ZARZĄDZANIE WIEDZĄ WYKŁAD

11.03.2012

ZARZĄDZANIE WIEDZĄ – jako czynnik budujący konkurencyjność organizacji współczesnej.

Grupa Konrada – założona przez szwedzkich naukowców i szwedzkich biznesów zajmujące się wyceną kapitału ludzkiego.

1950
Zarządzanie przez cele, odchylenia i wyjątki
Technika oceny i kontroli przebiegu programu (grafy, sieci)
Strategia dywersyfikacji zarządzanie mini – max
Szkoła ilościowa w zarządzaniu
Elektroniczne przetwarza ie danych, bazy danych
1960
Teoria Y
(!) Konglomeracja – Szkoła systemowa – Holding
T – grupy
Centralizacja i decentralizacja
1970
(!) Planowanie strategiczne – Mintzberg&Porter&Ansoff
Krzywa uczenia się – Krzywa życia produktów
Portfolio Managment
Automatyzacja i robotyzacja i elastyczne systemy produkcji
1980
Total Quality Managment (TQM)
Managment by walking around (MBO)
Kultura orgaznizacyjna
Teoria Z
Downsizing
1990
Kluczowe kompetencje
Organizacja ucząca się - Ogranizacja intelihentna
Reengenering
Informacyjne systemy zarządznia
Tworzenie wartości dodanej – Zarządzanie wartością firmy
2000
Zarządzanie wiedzą
Kapitał intelektualny
Zintegrowanie przestębiorstwa (MRPi ERP) CIM
Kultura sprzyjająca transferowi wiedzy

HIERARCHIA WIEDZY

Wiedza spersonalizowana

MĄDROŚĆ

WIEDZA

INFORMACJE Ludzie

(przeanalizowane dane)

DANE (surowe fakty)

TEFLER CECHY WIEDZY:

1. Dominacja, ma też strategiczne znaczenie dla funkcjonowania każdego z nas i każdego przedsiębiorstwa

2. Niewyczerpalność

3. Symultacyjność, wykorzystywana w wielu miejscach, wiele osób może ją posiadać,

4. Nieliniowość, brak jednoznacznej zależności i korelacji między wielkością wiedzy a korzyścią jaką ona przynosi

	WIEDZA FORMALNA (udokumentowana )	WIEDZA UKRYTA (know – how zakotwiczone w umysłach)
CECHY	Kodyfikowana Przechowywana Przekazywana Łatwo formułowana	Osobista Specyficzna dla kontekstu Zbyt skomplikowana do sformułowania Trudna do uchwycenie i przekazania
ŻRÓDŁA	Instrukcje i sprawozdanie Strategie i procedury Baza danych i raporty	Nieformalna komunikacja i procesy w biznesie Rozumienie historyczne

ZE WZGLĘDU NA MIEJSCE

WIEDZA INDYWIDUALNA – istniejąca w umysłach ludzkich wykorzystywana przez pojedynczego człowieka. Generuje możliwość pojawienia się w. strukturalnej.

WIEDZA STRUKTURALNA – kodyfikowana, zawarta w instrukcjach, kodeksach. Akumulowana umożliwia zidentyfikowanie wiedzy organizacyjnej.

WIEDZA ORGANIZACYJNA – rozpatrywana jest jako proces uczenia się w ramach organizacji

PROCES ZARZĄDZANIA WIEDZĄ

Posiada elementy składowe. Charakterystyka:

1. Oparte jest na strategii, wykorzystuje zarządzanie wiedzą.

Ma na celu utrwalenie wiedzy jako wyjątkowego i koniecznego zasobu potrzebnego do osiągnięcia misji celów przez organizację. Wiedza powinna być identyfikowana jako kapitał intelektualny organizacji. Buduje konkurencyjność naszej organizacji.

1. Wykorzystuje proces (jest procesem).

Identyfikowane jest podobnie jak każdy inny łańcuch (jak łańcuch dostaw). Rozpoczyna się od pozyskiwania danych (surowców), a potem przetwarzając przechodzimy przez kolejne elementy procesu zarządzania wiedzą. Proces przechodzenia przez kolejne kroki i etapy postępowania działania by ostatecznie umożliwić współpracę naszego przedsiębiorstwa z tych danych.

