. Przyczynia się też do tego dematerializacja gospodarki. W swym najprostszym ujęciu Krzywa Kuznetsa przedstawia zagregowane oddziaływanie na środowisko w funkcji dochodu na głowę mieszkańca.

Ad. 3. W porównaniach międzynarodowych jakość życia ludności poszczególnych krajów jest odzwierciedlana tzw. Wskaźnikiem Rozwoju Człowieka (ang. Human Development Index - HDI). Przyjmuje on wartości z przedziału od 0 do 1 i jest wynikiem łącznego uwzględnienia trzech czynników:

a) długości życia obywatela danego kraju

b) wiedzy i dostępu do oświaty (piśmienność dorosłych oraz średni okres pobytu w szkole)

c) dochodu PKB w przeliczeniu na mieszkańca

Uważa się, że pozwala to dość obiektywnie ocenić jakość życia w danym kraju w porównaniu z innymi krajami. Od kilku lat najwyższe pozycje w rankingu HDI zajmują kraje skandynawskie, co niejako potwierdza wiarygodność wskaźnika HDI.

Według raportu z 2011 roku do krajów o bardzo wysokim poziomie rozwoju zaliczono te, dla których wskaźnik HDI osiąga wartość co najmniej 0,793. Wśród nich, na 39 lokacie, znalazła się Polska. Obecnie kryteria wyróżniania krajów wysoko i słabo rozwiniętych są następujące:

do 0,54 – kraj o niskim poziomie HDI (słabo rozwinięty, zacofany),

0,54 – 0,70 – kraj o przeciętnym poziomie HDI (średnio rozwinięty,

0,70 – 0,80 – kraj o wysokim poziomie HDI (wysoko rozwinięty),

Od 0,80 – kraj o bardzo wysokim poziomie HDI (b. wysoko rozwinięty).

W grupie krajów o wysokim wskaźniku HDI przemysł częstokroć zaczyna pełnić rolę drugorzędną. Kraje te opierają swą gospodarkę o rozwinięty sektor usług. Dominacja usług i coraz powszechniejsze wykorzystywanie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych mają olbrzymi wpływ na rozwój poszczególnych krajów oraz stan ich gospodarek. Wraz z ową dematerializacją gospodarki zwykle maleje też presja na środowisko przyrodnicze.