1. Tworzy wartości kulturowe.

Wnoszą do organizacji nowe zasady etyczne utrwalające, potwierdzające i uzasadniające potrzebę dzielenia się dążeniami, zamianami, wyznaczonymi celami i wiedzą z całym przedsiębiorstwem, by osiągnąć w oparciu o skuteczną współpracę wspólne wyznaczone dla organizacji cele.

Widoczne są różne podejścia do zarządzania wiedzą:

ASPEKT WĄSKI

Mówimy o zarządzanie wiedzą formalną. Ten proces możliwy jest do realizacji przy wykorzystaniu technologii informatycznych. Posiadana i udostępniania przez pracowników. Koncentruje się na wiedzy zawartej w bazie danych, w systemach informatycznych wykorzystywanych w formie. Bazuje na wiedzy dostępnej dzięki wszelkich rozwiązań technicznych. Zawężone i skonkretyzowane.

ASPEKT SZEROKI

Nieograniczone ujęcie. Zarządzanie intelektualne firmy. Na kapitał intelektualny składa się - kapitał strukturalny (zasadniczy kapitał wiedzy), kapitał ludzki (pracwnicy wiedzy, pracownicy), wiedza o kliencie. Wykorzystuje to co organizacja wie i dostarcza i przekazuje kliemtom, oczywiście w kategoriach wiedzy. Nowa forma wartości organizacji, postrzegania i doceniania dostatku organizacji. Zawiera wszystkie aspekty związane z wiedzą mające wpływ na rentowność i budowanie sukcesu organizacji.

ASPEKT UPROSZCZONY

Sprowadza się do zarządzania wiedzą formalną i jest ukierunkowane na rozpatrywane na pozyskiwanie, przetwarzanie przechowywanie i przekazywanie informacji. Oczywiście wykorzystywanie różnego rodzaju narządzi, takich jak bazy danych i języki interakcyjne jakimi trzeba by się posługiwać. Dostarczanie odpowiedniej informacji odpowiedniej osobie w odpowiednim czasie.

KOMPONENTY

1. Wiedza organizacyjna.

2. Pracownicy intelektualni/wiedzy

3. Proces sam, jako taki. Zarządzania wiedzą.

4. Techniki i narzędzia informacyjne.

Klasyfikacja wiedzy ze względu na stopień:

KODYFIKACJA

Stopień kodyfikacji oznacza sformalizowanie i usystematyzowanie wiedzy. Na skali – wysoka kodyfikacja, średnia, niska.

ABSTRAKCJA

Stopień abstrakcji to stopień, poziom ogólności wiedzy i możliwości jej wykorzystania w wielu różnych sytuacjach.

DYFUZJA WIEDZY

Stopień dyfuzji wiedzy będzie definiował możliwość rozpowszechniania wiedzy. Warunkuje ją stopień skodyfikowania i po drodze abstrakcji.

	KODYFIKAJCA	ABSTRAKCJA	DYFUZJA
POZYCJA NA SKALI	JEŚLI WIEDZA	JEŚLI WIEDZA	JEŚLI WIEDZA
WYSOKA	Łatwo poddaje się sformułowanie – można doprowadzać od jej standaryzacji i automatyzacji	Może być zastosowana niezależnie od sektora gospodarki – ma mocne podstawy naukowe	Jest dostępna dla wszystkich, którzy jej potrzebują
SREDNIA	Poddaje się opisowi słownemu i można przedstawiać ją za pomocą schematów czy rysunków – można ją łatwo przyswoić na odstawie dokumentów i instrukcji	Może być zastosowana w nielicznych sektorach – wymaga adaptacji zależnie od kontekstów, w jakim ma być zastosowana	Jest dostępna dla kilku sektorów lub podmiotów
NISKA	Jest trudna do wyrażenia – łatwiej jest pokazać niż wytłumaczyć, o co chodzi	Jest ograniczona do jednego sektora lub aplikacji w sektorze – wymaga intensywnej adaptacji zależnie od kontekstu	Jest dostępna dla jednego lub dwóch podmiotów w danym sektorze

PRZESTRZEŃ INFORMACYJNA – budowana jest w oparciu o kulturę organizacyjną, dane i wiedze i nakładające się te wielkości na kulturę organizacyjną dawać będą różne możliwości i różne układy przestrzeni informacyjnej.

Skodyfikowana

Nieskodyfikowana

Abstrakcja

Konkretna skoncentrowana rozpowszechniona

1. Biurokracja

2. Rynek

3. Klan

4. Feudum

KODYFIKACJA		PERSONALIZACJA
Wprowadzenie wysokiej jakości szybkich i niezawodnych systemów informacyjnych ułatwiających szerokie zastosowanie skodyfikowanej wiedzy.	STRETEGI KONKUROWANIA	Ukierunkowanie indywidualnej wiedzy specjalistycznej na twórcze, profesjonalne rozwiązanie problemów strategicznych.
Od ludzie do dokumentów. Tworzenie systemów dokumentacji elektronicznej, który kodyfikuje , magazynuje, rozpowszechnia i umożliwia ponowne wykorzystanie wiedzy.	STRATEGIA ZARZĄDZANIA WIEDZĄ	Od osoby do osoby, Tworzenie sieci instytucji łączących ludzi i umożliwiających dzielenie się wiedzą osobistą.
Silne inwestowanie w technologię informacyjną, które ma na celu powiązanie ludzie ze skodyfikowaną wiedzą.	TECHNOLOGIA INFORMACYJNA	Średni poziom zainwestowania w technologię, którego celem jest ułatwienie dyskusji i wymiana specjalistycznej informacji.

CZYNNIKI WEWNĘTRZNE

1. Potrzeba gromadzenia wiedzy w organizacji – służyć będzie do wyeliminowania zjawiska lepkości wiedzy. „Lepkość wiedzy” jeśli mamy informację, mamy to dla siebie, nie dzielimy się taką wiedzą. Usprawni proces zarządzanie wiedzą i pozwoli do sięgania do już raz zdobytej informacji, odwoływanie się wielokrotne przez wiele różnych osób. Będzie przyczyniało się do sprawności wykonywaniu zadań.

2. Fluktuacja pracownicza. Odejścia pracownicze. Tracimy wraz z odejściem pracownika wiedzę jak i doświadczeniem jakie posiadał. Zasadniczy problem.

CZYNNIKI W OTOCZENIU, które świadomość zarządzania wiedzą, generowały.

1. Globalizacja.

2. Postęp technicznych i technologiczny.

3. Postęp organizacyjny.

4. Skracanie cyklu życia produktu.

5. Wzrost wymagań klientów, zmieniające się potrzeby i oczekiwania.

6. Rewolucja internetowa i e-biznes.

Tworzenie przewagi Eliminacja rynkowa

TWORZENIE WIEDZY

Wykorzystanie wiedzy Magazynowanie wiedzy

IDENTYFIKACJA

WIEDZY WARTOŚCIOWEJ

Upowszechnienie wiedzy

MODELE UPOWSZECHNIANIA WIEDZY

TRADYCYJNY – przekaz wiedzy drogą tradycji, czyli przekaz interpersonalny, czyli od osoby do osoby.

PRZEKAZYWANIE WIEDZY DROGĄ INFORMACJI – przy wykorzystaniu środków wszelkiego rodzaju, np. jak rysunek, baza danych, telefon, papier. Narzędzia pomagające proces zarządzania wiedzą, zaliczmy: internet, intranet, wideokonferencję, pocztę tradycyjną i elektroniczną, system wspomagania decyzji i pracy grupowej, hurtownię danych, źródła danych on-line.

Upowszechnianie i rozpowszechnianie wiedzy wiąże się z odpowiedzialnością.

KONCEPCJE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ

1. Podejście japońskie

Bazuje na tzw. Spirali wiedzy. Sformułowane przez dwóch Japończyków (Nonaka i Takeuchi). Opracowało model, który został rozwinięty i przeszedł na koncepcję zarządzania wiedzą.

Wiedza ukryta	Wiedza dostępna (jawna)
SOCJALIZACJA Wiedza współodczuwalna Upowszechnienie Doświadczenie i modeli mentalnych	EKSTERNALIZACJA Wiedza pojęciowa Wyartykułowanie wiedzy Metafora, analogia, wzór
INTERNALIUZACJIA Wiedza operacyjna Uczenie się przez działanie	KOMBINACJA Widza usystematyzowana Łączenie nowej wiedzy z istniejącą i powstanie nowego produktu/usługi

Socjalizacja – to przechodzenie wiedzy ukrytej w wiedzę ukrytą. Dzielenie się wiedzą powstaje w postaci modeli mentalnych i indywidualnych umiejętności technicznych. Następuje to poprzez wszelkiego rodzaju obserwacje, ćwiczenia czy też naśladownictwo.

Eksternalizacja – jest to przejście z wiedzy ukrytej do jawnej. Proces wyrażania, uzewnętrzniania wiedzy ukrytej za pomocą dostępnych znanych nam pojęć, symboli, znaków. Przybiera formę modeli, hipotez czy też stwierdzeń. Stymuluje to do przemyśleń, interakcji, wypowiedzi.

Kombinacja – od wiedzy jawnej przechodzimy do wiedzy dostępnej. Jest to proces porządkowania wiedzy posiadanej. Angażowanie wiedzy w określony system wiedzy, dzielenie się wiedzą jakie ma miejsce w organizacji (pisma, dokumenty, sieci komputerowe.) Selekcjonowanie, kategoryzowanie wiedzy jaką ma organizacja.

Internalizacja – uwewnętrznienie. Przechodzimy do wiedzy dostępnej i jawnej. Ukrywamy to co pozyskaliśmy. Bazujący na uczeniu się poprzez działanie. Wiedza, to zasób użyteczny.

1. Podejście procesowe

Twórcy: P. Murray, A. Myers oraz T. Davenpart, L. Prusak.

Skupieni na praktycznych doświadczeniach, stworzyli model bazującą na trzech fundamentach.

Poszerzanie wiedzy

Składa się z czterech podstawowych czynności:

1. Przejmowanie wiedzy – w odniesieniu do organizacji, to zakup przedsiębiorstwa. Zatrudnianie pracowników mających potrzebną nam wiedzę.

2. Wydzielanie zasobów – wyodrębnianie pracowników posiadających określoną, specjalistyczną wiedzę i grupowanie ich w konkretnych komórkach organizacyjnych (w ośrodkach badawczo naukowych). Celem tego jest zdobywanie i zarządzanie nową wiedzą wydobytą przez owe grupy.

3. Fuzje wewnętrzne – to działanie polega na łączeniu różnych działów w organizacji, osób w nową całość dla wywołania „konfliktu”, który ma prowadzić do nowych i twórczych rozwiązań. Prowokacja do dyskusji.

4. Tworzenie sieci – wspólnot zawodowych pracowników. Odwoływanie się do współpracy między organizacjami różnymi. Wychodzenie za mury organizacji. Podstawowa funkcja, która ma pierwszoplanowe miejsce zajmuje.

Kodyfikacja wiedzy

Ma na celu odpowiednie i właściwe zorganizowanie wiedzy, uporządkowanie w organizacji. Opracowanie wiedzy w przystępnej formie, zrozumiałej i dostępnej dla wszystkich uczestników organizacji, pracowników.

Transfer owej wiedzy

Spełnia zadanie wymiany tejże wiedzy, umożliwia wymianę między pracownikami i ten transfer może mieć charakter formalny (zorganizowana wymiana informacji) i nieformalny (przypadkowe, spontaniczne dzielenie się wiedzą).

Wyróżnili oni dwie płaszczyzny zarządzania wiedzą.

1. Płaszczyzna operacyjna (wymiar) – polega na praktycznym wykorzystaniu wiedzy dla realizacji misji firmy. Składają się działania trojakie: poszerzanie, kodyfikacjia i transfer.

2. Płaszczyzna strategiczna (wymiar) – ma za zadanie tworzyć i budowa ć przedsiębiorstwo opartą na wiedzy. Ma być organizacja wpierająca kulturę organizacyjną wiedzą. Pozyskiwanie i motywowanie pracowników.

1. Podejście zasobowe

Twórca: Dorothy Leaonard – Barton

Opracowała tzw. Model źródeł wiedzy. Pięć elementów warunkujących skuteczne zarządzanie wiedzą.

- kluczowe kompetencje, umiejętności

- kolektywne rozwiązywanie problemów (wspólne)

- implementacja i integracja (nowych technik, możliwości i narzędzi)

- eksperymentowanie (dla rozwoju problemów przyszłości). Poszukiwanie różnych nowych obszarów możliwych do usprawnienia.

- importowanie wiedzy z otoczenia (przechwytywanie)

Wiedza w tym podejściu jest strategicznym zasobem warunkującą strategiczną i konkurencyjną dominację.

Najpraktyczniejsze i najczytelniejsze podejście w przeróżnych przedsiębiorstwach jest podejście procesowe.